Nsụkidem—Edu Emi Anamde Emem Odu

Ererimbot ekpenem didie ntem edieke kpukpru owo ẹkpewụtde nsụkidem. Mme owo ikpetiehe uyịre uyịre, mbonubon ikpetiehe utọk utọk, umia mbuba ikpodụhe ke itieutom, ndien mme idụt ikpetiehe en̄wan en̄wan. Nte afo akpama ndidụn̄ ke utọ ererimbot oro?

MME ata asan̄autom Jehovah Abasi ke ẹben̄e idem ẹnọ obufa ererimbot emi enye ọkọn̄wọn̄ọde, emi kpukpru owo ẹdidade nsụkidem nte odudu ye eti edu, idịghe nte mmeme. (2 Peter 3:13) Ke akpanikọ, mmọ ke ẹkọri edu nsụkidem idem idahaemi. Ntak-a? Akpan akpan koro emi edi se Jehovah oyomde oto mmọ. Prọfet esie Micah ekewet ete: “O owo, enye omowụt fi se ifọnde; ndien nso ke Jehovah oyom ye afo, ke mîbọhọke ndinam se inende, nnyụn̄ mma ima Abasi, nnyụn̄ nsụk idem nsan̄a ye Abasi fo?”—Micah 6:8.

Nsụkidem ekeme ndiwọrọ ediwak n̄kpọ, utọ nte unana n̄wụtidem, m̀mê ntan̄idem, ye owo nditre ndibụre mbụre mban̄a mme ukeme esie, se enye anamde, ye inyene esie. Nte ekemde ye n̄wed ndụn̄ọde kiet, nsụkidem n̄ko ọwọrọ “ndinam n̄kpọ ntre ke adan̄a.” Owo nsụkidem anam n̄kpọ etre ke adan̄a eti  ido uwem. Enye n̄ko ọdiọn̄ọ ete ke adan̄a odu ke se enye ekpenyenede ndinam onyụn̄ ekemede ndinam. Enye ọdiọn̄ọ ete ke mme n̄kpọ ẹdu ẹmi mînaha imọ inam. Nnyịn ke akpanikọ imesisịk ikpere mbon nsụkidem. Ewet uto owo England oro Joseph Addison ekewet ete: “Idụhe n̄kpọ oro ẹmade nte ata nsụkidem.”

Nsụkidem idịghe ndammana edu mme anana-mfọnmma owo. Nnyịn inyene ndisịn ukeme ndikọri edu emi. Man esịn udọn̄ ọnọ nnyịn, Ikọ Abasi etịn̄ aban̄a ediwak n̄kpọntịbe ẹmi ẹban̄ade nsụkidem ke nsio nsio uduot.

Osụk-Idem Ndidem Iba

Kiet ke otu mme asan̄autom Jehovah oro ẹkewụtde n̄wọrọnda edinam akpanikọ ekedi David, emi ekedide ekpri akparawa ke ini ẹkeyetde enye aran nte edidem Israel eke ini iso. Ke oro ebede, Edidem Saul emi akadade ubọn̄ ama esịn David ke idak ọkpọsọn̄ mfịghe ke ndidomo ndiwot enye ye ndinyịk enye odu uwem nte owo nyon̄.—1 Samuel 16:1, 11-13; 19:9, 10; 26:2, 3.

Idem ke odude ke mme utọ idaha oro, David ama ọdiọn̄ọ ete ke se imọ ikpenyenede ndinam ke ini ikpemede uwem imọ ẹnyene adan̄a. Ke idaha kiet ke wilderness, David ikayakke Abishai anam Edidem Saul emi ekedede idap idiọk, ọdọhọde ete: “Nsa mi O, [ke idaha ekikere Jehovah, NW] ndinyanke ubọk mi ntụk enye emi Jehovah ekeyetde aran.” (1 Samuel 26:8-11) David ama ọfiọk ete ke ikedịghe utom imọ ndidorode Saul ke itie edidem. Ntem David ama owụt nsụkidem mi ebe ke ndinam n̄kpọ ntre ke adan̄a nnennen ido uwem. Kpasụk ntre, mme asan̄autom Abasi eke eyomfịn ẹdiọn̄ọ ẹte ke “idaha ekikere Jehovah,” mme n̄kpọ ẹdu ẹmi mmimọ mîkemeke ndinam, idem ke ini uwem owo odude ke itiendịk.—Utom 15:28, 29; 21:25.

Eyen Edidem David oro Solomon n̄ko ama owụt nsụkidem ke ini ekedide ekpri akparawa, edi ke usụn̄ okpụhọrede esisịt. Ke ini ẹkedoride Solomon ke ebekpo, enye ama ekere ete ke imọ idotke ndibiom ndodobi mbiomo edidi edidem. Enye ama ọbọn̄ akam ete: “Jehovah Abasi mi, afo emenịm owo fo ke edidem ke itie David ete mi; ndien ami ndi ata eyenọwọn̄: mfiọkke ndiwọrọ nnyụn̄ ndụk.” Nte an̄wan̄ade, Solomon ama ọdiọn̄ọ ete ke imọ inyeneke ukeme ye ifiọk. Ntem enye ama enyene nsụkidem, owụtde unana n̄kụtidem, m̀mê ntan̄idem. Solomon ama eben̄e Jehovah ifiọk, ndien ẹma ẹnọ enye se enye ekeben̄ede.—1 Ndidem 3:4-12.

Messiah ye Andibem Enye Iso

Se ibede isua 1,000 ke eyo Solomon ama ekebe, John Andinịm Owo Baptism ama anam utom edidiọn̄ usụn̄ nnọ Messiah. Nte andibem Enye Oro Ẹyetde Aran iso, John okosu ntịn̄nnịm ikọ Bible. Enye ekpekekeme ndibụre mbụre mban̄a ifetutom esie. John ekpekekeme n̄ko ndida ukpono nnọ idemesie ke ntak oro enye ekedide iman Messiah. Edi John ama asian mbon en̄wen ete ke imọ ikodotke idem nditat urụk ikpaukot Jesus. Ndien ke ini Jesus akakade ebịne enye ndina baptism ke Akpa Jordan, John ama ọdọhọ ete: “N̄kam nyom Afo enịm mi baptism, ndien Afo etiene mi?” Emi owụt ete ke John ikedịghe owo mbụre. Enye ama osụhọde idem.—Matthew 3:14; Malachi 4:5, 6; Luke 1:13-17; John 1:26, 27.

Ke Jesus ama akana baptism, enye ama ọtọn̄ọ utom ukwọrọikọ uyọhọ ini, ọkwọrọde eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi. Idem okposụkedi Jesus ekedide mfọnmma owo, enye ama ọdọhọ ete: “Ami n̄kemeke ndinam baba n̄kpọ kiet ke Idem Mi . . . mbịneke uduak Idem Mi, edi mbịne uduak Andidọn̄ Mi.” N̄ko-n̄ko, Jesus ikoyomke ukpono ito owo, edi enye ọkọnọ Jehovah ubọn̄ ke kpukpru n̄kpọ oro enye akanamde. (John 5:30, 41-44) Nso nsụkidem ke enye okowụt ntem!

Do, nte an̄wan̄ade, mme anam-akpanikọ asan̄autom Jehovah—utọ nte David, Solomon, John Andinịm Owo Baptism, ye idem mfọnmma owo oro Jesus Christ—ẹma ẹsụhọde idem. Mmọ ikobụreke mbụre, ikatan̄ke idem, m̀mê ndiwụt idem, ndien ẹkenam n̄kpọ ẹtre ke nnennen adan̄a. Mme uwụtn̄kpọ mmọ ẹdi ntak oro ekemde ọnọ mme asan̄autom Jehovah eke eyomfịn ndikọri nnyụn̄ n̄wụt nsụkidem. Edi, mme ntak en̄wen ke ẹsụk ẹdodu ndinam ntre.

Ke ntịme ntịme ini ke mbụk owo emi, nsụkidem edi edu emi enen̄erede ọsọn̄ urua ọnọ mme ata Christian. Enye anam owo odu ke emem ye Jehovah Abasi, ye mme ekemmọ owo, onyụn̄ enyene emem esịtidem.

 Emem ye Jehovah Abasi

Nnyịn ikeme ndidu ke emem ye Jehovah n̄kukụre edieke inamde n̄kpọ itre ke adan̄a emi enye enịmde ọnọ utuakibuot akpanikọ. Akpa ete ye eka nnyịn, Adam ye Eve, ẹma ẹbe adan̄a oro Abasi ekenịmde, ndien mmọ ẹma ẹkabade ẹdi akpa mbon ẹmi ẹkesobode unọmọ ntan̄idem. Mmọ ẹma ẹduọk eti idaha mmọ ye Jehovah, ọkọrọ ye ebietidụn̄ mmọ, ini iso mmọ, ye uwem mmọ. (Genesis 3:1-5, 16-19) Nso akwa ntakurua ke mmọ ẹkekụt ntem!

Ẹyak nnyịn ikpep n̄kpọ ito edikpu eke Adam ye Eve, koro utuakibuot akpanikọ enịm adan̄a ke nte anade nnyịn inam n̄kpọ. Ke uwụtn̄kpọ, Bible ọdọhọ ete ke “mbon use ye mme okpono-ndem, ye mme esịn-efịbe, ye mmọ eke ẹbietde iban, ye mmọ eke ẹsabarede idem, ye mme inọ, ye mme esịn esịt ke n̄kpọ owo, ye mme oyụhọ mmịn, ye mbon idiọk inua, ye mme akan owo ubọk ididaha Obio Ubọn̄ Abasi inyene.” (1 Corinth 6:9, 10) Jehovah ke ọniọn̄ enịm mme adan̄a ẹmi ke ufọn nnyịn, ndien nnyịn iwụt eti ibuot ebe ke ndinam n̄kpọ ntre ke adan̄a ẹmi. (Isaiah 48:17, 18) Mme N̄ke 11:2 asian nnyịn ete: “Eti ibuot odu ye mme osụk idem.”

Nso edieke esop ido ukpono asiande nnyịn ete ke nnyịn imekeme ndibe mme adan̄a ẹmi ndien ika iso ndidu ke emem ye Abasi? Esop oro odomo nditụn nnyịn usụn̄. Ke n̄kan̄ eken, nsụkidem an̄wam nnyịn ndikọri n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Jehovah Abasi.

Emem ye Mme Ekemmọ Owo

Nsụkidem n̄ko anam ẹnyene emem emem itie ebuana ye mbon en̄wen. Ke uwụtn̄kpọ, ke ini ete ye eka ẹnịmde uwụtn̄kpọ ke ndiyụhọ ye se mmọ ẹnyenede ye ke ndinịm mme n̄kpọ eke spirit akpa, enen̄ede etie nte ke nditọ mmọ ẹyekpebe ukem edu oro. Ndien eyenen̄ede edi mmemmem ọnọ n̄kpri owo ndikop uyụhọ, idem edieke mmọ mînyeneke se mmọ ẹyomde kpukpru ini. Emi ayan̄wam mmọ ndinyene nsụkidem, ndien emem eyenen̄ede odu ke uwem ubon.

Mbon oro ẹnyenede mbiomo edise enyịn ẹkpenyene nditịm n̄kpeme man ẹwụt nsụkidem ẹkûnyụn̄ ẹda odudu mmọ ẹnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, ẹnọ mme Christian item ẹte: “Kûnam n̄kpọ ube se ẹkewetde.” (1 Corinth 4:6) Mbiowo esop ẹdiọn̄ọ ẹte ke mmimọ ikpenyeneke ndimen ọkpọkpọ n̄kpọ emi mmimọ imade ndori mbon en̄wen ke idem. Utu ke oro, mmọ ẹda Ikọ  Abasi nte isọn̄ ndisịn udọn̄ nnọ ẹnam se inende ke se iban̄ade eti edu uwem, usịnen̄kpọ, ukamaidem, m̀mê unọ idem nduọkodudu. (2 Timothy 3:14-17) Ke ini mme andibuana ke esop ẹkụtde nte ke mbiowo ẹnam n̄kpọ ẹtre ke adan̄a emi N̄wed Abasi enịmde, emi esinam mmọ ẹkpono iren ẹmi onyụn̄ anam ufiop, ima, ye emem ẹdu ke esop.

Emem Esịtidem

Mbon ẹmi ẹsụhọrede idem ẹsinyene emem esịtidem nte utịp. Owo nsụkidem inyeneke ọkpọsọn̄ udọn̄ ikpọ n̄kpọ. Emi iwọrọke ite ke enye inyeneke mme ọkpọkpọ utịtmbuba. Ke uwụtn̄kpọ, enye ekeme ndiyom ndinyene mme ifetutom efen efen, edi enye ebet Abasi, onyụn̄ ọnọ Jehovah itoro ke mme ifetutom Christian ekededi oro ẹnọde enye. Enye ibatke mmọ nte se itode mme ọkpọkpọ ukeme esie. Emi anam owo nsụkidem enen̄ede ekpere Jehovah, kpa “Abasi emem.”—Philippi 4:9.

Yak idọhọ ke etie nnyịn ke idem ndusụk ini nte ke mbon en̄wen inọhọ nnyịn ntịn̄enyịn. Nte ikpedịghe se ifọnde mme owo nditre ndinọ nnyịn ntịn̄enyịn koro nnyịn iwụtde nsụkidem akan ndidụri ntịn̄enyịn nnọ idem nnyịn nte mîdotke? Owo nsụkidem inyeneke ọkpọsọn̄ udọn̄ ikpọ n̄kpọ. Ntem, mmọ ẹnyene emem esịtidem, ndien emi enyene ufọn ọnọ nsọn̄idem eke ntụk ye eke ikpọkidem.

Ndikọri Nnyụn̄ Mmụm Nsụkidem N̄kama

Adam ye Eve ẹma ẹyak idem ẹnọ ntan̄idem—kpa edu emi mmọ ẹkeyakde ẹnọ nditọ mmọ. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ifep ndinam ukem ndudue emi akpa ete ye eka nnyịn ẹkenamde? Didie ke nnyịn ikeme ndikọri eti edu nsụkidem?

Akpa kan̄a, ndinyene nnennen ifiọk mban̄a idaha nnyịn ke ebuana ye Jehovah, kpa Andibot ekondo, ayan̄wam nnyịn. Nso ke nnyịn ikeme ndinam emi ẹkemede ndimen ndomo ye mme utom Abasi? Jehovah okobụp anam-akpanikọ asan̄autom esie Job ete: “Afo okodu m̀mọ̀n̄ ke ini ntọn̄ọde ndinam ererimbot? Tịn̄, edieke afo ọfiọkde mbufiọk.” (Job 38:4) Job ikekemeke ndinọ ibọrọ ndomokiet. Nte nnyịn inanake ifiọk, ukeme, ye mbufiọk ukem ntre? Nte ikpọfọnke nnyịn ndinyịme nte ke ukeme nnyịn enyene adan̄a?

N̄ko-n̄ko, Bible asian nnyịn ete: “Isọn̄ ye se iyọhọde ke esịt enyene Jehovah, ererimbot, ye mme andidụn̄ enye.” Emi esịne “kpukpru mme unam akai, . . . ye ufene ke tọsịn ikpọ obot.” Jehovah ekeme ndidọhọ ete: “Silver edi okịmmọ, gold onyụn̄ edi okịmmọ.” (Psalm 24:1; 50:10; Haggai 2:8) Ewe inyene ke nnyịn ikeme ndimen n̄wụt nte edide ukem ye eke Jehovah? Kamse, idem owo emi enyenede inyene akan inyeneke ntak ndomokiet ndibụre mbụre ke inyene esie! Ke ntre, owụt eti ibuot nditiene item odudu spirit emi apostle Paul ọkọnọde mme Christian ke Rome: “Nda mfọn eke ẹkenọde mi ndọhọ kpukpru owo ke otu mbufo, nte enye okûkere ete idi n̄kpọ ikan nte ekpekerede.”—Rome 12:3.

Nte mme asan̄autom Abasi ẹmi iyomde ndikọri nsụkidem, nnyịn ikpenyene ndibọn̄ akam nyom mbun̄wụm spirit—ima, idatesịt, emem, ime, mfọnido, eti ido, edinam akpanikọ, ifụre ifụre ido, ye mfara ke idem. (Luke 11:13; Galatia 5:22, 23) Ntak-a? Koro edu emi kiet kiet ayanam edi mmemmem ọnọ nnyịn ndisụk idem. Ke uwụtn̄kpọ, ima emi inyenede inọ mme ekemmọ owo ayan̄wam nnyịn in̄wana ibiọn̄ọ ntụhọ edibụre mbụre m̀mê ediwụt idem. Ndien mfara ke idem ayanam nnyịn ituak ida ikere man ikûnam n̄kpọ ye ntan̄idem.

Ẹyak ikpeme idem! Oyom nnyịn ikpeme kpukpru ini ibiọn̄ọ mme n̄kpọ iduọ ntan̄idem. Iba ke otu ndidem oro ikasiakde ke mbemiso ikosụhọkede idem ke kpukpru idaha. Edidem David ama anam n̄kpọ ibụmede ibụmede ke ndinam ubatowo ke Israel, kpa n̄kpọ emi akatuahade ye uduak Jehovah. Edidem Solomon ama anana nsụkidem tutu ekesịm edibuana ke nsunsu utuakibuot.—2 Samuel 24:1-10; 1 Ndidem 11:1-13.

Adan̄a nte editịm n̄kpọ emi mînyeneke uten̄e Abasi mi akade iso odu, oyom ẹdu ke ukpeme kpukpru ini man ẹnyene nsụkidem. Nte ededi, ukeme emi ẹsịnde odot. Ke obufa ererimbot Abasi, mbon nsụkidem kpọt ẹdinam n̄ka owo. Mmọ ẹdida nsụkidem nte odudu, idịghe mmeme. Edidi utịbe utịbe n̄kpọ didie ntem ke ini ẹdidade emem emi ẹnyenede ẹto nsụkidem ẹdiọn̄ kpukpru owo ye mme ubon!

[Ndise ke page 23]

Jesus ke nsụkidem ama ọnọ Jehovah itoro ke kpukpru se enye akanamde