M̀mọ̀n̄ ke Afo Ekeme Ndika N̄koyom Eti Item?

Idahaemi “mbubehe unọ-item” amakabade edi mbubehe ediwak biliọn dollar kpukpru isua. Mme owo ẹyom un̄wam. Ataifiọk udọn̄ọ ekikere oro Heinz Lehmann ọdọhọ ete: “Unana ifiọkn̄wed ye unana eti ebuana otuowo ẹdu [ke n̄kaowo mfịn]. Mme idaha ido ukpono itiehe nte ẹketiede aba. Ubon anana iwụk . . . , ndien nte utịp mme owo ẹdu ke nsịn̄ede.” Ewetn̄wed oro Eric Maisel ọdọhọ ete: “Mbon oro ini kiet ko ẹkesikade ẹbịne abia-ifọt ekpụk mmọ, pastọ m̀mê abiaibọk ubon ẹkeyom un̄wam ke udọn̄ọ ekikere, udọn̄ọ eke spirit ye eke ikpọkidem idahaemi ẹmewọn̄ọde ẹbịne mme n̄wed unọ idem un̄wam kaban̄a usọbọ.”

N̄KA Udọn̄ọ Ekikere eke America etịm otu kiet ndinam ndụn̄ọde mban̄a mbubehe emi ọkọride-kọri mi. Mmọ ẹkedọhọ ẹte ke adan̄aemi “akwa idotenyịn odude ndin̄wam mme owo ẹdiọn̄ọ idemmọ ye mbon efen . . . , mme ekikere ye ibuotikọ oro ẹsan̄ade ye mme ndutịm ẹmi ẹdi se ẹkerede-kere ẹnyụn̄ ẹtịm man ẹdemede udọn̄.” Ewetn̄wed kiet eke Toronto Star ọdọhọ ete: “Kpeme idem ye ediwak abian̄a abian̄a n̄wed ido ukpono ye eke spirit. . . . Kpeme idem akpan akpan ye mme n̄wed unọ idem un̄wam, mme tape m̀mê mbono nneme ẹmi ẹnọde ata ekese, ke ata esisịt ini, ke ata esisịt ukeme m̀mê ke esisịt edinọ idem ntụnọ.” Edi akpanikọ, ata ediwak owo ẹdu ẹmi ẹnyenede ata udọn̄ ndin̄wam mbon oro ẹyomde un̄wam. Nte ededi, n̄kpọndịk odu nte ke ndusụk oburobụt owo ẹsida ndobo ndobo idaha ye ndutụhọ mme owo ẹnam n̄kpọ, ẹnọde mmọ se mîdịghe ata un̄wam m̀mê usọbọ.

Ke ikerede iban̄a emi, nso idi akpan ebiet un̄wam oro nnyịn ikemede ndiberi edem? M̀mọ̀n̄ ke nnyịn ikeme ndikụt eti item oro edikade iso inyene ufọn?

Ebiet Ndausụn̄ Oro Mîkemeke Ndikpu Otode

Ọkwọrọikọ owo America eke ọyọhọ isua ikie 19 oro Henry Ward Beecher ọkọdọhọ ete: “Bible edi n̄wed ndausụn̄ uwat-inyan̄ otode Abasi ndida fi usụn̄, ndikpeme fi man okûsịp, nnyụn̄ n̄wụt fi itiembehe, ye nte ekemede ndiwat nsịm do ye unana edituaha itiat m̀mê n̄kpọ ubiọn̄ọ.” Owo efen ama etịn̄ aban̄a Bible ete: “Akananam owo ndomokiet isọn̄ke ikan N̄wed Abasi; n̄wed oro esitara onyụn̄ otụn̄ọ nte nnyịn ikọride.” Ntak emi afo ekpenen̄erede ekere aban̄a n̄wed emi?

Ke otorode idemesie, Bible ọdọhọ ete: “Ẹkeda odudu spirit Abasi ẹwet ofụri N̄wed Abasi ndien ọfọn ndida n̄kpep owo n̄kpọ, ndida nsua nnọ owo, ndida nnen̄ede mme n̄kpọ, ndida nnọ ntụnọ ke edinen ido, man owo Abasi ekeme ndinyene ofụri ukeme, eben̄e idem ọyọhọ ọyọhọ ndinam kpukpru nti utom.” (2 Timothy 3:16, 17, NW) Se idọn̄ọde ke Bible ẹto Ebiet emi uwem otode, kpa Jehovah Abasi. (Psalm 36:9) Ke ntre, enye enen̄ede ọfiọk nte nnyịn itiede, nte Psalm 103:14 etide nnyịn: “Koro enye ọfiọkde nte iborode;  emeti ete ke nnyịn idi ntan.” Ke ntre, nnyịn imekeme ndinyene ọyọhọ mbuọtidem ke ufọn oro Bible enyenede.

Ke akpanikọ, Bible ọdọn̄ọ ata ediwak edumbet ye ndausụn̄ ẹmi ẹkemede ndida nnam n̄kpọ ke usụn̄ oro ọnọde ufọn ke se ededi idaha oro owo odude. Ebede ke enye Abasi ọdọhọ nnyịn ete: “Emi edi ọkpọusụn̄, mbufo ẹsan̄a ke esịt.” (Isaiah 30:21) Ndi Bible ekeme ndinen̄ede nyụhọ udọn̄ mme owo mfịn? Ẹyak ise.

Bible Oyụhọ Mme Udọn̄ Nnyịn . . .

Ke Ndiyọ Mme Editịmede Esịt. Bible asian nnyịn ete: “Ẹkûtịmede esịt ke baba n̄kpọ kiet, edi ke kpukpru n̄kpọ, ẹsan̄a ye akam ye n̄kpe-ubọk ye ekọm, ẹsian Abasi se mbufo ẹyomde. Ndien emem Abasi, emi ayan̄ade ifiọk owo, eyekpeme mbufo esịt ye ekikere ke Christ Jesus.” (Philippi 4:6, 7) Ndi akam enyene ufọn ke ndiyọ editịmede esịt ke ntak nsọn̄ọn̄kpọ ndutịm uforo, edisabade ke idan̄ ye isụn̄i, m̀mê n̄kpa owo ima? Kere ban̄a ifiọkutom etienede mi.

Ke ọfiọkde ete ke ẹma ẹsabade eyen imọ an̄wan ke idan̄, Jackie enyịme ete: “Ekikere ubiomikpe ke ntak unana ukeme ndikpeme eyen fo edi se inua mîkemeke nditịn̄. N̄kenyene ndin̄wana ye ndotndot ekikere, utọk, ye iyatesịt. Mme ekikere ẹmi ẹma ẹtọn̄ọ ndibiat uwem mi. Ami mma nyom Jehovah ekpeme mi esịt ke mbrenyịn.” Ke ama okokot onyụn̄ afiak okot Philippi 4:6, 7, enye ama esịn ọkpọsọn̄ ukeme ndida item esie nsịn ke edinam. Jackie obụk ete: “Mma mbọn̄ akam kpukpru usen, mben̄ede ndien ndien nte enye okûyak etikwo etikwo ekikere abiat uwem mi, ndien Jehovah aman̄wam mi ndikọri sụn̄sụn̄ esịt ye esịt idara. Mmenen̄ede nnyene emem esịtidem.”

Afo n̄ko emekeme ndidu ke idaha oro ọsọn̄de akan ukeme fo ndise mban̄a m̀mê ndibiere ndien oro esida mme editịmede esịt edi. Ebede ke nditiene item Bible ndibọn̄ akam, afo emekeme ndiyọ uforo uforo. Andiwet psalm ada mme ikọ ẹmi esịn udọn̄ ọnọ nnyịn: “Kpat usụn̄ fo nọ Jehovah, nyụn̄ buọt idem fo ye enye, ndien enye ayanam.”—Psalm 37:5.

Kaban̄a Nsịnudọn̄. Andiwet psalm eketịn̄ mme ikọ ekọm ẹmi: “O Jehovah, mmama idụn̄ ufọk fo, ye ebiet emi ubọn̄ fo odụn̄de. Ukot mi kada ke una-isọn̄: nyọkọm Jehovah ke otu mbon-esop.” (Psalm 26:8, 12) Ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ke Bible ndisop idem ọtọkiet kpukpru ini man ituak ibuot inọ Jehovah. Didie ke ebuana emi ekeme ndiyụhọ mme udọn̄ fo? Nso ke mbon efen ẹkụt?

Becky obụk ete: “Ete ye eka mi inamke n̄kpọ Jehovah, ntre mmọ ẹsibiọn̄ọ mi ke ini ndomode ndinam n̄kpọ ekededi oro enyenede ebuana ye utom Abasi. Oyom akamba ukeme man ndụk mme mbono esop.” Becky ọdọhọ ke ediwak edidiọn̄ ẹma ẹsịm imọ ke ntak oro imọ ikesịn̄erede idem imọ ndidụk mme mbono esop Christian kpukpru ini. “Mme mbono esop ẹma ẹsọn̄ọ mbuọtidem mi, man n̄keme ndiyọ mme mfịghe eke usen ke usen nte eyen ufọkn̄wed, eyenan̄wan, ye asan̄autom Jehovah. Mme owo ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ẹdi ata isio isio ye nditọ ufọkn̄wed! Mmọ ẹdi mbon oro ẹkerede ẹban̄a ẹnyụn̄ ẹnọde un̄wam, ndien kpukpru ini mme nneme nnyịn ẹsinọ nsịnudọn̄. Mmọ ẹdi mme ata ufan.”

Ih, ebede ke nditiene ndausụn̄ Bible ndisop idem ọtọkiet kpukpru ini, nnyịn imekeme ndinam Jehovah oyụhọ udọn̄ nnyịn kaban̄a nsịnudọn̄. Edi mi ke nnyịn ikụt nte mme ikọ andiwet psalm ẹmi ẹdide akpanikọ: “Abasi edi ebiet-ubọhọ nnyịn ye odudu nnyịn, Enye edi andinyan̄a eke ekperede nnyịn eti-eti ke nnanenyịn.”—Psalm 46:1.

Kaban̄a Utom Oro Ọnọde Uyụhọ Onyụn̄ Odotde. Bible akpak ete: “Mmọdo ndima nditọ-ete mi, ẹsọn̄ọ ẹda, ẹkûyak n̄kpọ esehede mbufo; ẹyọhọ kpukpru ini ke utom Ọbọn̄; sia ẹmefiọk ẹte utom eke mme imọ inamde idiwọrọke idi ikpîkpu ke Ọbọn̄.” (1 Corinth 15:58) Ndi “utom Ọbọn̄” ọnọ uyụhọ ke akpanikọ? Nte utom ukwọrọikọ Christian ọnọ utịp oro odotde?

Amelia etịn̄ nte etiede enye ke idem ete: “Mma  n̄kpep Bible ye ebe ye n̄wan emi ndọ mmọ ekekperede ndiwụre. Mma n̄n̄wam n̄wan kiet n̄ko emi ẹkewotde eyenan̄wan esie ke afai. N̄wan oro ama okụt ndutụhọ ke ntak ekenyenede eyịghe aban̄a idaha mme akpan̄kpa. Ke idaha mbiba ẹmi, edida mme edumbet Bible nsịn ke edinam ama ọnọ uwem mmọ emem ye idotenyịn. Mmenen̄ede n̄kop idatesịt ye uyụhọ koro mma nnyene udeme ke ndin̄wam mmọ.” Scott ọdọhọ ete: “Edieke afo enyenede edinem ifiọkutom ke an̄wautom, ọtọn̄ọde obufa ukpepn̄kpọ Bible, m̀mê okụtde ndusụk unen ke ndinọ ikọ ntiense ke ido nneme, afo eyetịn̄ aban̄a enye ke ediwak isua ke iso. Ẹsifiak ẹnyene utọ idara ye nduaidem oro ini kiet kiet oro ẹfiakde ẹtịn̄ ẹban̄a mmọ! An̄wautom edi ebiet emi n̄kponn̄kan ye mbịghi-n̄kan idara ẹtode.”

Nte an̄wan̄ade, nditiene ndausụn̄ Bible ndidi mme ifịk ifịk asan̄autom oyụhọ udọn̄ mme owo ẹmi kaban̄a utom oro ọnọde uyụhọ onyụn̄ odotde. Ẹnọ fi ikot n̄ko ndibuana ke utom unọ mbon efen ukpep emi mban̄a mme usụn̄ ye mme edumbet Abasi, ke ukem ini oro odorode fi udori.—Isaiah 48:17; Matthew 28:19, 20.

Ndinyene Udori Nto Ikọ Abasi

Nte mbụme mîdụhe, Bible edi ebiet emi ẹkemede ndibuọt idem kaban̄a eti ndausụn̄ ke ererimbot mfịn. Man ibọ ufọn ito enye, oyom nnyịn isịn ukeme oro enyenede iwụk. Ana nnyịn ikot enye kpukpru ini, ikpep, inyụn̄ itie ikere enye. Paul ọkọnọ item ete: “Tịn̄ enyịn nam mme n̄kpọ ẹmi; sịn idem ke esịt ofụri-ofụri; man kpukpru owo ẹkụt n̄kọri fo ke eti ido.” (1 Timothy 4:15; Deuteronomy 11:18-21) Abasi ọn̄wọn̄ọ ete ke edieke afo esịnde ukeme ndida mme item imọ oro ẹwetde ke Bible nsịn ke edinam, afo oyokụt unen. Enye ọn̄wọn̄ọ ete: “Buọt idem fo ye Jehovah . . . Diọn̄ọ enye ke kpukpru usụn̄ fo, ndien enye eyenen̄ede usụn̄ fo enịm.”—Mme N̄ke 3:5, 6.

[Mme ndise ke page 31]

Nditiene item Bible anam uwem enyene uyụhọ ye se ọwọrọde