Ọkpọsọn̄ Udọn̄ Kaban̄a Ndọn̄esịt!

“Se mmọn̄eyet mmọ ẹmi owo ẹfịkde: ndien baba owo kiet eke ọdọn̄de mmọ esịt idụhe; mme andifịk mmọ ẹnyụn̄ ẹkan mmọ ubọk; ndien baba owo kiet eke ọdọn̄de mmọ esịt idụhe.” —ECCLESIASTES 4:1.

 NTE afo omoyom ndọn̄esịt? Nte enen̄ede ọdọn̄ fi ndinyene esisịt ndọn̄esịt man akan akama-ndịghe unana idotenyịn? Nte afo emenen̄ede oyom ata esisịt ndọn̄esịt ndinam uwem oro ọkpọsọn̄ ndutụhọ ye ndiọi ifiọk n̄kpọntịbe ẹbiatde enyene inem?

Ke ini ke ini, kpukpru nnyịn imesinen̄ede iyom ndọn̄esịt ye nsịnudọn̄. Emi edi koro ediwak n̄kpọ ẹdu ke uwem oro ẹdade mfụhọ ẹdi. Kpukpru nnyịn imoyom itie udakibuot, ufiop, ima. Ndusụk nnyịn imọkọri isọn̄ inyụn̄ ikopke inemesịt iban̄a oro. Mbon efen ẹnen̄ede ẹkụt edikpu nte ke uwem itiehe nte ẹkekerede. Kpa ye oro ntọt oro otode ubet ukpepn̄kpọ aban̄ade udọn̄ọ etịmede mbon en̄wen esịt.

Akan oro, ibat ibat owo ẹdineni nte ke mme n̄kpọntịbe eyo nnyịn ẹnam ẹnen̄ede ẹyom ndọn̄esịt ye idotenyịn. Ke isua ikie oro ebede kpọt, se iwakde ibe owo miliọn kiet ẹkpan̄a ke ekọn̄. * Ekpere ndidi kpukpru mmọ ẹkpan̄a ẹkpọn̄ ubon oro ẹdude ke mfụhọ— mme ete ye mme eka, nditọeka iren ye iban, mme ebeakpa ye nditọakpa—oro ẹyomde ndọn̄esịt ke mbrenyịn. Mfịn, se ibede owo biliọn kiet ẹdi ọkpọikpọi ubuene. Mbahade iba ke ibatowo oro ẹdụn̄de ke ererimbot ikemeke ndibọ usọbọ ye mme akpan ibọk usọbọ ofụri ini. Ediwak miliọn nditọwọn̄ oro ẹfehede ẹkpọn̄, ẹmi ediwak ẹdade n̄kpọsọn̄ ibọk ẹnyụn̄ ẹsan̄ade akpara, ẹmeyo ke mme efak ikpọ obio oro ẹsabarede. Ediwak miliọn mbon itọkekọn̄ ẹbọ ufen ke mme enyene-ndịk itienna.

Nte ededi, ibat—ọkpọkọm odụri ntịn̄enyịn adan̄a didie—iwụtke ubiak ye ukụt oro ndusụk owo ẹsobode ke ọkpọkpọ uwem mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a Svetlana, n̄kaiferi emi otode obio Balkan oro akamanade odụk ọkpọikpọi ubuene. * Enye ọdọhọ ete:  “Man ikeme ndinyene okụk, ete ye eka mi ẹma ẹsio mi ẹdọn̄ n̄keben̄e eben̄e m̀mê ndiyịp inọ. Uwem ubon ama ọdiọk tutu n̄kabade ndi owo unọmọ idan̄ iman. Mma nnyene utom nte anyamudia, ndien eka mi, oro ekesibọde okụk oro ẹkesikpede mi, ama ọdọhọ ete ke edieke ami ndede-de ntaba utom mi ke imọ iyowot idem. Kpukpru ẹmi ama anam mi n̄kabade ndi akpara. Ami n̄kedi isua 13 kpọt ke emana. Nte ini akakade, mma nyomo idịbi nnyụn̄ nsion̄o. Ke ndide isua 15 ke emana, n̄ketie nte owo isua 30.”

Laimonis, akparawa oro otode Latvia, etịn̄ nte iyomde ndọn̄esịt ye idiọk ifiọk n̄kpọntịbe oro akanamde imọ ifụhọ. Ke edide isua 29, enye ama enyene mbabuat n̄kpọntịbe ubomisọn̄ emi akanamde enye akabade akpauben̄ tọn̄ọde ke isịn sụhọde. Enye ekekere ke imọ imanana idotenyịn ofụri ofụri onyụn̄ ọtọn̄ọ ndin̄wọn̄ ọkpọsọn̄ mmịn. Isua ition ke ukperedem enye ikekemeke ndisan̄a aba—akpauben̄ owo mmịn emi mînyeneke ini iso. M̀mọ̀n̄ ke enye ekeme ndibọ ndọn̄esịt?

Mîdịghe kere ban̄a Angie. Ebe esie ama aka usiak mfre ikata emi ke akpa okosụn̄ọde ke enye ndidọn̄ọ akpauben̄. Ekem, isua ition ke akpatre usiak mfre oro ama okokụre, enye ama enyene ata mbabuat n̄kpọntịbe, oro okpokowotde enye. Nte n̄wan esie okodụkde ubet mbabuat n̄kpọntịbe onyụn̄ okụtde nte ebe esie anade do idiọn̄ọke idem ke ama akada ata akamba unan ke ibuot, enye ama ọdiọn̄ọ ete ke n̄kpọ mmọn̄eyet emekpere. Eketie nte ini iso esie ye eke ubon esie ọyọsọn̄. Didie ke enye edikeme ndibọ un̄wam ye nsịnudọn̄?

Kaban̄a Pat, eketie nte usen kiet ke ini etuep ke ndusụk isua oro ẹkebede ama ọtọn̄ọ nte esikam edide. Nte ededi, enye iketịghi usen ita oro ẹketienede. Ebe esie ama asian enye ke ukperedem ete ke enye ama enyene ọkpọsọn̄ ubiak esịt, ke esịt esie ama etre ofụri ofụri ndinam utom ke esisịt ini. Oti esie ama ọtọn̄ọ ndituak ata usọp usọp ye ntịme ntịme, ndien ekem odop ofụri ofụri. Ibifịk esie ama odop. Pat ọdọhọ ete: “Ami mma nsụhọ ke akpanikọ.” Nte ededi enye ama ọbọhọ. Kaban̄a anyan ini oro enye akanade ke ufọkibọk, enye ọdọhọ ete: “Idem ama enyek mi aban̄a ediwak udomo idem, akpan akpan ke ini oro ẹkedomode ndinam oti mi ekeme ndituak nnyụn̄ ndop, nte akanamde ke mbemiso.” Nso ikpekeme ndinọ enye ndọn̄esịt ye un̄wam oro enye okoyomde ke idiọk ini emi?

Joe ye Rebecca ẹma ẹtaba eyeneren mmọ edide isua 19 ke mbabuat n̄kpọntịbe ubomisọn̄. Mmọ ẹdọhọ ẹte: “Akananam nnyịn ikodụhe ke idaha oro akamade ubiak ntre. Kpa ye oro nnyịn ikesituade ye mbon en̄wen ke nditaba owo ke ini edem, nnyịn ikenen̄ekede ikop ọkpọsọn̄ mfụhọ esịt nte emi nnyịn ikopde idahaemi.” Nso ikpekeme ndisụhọde utọ “ọkpọsọn̄ mfụhọ esịt” oro—ebeubọk mfụhọ ke nditaba owo emi afo ẹnen̄erede ama?

Ke akpanikọ, kpukpru owo ẹmi, ye ediwak miliọn mbon eken, ẹma ẹkụt akakan ebiet emi ndọn̄esịt ye nsụkesịt ẹtode. Man okụt nte afo n̄ko ekemede ndibọ ufọn nto ebiet emi, mbọk kot ka iso.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

[Mme ebiet ẹdade ndise ẹto ke page 3]

UNITED NATIONS/FOTO EKE J. K. ISAAC

FOTO UN 146150 EKE O. MONSEN