Mbụk Eyouwem

To ke Edibot N̄kpọekọn̄ Sịm Edinyan̄a Uwem

NTE ISIDOROS ISMAILIDIS OBỤKDE

Mma ntọn̄ọ edọn̄ nte mmọn̄eyet ekewetde mi ke mfụk osụhọde. Mma mbọn̄ akam nte: “Oh, Abasi, ubieresịt mi ọdọhọ mi ete ke n̄kpakaha iso nnam utom edibot n̄kpọekọn̄ aba. Mmodomo ofụri ukeme ndiyom utom efen, edi n̄kwe. N̄kpọn̄, nyesịn n̄wed ukpọn̄ utom. Mbọk, Jehovah, kûyak nditọ nnyịn inan̄ ẹkpan̄a biọn̄.” Didie ke n̄kasan̄a ndisịm utọ ubiere emi?

UWEM eketie emem emem onyụn̄ edi mmemmem ke Drama, edere edere Greece, emi n̄kamanade ke 1932. Ete mi ama esitịn̄ ọnọ mi aban̄a se enye okoyomde mi nnam. Enye ama esịn udọn̄ ọnọ mi ndika United States n̄kọbọ ukpep. Ke ẹma ẹkebụme Greece ke Ekọn̄ Ererimbot II, ufiet emi mbon Greece ẹkesitohode ekedi: “Afo emekeme ndiyịp inyene nnyịn, edi ukemeke ndiyịp se idude ke ekikere nnyịn tutu amama.” Mma mbiere ndika akamba ufọkn̄wed man n̄kenyene n̄kpọ oro owo ndomokiet mîdikemeke ndiyịp tutu amama.

Ọtọn̄ọde ke ini uyen, mma ndụk nsio nsio n̄ka n̄kparawa oro Ufọkabasi Greek Orthodox ekesede aban̄a. Do ẹma ẹdọhọ nnyịn ẹte ifep ndiọi n̄ka. Mmeti akpan akpan mban̄a otu kiet—Mme Ntiense Jehovah—oro ẹkesiakde, sia ẹkedọhọde ke mmọ ẹkedi mme andibiọn̄ọ Christ.

Ke mma n̄kokụre ukpep ke ufọkn̄wed ukpep utom ke Athens ke 1953, mma n̄ka Germany man n̄kese m̀mê mmekeme ndinyene utom nnyụn̄ n̄ka ufọkn̄wed ke ukem ini. Edi n̄kekwe unen, ntre mma nnam isan̄ n̄ka mme idụt efen. Ke urua ifan̄ ẹma ẹkebe, mma n̄kụt idemmi ke itiembehe ke Belgium ndien n̄kenyeneke okụk ndomokiet. Mmeti nte n̄kasan̄ade ndụk ufọkabasi, nsụhọde ntetie, nnyụn̄ ntua ata ọkpọsọn̄ eyet tutu mmọn̄eyet ọduọhọ ke isọn̄ ke iso mi.  Mma mbọn̄ akam nte edieke Abasi edin̄wamde mi n̄ka United States, ndibịneke mme n̄kpọ obụkidem edi ke nyekpep n̄wed nnyụn̄ ndomo ndidi eti Christian ye eti eyenisọn̄. Ke akpatre ke 1957, mma n̄kesịm do.

Obufa Uwem ke United States

Uwem ikememke ke United States inọ ọwọrọidụn̄ emi mîkọfiọkke usem mîkonyụn̄ inyeneke okụk ndomokiet. Mma nsinam utom iba ke okoneyo nnyụn̄ ndomo ndika ufọkn̄wed ke uwemeyo. Mma n̄ka ediwak ikpọ ufọkn̄wed nnyụn̄ mbọ n̄weditoro. Ekem mma n̄ka Ufọkn̄wed Ntaifiọk California ke Los Angeles nnyụn̄ mbọ n̄weditoro ke ukpepn̄kpọ obot. Mme ikọ ete mi ẹban̄ade ubọ ukpep ẹkedi n̄kpọ nsịnudọn̄ ẹnọ mi ke n̄kpọsọn̄ isua oro.

N̄kpọ nte ukem ini emi, mma nsobo ediye n̄kaiferi Greece, Ekaterini, ndien nnyịn ima idọ ndọ ke 1964. Isua ita ke ukperedem akpan nnyịn ama amana, ndien ke se isụhọrede ikan isua inan̄, nnyịn ima inyene nditọ iren iba efen ye eyenan̄wan kiet. Ekenen̄ede edi n̄kpọ-ata ndise mban̄a ubon nnyụn̄ mbọ ukpep ke ufọkn̄wed ntaifiọk ke ukem ini oro.

N̄kanam utom nnọ Udịmekọn̄ Ofụm United States ke usiakifia esede aban̄a ubot enyịmikan̄ ye en̄wan ufụm enyọn̄ ke Sunnyvale, California. Mma mbuana ke nsio nsio ndomonse ke ufụm enyọn̄, esịnede ndomonse Agena ye Apollo. Mma n̄kam mbọ mme enọ ẹdide n̄kpọuto ke ndomonse Apollo 8 ye Apollo 11. Ke oro ebede, mma n̄ka iso ke ubọ ukpep mi nnyụn̄ n̄kabade mbuana ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ ke nsio nsio edinam ekọn̄ ufụm enyọn̄. Ke ọtọ emi, mma n̄kere ke mmenyene kpukpru n̄kpọ—ediye n̄wan, ndiye nditọ inan̄, eti utom, ye ediye ufọk.

Ufan Oro Ọkọsọn̄ọde Eyịre

Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1967, mma nsobo Jim, ata osụhọde-idem ye ọfọn-idọ eren, ke itieutom. Iso Jim ekesitie imam imam kpukpru ini, ndien akananam enye ikesịnke ikot ndidia udia uwemeyo ye ami. Enye ama esida mme ifet emi ndibuana ntọt Bible ye ami. Jim ama asian mi ete ke imọ ke ikekpep n̄kpọ ye Mme Ntiense Jehovah.

Idem ama akpa mi ndikop nte ke Jim akabuana ye otu ido ukpono emi. Didie ke utọ eti owo oro ekekeme ndidi se n̄ka mme andibiọn̄ọ Christ abian̄ade? Nte ededi, n̄kekemeke ndibiọn̄ọ ọkpọkpọ udọn̄ ye mfọnido oro Jim okowụtde mi. Eketie nte enye ama enyene isio isio n̄wed ọnọ mi ndikot kpukpru usen. Ke uwụtn̄kpọ, usen kiet enye ama edi ọfis mi edidọhọ ete: “Isidoros, ibuotikọ emi ke Enyọn̄-Ukpeme etịn̄ aban̄a ndinam uwem ufọk ọsọn̄ idem. Da enye nyọn̄ ufọk, nyụn̄ kot enye ye n̄wan fo.” Mma ndọhọ enye ke nyokot ibuotikọ oro, edi ekem mma ndụk itie uken̄idem nnyụn̄ n̄wak magazine oro mbai mbai ndọn̄ ke n̄kpọ mbio.

Ke isua ita, mma nsiwak kpukpru n̄wed ye magazine oro Jim ọkọnọde mi. Sia n̄kenyenede asari mban̄a Mme Ntiense Jehovah, kpa ye oro ndomode ndinyene Jim nte ufan, mma n̄kere ke ọfọn ami ndikpan̄ utọn̄ ke se enye ekenyenede nditịn̄ ndien ekem mfre mban̄a enye ke ndondo oro.

Nte ededi, ke mme nneme oro, mma n̄kụt ke ediwak n̄kpọ oro n̄kenịmde ke akpanikọ nnyụn̄ nnamde ikọkọn̄ọke ke Bible. Mma ndifiọk nte ke  ukpepn̄kpọ Abasi-Ita-ke-Kiet, hell ikan̄, ye ukpọn̄ ikpaha ke nsinsi ikedịghe ukpepn̄kpọ N̄wed Abasi. (Ecclesiastes 9:10; Ezekiel 18:4; John 20:17) Nte atan̄-idem owo Greek Orthodox, n̄koyomke ndinyịme in̄wan̄în̄wan̄ nte ke Jim ama enen. Edi sia enye ekesikotde oto Bible kpukpru ini ndien akananam mîkọnọhọ ekikere idemesie, mma ndiọn̄ọ ke akpatre nte ke eren emi ama enyene ọsọn̄urua etop Bible ọnọ mi.

N̄wan mi ama ọfiọk ke enyene se itịbede, ndien enye ama obụp m̀mê ami mma nnyene nneme ye ufan mi emi akabuanade ye Mme Ntiense. Ke ini n̄kọbọrọde ih, enye ama ọdọhọ ete: “Yak ika ufọkabasi efen ekededi ibọhọke Mme Ntiense Jehovah.” Nte ededi, ikebịghike ami ye n̄wan mi, ke adianade ye nditọ nnyịn, ima isidụk mme mbono esop Mme Ntiense kpukpru ini.

Ọkpọsọn̄ Ubiere

Nte n̄kekpepde Bible, mma n̄kụt mme ikọ prọfet Isaiah emi: “Mmọ ẹyeda ofụt mmọ ẹdom n̄kpọ ufụn̄ isọn̄, ẹda eduat mmọ ẹdom ikwa udiọn̄ vine: idụt idimenke ofụt itiene idụt, mmọ idinyụn̄ ikpepke aba ekọn̄.” (Isaiah 2:4) Mma mbụp idemmi, ‘Didie ke asan̄autom ima ima Abasi ekpekeme ndinam utom ubot n̄kpọekọn̄?’ (Psalm 46:9) Ikebịghike mma mbiere nte ke nnyene ndikpụhọ utom mi.

Nte an̄wan̄ade, emi ekedi akwa n̄kpọ-ata. Mma nnyene eti utom. Ama ada mi ediwak isua ọkpọsọn̄ utom, ubọ ukpep, ye n̄waidem man nsịm ọtọ emi. Mma nnyene akamba itie ke itieutom, ndien idahaemi n̄kenyene ndibiere ndisana ubọkọkọ mi nyak. Nte ededi, ntotụn̄ọ ima oro n̄kenyenede nnọ Jehovah ye ọkpọsọn̄ udọn̄ ndinam uduak esie ama akan ke akpatre.—Matthew 7:21.

Mma mbiere ndinam utom ke usiakifia kiet ke Seattle, Washington. Nte ededi, ke ndiọkiso, ikebịghike mma n̄kam ntetịm mbuana ke utom oro mîkodụhe ke n̄kemuyo ye Isaiah 2:4. Mme ukeme oro n̄kesịnde ndinam utom ke mme ikpehe utom eken kpọt ẹma ẹkpu, ndien ubieresịt ama afiak afịna mi. Mma n̄kụt in̄wan̄în̄wan̄ nte ke ndikemeke ndika iso ke utom mi ndien ke ukem ini oro n̄ka iso ndinyene edisana ubieresịt.—1 Peter 3:21.

Ama ana in̄wan̄în̄wan̄ nte ke nnyịn ikenyene ndinam mme akpan ukpụhọde. Ke se isụhọrede ikan ọfiọn̄ itiokiet, nnyịn ima ikpụhọde usụn̄ udu uwem nnyịn inyụn̄ isụhọde ubiatokụk ubon nnyịn ke mbahade iba. Ekem nnyịn ima inyam ọsọn̄urua ufọk nnyịn inyụn̄ idep ekpri ufọk ke Denver, Colorado. Mma mben̄e idem idahaemi ndinam akpatre ubiere—ndikpọn̄ utom mi. Mma n̄wet leta ukpọn̄-utom, nnamde idaha oro n̄kadade an̄wan̄a. Okoneyo oro, ke nditọwọn̄ ẹma ẹkedụk idap, ami ye n̄wan mi ima itọn̄ọ edọn̄ ibọn̄ akam inọ Jehovah, nte n̄ketịn̄de ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ibuotikọ emi.

Ke se isụhọrede ikan ọfiọn̄ kiet, nnyịn ima iwọrọ ika Denver, ndien urua iba ke ukperedem, ke July 1975, ami ye n̄wan mi ima ina baptism. Ke ọfiọn̄ itiokiet n̄kekemeke ndinyene utom, ndien sụn̄sụn̄ nnyịn ke ikabiat okụk oro ikafamde inịm. Etisịm ọyọhọ ọfiọn̄ itiaba, okụk oro nnyịn ikenịmde ke itie unịm okụk ama osụhọde  akan okụk ufọk ọfiọn̄ kiet. Mma ntọn̄ọ ndiyom ekpri utom ekededi oro n̄kemede ndikụt, edi usọp usọp ke oro ebede mma nnyene utom udiọn̄-ukwakutom. Okụkọfiọn̄ ekedi n̄kpọ nte mbahade iba kpọt ke se n̄kesibọde; kpa ye oro, enye ama awak ebe se n̄keben̄ede Jehovah. N̄kokop inemesịt didie ntem nte ke mma nnịm mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit akpa!—Matthew 6:33.

Ndibọk Nditọ Nnyịn Ẹma Jehovah

Kan̄a kemi, ami ye Ekaterini ikọyọhọ ye ọkpọsọn̄ utom edibọk nditọ nnyịn mbinan̄ nte asan̄ade ekekem ye mme edumbet Abasi. Nte enemde, ye un̄wam Jehovah, nnyịn imokụt kpukpru mmọ ẹkabarede ẹdi mme Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha, ẹsịnde uwem mmọ ofụri ofụri ke akpan utom eke edikwọrọ Obio Ubọn̄. Nditọiren nnyịn mbita, Christos, Lakes, ye Gregory ẹma ẹkụre ukpep ke Ufọkn̄wed Unọ Mme Asan̄autom Ukpep ke ẹnyụn̄ ẹnam utom ke nsio nsio efakutom idahaemi, ẹkade ẹkese ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọde mme esop idem. Eyenan̄wan nnyịn, Toula, anam utom unyịmesịt ke ibuot itieutom Mme Ntiense Jehovah ke New York. Ama otụk esịt nnyịn ndikụt nte kpukpru mmọ ẹwade nti ubọkọkọ ye mme utom oro ẹkpede ediwak okụk man ẹnam n̄kpọ Jehovah.

Ediwak owo ẹsibụp se idide ntak utọ edikụt unen oro ke ndibọk nditọ. Nte ededi, idụhe akpan usụn̄ edinam oro anade ẹtiene ke ndibọk nditọ, edi nnyịn ima isịn ọkpọsọn̄ ukeme ndisịn ima Jehovah ye ima mbọhọidụn̄ ke esịt mmọ. (Deuteronomy 6:6, 7; Matthew 22:37-39) Nditọ oro ẹma ẹfiọk ẹte ke nnyịn ikemeke ndidọhọ ke imama Jehovah ibọhọke mme edinam nnyịn ẹwụt ke imama enye.

Usen kiet ke urua, awakde ndidi ke Saturday, nnyịn ima isibuana ke utom ukwọrọikọ nte ubon. Nnyịn ima isinyene ukpepn̄kpọ Bible ubon kpukpru mbubịteyo Monday ke ima ikadia udia mbubịteyo, ndien nnyịn ima isinịm ukpepn̄kpọ Bible ye eyen kiet kiet n̄ko. Ke ini nditọwọn̄ oro ẹkedide ata n̄kpri, nnyịn ima isikpep n̄kpọ ibio ibio ye eyen kiet kiet ediwak ini ke urua, ndien nte mmọ ẹkekọride ẹkponi, nnyịn ima isinyene ukpepn̄kpọ oro ebịghide ini kiet ke urua. Ke mme ini ukpepn̄kpọ emi, nditọ nnyịn ẹma ẹsitịn̄ mme mfịna mmọ ifụre ifụre ẹnọ nnyịn.

Nnyịn n̄ko ima isinyene unọ idem nduọkodudu oro ọbọpde-bọp nte ubon. Nnyịn ima isima ndibre ndido ikwọ ọtọkiet, ndien eyen kiet kiet ama esibre ikwọ oro enye amade akan. Ndusụk utịturua, nnyịn ima isinọ mme ubon efen ikot kaban̄a ebuana oro ọbọpde-bọp. Nnyịn ima isika mme isan̄ ini nduọkodudu n̄ko. Ke utọ isan̄ oro kiet, nnyịn ima ibiat urua iba ndidụn̄ọde mme obot Colorado nnyụn̄ nnam utom ye mme esop n̄kann̄kụk ke an̄wautom. Nditọ nnyịn ẹsidat esịt nditi nte mmọ ẹkesinamde utom ke nsio nsio itieutom ke mme mbono district ẹnyụn̄  ẹn̄wamde ke edibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke nsio nsio itie. Ke ini ikasan̄ade ye nditọ nnyịn ika Greece ndikese mme iman mmọ, mmọ ẹma ẹkeme n̄ko ndisobo ye ediwak anam-akpanikọ Ntiense oro ẹkedude ke ufọk n̄kpọkọbi ke ntak mbuọtidem mmọ. Emi ama enen̄ede otụk mmọ, an̄wamde mmọ ẹbiere ndisọn̄ọ nda uko uko nnọ akpanikọ.

Edi akpanikọ, ke ndusụk idaha ndusụk nditọ ẹma ẹsisọn̄ ibuot m̀mê ẹmek idiọk nsan̄a. Ke mme idaha efen, eyedi nnyịn ima isida mme mfịna isọk mmọ ke nditie ukpan ukpan n̄kaha ke ndusụk n̄kpọ. Edi editiene “item Ọbọn̄,” oro odude ke Bible, ama an̄wam kpukpru nnyịn isan̄a nte enende.—Ephesus 6:4; 2 Timothy 3:16, 17.

Ini Emi N̄kopde Inemesịt N̄kan ke Uwem Mi

Ke nditọ nnyịn ẹma ẹkedụk utom ukwọrọikọ uyọhọ ini, ami ye Ekaterini ima itọn̄ọ ndikere ọkpọsọn̄ ọkpọsọn̄ mban̄a se nnyịn ikemede ndinam nditat udeme nnyịn ke utom unyan̄a uwem emi. Ntem, ke 1994, ke mma n̄kabak n̄kpọn̄ utom, nnyịn mbiba ima itọn̄ọ ndinam utom nte mme asiakusụn̄ ofụri ini. Efakutom nnyịn esịne edika n̄kese ikpọ ufọkn̄wed ye mme ufọkn̄wed ntaifiọk n̄kann̄kụk, emi nnyịn isikwọrọde ikọ inọ nditọ ufọkn̄wed inyụn̄ inịmde ukpepn̄kpọ Bible ye ndusụk mmọ. Ke ntak oro n̄kemede ndikop mbọm mban̄a mme mfịna mmọ—sia n̄kodude ke ukem idaha mmọ isua ifan̄ ko ke edem—mmokụt ekese unen ke ndin̄wam mmọ ẹkpep ẹban̄a Jehovah. Nso idatesịt ke edi ntem ndikpep n̄kpọ ye nditọ ufọkn̄wed ẹtode Bolivia, Brazil, Chile, China, Egypt, Ethiopia, Mexico, Thailand, ye Turkey! Esinem mi n̄ko ndinọ ikọ ntiense urụk ukopikọ, akpan akpan ye mme owo oro ẹsemde usem emana mi.

Idem okposụkedi nnyenede ediwak mfịna ke ntak ndodobi usem Greek ye ke ntak usọn̄, mmesidomo ndinam n̄waidem kpukpru ini nnyụn̄ nnyene edu Isaiah, emi ọkọdọhọde ete: “Se mi, dọn̄ mi utom.” (Isaiah 6:8) Nnyịn imenyene idatesịt edin̄wam se iwakde ibe owo itiokiet ẹyak uwem mmọ ẹnọ Jehovah. Emi ke akpanikọ edi ini emi nnyịn ikopde inemesịt ikan.

Ini kiet ko, n̄kesịn ofụri uwem mi ke ndibot mme enyene-ndịk n̄kpọekọn̄ ndida n̄wot mme ekemmọ owo. Nte ededi, ke mfọnido esie oro owo mîdotke, Jehovah ama eberede usụn̄ ọnọ mi ye ubon mi ndikabade ndi mme asan̄autom esie oro ẹyakde idem ẹnọ nnyụn̄ nyak uwem nnyịn nsịn ke ndida eti mbụk aban̄ade nsinsi uwem ke paradise isọn̄ nsọk mme owo. Nte n̄kerede mban̄a n̄kpọsọn̄ ubiere oro n̄kanamde, mmeti mme ikọ Malachi 3:10: “Ẹda emi ẹdomo mi, Jehovah mme udịm ọdọhọ, m̀mê ami ndiberekede window heaven nnọ mbufo, nnyụn̄ n̄n̄wan̄a nti n̄kpọ nnọ mbufo tutu akaha.” Ke akpanikọ enye amanam ntre—tutu oyụhọ esịt nnyịn!

[Ekebe/Ndise ke page 27]

Lakes: Ete mi ama esisua mbubịk. Enye ama esịn ọkpọsọn̄ ukeme mbak edidi owo mbubịk, akpan akpan ke ndinịm eti uwụtn̄kpọ nnọ ubon esie. Ediwak ini enye ama esidọhọ nnyịn ete: “Edieke mbufo ẹyakde uwem mbufo ẹnọ Jehovah, oro ọwọrọ akamba n̄kpọ. Mbufo ẹkpenyene ndinyịme ndinam n̄waidem nnọ Jehovah. Se ndidi Christian ọwọrọde edi oro.” Ke nsụk nteti mme ikọ emi ndien mmọ ẹn̄wam mi nditiene uwụtn̄kpọ esie ke ndinam n̄waidem nnọ Jehovah.

[Ekebe/Ndise ke page 27]

Christos: Mmenen̄ede n̄wụt esịtekọm mban̄a nte ete ye eka mi ẹnamde akpanikọ ke ofụri ukpọn̄ ẹnọ Jehovah ye mmọ ndibiom mbiomo mmọ nte ete ye eka ifịk ifịk. Nte ubon, nnyịn ikesinam kpukpru n̄kpọ ọtọkiet—ọtọn̄ọde ke utom ukwọrọikọ esịm mme nduọkodudu nnyịn. Kpa ye edide mmọ ẹkpekekeme ndibuana ke ata ediwak n̄kpọ en̄wen, ete ye eka mi ẹma ẹnam uwem mmọ edi mmemmem ẹnyụn̄ ẹwụk ntịn̄enyịn ke utom ukwọrọikọ. Mfịn, mmọfiọk ke mmesinen̄ede n̄kop inemesịt ke ini nsịnde idemmi ofụri ofụri ke utom Jehovah.

[Ekebe/Ndise ke page 28]

Gregory: Ke ẹsiode nsịnudọn̄ oro ete ye eka mi ẹkesinọde mi nditat utom ukwọrọikọ mi ẹfep, uwụtn̄kpọ ye uyarade idatesịt mmọ ke utom Jehovah ẹma ẹnụk mi ndifiak ndụn̄ọde mme idaha mi, nsịk mme editịmede esịt ye mme udọn̄ ekededi oro ẹkebiọn̄ọde mi ndidụk utom uyọhọ ini nnịm, nnyụn̄ nsịn idemmi ata ọyọhọ ọyọhọ ke utom Jehovah. Mmọkọm ete ye eka mi ke mmọ ndin̄wam mi nnyene idatesịt oro otode edisịn̄ede idemmi.

[Ekebe/Ndise ke page 28]

Toula: Kpukpru ini ete ye eka mi ẹma ẹsisọn̄ọ ẹtịn̄ ẹte ke itie ebuana nnyịn ye Jehovah edi ata ọsọn̄urua n̄kpọ oro nnyịn ikemede ndinyene ndien nte ke n̄kukụre usụn̄ emi nnyịn ikemede ndinen̄ede n̄kop inemesịt edi ke ndinọ Jehovah mfọnn̄kan ukeme nnyịn. Mmọ ẹma ẹnam Jehovah edi ata owo ọnọ nnyịn. Ediwak ini ete mi ama esitịn̄ ọnọ nnyịn ete ke akwa idatesịt odu ke ini owo ekemede ndide idap ke okoneyo ye edisana ubieresịt, ọfiọkde ete ke imọ ima idomo ofụri ukeme imọ ndinem Jehovah esịt.

[Ndise ke page 25]

Ini n̄kedide owo ekọn̄ ke Greece, 1951

[Ndise ke page 25]

Ye Ekaterini ke 1966

[Ndise ke page 26]

Ubon mi ke 1996: (to ufien ka nnasia, edem) Gregory, Christos, Toula; (iso) Lakes, Ekaterini, ye ami