1-2. Se Ecclesiastes 11:6 etịn̄de ebehe didie ukwọrọikọ?

KE NDUSỤK idụt, esidi ima ikwọrọ eti mbụk inọ mme owo, mmọ ẹyom idikpep mmimọ Bible. Se mmọ ẹketiede-tie ẹbet edi oro. Ke mme idụt efen, mme owo isimaha ndikop n̄kpọ mban̄a Abasi m̀mê Bible. Mme owo ẹsinam n̄kpọ didie ẹban̄a ukwọrọikọ ke edem mbufo? Edide mme owo ẹsima ndikop m̀mê isimaha ndikop, Jehovah oyom nnyịn ika iso ikwọrọ ikọ tutu enye ọdọhọ ke ekem.

² Ini emi Jehovah enịmde ama ekem, iyetre ukwọrọikọ, ndien ‘utịt eyedi.’ (Matt. 24:14, 36) Edi mbemiso utịt edi, didie ke ikeme ndika iso nnam item emi ọdọhọde ‘ikûyak ubọk nnyịn ọduọk odudu’? *—Kot Ecclesiastes 11:6.

3. Nso ke iyom ndineme ke ibuotikọ emi?

³ Ke ibuotikọ emi ekebede, ima ineme n̄kpọ inan̄ emi ikpanamde man ikeme ndidi nti “mme ọkọ owo.” (Matt. 4:19) Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme n̄kpọ ita emi ẹkemede ndin̄wam nnyịn itetịm ibiere ndika iso n̄kwọrọ ikọ inamke n̄kpọ m̀mê n̄kpọ etie didie ye nnyịn. Iyokụt ntak emi edide akpan n̄kpọ nnyịn ndinam n̄kpọ ita emi: (1) ndida ukwọrọikọ nte ata akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn, (2) ndinyene ime, ye (3) ndinam mbuọtidem nnyịn etetịm ọsọn̄.

4. Ntak emi anade ida utom emi Jehovah ọnọde nnyịn ke ata akpan n̄kpọ?

⁴ Jesus ama ọdọhọ mme mbet esie nte mme owo ẹditiede ye nte n̄kpọ editiede ke mme akpatre usen emi. Enye ama ọdiọn̄ọ ke mme n̄kpọ oro ẹkeme ndinam mme mbet imọ ẹkûda ukwọrọikọ ke ata akpan n̄kpọ. Enye ama ọdọhọ  mme mbet esie “ẹdu ke ukpeme.” (Matt. 24:42) Ke eyo Noah, nsio nsio n̄kpọ ẹma ẹdu emi ẹkenamde mme owo ẹkûkop se Noah ọkọkwọrọde. Mme n̄kpọ emi ẹkeme ndinam nnyịn n̄ko ikûda ukwọrọikọ ke ata akpan n̄kpọ. (Matt. 24:37-39; 2 Pet. 2:5) Ntre iyom ndida utom emi Jehovah ọnọde nnyịn ke ata akpan n̄kpọ.

5. Didie ke Utom 1:6-8 anam idiọn̄ọ adan̄a nte ẹdikwọrọde ikọ iketre?

⁵ Enen̄ede oyom ida ukwọrọikọ ke ata akpan n̄kpọ idahaemi. Jesus ama etịn̄ ke imọ ima ikpa ke mme mbet imọ ẹyeka iso ẹkwọrọ ikọ ẹkan nte imọ ikwọrọde. (John 14:12) Ke Jesus ama akakpa, ndusụk mbet esie ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ ukọiyak. Ke Jesus ama ekeset, enye ama anam utịben̄kpọ; enye ama anam ndusụk mbet esie ẹmụm ata ediwak iyak. Enye akada oro anam mme mbet esie ẹdiọn̄ọ ke ndinam mme owo ẹdi mbet imọ edi ata akpan utom akan utom en̄wen ekededi. (John 21:15-17) Esisịt ini mbemiso enye ọkpọn̄de isọn̄ aka heaven, enye ama anam mme mbet esie ẹdiọn̄ọ ke idịghe ke Israel kpọt ke ẹdinam utom ukwọrọikọ emi imọ ikọtọn̄ọde. (Kot Utom 1:6-8.) Ke ediwak isua ama ekebe, enye ama anam apostle John okụt se iditịbede “ke usen Ọbọn̄.” * Kiet ke otu se John okokụtde ekedi angel emi enyenede “nsinsi eti mbụk” nditan̄a nnọ “kpukpru mme idụt ye esien ye usem ye obio.” (Edi. 1:10; 14:6) Imenen̄ede ikụt ke se Jehovah oyomde nnyịn inam mfịn edi nditiene nnam utom ukwọrọikọ emi ẹnamde ke ofụri ererimbot mi tutu enye ọdọhọ ke ekem.

6. Nso idin̄wam nnyịn ika iso ida ukwọrọikọ nte ata akpan utom ke uwem nnyịn?

⁶ Ima itie ikere kpukpru se Jehovah anamde man an̄wam nnyịn, iyaka iso ida utom ukwọrọikọ nte ata akpan utom ke uwem nnyịn. Ke uwụtn̄kpọ, enye ọnọ nnyịn ediwak n̄kpọ man ida ikpep Ikọ esie. Mme n̄kpọ oro ẹsịne mme n̄wed emi ẹmịn̄de-mịn̄  ye mme ibuotikọ emi ẹwetde ẹdọn̄ ke ikpehe Intanet nnyịn, mme n̄kpọ emi ẹkotde-kot ẹdọn̄ do, mme vidio, ye TV Mme Ntiense Jehovah. Mme n̄kpọ ẹdu ke ikpehe Intanet nnyịn ẹbe usem 1,000! (Matt. 24:45-47) Mme owo ke ererimbot emi idianake kiet ke ntak nsio nsio ukara ye ke ntak nsio nsio ido ukpono, mmọ inyụn̄ idianake kiet sia ndusụk ẹdi imọ owo ndusuk ẹdi ubuene. Edi ikọt Jehovah emi ẹdianade kiet ẹnam n̄kpọ esie ke ofụri ererimbot ẹbe miliọn itiaita. Ke uwụtn̄kpọ, ke Friday, April 19, 2019, Mme Ntiense Jehovah ke ofụri ererimbot ẹma ẹdiana kiet sia mmọ ẹma ẹkeme ndise vidio emi ẹkenemede itie N̄wed Abasi usen oro. Mbubreyo usen oro, owo 20,919,041 ẹma ẹsop idem ẹnịm Editi n̄kpa Jesus. Jehovah ndiyak nnyịn ikụt se ikade iso ke esop esie, inyụn̄ itiene inam utom esie anam ọdọn̄ nnyịn ndika iso nsịn idem n̄kwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄.

7. Didie ke uwụtn̄kpọ Jesus an̄wam nnyịn ika iso ida utom ukwọrọikọ nte ata akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn?

⁷ N̄kpọ en̄wen emi edin̄wamde nnyịn ika iso ida utom ukwọrọikọ nte ata akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn edi ndikpebe Jesus. Enye ikayakke n̄kpọ ndomokiet anam enye etre ndika iso ntie ntiense nnọ akpanikọ. (John 18:37) Ini Satan ọkọdọhọde ke imọn̄ inọ enye “kpukpru mme obio ubọn̄ ererimbot ye ubọn̄ mmọ,” enye ikayakke itọn̄ ọdọn̄ enye, ikonyụn̄ iyakke ẹbian̄a enye ini mme owo ẹkeyomde ndinam enye edidem. (Matt. 4:8, 9; John 6:15) Ikọdọn̄ke enye ndinyene inyene, enye ikonyụn̄ iyakke ọkpọsọn̄ ukọbọ anam enye ndịk. (Luke 9:58; John 8:59) Ini n̄kpọ emi ekemede ndinam nnyịn itre ndibuọt idem ye Jehovah etịbede, imekeme ndika iso nda ukwọrọikọ nte ata akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn edieke itide item emi apostle Paul ọkọnọde. Enye ọkọdọhọ mme Christian ẹkpebe Jesus mbak mmọ “ẹdikpa mba ẹnyụn̄ ẹkop mmemidem”!—Heb. 12:3.

8. Nso ke ime esinam? Ntak emi anade inen̄ede inyene ime idahaemi-e?

⁸ Ime esinam owo etie ebet yak n̄kpọ afiak ọfọn, isịnke editịm. Awawak n̄kpọ emi anade inyene ime itie ibet. Ekeme ndidi ke itie ibet mfịna nnyịn etre, mîdịghe edi ebịghi iketie ibet eti n̄kpọ etịbe ke uwem nnyịn. Ama ọdọn̄ prọfet Habakkuk ndikụt afai etrede ke Judah. (Hab. 1:2) Mme mbet Jesus ẹkekere ke Obio Ubọn̄ Abasi ọmọn̄ ọtọn̄ọ idahaoro idahaoro, onyụn̄ anam mmọ ẹbọhọ ufịk emi mbon Rome ẹkefịkde mmọ. (Luke 19:11) Enen̄ede ọdọn̄ nnyịn ndikụt ini emi Obio Ubọn̄ Abasi edinamde idiọkn̄kpọ etre onyụn̄ anam isọn̄ edi Paradise ndien ndinen owo ẹdụn̄. (2 Pet. 3:13) Edi ana inyene ime itie ibet ini emi Jehovah emekde ndinam oro. Ẹyak ise ndusụk usụn̄ emi Jehovah ekpepde nnyịn ndinyene ime.

9. Nso iwụt ke Jehovah enyene ime?

⁹ Idụhe eke enyenede ime nte Jehovah. Enye ama ọnọ Noah ini ekem ndikọn̄ ubom nnyụn̄ ‘n̄kwọrọ edinen ido.’ (2 Pet. 2:5; 1 Pet. 3:20) Jehovah ama enyene ime ye Abraham ini enye okoyomde ndisobo ndiọi owo ke Sodom ye Gomorrah yak Abraham obụp enye ediwak mbụme. (Gen. 18:20-33) Jehovah ama enyene ime ke ata ediwak isua ye nditọ Israel emi ẹkesọn̄de ibuot ye enye. (Neh. 9:30, 31) Mfịn n̄ko imokụt ke Jehovah enyene ime sia enye ọnọ kpukpru mbon emi ẹyomde ndidi ufan esie ini yak “ẹkabade esịt.” (2 Pet. 3:9; John 6:44; 1 Tim. 2:3, 4) Jehovah ndinyene ime anam ikụt ke ana nnyịn n̄ko inyene ime ye mbon  emi ikwọrọde ikọ inọ inyụn̄ ikpepde Bible. Enyene uwụtn̄kpọ kiet ke Bible emi Jehovah adade ekpep nnyịn ndinyene ime.

10. Nso ke uwụtn̄kpọ ọtọin̄wan̄ emi ẹtịn̄de ke James 5:7, 8 ekpep nnyịn?

¹⁰ Kot James 5:7, 8. Uwụtn̄kpọ ọtọin̄wan̄ ekpep nnyịn ndinyene ime. Ndusụk n̄kpọ emi ẹtọde ẹsisọp ẹkọri. Edi ata ediwak isisọpke ikọri, akpan akpan mbon emi ẹsin̄wụmde mfri. Ke Israel, ekesida n̄kpọ nte ọfiọn̄ itiokiet mbemiso n̄kpọin̄wan̄ ẹdi se ẹkpen̄ede. Ọtọin̄wan̄ ekesisịn n̄kpasịp ke isọn̄ edịm ama ọtọn̄ọ ndidep onyụn̄ ekpen̄e edịm ama etre. (Mark 4:28) Nnyịn ndinyene ime nte ọtọin̄wan̄ oro owụt ke imenyene ibuot. Edi ekeme ndisọn̄ ndinyene ime.

11. Didie ke ndinyene ime edin̄wam nnyịn ke ukwọrọikọ?

¹¹ Sia nnyịn mîfọnke ima, isiyom ndikụt utịp utom nnyịn idahaoro idahaoro. Edi ikpoyom in̄wan̄ nnyịn ọfọn n̄kpọ, ana ika iso isịn idem inam utom ke in̄wan̄ oro. Ikụreke ke nditịbi isọn̄ ntọ n̄kpọ, ana isio mbiet inyụn̄ iduọk mmọn̄. Ukem ntre n̄ko, ndin̄wam owo edi mbet Christ idịghe n̄kpọ usen kiet. Esida ini ndin̄wam mbon oro ikpepde Bible ẹtre asari ye usua. Edieke inyenede ime, iyaka iso isịn ifịk ikwọrọ ikọ idem ke ini mme owo mîmaha ndikop ukwọrọikọ nnyịn. Ana isụk inyene ime idem ke ini mme owo ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ nnyịn ẹnyụn̄ ẹnyịmede ndikpep Bible. Nnyịn ikemeke ndinyịk owo emi ikpepde Bible anam se enye ekpepde. Enyene mme ini emi ndusụk se Jesus ekekpepde mîkesin̄wan̄ake mme mbet esie. (John 14:9) Ẹyak nnyịn ikûfre ke imekeme nditọ inyụn̄ iduọk mmọn̄, edi Abasi edinam se itọde ọkọri.—1 Cor. 3:6.

12. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn inyene ime ini ikwọrọde ikọ inọ mbon nnyịn emi mîdịghe Mme Ntiense Jehovah?

¹² Ekeme ndisọn̄ nnyịn ndinyene ime ini ikwọrọde ikọ inọ mbon nnyịn emi mîdịghe Mme Ntiense Jehovah. Se Ecclesiastes 3: 1, 7 etịn̄de ekeme ndin̄wam nnyịn. Itie oro ọdọhọ ete: “Ẹmenịm . . . ini eke ẹdopde uyo ye ini eke ẹtịn̄de ikọ.” Eti edu uwem nnyịn ekeme ndinam mbon nnyịn ẹyom ndikop ukwọrọikọ. Edi ana iben̄e idem ndisioro uyo n̄kwọrọ ikọ nnọ mmọ ini ekededi emi ufan̄ ebererede. (1 Pet. 3:1, 2) Ana isịn ifịk ikwọrọ ikọ inyụn̄ ikpep mme owo n̄kpọ. Edi ana inyene ime ye kpukpru owo; mbon ubon nnyịn ẹsịne do.

13-14. Siak ndusụk mbon emi ẹkenyenede ime, emi ikemede ndikpebe.

¹³ Mme asan̄autom Jehovah ke eyo Bible ye ke eyo nnyịn ẹkpep nnyịn ndinyene ime. Ama ọdọn̄ Habakkuk ndikụt idiọkido etrede. Kpa ye oro enye ama enyene ime. Enye ọkọdọhọ ete: “Ami nyada ke itie ukpeme mi.” (Hab. 2:1) Apostle Paul ama ọdọhọ ke ọdọn̄ imọ ndinam utom emi ẹkenọde imọ mma. Kpa ye oro, enye ama enyene ime aka iso ‘ọnọ ọyọhọ ikọ ntiense aban̄a eti mbụk.’—Utom 20:24.

¹⁴ Ini ebe ye n̄wan kiet ẹkekụrede Ufọkn̄wed Gilead, mme Christian ikawakke ke idụt emi ẹkenọde mmọ ẹka, mme ido ukpono eken ẹkenen̄ede ẹmụm isọn̄, Mme Ntiense Jehovah ẹkenyụn̄ ẹdi n̄kpata owo ifan̄ kpọt. Mbon emi ẹkenyịmede ndikpep Bible ikawakke. Edi nditọ klas mmọ emi ẹkenọde ẹka mme idụt en̄wen ẹma ẹsinọ mmọ etop ẹdọhọ mmọ nte mmimọ ikpepde mme owo Bible yak ẹdidụk esop. Edi mmọ ẹma ẹnyene ime ẹka iso ẹkwọrọ ikọ kpa ye oro ediwak owo ke idụt oro mîkamaha ndikop ukwọrọikọ. Ke mmọ ẹma ẹkedu isua itiaita ke idụt oro ediwak owo mîkamaha ndikop ukwọrọikọ do, owo kiet ke otu mbon emi ẹkenyịmede ndikpep Bible ye mmọ ama ana baptism. Ama enem mmọ tutu. Nso ke mbụk nditọete emi ye eke mbon Bible ẹkpep nnyịn? Nti ikọt Jehovah emi iketreke ndisịn ifịk nnam n̄kpọ esie m̀mê ndiyak ubọk mmọ ọduọk odudu. Jehovah ama onyụn̄ ọdiọn̄ mmọ ke ntak emi mmọ ẹkenyenede ime. Ẹyak ‘ikpebe mbon emi mbuọtidem ye ime akan̄wamde mmọ ẹbọ se Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ mmọ.’—Heb. 6:10-12.

15. Tịn̄ usụn̄ kiet emi mbuọtidem ekemede ndin̄wam nnyịn ikûyak ubọk nnyịn ọduọk odudu.

¹⁵ Imọbuọt idem ke etop Bible emi nnyịn ikwọrọde, ntre ọdọn̄ nnyịn ndikwọrọ enye nnọ adan̄a ediwak owo nte ikekeme. Imenịm ke mme un̄wọn̄ọ Abasi emi ẹdude ke Bible ẹyesu. (Ps. 119:42; Isa. 40:8) Imokụt ke mme n̄kpọ emi Bible eketịn̄de ke ẹyetịbe ke ẹtịbe. Imokụt nte mme owo ẹkpụhọrede ẹdu nti uwem ke ntak emi mmọ ẹnamde se Bible ekpepde. Kpukpru emi ẹnam inen̄ede inịm ke edi se kpukpru owo ẹkopde eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi.

16. Didie ke Psalm 46:1-3 owụt ke nnyịn ndibuọt idem ye Jehovah ye Jesus ayanam enen̄ede ọdọn̄ nnyịn ndikwọrọ ikọ?

¹⁶ Imọbuọt idem n̄ko ye Jehovah emi ọnọde nnyịn eti mbụk emi, inyụn̄ ibuọt idem ke Jesus emi enye emekde edi Edidem Obio Ubọn̄ esie. (John 14:1) Inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe, Jehovah ayaka iso ndidi ebiet ubọhọ nnyịn ye odudu nnyịn. (Kot Psalm 46:1-3.) Imenen̄ede inịm n̄ko ke Jesus ke etie ke heaven ada usụn̄ ke utom ukwọrọikọ emi inamde mi. Odudu emi Jehovah ọnọde enye ke enye ada anam oro.—Matt. 28:18-20.

17. Tịn̄ uwụtn̄kpọ kiet emi owụtde ntak emi ikpakade iso ikwọrọ ikọ.

¹⁷ Mbuọtidem ayanam inịm ke Jehovah ọyọdiọn̄ se inamde, ke enye ayanam oro ndusụk ini ke usụn̄ emi nnyịn mîkpekereke-kere. (Eccl. 11:6) Ke uwụtn̄kpọ, kpukpru usen mme owo ke tọsịn ke tọsịn ẹsisan̄a ẹbe mme ukpatn̄kpọ emi isidọn̄de  n̄wed ida ikwọrọ ikọ. Ndi usụn̄ ukwọrọikọ enye oro osụk enyene ufọn do? Ih, enyene. Utom Obio Ubọn̄ Nnyịn eke November 2014 ama etịn̄ aban̄a eyen ufọkn̄wed ntaifiọk kiet emi okoyomde ndiwet n̄kpọ mban̄a Mme Ntiense Jehovah. Enye ikekemeke ndikụt Ufọkmbono Obio Ubọn̄, edi ama okụt ukpatn̄kpọ emi ẹkedọn̄de n̄wed ẹda ẹkwọrọ ikọ ke an̄wa ufọkn̄wed mmọ, enye ama onyụn̄ okokụt se idin̄wamde enye ewet se okoyomde ndiwet. Nte ini akakade, enye ama ana baptism. Enye edi asiakusụn̄ ofụri ini idahaemi. Utọ mbụk emi anam ika iso isịn idem ikwọrọ ikọ sia anam ikụt ke mme owo ke ẹsụk ẹdodu emi anade ikwọrọ ikọ inọ.

18. Nso inam inịm ke iyetre ndikwọrọ ikọ ama esịm nnennen ini emi Jehovah enịmde?

¹⁸ Imọdiọn̄ọ ke iyetre ndikwọrọ ikọ ama esịm nnennen ini emi Abasi enịmde. Ndi ke eteti nte ekedide ke eyo Noah? Jehovah ama owụt ke imọ isinam n̄kpọ ke nnennen ini. N̄kpọ nte isua 120 mbemiso edịm Ukwọ edepde, Jehovah ama enịm ini emi Ukwọ oro editọn̄ọde. Ke ediwak isua ebede, enye ama ọdọhọ Noah ọkọn̄ ubom. Noah ama esịn idem anam utom ke n̄kpọ nte isua 40 m̀mê 50 mbemiso Ukwọ oro ọkọtọn̄ọde. Kpa ye oro mme owo mîkamaha ndikpan̄ utọn̄, Noah ama aka iso etịn̄ se Jehovah oyomde ndinam tutu esịm ini emi Jehovah ọkọdọhọde enye atan̄ unam ọdọn̄ ke ubom. Ekekem nnennen ini, “Jehovah eberi usụn̄ ubom.”—Gen. 6:3; 7:1, 2, 16.

19. Nso utịp ke idibọ edieke nnyịn mîyakke ubọk nnyịn ọduọk odudu?

¹⁹ Ekpri ini ayak, Jehovah ọmọn̄ ọdọhọ ikwọrọ ikọ adan̄aoro. Ekem enye oyosobo ererimbot Satan efep, anam isọn̄ edi Paradise, nti owo ẹnyụn̄ ẹdụn̄ ke esịt. Tutu ini oro edisịm, ẹyak ika iso ikpebe Noah, Habakkuk, ye mbon eken emi mîyakke ubọk mmọ ọduọk odudu. Ẹyak ika iso ida ukwọrọikọ nte ata akpan n̄kpọ ke uwem nnyịn, inyene ime, inen̄ede ibuọt idem ke Jehovah, inyụn̄ inịm ke mme un̄wọn̄ọ esie ẹyesu.