Jennifer * emi edide isua 16 ọdọhọ ete: “Ini n̄kọtọn̄ọde-tọn̄ọ ufọkn̄wed sekọndri, nditọ ufọkn̄wed nnyịn ikamaha ndidian idem ye ami. Ama abiak mi etieti. Ntre ke ini n̄kekperede ndikụre ufọkn̄wed sekọndri, mma n̄kpụhọ nte nsisịnede n̄kpọ ye nte nsinamde n̄kpọ man ẹma mi. Mma nyom ufan ke mbrenyịn tutu ntiene nnam se ededi emi nditọ ufọkn̄wed ẹnamde man mmọ ẹma mi.”

Ndi ubọkn̄ka fo ẹsiyom fi etiene anam se mîfọnke? Ekpedi ntre, ibuotikọ emi ọmọn̄ anam fi ọdiọn̄ọ se akpanamde.

Ndusụk ubọkn̄ka ẹsibiat owo.

“Idiọk nsan̄a ababiat eti ido.”—1 Corinth 15:33.

Dana ọdọhọ ete: “Idịghe nte ke nnyịn idiọn̄ọke se idiọkde. Edi ndusụk ini n̄kpọ ama etịbe, imesitre ndidu uwem nte eyen owo, inyụn̄ itiene inam se esịt nnyịn ọdọhọde man mme ufan nnyịn ẹma nnyịn.”

Idịghe ubọkn̄ka owo kpọt ẹsinam owo ọdiọk.

“Ke ini nyomde ndinam se inende, se idiọkde odu ye ami.”—Rome 7:21.

Diana ọdọhọ ete: “Ami nsiwak ndida mfịna nsọk idem. Ediwak ini ami nsisio itọn̄ nsịn ke se ubọkn̄ka mi ẹtịn̄de ẹban̄a, akpan akpan mmọ ẹma ẹtetịn̄ nte n̄kpọ oro ọfọnde.”

Kop inemesịt edieke ekemede ndidọhọ ubọkn̄ka fo ẹda mbubehe mmọ ẹka.

“Ẹnyene eti ubieresịt.”—1 Peter 3:16.

Carla ọdọhọ ete: “Enyene ini emi n̄kesitienede ubọkn̄ka mi nnam se mmọ ẹnanam, edi idahaemi nnamke aba utọ n̄kpọ oro, nnyụn̄ nyakke owo ndomokiet ada mi ọbọp ekpan̄. Inyeneke se inemde nte ndide idap, esịt imiaha fi ufen.”

Ke ini ubọkn̄ka fo ẹyomde fi etiene mmọ anam se mîfọnke, nam emi ise:

Kere kan̄a se iditịbede. Bụp idemfo ete, ‘Edieke nnamde n̄kpọ emi ndien ẹdimụm mi, ete ye eka mi ẹdida mi nte nso utọ eyen? Ami enyene-idem ndida idem didie?’—Se se Bible etịn̄de: Galatia 6:7.

Olivia ọdọhọ ete: “Ete ye eka mi ẹsibụp mi ete, ‘Ekere ke nso iditịbe edieke etienede ubọkn̄ka fo anam se mmọ ẹnamde?’ Mmọ ẹsinam mi n̄kụt ke nditiene ubọkn̄ka mi nnam se mmọ ẹnanam ekeme ndisịn mi ke fehesan̄.”

Nen̄ede diọn̄ọ se anamde. Bụp idemfo, ‘Nso inam n̄kere ke se ubọkn̄ka mi ẹyomde nnam eyesịn mi m̀mê mbon en̄wen ke fehesan̄?’—Se se Bible etịn̄de: Mme Hebrew 5:14.

Anita ọdọhọ ete: “Ini n̄kedide eyenọwọn̄, owo ọkpọdọhọ mi nnam n̄kpọ, nyọdọhọ enye ke nnamke, mîdịghe nnọ enye ekpri ntak, n̄kaha ọkpọsọn̄ ikọ. Edi idahaemi, nyetịn̄ se inamde ndọhọ ke ndinamke. N̄kponyụn̄ nduak ndinam, nyetịn̄ ntak n̄ko. Mmọdiọn̄ọ se ifọnde ye se idiọkde. Ami mbiere se ndinamde, idịghe owo ebiere ọnọ mi.”

Kere ban̄a utọ owo emi afo edide. Bụp idemfo ete, ‘Nso utọ owo ke nyom ndidi?’ Ekem fiak kere se ubọkn̄ka fo ẹyomde anam nyụn̄ bụp idemfo ete, ‘Nso ke utọ owo oro nyomde ndidi akpanam ke utọ ini ntem?’—Se se Bible etịn̄de: 2 Corinth 13:5.

Alicia ọdọhọ ete: “Mmama nte ndude uwem, ntre nsifịnake idem m̀mê mme owo ẹtịn̄ nso m̀mê itịn̄ke nso. Ediwak owo ẹma mi ntre.”

Kere nte uwem fo editiede n̄kpọn̄. Edieke osụk odude ke ufọkn̄wed, isua ifan̄ ke iso—mîdịghe ọfiọn̄ ifan̄ kpọt—mbon emi osụkde oyomde ndinam ẹma fi mi iditịghi m̀mê owo nte afo do ke ererimbot emi.

Dawn emi edide isua 22 idahaemi ọdọhọ ete: “N̄kemen ndise ufọkn̄wed nnyịn nse usen kiet. N̄ketịghi aba enyịn̄ ndusụk nditọ ufọkn̄wed nnyịn ke ndise oro. Edi ini n̄kodude ke ufọkn̄wed, kpa mmọ ke n̄kesidomo ndinam n̄kpọ nnem esịt utu ke ndinam se ndiọn̄ọde ke ọfọn. Mma nsịme tutu!”

Tịm idem. Bible ọdọhọ ete: “Ẹfiọk nte ẹkpenọde owo kiet kiet ibọrọ.”—Colossae 4:6.

Christine ọdọhọ ete: “Ete ye eka mi ẹma ẹsinam ami ye udun̄wan eka mi itie ikere nsio nsio n̄kpọ emi nditọ ufọkn̄wed ẹkemede ndidọhọ inam. Ekem mmọ ẹyedọhọ inanam iwụt se ikpanamde man ama etịbe, nnyịn ikpọdiọn̄ọ se inamde.”