Edikpono Odudu Ukara—Ntak Ananade?

“Usen kiet ẹkeme ndinyịme mfịna ofụri ererimbot eke nsọn̄ibuot ye ukara oro ẹwụkde, ukara ido ukpono ye ukara ererimbot, ukara n̄kaowo ye ukara ukaraidem nte n̄wọrọnda n̄kpọntịbe eke akpatre iduọk isua emi.”

EDIWAK isua ẹmebe ọtọn̄ọde ke mme iduọk isua 1960, kpa iduọk isua oro ewetmbụk ye owo akwaifiọk oro Hannah Arendt, eketịn̄de ikọ enyọn̄ emi aban̄a. Mfịn, nsọn̄ibuot ye odudu ukara ke ọsọsọn̄ ubọk akan nte akanam edide.

Ke uwụtn̄kpọ, ntọt ndondo emi ke The Times eke London ọdọhọ ete: “Ndusụk ete ye eka inyịmeke odudu oro andikpep enyenede ke idem eyen mmọ ndien mmọ ẹsiyat esịt ke ini ẹdomode nditụnọ eyen mmọ.” Ke ini ẹtụnọde nditọ mmọ ke ufọkn̄wed, mme ete ye eka ẹsika ufọkn̄wed ndien ndien, idịghe man ẹketịn̄ ikọ ndịghe kpọt ye mme andikpep edi man ẹken̄wana ye mmọ.

Ẹdọhọ ke etịn̄ikọ kiet ke N̄ka Mme Etubom Ufọkn̄wed eke Britain ọkọdọhọ ete: “Mme owo ẹdọhọ ẹte ‘mmenyene unen,’ utu ke ndidọhọ ‘mmenyene mme mbiomo.’” Ke ẹsiode edikpu ndinam nditọ mmọ ẹnyene ntotụn̄ọ ukpono ẹnọ odudu ukara ẹfep, ndusụk ete ye eka isinọhọ n̄kpri owo mmọ edinen̄ede—inyụn̄ inyịmeke mbon efen ẹnam ntre. Ewet n̄wedmbụk n̄kpọntịbe oro Margarette Driscoll, ewet ete ke ẹsana nditọwọn̄ emi ẹyomde “unen” ẹyak man ẹbiat odudu mme ete ye eka ye eke mme andikpep, ndien ẹkeme ndikụt utịp—“obufa emana emi mîkponoke odudu ukara ẹnyụn̄ ẹnyenede esisịt ifiọk ẹban̄a se inende ye se ikwan̄ade.”

Ke ibuotikọ esie oro “Lost Generation” (Mbiara Emana), magazine Time ama owụt nte ediwak uyen Russia ẹkụtde edikpu ebe ke ndikot nto ọwọrọetop ọkwọikwọ kiet oro ọkọdọhọde ete: “Didie ke owo ekededi oro amanade odụk ererimbot emi, emi n̄kpọ ndomokiet mîbịghike mînyụn̄ ifọnke, ekeme ndinyene mbuọtidem ke n̄kaowo?” Mikhail Topalov edide ekpepn̄kpọ mban̄a itie ebuana owo ama enyịme ekikere emi ete: “Nditọwọn̄ emi idịghe ndisịme. Mmọ ẹkụt nte ukara abian̄ade mme ete ye eka mmọ, mmọ ẹkụt mme ete ye eka mmọ ẹtabade okụk ye utom mmọ. Nte nnyịn ikpodori enyịn mmọ ndikpono odudu ukara?”

Nte ededi, akpakwan̄a ndibiere nte ke mme uyen kpọt ẹnana mbuọtidem ke odudu ukara. Mfịn, mme owo eke kpukpru isua emana ẹnana mbuọtidem, idem ẹmiomde odudu ukara ekededi. Ndi emi ọwọrọ ke owo ikemeke ndibuọt idem ke odudu ukara ndomokiet? Edieke ẹkamade nte enende, odudu ukara, oro ẹkabarede nte “odudu m̀mê unen ndikara, ndibiere ikpe nnọ, m̀mê ndibiọn̄ọ mme edinam mbon efen,” ekeme ndinyene ufọn. Enye ekeme ndida ufọn nsọk mme owo ye obio. Ibuotikọ oro etienede mi eyeneme nte emi edide ntre.