Eyen fo emi edide isua itiokiet obụp fi m̀mê ayakpa ọkpọn̄ imọ. Mbụme emi akpa fi idem, afo onyụn̄ ekere m̀mê ibọrọ oro edinọde enye ayan̄wan̄a enye sia enye osụk edi ekpri eyenọwọn̄. Emi onyụn̄ anam ekere m̀mê akpana eneme n̄kpọ aban̄a n̄kpa ye eyen fo. *

Nditọwọn̄ ẹsikere ẹban̄a n̄kpa. Ndusụk mmọ ẹsibre mbre emi owo anamde nte imakpa. Ntre, kûkere ke inaha eneme n̄kpọ aban̄a n̄kpa ye eyen fo. Bọrọ se ededi emi enye obụpde fi aban̄a n̄kpa. Edieke esinemede nneme ye eyen fo ke ini ke ini aban̄a n̄kpa, emi ayanam enye ọdiọn̄ọ nte enye anamde n̄kpọ ke ini owo mbufo akpade.

Ndineme n̄kpọ mban̄a n̄kpa idinamke eyen fo okop ndịk aban̄a n̄kpa. Utu ke oro, edikam inanam enye okûnen̄ede okop ndịk. Edi ekeme ndiyom enen̄ede ndusụk n̄kpọ emi enye esikerede aban̄a n̄kpa. Ke uwụtn̄kpọ, ndusụk mme anam-ndụn̄ọde ẹdọhọ ke nditọwọn̄ emi mîyọhọke kan̄a isua itiokiet isidiọn̄ọke ite ke ini owo akpade, ke enye isifiakke ididu aba ke ererimbot emi sia ke mbre mmọ, eyenọwọn̄ ekeme ndinam nte imakpa, etise enye adaha ada ebre mbre.

Edi ke ini nditọwọn̄ ẹtọn̄ọde ndikpon owo, mmọ ẹsitọn̄ọ ndifiọk se n̄kpa ọwọrọde. Ndien emi ekeme ndinam mmọ ẹbụp fi mbụme, ẹkere nsio nsio n̄kpọ, mîdịghe ẹkop ndịk, akpan akpan edieke owo mbufo akpade. Ntem, ọfọn esineme n̄kpọ emi ye mmọ. Abiausọbọ kiet emi ekerede Marion Haza ọdọhọ ete: “Ntịme ntịme ekikere esidụk eyenọwọn̄ ibuot edieke owo mîsiyakke enye etetịn̄ n̄kpọ ndomokiet aban̄a n̄kpa ke ufọk.”

Kûnen̄ede ufịna idem m̀mê nso ke iditịn̄ inọ eyen imọ iban̄a n̄kpa. Ndụn̄ọde kiet oro ẹkenamde owụt ke nditọwọn̄ ẹsiyom ndikop ẹtịn̄de ofụri akpanikọ ẹnọ mmọ ufan ufan. Fiọk ete ke eyenọwọn̄ idibụpke mbụme edieke enye mîyomke ndikop ibọrọ.

Da ndusụk ifet oro edinyenede tịn̄ n̄kpọ ban̄a n̄kpa. Edieke eyen fo okụtde nte inuen akpade ana ke usụn̄ mîdịghe ebua m̀mê an̄wa mbufo akpade, bụp enye n̄kpri n̄kpri mbụme emi ẹdinamde enye etịn̄ se enye ekerede. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndibụp enye ete: “Ndi unam emi akpade esibọ ufen? Ndi tuep esinam enye mîdịghe ndi biọn̄ esidọn̄ enye? Akpanam didie ọfiọk ke unam m̀mê owo akpa?”—Se se Bible etịn̄de ke Ecclesiastes 3:1, 7.

Tịn̄ ofụri akpanikọ. Ke ini owo mbufo m̀mê owo emi ẹdiọn̄ọde akpade, kûtịn̄ emi unọ enye ke ekpọhọikọ, utọ nte ndidọhọ ke owo oro ebet efere. Eyen fo ekeme ndikere ke owo oro ididiaha efere aba, ke edidia udia en̄wen. Utu ke oro, tịn̄ se itịbede nọ enye nnennen nnennen. Ke uwụtn̄kpọ, emekeme ndidọhọ ete: “Ke ini Mama akakpade, kpukpru n̄kpọ ke idem esie ẹma ẹkpa n̄ko. Nnyịn ikemeke nditịn̄ ikọ ye enye, edi nnyịn idifreke enye.”—Se se Bible etịn̄de ke Ephesus 4:25.

Sọn̄ọ eyen fo idem. Enye ekeme ndikere ke se imọ ikanamde m̀mê ikerede akanam owo oro akpa. Utu ke ndinyụn̄ ndọhọ ke idịghe enye anam, emekeme ndibụp enye ete: “Nso inam ekere ke afo anam?” Nen̄ede kpan̄ utọn̄ kop se enye etịn̄de; kûda se enye etịn̄de unam mbubru. N̄ko, sia eyenọwọn̄ ekemede ndikere ke imọ iyetiene ikpa, dọhọ enye ke n̄kpọ idinamke enye.

Nam eyen fo etịn̄ se isịnede enye ke esịt. Neme ban̄a mbon mbufo emi ẹkekpade, esịnede mbon emi eyen fo mîdiọn̄ọke; kûdịp enye n̄kpọ ndomokiet. Tịn̄ ndusụk nti n̄kpọ emi afo etide aban̄a eyeneka eka fo, eyeneka ete fo, ete ete m̀mê eka eka fo. Tịn̄ nte mmọ ẹkenemde itie. Edieke afo esinemede nneme aban̄a mmọ, emi ayanam eyen fo ọfiọk ke idiọkke nditịn̄ n̄kpọ mban̄a mmọ m̀mê ndikere mban̄a mmọ. Edi kûnyenyịk eyen fo eneme aban̄a emi. Emekeme ndineme n̄kpọ emi ye enye ini ekededi emi afo okụtde ke ọfọn.—Se se Bible etịn̄de ke Mme N̄ke 20:5.