Nte Uwem Fo Ekemede Ndinen̄ede Nnyene Se Ọwọrọde

N̄KE eset kiet ọdọhọ ete: “Kûkpa utom man enyene n̄kpọ: tre asian fo emi. Nte afo ediyak enyịn fo efe odụk ke esịt? Amanam, enye idụhe: koro enye editịbede mba ke idem esie: enye efe ọnyọn̄ ke heaven nte ntrukpom.” (Mme N̄ke 23:4, 5) Ke ikọ efen, iwụtke eti ibuot nnyịn ndikpa utom man ikabade idi imọ, koro inyene ekeme ndife nnyọn̄ nte n̄kpọ eke enye enyenede mba nte ntrukpom.

Nte Bible owụtde, inyene obụkidem ekeme ndisop inikiet inikiet. Enye ekeme nditak ke mbuari ke ntak oto-obot afanikọn̄, n̄wụre ke ndutịm uforo, m̀mê mme unọmọ eken. Akan oro, idem mbon oro ẹnyenede uforo n̄kpọ obụkidem isiwakke ndinyene inemesịt. Kere se iketịbede inọ John, emi utom esie akabuanade edinam mbon mbre ukara, mme ọwọrọiso ke mbre mbuba, ye mbọn̄ ẹkop inemesịt.

John ọdọhọ ete: “Mma nyak ofụri uwem mi nsịn ke utom mi. Mma mforo, ndụn̄ ke ikpọ ufọkisen, ndien ndusụk ini n̄kesisan̄a ke ọkpọkpọ ubomofụm n̄ka utom. Ke akpa mma n̄kop inem, edi sụn̄sụn̄ mma n̄kabade n̄kop mfekuwem. Mme owo oro n̄kodomode ndinem mmọ esịt ikowụtke esịtekọm. Uwem mi ikenyeneke se ọwọrọde.”

Nte John ekedide edifiọk, uwem oro ananade mme ọsọn̄urua n̄kpọ eke spirit inọhọ uyụhọ. Ke ọwọrọetop Ukwọrọikọ esie oro ke Obot, Jesus Christ ama owụt nte ẹkemede ndinyene inemesịt oro ebịghide. Enye ọkọdọhọ ete: “Inemesịt odu ọnọ mbon oro ẹnyenede udọn̄ ke n̄kpọ eke spirit, sia obio ubọn̄ heaven enyenede mmọ.” (Matthew 5:3, NW) Do, nte an̄wan̄ade, owụt ọniọn̄ ndinịm mme n̄kpọ eke spirit akpa ke uwem. Nte ededi, mme n̄kpọ en̄wen ẹkeme n̄ko ndinam uwem enen̄ede enyene se ọwọrọde.

Ubon ye Mme Ufan Fo Ẹnen̄ede Ẹnam N̄kpọ

Nte uwem ekpenem fi edieke mûnyeneke ebuana ndomokiet ye ubon fo mûnyụn̄ unyeneke n̄kpet n̄kpet ufan ndomokiet? Nte an̄wan̄ade ikpenemke. Andibot nnyịn akanam nnyịn ye udọn̄ ndima mme owo nnyụn̄ ndi se mme owo  ẹmade. Oro edi ntak kiet emi Jesus ọkọsọn̄ọde owụt nte ‘edima mbọhọidụn̄ nnyịn nte idem nnyịn’ edide akpan n̄kpọ. (Matthew 22:39) Ubon edi enọ Abasi oro anamde ẹkeme ndiwụt ima unana ibụk.—Ephesus 3:14, 15.

Didie ke ubon nnyịn ekeme ndinam uwem nnyịn enen̄ede enyene se ọwọrọde? Ọfọn, ẹkeme ndimen ubon oro adianade kiet ndomo ye ediye in̄wan̄esa oro edide ebiet ubọhọ ke mfịghe uwem ofụri usen. Ukem ntre, ke ubon, nnyịn imekeme ndinyene inem inem ye ufiop ufiop itie ebuana oro ebịnde ndobo efep. Edi akpanikọ, ubon isinyeneke utọ inem inem itie ebuana oro ke mbuari. Nte ededi, nte nnyịn isọn̄ọde mbọbọ ubon, nnyịn iyesịk ikpere kiet eken, ndien uwem enen̄ede enyene se ọwọrọde. Ke uwụtn̄kpọ, ini ye ukeme oro nnyịn isịnde ke ndiwụt ima ye ukpono nnọ nsan̄a ndọ nnyịn ẹdi mbubehe ofụri usen emi ẹkemede ndida ekese ufọn ndi ke akpatre.—Ephesus 5:33.

Edieke nnyịn inyenede nditọ, nnyịn ikpenyene ndidomo ndin̄wam mmọ ẹkọri. Edibiat ini ye mmọ, edinam usụn̄ nneme ana in̄wan̄, ye edinọ mmọ ukpep eke spirit ẹkeme ndiyom ekese. Edi utọ ini ye ukeme oro ẹkeme ndida akwa uyụhọ nsọk nnyịn. Mme ete ye eka oro ẹkụtde unen ẹsida nditọ nte edidiọn̄, nte udeme otode Abasi oro ẹkpenyenede nditịm n̄kpeme.—Psalm 127:3.

Nti ufan ẹsitịp n̄ko ẹsịn ke uwem oro ọnọde uyụhọ onyụn̄ enyenede se ọwọrọde. (Mme N̄ke 27:9) Nnyịn imekeme ndinyene ediwak ufan ebe ke ndikop mbọm. (1 Peter 3:8) Nti ufan ẹn̄wam ke ndimenede nnyịn ke ini iduọde. (Ecclesiastes 4:9, 10) Ndien ‘eti ufan edi eyeneka oro amanade ọnọ ini nnanenyịn.’—Mme N̄ke 17:17.

Eti itie ufan ekeme ndinọ uyụhọ didie ntem! Usoputịn esitịm eye ndise, udia esitịm enem, ikwọ esinyụn̄ etịm enem ke ini ẹbuanade ye ufan. Edi akpanikọ, ubon oro adianade kiet ye mme ufan oro ẹkemede ndibuọt idem ẹdi iba kpọt ke otu n̄kpọ oro ẹnamde uwem enyene se ọwọrọde. Nso mme ndutịm efen ke Abasi anam oro ẹkemede ndinam uwem nnyịn enen̄ede enyene se ọwọrọde?

Ndiyụhọ Udọn̄ N̄kpọ eke Spirit

Nte ẹketịn̄de ke mbemiso, Jesus Christ ama ada inemesịt akabuan ye edinyene udọn̄ ke n̄kpọ eke spirit. Ẹkebot nnyịn ye udọn̄ eke spirit ye eke ido uwem. Ntem, Bible etịn̄ aban̄a ‘owo eke spirit’ ye “owo esịtidem.”—1 Corinth 2:15; 1 Peter 3:3, 4, NW.

Nte ekemde ye An Expository Dictionary of New Testament Words, eke W. E. Vine, ndamban̄a esịt edi “ofụri ukeme ukere n̄kpọ ye ukeme ido uwem owo, eke eti ibuot ye eke ntụk.” Ke ndinam an̄wan̄a, Vine adian do ete: “Ke ikọ efen, ẹda esịt ke ndamban̄a usụn̄ ẹtịn̄ ẹban̄a itie emi ndedịbe uwem owo otode.” Kpasụk n̄wed oro etịn̄ n̄ko ete ke “esịt, nte n̄kpọ emi odude ke ata esịtidem, esịne ‘owo esịtidem,’ . . . se owo enen̄erede edi.”

Didie ke nnyịn ikeme ndiyụhọ udọn̄ ‘owo eke spirit’ m̀mê eke “owo esịtidem”? Nnyịn inam akpan usio-ukot ke ndinam emi ye ke ndiyụhọ udọn̄ eke spirit nnyịn ke ini nnyịn inyịmede ikọ ikwọ andiwet psalm emi ọkọkwọde ete: “Mbufo ẹfiọk ẹte ke edi Jehovah edi Abasi; edi enye akanam nnyịn, ndien nnyịn inyene enye, ikọt esie, ye ufene emi enye ọbọkde.” (Psalm 100:3) Ndidiọn̄ọ emi anam nnyịn isịm ubiere oro owụtde ifiọk nte ke nnyịn inyene ndinam ibat nnọ Abasi. Edieke nnyịn iyomde ẹbat nnyịn ẹsịn ke otu “ikọt esie ye ufene emi enye ọbọkde,” ana nnyịn inam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye Ikọ esie, kpa Bible.

Nte oro edi ntakurua? Baba, koro ndifiọk nte ke edu uwem nnyịn edi akpan n̄kpọ ọnọ Abasi anam uwem nnyịn enyene se ọwọrọde. Enye esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndidi nti owo—kpa utịtmbuba oro enen̄erede odot. Psalm 112:1 ọdọhọ ete: “Ọfọfọn ọnọ owo eke abakde Jehovah, adara mbet esie eti-eti.” Ndinyene ukpono ukpono mbak nnọ Abasi ye edinịm mme ibet esie ke ofụri esịt ẹkeme ndinam uwem nnyịn enen̄ede enyene se ọwọrọde.

Ntak emi edikop item nnọ Abasi ọnọde nnyịn uyụhọ? Koro nnyịn imenyene ubieresịt, enọ oro Abasi ọnọde ofụri ubonowo. Ubieresịt edi andidụn̄ọde edu uwem oro enyịmede m̀mê afan̄ade ye se nnyịn inamde m̀mê ikerede ndinam. Kpukpru nnyịn imesikop mfịghe ke ini ubieresịt obiomde nnyịn ikpe. (Rome 2:15) Edi ubieresịt  nnyịn ekeme ndinọ nnyịn ufọn n̄ko. Ke ini nnyịn inamde n̄kpọ inọ Abasi ye mme ekemmọ owo ke unana ibụk, nnyịn imesikop uyụhọ. Nnyịn imesikụt nte ke “ekese inemesịt odu ke ndinọnọ akan nte odude ke ndibọbọ.” (Utom 20:35, NW) Akpan ntak odu anamde emi edi ntre.

Andibot nnyịn okobot nnyịn ke usụn̄ oro anamde mme udọn̄ ye mfịna mme ekemmọ owo ẹkeme nditụk nnyịn. Ndin̄wam mbon efen anam nnyịn ikop inemesịt. Ke adianade do, Bible ọsọn̄ọ ọnọ nnyịn ete ke ini nnyịn inọde owo oro odude ke unana n̄kpọ, Abasi esibat nte ke ẹnam emi ẹnọ imọ.—Mme N̄ke 19:17.

Ke ẹsiode enye ndinọ nnyịn uyụhọ ẹfep, nte edinọ ntịn̄enyịn ke mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit nnyịn ekeme ndin̄wam nnyịn ke ata ata usụn̄? Ọfọn, anam mbubehe kiet emi ekerede Raymond ke Ufọt Ufọt N̄kan̄ Edem Usiahautịn enịm ke enye ekeme. Enye ọdọhọ ete: “N̄kukụre utịtmbuba mi ekedi ndin̄wana okụk. Edi ọtọn̄ọde ke ini oro n̄kenyịmede ke esịt mi nte ke Abasi odu ye nte ke Bible etịn̄ aban̄a mme uduak esie, uwem mi ama okpụhọde. Ediyom n̄kpọ udu uwem ada udiana itie idahaemi ke uwem mi. Ebede ke ndidomo ndinem Abasi esịt, ami mmọbọhọ akama-nsobo ekikere usua. Okposụkedi ete mi akakpade ke ini en̄wan, ami nduakke ndisio mbon oro ẹkewotde enye usiene.”

Nte Raymond ekedide edifiọk, nditịm nse mban̄a mme udọn̄ ‘owo eke spirit’ ekeme ndikọk ikpọ unan eke ntụk. Nte ededi, ibọhọke nnyịn iyọ mme mfịna eke usen ke usen, uwem idinen̄ekede inọ uyụhọ.

Nnyịn Imekeme Ndinyene “Emem Abasi”

Ke ererimbot ndutịme emi, ibat ibat usen ke mfịna mîsidụhe. Mbabuat n̄kpọntịbe ẹsida itie, mme uduak ẹsibiara, ndien mme owo ẹsikpu nnyịn. Mme edikpu emi ẹkeme ndibiat inemesịt nnyịn. Nte ededi, Bible ọn̄wọn̄ọ ndinọ mbon oro ẹnamde n̄kpọ Jehovah Abasi uyụhọ—kpa “emem Abasi.” Didie ke nnyịn ikeme ndinyene emem emi?

Apostle Paul ekewet ete: “Ẹkûtịmede esịt ke baba n̄kpọ kiet, edi ke kpukpru n̄kpọ, ẹsan̄a ye akam ye n̄kpe-ubọk ye ekọm, ẹsian Abasi se mbufo ẹyomde. Ndien emem Abasi, emi ayan̄ade ifiọk owo, eyekpeme mbufo esịt ye ekikere ke Christ Jesus.” (Philippi 4:6, 7) Utu ke ndidomo ndise mban̄a mme mfịna nnyịn ikpọn̄, oyom nnyịn ibọn̄ akam ifịk ifịk, itopde mbiomo nnyịn eke usen ke usen inọ Abasi. (Psalm 55:22) Mbuọtidem nte ke enye esikop utọ n̄kpeubọk oro ebe ke Eyen esie, Jesus Christ, ọyọkọri nte nnyịn ikọride ke n̄kan̄ eke spirit inyụn̄ ifiọkde nte Abasi an̄wamde nnyịn.—John 14:6, 14; 2 Thessalonica 1:3.

Ke ima ikọkọri mbuọtidem nnyịn ke Jehovah Abasi, kpa “Andikop akam,” nnyịn iyekeme ndiyọ mme idomo, utọ nte uyịre uyịre udọn̄ọ, usọn̄, m̀mê n̄kpa owo ima. (Psalm 65:2, NW) Nte ededi, man inyene uwem oro enen̄erede enyene se ọwọrọde, ana nnyịn ikere n̄ko iban̄a ini iso.

Ẹdat Esịt ke Idotenyịn Oro Anade ke Iso

Bible ọn̄wọn̄ọ “obufa enyọn̄ ye obufa isọn̄,” kpa edinen ukara eke heaven oro edikarade okopitem ubonowo. (2 Peter 3:13) Ke obufa ererimbot oro Abasi ọn̄wọn̄ọde do, emem ye unenikpe ẹyeda itie ekọn̄ ye ukwan̄ikpe. Emi idịghe  udọn̄ ibio ini, edi edi edinịm ke akpanikọ oro ekemede ndidọdiọn̄ nsọn̄ọ kpukpru usen. Ke akpanikọ, enye edi eti mbụk ye ntak ndidat esịt.—Rome 12:12; Titus 1:2.

John, oro ẹketịn̄de ẹban̄a ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, enyịme ete ke uwem imọ enen̄ede enyene se ọwọrọde idahaemi. Enye ọdọhọ ete: “Okposụkedi mmen̄kenen̄ekede nsịn idem ke ido ukpono, mma nsinịm Abasi ke akpanikọ kpukpru ini. Edi n̄kanamke n̄kpọ ndomokiet mban̄a edinịm ke akpanikọ emi ibọhọke ke Ntiense Jehovah iba ẹma ẹkewaha ẹdise mi. Mma mfak mmọ mbụme, utọ nte: ‘Ntak emi nnyịn idude mi? M̀mọ̀n̄ ke nnyịn ika?’ Mme ọnọ-uyụhọ ibọrọ N̄wed Abasi oro mmọ ẹkenọde ẹma ẹnam mi nnyene uduak ke akpa ini ke uwem mi. Oro ekedi ntọn̄ọ kpọt. Mma n̄kọri udọn̄ nnọ akpanikọ oro akadade ekesịm ami ndikpụhọde kpukpru utịtmbuba mi. Idem okposụkedi ami mmenyeneke inyene obụkidem aba, ami ndi ata imọ owo ke n̄kan̄ eke spirit.”

Ukem nte John, eyedi afo ama ayak udọn̄ n̄kpọ eke spirit fo ebịt ke ediwak isua. Nte ededi, ebede ke ndikọri “esịt ifiọk,” afo emekeme ndifiak ndemede enye. (Psalm 90:12) Ye ubiere ye ukeme, afo emekeme ndinyene ata idatesịt, emem, ye idotenyịn. (Rome 15:13) Ih, ndien uwem fo ekeme ndinen̄ede nnyene se ọwọrọde.

[Ndise ke page 6]

Akam ekeme ndinọ nnyịn “emem Abasi”

[Mme ndise ke page 7]

Nte ọmọfiọk se ikemede ndinam uwem ubon enen̄ede enyene uyụhọ?