Ndisan̄a ye Eti Ibuot ke Ebuana ye Ererimbot
Ndisan̄a ye Eti Ibuot ke Ebuana ye Ererimbot
“Ẹsan̄a nte mbon eti ibuot . . . ye mmọemi ẹdude ke esien.”—COLOSSAE 4:5.
1. Nso ke mme akpa Christian ẹkesobo, ndien nso item ke Paul ọkọnọ esop ke Colossae?
MME akpa Christian oro ẹkedụn̄de ke ikpọ obio ererimbot Rome ẹma ẹkaiso ndisobo ye ukpono ndem, ediyom unọ idem inemesịt ke idiọk usụn̄, ye mme usọrọ ye mme ido edinam ukpono ndem. Nte eyịghe mîdụhe, mmọ oro ẹkedụn̄de ke Colossae, akwa obio ke ufọt ufọt edem usoputịn Asia Minor, ẹma ẹsobo ye edituak ibuot nnọ eka-abasi ye ubụpekpo eke mme amanaisọn̄ obio Phrygia, akwaifiọk ukpono ndem eke mbon Greek ẹdide ododụn̄, ye Ido Ukpono Jew eke obio ukara Jew. Apostle Paul ama ọnọ esop Christian item ete ẹkaiso “ẹsan̄a nte mbon eti ibuot” ye utọ “mmọemi ẹdude ke esien” do.—Colossae 4:5.
2. Ntak oyomde Mme Ntiense Jehovah mfịn ẹsan̄a ye eti ibuot ye mmọemi ẹdude ke esien?
2 Mfịn, Mme Ntiense Jehovah ẹsobo ye ukem ndiọi edinam ẹmi, ye se inyụn̄ ikande-kan oro. Ke ntre, oyom mmọ n̄ko ẹnyene eti ibuot ke ebuana mmọ ye mmọemi mîdụhe ke ata esop Christian. Ediwak owo ke ido ukpono ye ke mme itieutom ukara ọkọrọ ye ke itie ukọmbụk ẹbọbiọn̄ọ mmọ. Ndusụk mmọemi, edide ke edisobo eke iso ye iso, m̀mê nte esiwakde nditịbe, ebede ke mme usụn̄ en̄wen, ẹdomo ndibiat eti enyịn̄ Mme Ntiense Jehovah ẹnyụn̄ ẹdemede udu ẹban̄a mmọ. Ukem nte ẹkesede mme akpa Christian ke ukwan̄ usụn̄ nte mmọ oro ẹnyenede ebeubọk ifiopesịt ye idem nte enyene-ndịk “n̄ka,” Mme Ntiense Jehovah mfịn ẹsiwak ndidi iso udu ye mme owo oro ẹnyenede ukwan̄ ekikere ẹban̄a.—Utom 24:14; 1 Peter 4:4.
Ndikan Udu
3, 4. (a) Ntak emi ererimbot mîdimaha mme ata Christian tutu amama, ndien nso ke nnyịn ikpodomo ndinam? (b) Nso ke ewetn̄wed kiet ekewet aban̄a Mme Ntiense Jehovah ẹmi ẹkedude ke itienna ekikere mbon Nazi?
3 Mme ata Christian idorike enyịn ndidi se ererimbot amade, emi, nte apostle John ọdọhọde, ‘esịnede ke ubọk andidiọk.’ (1 John 5:19) Nte ededi, Bible esịn udọn̄ ọnọ mme Christian ete ẹdomo ndinam mme owo ẹwọn̄ọde ẹbịne Jehovah ye edisana utuakibuot esie. Nnyịn inam emi ebe ke nnennen ikọ ntiense n̄ko ebe ke eti eduuwem nnyịn. Apostle Peter ekewet ete: “Ẹkama idem nte odotde ke iso mme Gentile, man ke nde eke mmọ ẹtịn̄de n̄kpọ ẹbiat mbufo ẹte ẹdi mme anamidiọk, mmọ ẹkpeda nti ido mbufo, ẹmi ẹdikụtde ke ini eke ẹdide ndidomo mbufo nse, ẹnọ Abasi ubọn̄.”—1 Peter 2:12.
4 Ke n̄wed esie oro Forgive—But Do Not Forget, ewetn̄wed oro Sylvia Salvesen ama etịn̄ aban̄a iban Mme Ntiense ẹmi ẹkedide ekemmọ mbon n̄kpọkọbi ke itienna Nazi ete: “Mmọ mbiba, Käthe ye Margarethe, ye ediwak mbon eken, ẹma ẹn̄wam mi etieti, idịghe ke mbuọtidem mmọ ikpọn̄ edi ke mme n̄kpọ oro ẹnamde-nam. Mmọ ẹkenọ nnyịn akpa nsasana ntaha ọfọn̄ oro nnyịn ikadade ibọp ndọk nnyịn . . . Ke ibio ibio nnyịn ima ikụt idem nnyịn ke otu mme owo oro ẹkeyomde mfọnọn̄kpọ nnyịn, oro ẹkenyụn̄ ẹwụtde ufan ufan edu mmọ ebe ke mme edinam mmọ.” Nso eti ikọ ntiense oro otode “mmọemi ẹdude ke esien”!
5, 6. (a) Nso utom ke Christ ọyọhọ idahaemi, ndien nso ke nnyịn mîkpenyeneke ndifre? (b) Nso ikpenyene ndidi edu nnyịn ye mmọemi ẹdude ke ererimbot, ndien ntak-a?
5 Nnyịn imekeme ndinam ekese ndisụhọde udu ebe ke ọniọn̄ ọniọn̄ usụn̄ oro nnyịn ikamade idem nnyịn ke iso mmọemi ẹdude ke esien. Edi akpanikọ, nnyịn idu uwem ke ini emi Edidem nnyịn emi akarade, Christ Jesus, abaharede mme owo eke mme idụt, “nte emi ekpemerọn̄ abaharede erọn̄ ye ebot.” (Matthew 25:32) Edi ẹkûdede ẹfre ẹte ke Christ edi Ebiereikpe; edi enye ebiere m̀mê mmanie ẹdi “erọn̄” ye m̀mê mmanie ẹdi “ebot.”—John 5:22.
6 Emi ekpenyene nditụk edu nnyịn ye mmọ oro mîdịghe ubak esop Jehovah. Nnyịn imekeme ndida mmọ nte mbon ererimbot, edi mmọ ẹdi ubak ererimbot ubonowo oro ‘Abasi akamade tutu enye osio ikpọn̄îkpọn̄ Eyen emi Enye obonde ọnọ, man owo ekededi eke ọbuọtde idem ye Enye okûtak, edi enyene nsinsi uwem.’ (John 3:16) Otịm ọfọn akan ndibat mme owo nte erọn̄ ini iso utu ke ndisọsọp mbiere nte ke mmọ ẹdi mme ebot. Ndusụk owo oro ke ini edem ẹkesibiọn̄ọde akpanikọ idiọk idiọk ẹdi Mme Ntiense oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ idahaemi. Ndien ẹkebem iso ẹda mme edinam mfọnido ẹtiene ediwak mmọemi, ndien mmọ ẹdinyịmede nnennen ikọ ntiense ekededi. Ke uwụtn̄kpọ, se ndise oro odude ke page 18.
Ẹnyene Ifịk, Inyịkke-Nyịk Owo
7. Nso ikọ nsụkuyo ke pope eketịn̄, edi nso mbụme ke nnyịn ikeme ndibụp?
7 Pope John Paul II ama okụt ndudue ọnọ mme n̄ka ke ofụri ofụri, ye Mme Ntiense Jehovah akpan akpan, ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Ifịk oro ekperede nditie nte enyenyịk owo emi ndusụk owo ẹdade ẹyom mbufa mbet, ke ndisan̄a ke ufọk ke ufọk, m̀mê nditre mbon oro ẹsan̄ade ẹbe ke mme inụk efak, edi abian̄a abian̄a n̄ka ifiopesịt eke mme apostle ye isụn̄utom.” Ẹkeme ndibụp ẹte, Edieke eke nnyịn edide “abian̄a abian̄a n̄ka ifiopesịt eke mme apostle ye isụn̄utom,” ke m̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt ata ifịk ukwọrọikọ? Ke akpanikọ idịghe ke otu mbon Catholic m̀mê ndikpedi ke otu mbon Protestant m̀mê mme andibuana ke mme ufọkabasi Orthodox.
8. Didie ke nnyịn ikpanam edinọ ikọ ntiense eke ufọk-ke-ufọk nnyịn, idoride enyịn ke nso utịp?
8 Edi, man iwụt ke edori ikọ oro ẹdoride ikọ ntiense nnyịn nte edide se enyịkde-nyịk owo edi nsu, ana nnyịn kpukpru ini ifọn ido, iwụt ukpono, inyụn̄ itie ufan ufan ke ini nnyịn isobode mme owo. Mbet oro James ekewet ete: “Anie ke otu mbufo enyene eti ibuot onyụn̄ edi ọniọn̄? Yak enye ada eti edu esie owụt ubọkutom esie ke sụn̄sụn̄ ido eti ibuot.” (James 3:13) Apostle Paul ọnọ nnyịn item ete ‘ikûdi mbon utọk.’ (Titus 3:2) Ke uwụtn̄kpọ, utu ke ndidọhọ nnennen nnennen nte ke mme edinịm ke akpanikọ mbon oro nnyịn ikwọrọde ikọ inọ ifọnke, ntak mûwụtke udọn̄ esịt akpanikọ ke mme ekikere esie? Ekem etịn̄ eti mbụk emi odude ke Bible ọnọ owo oro. Ebede ke ndikama in̄wan̄în̄wan̄ usụn̄ edisobo ye ndiwụt ukpono oro odotde nnọ mme owo oro ẹnyenede mme edinịm ke akpanikọ efen, nnyịn iyen̄wam mmọ ẹdu ke mfọnn̄kan idaha ndikpan̄ utọn̄, ndien iso-ọfọn mmọ ẹyekụt ufọn oro etop Bible enyenede. Utịp ekeme ndidi nte ke ndusụk owo ‘ẹyenọ Abasi ubọn̄.’—1 Peter 2:12.
9. Didie ke nnyịn ikeme ndida item oro Paul ọkọnọde (a) ke N̄wed Mbon Colossae 4:5 nsịn ke edinam? (b) ke N̄wed Mbon Colossae 4:6 nsịn ke edinam?
9 Apostle Paul ama ọnọ item ete: “Ẹsan̄a nte mbon eti ibuot ke mbubehe eke mbufo ẹnyenede ye mmọemi ẹdude ke esien: ẹdedep ifet.” (Colossae 4:5) Ke ndinam akpatre ikọ emi an̄wan̄a, J. B. Lightfoot ekewet ete: “Ẹkûyak baba ifet kiet ebe mbufo, ke editịn̄ ye edinam se idinamde utom Abasi akakaiso.” (Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn.) Ih, ana nnyịn idu ke mben̄eidem nditịn̄ ikọ nnyụn̄ nnam n̄kpọ ke ifet oro ebederede. Utọ eti ibuot oro n̄ko abuana edimek nnennen ini ke usen ndinam edika n̄kese. Edieke ẹsịnde etop nnyịn, nte edi koro mme owo mîwụtke esịtekọm inọ enye, mîdịghe nte edi koro nnyịn ikakade ke ini oro ekemede ndidi ifet ididụhe? Paul ekewet n̄ko ete: “Ẹyak nneme mbufo ẹnyene inem ke esịt kpukpru ini, nte ẹsịnde inụn̄ ke esịt, kpan̄ mbufo ẹdiọn̄ọ nte mbufo ẹkpemende ikọ ẹnọ kpukpru owo ibọrọ.” (Colossae 4:6) Emi oyom editie n̄kere mban̄a ye ata ima ẹnyenede ẹnọ mbọhọidụn̄. Ẹyak nnyịn kpukpru ini inọ etop Obio Ubọn̄ nte enyenede inem.
Ẹwụt Ukpono Ẹnyụn̄ “Ẹben̄e Idem Ndinam Kpukpru Nti Utom”
10. (a) Nso item ke apostle Paul ọkọnọ mme Christian ẹmi ẹkedụn̄de ke Crete? (b) Didie ke Mme Ntiense Jehovah ẹdi uwụtn̄kpọ ke nditiene item Paul?
10 Nnyịn ikemeke ndibiat mme edumbet Bible. Ke n̄kan̄ eken, ufọn idụhe nnyịn ndinam mfan̄a ye mme mbụme oro mîbuanake nsọn̄ọnda Christian. Apostle Paul ekewet ete: “Ti mmọ [mme Christian ke Crete] ete ẹsụk idem ẹnọ mme andikara ye mme enyene-idaha, ẹnyụn̄ ẹsụk ibuot, ẹnyụn̄ ẹben̄e idem ndinam kpukpru nti utom; ẹkûsụn̄i baba owo kiet, ẹkûnyụn̄ edi mbon utọk; edi ẹtie ifụre ifụre, ẹnyụn̄ ẹwụt kpukpru owo sụn̄sụn̄ ido.” (Titus 3:1, 2) Eyen ukpepn̄kpọ Bible oro, E. F. Scott ama ewet aban̄a udịmikọ emi ete: “Mme Christian ikenyeneke ndikop uyo nnọ enyene-idaha kpọt, edi akana mmọ ẹben̄e idem ndinam eti utom ekededi. Emi . . . ọwọrọ ete, ke ini idaha oyomde, mme Christian ẹkpenyene ndidu ke otu mbon oro ẹbemde iso ẹwụt edu edinam n̄kpọ oro enyenede ufọn ọnọ kpukpru owo. Kpukpru ini ikan̄, udọn̄ọ, nsio nsio orụk afanikọn̄ ẹyedu, emi kpukpru nti mbio obio ẹdiyomde ndin̄wam mme mbọhọidụn̄ mmọ.” Ke ofụri ererimbot odu ediwak idaha oro unọmọ odude ndien Mme Ntiense Jehovah ẹsidude ke otu akpa mbon oro ẹnamde utom unọ un̄wam. Mmọ ẹsin̄wam idịghe nditọete mmọ ikpọn̄îkpọn̄ edi n̄ko mmọemi ẹdude ke esien.
11, 12. (a) Didie ke mme Christian ẹkpenyene ndinam n̄kpọ ye mme enyene-idaha? (b) Nso ke nsụkibuot nnọ mme enyene-idaha esịne kaban̄a edibọp mme Ufọkmbono Obiọ Ubọn̄?
11 Ukem udọn̄ikọ emi ke leta oro Paul ekewetde ọnọ ẹsọk Titus ọsọn̄ọ owụt n̄ko nte edide akpan n̄kpọ ndinyene edu ukpono nnọ mme enyene-idaha. N̄kparawa Christian ẹmi otode ke ntak idaha mmọ ndida san̄asan̄a ẹda mmọ ẹwọrọ ke iso mme ebiereikpe akpan akpan ẹkpenyene ndidu ke ukpeme ndinam n̄kpọ ye eti ibuot ye mmọemi ẹdude ke esien. Mmọ ẹkeme ndinam ekese ndidiọn̄ m̀mê ndibiat eti enyịn̄ ikọt Jehovah ebe ke nte mmọ etiede, ukamaidem mmọ, ye usụn̄ nte mmọ ẹtịn̄de ikọ ye mme utọ enyene-idaha oro. Mmọ ẹkpenyene “[ndi]kpono mmọemi ẹdotde ukpono,” nnyụn̄ nnọ n̄kan̄idem mmọ ye ntotụn̄ọ ukpono.—Rome 13:1-7; 1 Peter 2:17; 3:15.
12 “Mme enyene-idaha” ẹsịne ikpọ owo ukara n̄kann̄kụk. Ke emi edide ke ẹbọp ediwak Ufọkmbono Obio Ubọn̄, owo iditreke-tre ndinam n̄kpọ ye mme enyene-idaha ke n̄kann̄kụk. Ediwak ini, mbiowo ẹsisobo udu. Edi ẹmekụt ẹte ke ebiet emi mme andida ke ibuot esop ẹnyenede eti itie ebuana ye mme enyene-idaha ẹnyụn̄ ẹdianade kiet ye itieutom ubọp obio, ẹkeme ndisụhọde udu emi. Ediwak ini ẹsinọ mbon oro ẹkediọn̄ọde esisịt m̀mê oro mîkọdiọn̄ọke-diọn̄ọ n̄kpọ ndomokiet ke mbemiso iban̄a Mme Ntiense Jehovah ye etop mmọ eti ikọ ntiense.
‘Edieke Usụn̄ Odude, Ẹdu ke Emem ye Kpukpru Owo’
13, 14. Nso item ke Paul ọkọnọ mme Christian ke Rome, ndien didie ke nnyịn ikeme ndida enye nsịn ke edinam ke itie ebuana nnyịn ye mmọemi ẹdude ke esien?
13 Paul ọkọnọ mme Christian ẹmi ẹkedụn̄de ke Rome, obio ukpono ndem item emi etienede mi: “Ẹkûda idiọk ẹsio owo usiene idiọk. Ẹsịn idem ẹkere ndinam ido eke enyenede ukpono ke enyịn kpukpru owo. Edieke usụn̄ odude, ẹn̄wana, nte mbufo ẹkekeme, ndidu ke emem ye kpukpru owo. Ẹkûsio usiene ẹnọ idem mbufo, ndima mme ufan mi, edi ẹbọk idem ke usụn̄ ẹnọ iyatesịt Abasi: koro ẹwet ẹte, Jehovah ete, Usiene enyene Mi, Ami nyesio usiene. Edi edieke usua fo okopde biọn̄, nọ enye udia adia; edieke enye okopde nsatitọn̄, nọ enye mmọn̄ ọn̄wọn̄, koro ke edinam ntem, eyewobi mbubek ikan̄ obok enye ke ibuot. Ẹkûyak idiọk akan mbufo, edi ẹda nti edinam ẹkan idiọk ubọk.”—Rome 12:17-21.
14 Ke itie ebuana nnyịn ye mmọemi ẹdude ke esien, nnyịn nte mme ata Christian nte mîkemeke ndinyan̄a imesisobo mme andibiọn̄ọ. Ke udọn̄ikọ eke enyọn̄ emi, Paul owụt nte ke usụn̄ eti ibuot edi ndidomo ndikan ubiọn̄ọ emi ebe ke mme edinam mfọnido. Nte mbubek ikan̄, mme edinam mfọnido ẹmi ẹkeme ndinam usua emem onyụn̄ anam andibiọn̄ọ enyene edu mfọnido ọnọ ikọt Jehovah, iso-ọfọn akam edemerede udọn̄ esie ke eti mbụk. Ke ini emi otịbede, ẹda nti edinam ẹkan idiọk ubọk.
15. Ini ewe ke mme Christian akpan akpan ẹkpenyene ndiwụt ntịn̄enyịn ndisan̄a ye eti ibuot ye mmọemi ẹdude ke esien?
15 Ndisan̄a ye eti ibuot ye mmọemi ẹdude ke esien edi akpan n̄kpọ akpan akpan ke mme ufọk ẹmi nsan̄andọ kiet mînyịmeke akpanikọ kan̄a. Ndinịm mme edumbet Bible esision̄o nti ebendo, nti ibanndọ, nti ete, nti eka, ye nditọ oro ẹkopde uyo ẹnyụn̄ ẹkpepde n̄kpọ ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ ke ufọkn̄wed edi. Owo oro mînịmke ke akpanikọ ekpenyene ndikụt nti utịp oro mme edumbet Bible enyenede ke idem andinịm ke akpanikọ. Ntem, ẹkeme ‘ndidụri ndusụk nda ebe ke edu’ mme andibuana ke ubon oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ.—1 Peter 3:1, 2.
‘Ndifọn Ido ye Kpukpru Owo’
16, 17. (a) Ye nso uwa ke Abasi enen̄ede okop inemesịt? (b) Didie ke nnyịn ‘ikpanam nti n̄kpọ inọ’ nditọete nnyịn n̄ko ye mmọemi ẹdude ke esien?
16 N̄kponn̄kan ufọn oro nnyịn ikemede ndinam nnọ mbọhọidụn̄ nnyịn edi ndida etop uwem nsọk enye nnyụn̄ n̄kpep enye mban̄a edinam emem ye Jehovah ebe ke Jesus Christ. (Rome 5:8-11) Ke ntre apostle Paul asian nnyịn ete: “Yak nnyịn iwa uwa ekọm inọ Abasi kpukpru ini ke enyịn̄ [Christ], kpa mfri n̄kpọkinua eke ẹkponode enyịn̄ Esie.” (Mme Hebrew 13:15) Paul adian do ete: “Ẹkûfre ndinam eti n̄kpọ ndinyụn̄ mfọn ido ye owo; koro orụk uwa emi enemde Abasi esịt.” (Mme Hebrew 13:16) Adianade ye edinọ an̄wan̄wa ikọ ntiense nnyịn, nnyịn ikpenyeneke ndifre “ndinam eti n̄kpọ.” Emi anam mme uwa oro ẹnemde Abasi esịt ẹyọhọ.
17 Ke ndammana usụn̄, nnyịn imesinam nti n̄kpọ inọ nditọete nnyịn eke spirit, ẹmi ẹkemede ndiyom un̄wam ke n̄kan̄ eke ntụk, n̄kan̄ eke spirit, n̄kan̄ eke ikpọkidem, m̀mê n̄kpọ obụkidem. Paul ama owụt emi ke ini enye ekewetde ete: “Adan̄a nte ikụtde ifet, ẹyak nnyịn ifọn ido ye kpukpru owo, akpan akpan ye mmọemi ẹtode ke ufọk mme andinịm ke akpanikọ.” (Galatia 6:10; James 2:15, 16) Nte ededi, nnyịn ikpenyeneke ndifre mme ikọ oro, “Ẹyak nnyịn ifọn ido ye kpukpru owo.” Edinam mfọnido oro ẹnamde ẹnọ iman, mbọhọidụn̄, m̀mê nsan̄autom, ekeme ndinam ekese ke ndisụhọde udu oro ẹnyenede ẹban̄a nnyịn onyụn̄ eberede esịt owo oro ndinyịme akpanikọ.
18. (a) Nso n̄kpọndịk ke nnyịn ikpenyene ndifep? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndida eti ido Christian nnyịn nnam n̄kpọ nte un̄wam ke an̄wan̄wa utom unọ ikọ ntiense nnyịn?
18 Man inam emi, iyomke nnyịn inam n̄kpetn̄kpet ufan ye mmọemi ẹdude ke esien. Mme utọ nsan̄a oro ẹnen̄ede ẹkama n̄kpọndịk. (1 Corinth 15:33) Ufọn ndomokiet inyụn̄ idụhe ndinam ufan ye ererimbot. (James 4:4) Edi eti ido Christian nnyịn ekeme ndinọ ukwọrọikọ nnyịn ibetedem. Ke ndusụk idụt ototịm edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndinyene nneme ye mme owo ke ufọk mmọ. Ẹda mme n̄kpọutom oro ẹbiọn̄ọde-biọn̄ọ nnyịn ndisobo ye mme andidụn̄ ẹkpeme ndusụk ufọkidụn̄. Ke mme idụt uforo urụk ukopikọ ẹnam ifet odu ndikwọrọ ikọ. Ẹkeme ndinam unọ ikọ ntiense efak ke n̄wakn̄kan idụt. Edi, ke kpukpru idụt, nditie ufan ufan, mfọn ido, nnyene eti ido, nnyụn̄ n̄n̄wam mbon efen esiberede mme ifet ndikan udu nnyụn̄ nnọ eti ikọ ntiense.
Ndikịbi Mme Andibiọn̄ọ Inua
19. (a) Sia nnyịn mînamke n̄kpọ ndinem mme owo esịt, nso ke nnyịn ikeme ndidori enyịn ndisobo? (b) Didie ke nnyịn ikpodomo nditiene uwụtn̄kpọ Daniel nnyụn̄ nda item Peter nsịn ke edinam?
19 Mme Ntiense Jehovah idịghe mbon oro ẹnamde n̄kpọ ndinem owo esịt m̀mê oro ẹbakde owo. (Mme N̄ke 29:25; Ephesus 6:6) Mmọ ẹdiọn̄ọ ọyọhọ ọyọhọ ẹte ke kpa ye ofụri ukeme mmimọ ndidi nti mme ekpe tax ye nti nditọisọn̄, mme andibiọn̄ọ ẹyesuan idiọk nsu ẹnyụn̄ ẹtịn̄ ikọ esuene ẹdian mmọ. (1 Peter 3:16) Ke ẹfiọkde emi, mmọ ẹdomo ndikpebe Daniel, emi mme asua esie ẹkedọhọde ete: “Nnyịn idikwe baba n̄kpọ kiet eke idade idori Daniel emi, ke mîbọhọke ke ikọ mbet Abasi esie ke nnyịn idikụt se idade idori enye.” (Daniel 6:5) Nnyịn idibiatke mme edumbet Bible man inem mme owo esịt. Ke n̄kan̄ eken, nnyịn iyomke ndikpa n̄kpa usụn̄ Abasi. Nnyịn imodomo ndidu uwem emem inyụn̄ inam item apostle emi: “Abasi aduak ntem ete, mbufo ẹda nti ido ẹkịbi inua mbon ndisịme, eke mîfiọkke se mmọ ẹtịn̄de.”—1 Peter 2:15.
20. (a) Nso ke nnyịn inịm ke akpanikọ, ndien nso nsịnudọn̄ ke Jesus ọkọnọ nnyịn? (b) Didie ke nnyịn ikeme ndikaiso nsan̄a ye eti ibuot ye mmọemi ẹdude ke esien?
20 Nnyịn imonịm ke akpanikọ nte ke idaha edida san̄asan̄a nnyịn n̄kpọn̄ ererimbot odu ke ọyọhọ n̄kemuyo ye Bible. Mbụk mme Christian eke akpa isua ikie ọsọn̄ọ emi. Mme ikọ Jesus ẹsọn̄ọ nnyịn esịt: “Mbufo ẹyekụt ukụt ke ererimbot: edi ẹsọn̄ esịt; Ami n̄kakan ererimbot.” (John 16:33) Nnyịn ifeheke ndịk. “Ndien anie edinam mbufo ibak, edieke mbufo ẹnyenede ọkpọsọn̄ udọn̄ ndinam eti ido? Edi edieke mbufo ẹkụtde ndutụhọ n̄ko ke ntak edinen ido, osụk ọfọfọn ọnọ mbufo. Ẹkûfehe se mmọ ẹtịn̄de ndidịghe mbufo, ẹkûnyụn̄ ẹyak esịt otịmede mbufo; edi ẹten̄e Christ ke esịt mbufo nte Ọbọn̄. Kpukpru ini ẹben̄e idem ndibọrọ kpukpru owo eke ẹdibụpde mbufo ntak idotenyịn emi mbufo ẹnyenede; edi ẹkpeme ndibọrọ ke sụn̄sụn̄ ido ye ke ido uten̄e.” (1 Peter 3:13-15) Ke adan̄aemi inamde n̄kpọ ke usụn̄ emi, nnyịn iyekaiso isan̄a ye eti ibuot ye mmọemi ẹdude ke esien.
Ke Ndidụn̄ọde
◻ Ntak oyomde Mme Ntiense Jehovah ẹsan̄a ye eti ibuot ye mmọemi ẹdude ke esien-e?
◻ Ntak emi mme ata Christian mîdorike enyịn ndidi se ererimbot amade, edi nso ke mmọ ẹkpedomo ndinam?
◻ Nso ikpenyene ndidi edu nnyịn ye mbon ererimbot, ndien ntak-a?
◻ Ntak emi nnyịn ‘ikpọfọnde ido’ idịghe ye nditọete nnyịn ikpọn̄îkpọn̄ edi n̄ko ye mmọemi ẹdude ke esien?
◻ Didie ke edisan̄a oro nnyịn isan̄ade ye eti ibuot ye mmọemi ẹdude ke esien ekeme ndin̄wam nnyịn ke an̄wan̄wa utom unọ ikọ ntiense nnyịn?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 19]
Ke ufien: Mme ata Christian ke France ẹn̄wamde mme mbọhọidụn̄ mmọ ke mmọn̄ ama ọkọtọ ofụk ebiet
[Ndise ke page 20]
Mme edinam mfọnido Christian ẹkeme ndinam ekese ndisụhọde udu
[Ndise ke page 23]
Mme Christian ẹkpenyene ‘ndiben̄e idem ndinam kpukpru nti utom’