Eren Emi Ekenịmde Eti Uwụtn̄kpọ ke Ndinyịme Edinen̄ede

“MME Ofiom Zambia Ẹta Owo 30 ke Ọfiọn̄ Kiet.” Ntre ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe kiet ke Africa ọkọtọt ke ndusụk isua ẹmi ẹkebede. Nte ekpepn̄kpọ mban̄a unam emi okomụmde mme unam ẹmi ndida nnam ndụn̄ọde ọdọhọde, “akada irenowo 12 ndimụm ofiom kiet nnịm.” Sia enyenede okopodudu isịm ye akwa mban̄, ofiom edi enyene-ndịk unam!

Ke etiede nte eketịn̄ aban̄a ofiom nte “Leviathan,” Andibot ama ada unam emi edide “andikara kpukpru ikpọ unam” mi ndikpep asan̄autom esie Job akpan ukpepn̄kpọ. (Job 41:1, 34, NW) Emi akada itie ke n̄kpọ nte isua 3,500 ẹmi ẹkebede ke isọn̄ Uz, ndusụk ke edere edere Arabia. Ke adan̄aemi etịn̄de aban̄a edibotn̄kpọ emi, Abasi ama ọdọhọ Job ete: “Baba owo kiet inyeneke uko nte edemerede enye. Anie ndien edidaha ada ke iso mi?” (Job 41:10, 11) Emi edi akpanikọ didie ntem! Edieke nnyịn ikopde ndịk iban̄a ofiom, adan̄a didie akan oro ke nnyịn ikpokop ndịk nditịn̄ ikọ ndian Enye emi okobotde enye! Job ama owụt esịtekọm aban̄a ukpepn̄kpọ emi ebe ke ndinyịme ndudue esie.—Job 42:1-6.

Ke ini ẹtịn̄de ẹban̄a Job, nnyịn imekeme nditi uwụtn̄kpọ edinam akpanikọ esie ke ndiyọ idomo. (James 5:11) Ke akpanikọ, Jehovah ama ama Job idem mbemiso ẹkesịnde mbuọtidem esie ke ọkpọsọn̄ udomo. Ke idaha use n̄kpọ Abasi, ke ini oro ‘owo eke ebietde enye ikodụhe ke ererimbot, ọfọn ama, onyụn̄ enen, onyụn̄ abak Abasi, onyụn̄ afara ke idiọk.’ (Job 1:8) Emi ekpenyene ndinụk nnyịn ndikpep n̄kpọ efen efen mban̄a Job, sia ndinam ntre edin̄wamde nnyịn ndikụt nte nnyịn n̄ko ikemede ndinem Abasi esịt.

Itie Ebuana ye Abasi Ekedi Akpa

Job ekedi imọ owo. Ke ẹsiode gold ẹfep, enye ama enyene n̄kpri ufene 7,000, camel 3,000, uman ass 500, enan̄ 1,000, ye ata ediwak asan̄autom. (Job 1:3) Edi Job ekeberi edem ke Jehovah, idịghe ke inyene. Enye ama ọkọk ibuot ete: “Edieke nnịmde gold ke idotenyịn mi, nnyụn̄ ndọhọ ata eti gold, nte, Afo edi mbuọtidem mi: Edieke ndatde esịt, koro inyene mi okponde, koro ubọk mi okụtde ediwak n̄kpọ n̄ko . . . Oro okponyụn̄ edi idiọk n̄kpọ ke eke mme ebiereikpe, koro n̄kposude  nsu nnọ Abasi ke enyọn̄.” (Job 31:24-28) Ukem nte Job, nnyịn ikpenyene ndibat n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Jehovah Abasi nte edide akpan n̄kpọ akan mme n̄kpọ obụkidem.

Ndinam N̄kpọ Nte Enende ye Mme Ekemmọ Owo

Didie ke Job akanam n̄kpọ ye mme asan̄autom esie? Mme ikọ Job ke idemesie ẹwụt ẹte ke mmọ ẹma ẹdiọn̄ọ enye nte edinen owo ye se ẹkemede ndisan̄a n̄kpere: “Edieke nsede ikọ ofụn eren mi, m̀mê eke ofụn an̄wan mi ke ndek, adan̄aemi mmọ ẹdụkde ikpe ye ami; Ndinam didie ndien ke ini Abasi edidahade ke enyọn̄? Ndinyụn̄ mbọrọ enye didie ke ini obụpde?” (Job 31:13, 14) Job ama ada mbọm Jehovah ke akpan n̄kpọ onyụn̄ anam n̄kpọ ntre ke mbọm ye ifịn esie. Nso eti uwụtn̄kpọ ke emi edi ntem, akpan akpan ọnọ mbon ẹmi ẹnyenede mme ifet edise enyịn ke esịt esop Christian! Mmọ n̄ko ẹnyene ndinam akpanikọ, inamke asari, ẹnyụn̄ ẹdi se ẹkemede ndisan̄a n̄kpere.

Job ama owụt udọn̄ n̄ko ke idem mbon oro mîkedịghe mbonufọk esie. Ke ayararede udọn̄ esie kaban̄a mbon en̄wen, enye ama ọdọhọ ete: “Edieke n̄kesịnde mme ubuene n̄kpọ eke mmọ ẹyomde, nnyụn̄ nnamde enyịn anan ebe-akpa; . . . Edieke n̄kemenerede ubọk mi ntụk eyen-akpa, koro n̄kụtde mmọ eke ẹn̄wamde mi ke inua-otop; Yak afara mi oto ke itọn̄ ọduọ ke isọn̄, yak ẹnyụn̄ ẹbụn̄ ubọk mi ke ọkpọ ẹfep.” (Job 31:16-22) Nnyịn ikpakam iwụt ukem edikere mban̄a oro inọ mbon oro ẹdude ke unana ẹmi nnyịn idiọn̄ọde ke esop.

Ke ntak udọn̄ unana ibụk emi enye ekenyenede ọnọ ekemmọ owo, Job ama ọfọn ido ye isenowo. Ntem, enye ama ekeme ndidọhọ ete: “Esen owo idan̄ke ke an̄wa, nsio usụn̄ mi nnọ owo isan̄.” (Job 31:32) Nso eti uwụtn̄kpọ ke emi edi ntem ọnọ mme asan̄autom Abasi mfịn! Ke ini mbon oro ẹnyenede udọn̄ obufa ke akpanikọ Bible ẹdide Ufọkmbono Obio Ubọn̄, nnyịn ndiwụt mmọ mfọnido ekeme nditịp nsịn ke n̄kọri eke spirit mmọ. Nte ededi, mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ye mme Christian eken ẹyom ima ima mfọnido nnyịn n̄ko.—1 Peter 4:9; 3 John 5-8.

Job ama enyene nnennen edu aban̄a idem mme asua esie. Enye ikadatke esịt iban̄a afanikọn̄ emi esịmde owo eke akasuade enye. (Job 31:29, 30) Utu ke oro, enye ama enyịme ndinam ufọn nnọ utọ mbon oro, nte ẹkemede ndikụt nto unyịme esie ndinam n̄kpeubọk nnọ abian̄a abian̄a mbon ndọn̄esịt esie ita.—Job 16:2; 42:8, 9; men Matthew 5:43-48 domo.

Asana ke N̄kan̄ Idan̄

Job ama anam akpanikọ ọnọ nsan̄a ndọ esie, idehede iyak esịt esie ọkọri ima oro mîdotke ọnọ n̄wan efen. Job ọkọdọhọ ete: “Mmodiomi ediomi ye enyịn mi; nnam didie, ndien, ntịn̄ enyịn eyen-an̄wan  ke idem? Edieke nyakde esịt mi etiene n̄wan, nnyụn̄ ndịbe ke inua-otop mbọhọidụn̄ mi: Yak n̄wan mi ọkọk ọnọ owo en̄wen, owo en̄wen onyụn̄ ọfiọk enye. Koro emi edide oburobụt n̄kpọ; ye idiọk ido ke eke mme ebiereikpe.”—Job 31:1, 9-11.

Job ikayakke mme oburobụt udọn̄ ẹbiat esịt esie. Utu ke oro, enye ekebịne usụn̄ uwem oro enende. Eyịghe idụhe Jehovah Abasi akamade anam-akpanikọ owo emi akan̄wanade ọbiọn̄ọ mme oburobụt n̄kpọ etabi mi!—Matthew 5:27-30.

Ekere Aban̄a Idaha eke Spirit Ubon

Ndusụk ini, nditọiren Job ẹma ẹsitịm ikpọ usọrọ ẹmi kpukpru nditọ Job ẹkesidụkde. Ke mme usen usọrọ ẹmi ẹbede, Job ama esinen̄ede ekere m̀mê nditọ esie ẹkam ẹdue Jehovah ke ndusụk usụn̄. Ntre Job ama anam n̄kpọ, koro mbụk N̄wed Abasi oro ọdọhọ ete: “Edikem ke mme usen udia oro ẹkanarede ẹma, Job akam ọdọn̄ ẹkekot mmọ ẹdi, ndien anam mmọ ẹsana, ndien ke eyo esierede, enye adaha ke enyọn̄ awa edifọp uwa ke adan̄a ibat kpukpru mmọ: koro Job ọdọhọde ete, M̀mê nditọ mi ẹkenam idiọk ẹnyụn̄ ẹkpọn̄ Abasi ke esịt mmọ.” (Job 1:4, 5) Emi okotụk mbonubon Job didie ntem nte ke enye enyene udọn̄ ndikụt mmimọ inyenede ukpono ukpono mbak inọ Jehovah inyụn̄ isan̄ade ke usụn̄ Esie!

Mfịn, oyom mme ibuot ufọk ẹdide Christian ẹda Ikọ Abasi, kpa Bible, ẹkpep ubon mmọ. (1 Timothy 5:8) Ndien ke akpanikọ edi se idotde ndibọn̄ akam nnọ mbonubon.—Rome 12:12.

Ọyọ Idomo ke Edinam Akpanikọ

Ata ediwak mme andikot Bible ẹdiọn̄ọ ẹban̄a ọkpọsọn̄ idomo emi ekesịmde Job. Satan kpa Devil ọkọdọhọ ete ke Job oyosụn̄i Abasi edieke osobode mme idaha oro ẹtiede idomo idomo. Jehovah ama enyịme ata emi, ndien ye unana ubiatini Satan ama anam afanikọn̄ esịm Job. Kpukpru ufene esie ẹma ẹtak. Ke akam ọdiọkde akan, enye ama ataba kpukpru nditọ esie ke n̄kpa. Esisịt ini ke oro ebede, Satan ama ada idiọk oyo ọtọ Job ọtọn̄ọde ke ibuot tutu esịm ikpat.—Job, ibuot 1, 2.

Nso ikedi utịp? Ke ini n̄wan esie akakpakde enye ete ọkpọn̄ Abasi, Job ama ọdọhọ ete: “Afo ọdọhọ nte ndisịme n̄wan ọdọhọde; nte nnyịn ibọ Abasi eti n̄kpọ, ndien idibọhọ idiọk n̄kpọ n̄ko?” Mbụk Bible oro adian ete: “Ke ofụri n̄kpọ ẹmi, Job inamke idiọk ke n̄kpọk-inua esie.” (Job 2:10) Ih, Job ama ọyọ ke edinam akpanikọ ndien ke ntem owụtde ke Devil edi osu nsu. Nnyịn ikpakam iyọ idomo ukem ntre ndien iwụt ite ke ata ima inyenede inọ Jehovah onụk nnyịn inam n̄kpọ Abasi.—Matthew 22:36-38.

Enyịme Edinen̄ede ke Nsụhọdeidem

Okposụkedi Job ekenịmde eti uwụtn̄kpọ ke ediwak usụn̄, enye ikedịghe mfọnmma owo. Enye ke idemesie ama ọdọhọ ete: “Edisana n̄kpọ akpakam oto ke n̄kpọ ndek; baba kiet itoho.” (Job 14:4; Rome 5:12) Ntre ke ini Abasi ọkọdọhọde ete ke Job ama ọfọn ama, emi ekedi akpanikọ ke usụn̄ifiọk nte ke enye ama odu uwem ekekem ye kpukpru se Abasi okoyomde oto mme anana-mfọnmma ye mme anamidiọk asan̄autom esie. Nso akama-nsịnudọn̄ n̄kpọ ke emi edi ntem!

Job ama ọyọ idomo esie, edi emi ama ayarade mmeme kiet. Ke ẹkopde ẹban̄a kpukpru afanikọn̄ ẹmi ẹkesịmde enye, inua-okot mbon ndọn̄esịt ita ẹma ẹkese enye. (Job 2:11-13) Mmọ ẹma ẹdọhọ ẹte ke Jehovah ọkọnọ Job ufen ke ntak akanamde ikpọ idiọkn̄kpọ. Nte ido edide, mme nsunsu edori ikọ ẹmi ẹma ẹbiak Job, ndien enye ama esịn ọkpọsọn̄ ukeme ndinyan̄a idem. Edi enye ama owụt unana edida ukem ukem ke ndidomo ndiwụt ke imenen. Kamse, Job ama akam owụt ke ikọ esie ete ke imọ imenen ikan Abasi!—Job 35:2, 3.

Ke ntak oro Abasi akamade Job, Enye ama ada ekpri akparawa ndiwụt Job ndudue esie. Mbụk oro ọdọhọ ete: “Esịt ayat Elihu . . . enye ayat esịt ye Job, koro enye enịmde idem ke edinen akan Abasi.” Nte Elihu ọkọdọhọde: “Koro Job ọdọhọde, ete, ‘Ami mmọfọn; Abasi omonyụn̄ ọbọ mi se inende ye ami.’” (Job 32:2; 34:5) Nte ededi, Elihu ikadianake ye “mbon ndọn̄esịt” ita oro ke ndisịm ukwan̄ ubiere nte ke Abasi ọkọnọ Job ufen ke ntak mme idiọkn̄kpọ esie. Utu ke oro, Elihu ama owụt mbuọtidem ke edinam akpanikọ Job, onyụn̄ ọnọ enye item ete: “Ikpe ana [Jehovah] ke iso: bet enye, ndien.” Ke akpanikọ, Job ekpekenyene  ndibet Jehovah utu ke nditịn̄ ikọ ibụmede ibụmede nnyan̄a idem. Elihu ama ọsọn̄ọ etịn̄ ọnọ Job ete: “Abasi . . . okpon odudu, ye ikpe, onyụn̄ awak eti ido; iditụkke tụk.”—Job 35:14; 37:23.

Ama oyom ẹnen̄ede ekikere Job. Ke ntre, Jehovah ama ekpep enye nte ke owo edi ata ekpri ke ẹmende ẹdomo ye nte Abasi okponde. Jehovah ama anyan ubọk owụt isọn̄, inyan̄, ikpaenyọn̄ emi ọyọhọde ye ntantaọfiọn̄, mme unam, ye ediwak utịbe utịbe n̄kpọ obot eken. Ke akpatre, Abasi ama etịn̄ aban̄a Leviathan—kpa ofiom. Job ke nsụhọdeidem ama enyịme edinen̄ede, ndien ebede ke emi enye enịm uwụtn̄kpọ efen efen.

Okposụkedi nnyịn ikemede ndinam ọfọn ke utom Jehovah, nnyịn iyanam mme ndudue. Edieke inamde akamba ndudue, Jehovah ekeme ndinen̄ede nnyịn ebe ke ndusụk usụn̄. (Mme N̄ke 3:11, 12) Itien̄wed emi etịmerede ubieresịt nnyịn ekeme ndidụk nnyịn ekikere. Ndusụk Enyọn̄-Ukpeme m̀mê n̄wed Watch Tower Society en̄wen ekeme nditịn̄ n̄kpọ oro anamde nnyịn ikụt ndudue nnyịn. Mîdịghe eyedi ekemmọ Christian ke ima ima usụn̄ osio owụt nnyịn ete ke nnyịn imokpu ndida edumbet Bible nsịn ke edinam. Didie ke nnyịn idinam n̄kpọ iban̄a utọ edinen̄ede oro? Job ama owụt edu utua n̄kpọfiọk, ọdọhọde ete: “Mmọdo nsuade idem mi, nnyụn̄ ntiede ke obu ye ntọn̄ ntua n̄kpọfiọk.”—Job 42:6.

Jehovah Ọnọ Utịp

Jehovah ama ọnọ Job utịp, ayakde asan̄autom esie aka iso odu uwem ke isua 140 efen. Ke ini oro, enye ama enyene se ikande se enye akatabade. Ndien okposụkedi Job akakpade ke akpatre, enye ke akpanikọ eyeset edidu uwem ke obufa ererimbot Abasi.—Job 42:12-17; Ezekiel 14:14; John 5:28, 29; 2 Peter 3:13.

Nnyịn n̄ko imekeme ndidori enyịn ndinyene mfọn ye edidiọn̄ Abasi edieke inamde n̄kpọ esie ke edinam akpanikọ inyụn̄ inyịmede kpukpru edinen̄ede ẹmi ẹtode Bible ẹsịm nnyịn. Nte utịp, nnyịn iyenyene idotenyịn emi mîkemeke ndikpu ndidu uwem ke obufa editịm n̄kpọ Abasi. Ke edide akpan n̄kpọ akan, nnyịn iyọnọ Abasi ukpono. Ẹyenọ edinam akpanikọ nnyịn utịp ndien emi ọyọnọ uyarade efen efen nte ke ikọt esie inamke n̄kpọ esie ke ntak ibụk, edi ẹnam ke ntak ima ofụri esịt. Nso ifet ke nnyịn inyene ntem ndinam esịt Jehovah adat, kpa nte anam-akpanikọ Job, emi ekenyịmede edinen̄ede ke nsụhọdeidem!—Mme N̄ke 27:11.

[Mme ndise ke page 26]

Job ama owụt ima ima edikere mban̄a ọnọ nditọakpa, mme ebeakpa, ye mbon en̄wen

[Mme ndise ke page 28]

Ẹma ẹnọ Job utịp akamba akamba ke ndikosụhọde idem nnyịme edinen̄ede