‘Ini Esie Ikekemke Kan̄a’
‘Ini Esie Ikekemke Kan̄a’
“Baba owo kiet itụkke Enye ubọk, koro ini mîkemke Enye kan̄a.”—JOHN 7:30.
1. Ewe n̄kpọ iba ẹkekara usụn̄ edinam Jesus?
JESUS CHRIST ama ọdọhọ mme apostle esie ete: “Eyen owo [ikedịghe], man ẹnam n̄kpọ ẹnọ Enye, edi man Enye anam n̄kpọ ọnọ owo, onyụn̄ ọnọ uwem Esie ndifak ediwak owo.” (Matthew 20:28) Enye ama ọdọhọ Pontius Pilate andikara Rome ete: “N̄kamana kaban̄a ntak emi, n̄konyụn̄ ndụk ke ererimbot kaban̄a n̄kpọ emi, man ndi ntiense nnọ akpanikọ.” (John 18:37) Jesus ama ọfiọk nnennen ntak oro enye ekenyenede ndikpa ye utom oro okoyomde enye anam mbemiso n̄kpa esie. Enye ama ọfiọk n̄ko udomo ini oro enye ekenyenede ndinam utom esie. Utom ukwọrọikọ esie ke isọn̄ nte Messiah ekenyene ndidi isua ita ye ubak kpọt. Emi ọkọtọn̄ọ ye baptism mmọn̄ esie ke Akpa Jordan (ke 29 E.N.) ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ndamban̄a ọyọhọ urua 70 oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ onyụn̄ etre ye n̄kpa esie ke eto ndutụhọ ke ufọt urua oro (ke 33 E.N.). (Daniel 9:24-27; Matthew 3:16, 17; 20:17-19) Ntem, akpan n̄kpọ iba ẹkekara ofụri usụn̄ edinam Jesus: uduak edidi esie ye edinyene nte ini edide usọp usọp ke ekikere.
2. Didie ke ẹwụt Jesus Christ ke mme Gospel, ndien didie ke enye okowụt ke ima idiọn̄ọ utom imọ?
2 Mme mbụk Gospel ẹwụt Jesus Christ nte owo edinam oro akasan̄ade ke ofụri idụt Palestine, atan̄ade eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi onyụn̄ anamde ediwak utom odudu. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ikpehe okopodudu utom ukwọrọikọ Jesus, ẹtịn̄ ẹban̄a enye ẹte: ‘Ini esie ikekemke kan̄a.’ Jesus ke idemesie ama etịn̄ ete: ‘Isịmke kan̄a uyọhọ ini Mi.’ Ke ekperede utịt utom ukwọrọikọ esie, enye ama ada ikọ oro “ekem ini.” (John 7:8, 30; 12:23) Anaedi Jesus ndikọdiọn̄ọ mban̄a hour, m̀mê ini ndikụre utom oro ẹkenọde enye, esịnede n̄kpa uwa esie, ama otụk se enye eketịn̄de onyụn̄ anamde. Ndidiọn̄ọ emi ekeme ndinọ nnyịn ikike mban̄a edu ye usụn̄ ukere n̄kpọ esie, an̄wamde nnyịn ‘nditiene nsan̄a ke nde ikpat esie’ ketket.—1 Peter 2:21.
Ebiere Ndinam Uduak Abasi
3, 4. (a) Nso itịbe ke itie usọrọ ndọ ke Cana? (b) Ntak emi Eyen Abasi afan̄ade ekikere Mary nte ke enye ekpenyene ndinam n̄kpọ mban̄a unana wine, ndien nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto emi?
3 Isua edi 29 E.N. N̄kpasịp usen ifan̄ ẹbe tọn̄ọ nte Jesus ekemek mme akpa mbet esie ke idemesie. Idahaemi kpukpru mmọ ẹdi obio-in̄wan̄ Cana ke ikpehe Galilee ndidụk usọrọ ndọ. Eka Jesus, Mary, odu do n̄ko. Wine okụre. Ke ọnọde ekikere ete enye anam n̄kpọ, Mary ọdọhọ eyen esie ete: “Mmọ inyeneke wine.” Edi Jesus ọbọrọ ete: “N̄wan owo, Ami nsan̄a didie ye afo? Ini Mi ikemke kan̄a.”—John 1:35-51; 2:1-4.
4 Ibọrọ Jesus oro, “N̄wan owo, Ami nsan̄a didie ye afo?” edi orụk mbụme eset oro owụtde mfan̄a ke se ẹnọde ekikere ẹban̄a. Ntak emi Jesus afan̄ade mme ikọ Mary? Ọfọn, enye edi isua 30 ke emana idahaemi. N̄kpasịp urua ifan̄ ke mbemiso, enye ama ana baptism, ẹma ẹyet enye aran ke edisana spirit, ndien John Andinịm Owo Baptism ama emen enye owụt nte “Eyen-erọn̄ Abasi emi emende mme idiọk-n̄kpọ ererimbot efep.” (John 1:29-34; Luke 3:21-23) Idahaemi Akakan Odudu oro ọkọdọn̄de enye enyene ndinọ enye ndausụn̄. (1 Corinth 11:3) Owo ikemeke ndiyak baba owo kiet, ọkpọkọm n̄kpet n̄kpet iman, ọbiọn̄ọ utom oro Jesus ekedide isọn̄ ndinam. Nso ubiere ndinam uduak Ete esie ke ibọrọ oro Jesus ọkọnọde Mary owụt ntem! Ukem ntre nnyịn ikpakam ibiere ndinam “ofụri utom” oro Abasi ọnọde nnyịn inam.—Ecclesiastes 12:13, NW.
5. Nso utịben̄kpọ ke Jesus Christ anam ke Cana, ndien nso utịp ke enye enyene ke idem mbon efen?
5 Ke ọfiọkde se ikọ eyen esie ọwọrọde, Mary ọsọsọp osion̄o idem ọkpọn̄ onyụn̄ eteme mme asan̄autom ete: “Ẹnam se Enye edidọdọhọ mbufo.” Ndien Jesus ọkọk mfịna oro. Enye anam mme asan̄autom ẹsịn mmọn̄ ẹyọhọ mme aban̄, ndien enye anam mmọn̄ oro akabade ata eti wine. Emi etịbe nte ntọn̄ọ odudu unam utịben̄kpọ Jesus, ọnọde idiọn̄ọ nte ke spirit Abasi odu ye enye. Ke ini mbufa mbet ẹkụtde utịben̄kpọ emi, mbuọtidem mmọ ọsọn̄.—John 2:5-11.
Ufụp Kaban̄a Ufọk Jehovah
6. Ntak emi Jesus okopde iyatesịt ke se enye okụtde ke temple ke Jerusalem, ndien nso ke enye anam?
6 Ibịghike esịm ini utọ eke 30 E.N., ndien Jesus ye mme nsan̄a esie ẹnam isan̄ ẹka Jerusalem man ẹkedụk Passover. Ke adan̄aemi ẹdude do, mme mbet esie ẹkụt Adausụn̄ mmọ anamde n̄kpọ ke usụn̄ oro ekemede ndidi akanam mmọ ikwe enye anamde. Mme ọdiọk-itọn̄ anyamurua ẹdide mme Jew ke ẹnyam mme unam ye mme inuen uwa ke esịt temple. Ndien mmọ ke ẹbọ mme anam-akpanikọ andituak ibuot ẹdide mme Jew ikpọ ekọmurua. Ke okopde iyatesịt, Jesus anam n̄kpọ. Enye ada urụk anam ikpa onyụn̄ ebịn mme anyamurua oro osion̄o. Ke an̄wan̄ade okụk mme okpụhọ okụk ọduọn̄ọ, enye onụk mme okpokoro mmọ ọduọn̄ọ. Enye owụk mme anyam ibiom ete: “Ẹtan̄ n̄kpọ emi ẹnyọn̄ọ.” Ke ini mme mbet Jesus ẹkụtde enye anamde n̄kpọ ye utọ ifịk oro, mmọ ẹti ntịn̄nnịm ikọ aban̄ade Eyen Abasi: “Ufụp ufọk Fo ayadia mi.” (John 2:13-17; Psalm 69:9) Ana nnyịn n̄ko ikpeme ifịk ifịk ibiọn̄ọ ediyak mme ntụhọ ererimbot ẹsabade utuakibuot nnyịn.
7. (a) Nso inụk Nicodemus ndika mbịne Messiah? (b) Nso ke nnyịn ikpep ito Jesus ndinọ n̄wan Samaria ikọ ntiense?
7 Ke adan̄aemi odude ke Jerusalem, Jesus anam mme n̄wọrọnda idiọn̄ọ, ndien ediwak owo ẹbuọt idem ye enye. Idem Nicodemus, andibuana ke esop Sanhedrin, m̀mê akwa esop mme Jew, okop inemesịt ye Jesus onyụn̄ edi ebịne enye ke okoneyo man ekpep n̄kpọ efen efen. Ekem, Jesus ye mme mbet esie ẹdu ke “isọn̄ Judea” ke n̄kpọ nte ọfiọn̄ itiaita, ẹkwọrọde ikọ ẹnyụn̄ ẹnamde mme mbet. Nte ededi, ke ẹma ẹkesịn John Andinịm Owo Baptism ke ufọk-n̄kpọkọbi, mmọ ẹkpọn̄ Judea ẹka Galilee. Nte mmọ ẹsan̄ade ke n̄kan̄ obio Samaria ẹbe, Jesus ada ifet oro ọnọ n̄wan Samaria ọyọhọ ọyọhọ ikọ ntiense. Emi eberede usụn̄ ọnọ ediwak mbon Samaria ndikabade ndi mme andinịm ke akpanikọ. Ẹyak nnyịn n̄ko idu ke edidemede ndida mme ifet oro ẹbererede ntịn̄ mban̄a Obio Ubọn̄.—John 2:23; 3:1-22; 4:1-42; Mark 1:14.
Ntatara Unọ Ukpep ke Galilee
8. Nso utom ke Jesus ọtọn̄ọ ke Galilee?
8 Mbemiso “ini” n̄kpa Jesus, enye enyene ekese ndinam ke utom Ete esie eke heaven. Ke Galilee, Jesus ọtọn̄ọ utom ukwọrọikọ oro akam okponde akan eke Judea ye Jerusalem. Enye “asan̄a ke ofụri Galilee, ekpep mme owo n̄kpọ ke synagogue mmọ, onyụn̄ ọkwọrọ gospel Ubọn̄ Heaven, onyụn̄ anam kpukpru orụk ubiak ye kpukpru orụk udọn̄ọ eke ẹnamde mbio-obio ẹkụre.” (Matthew 4:23) Mme edemede-owo-udọn̄ ikọ esie oro: “Ẹkabade esịt; koro Ubọn̄ Heaven ke ekpere,” ẹsuana ke ofụri idụt oro. (Matthew 4:17) Ke ufan̄ ọfiọn̄ ifan̄, ke ini mbet John Andinịm Owo Baptism iba ẹdide ndibọ ntọt nto Jesus nnennen nnennen, enye ọdọhọ mmọ ete: “Ẹka ẹkebụk ẹnọ John se mbufo ẹkekụtde ẹnyụn̄ ẹkopde; ẹte, mme nnan ẹkụt usụn̄, mbon mbụn̄ọ ẹsan̄a, ẹnam mbon akpa-mfia ẹsana, mme inan ẹkop ikọ, ẹnam mme akpa-n̄kpa ẹset, ẹnyụn̄ ẹkwọrọ eti mbụk idatesịt ẹnọ mme ubuene. Ndien ọfọfọn ye owo ekededi eke mîdikwe ntak iduọ ye Ami.”—Luke 7:22, 23.
9. Ntak emi otuowo ẹdide ẹbịne Christ Jesus, ndien nso ukpepn̄kpọ ke nnyịn ikeme ndinyene nto emi?
9 ‘Eti etop Jesus onyụn̄ asuana akanade ofụri edem oro,’ ndien ata ediwak otuowo ẹdi ẹbịne enye—ẹtode Galilee, Decapolis, Jerusalem, Judea, ye edem Akpa Jordan oko. (Luke 4:14, 15; Matthew 4:24, 25) Mmọ idịghe ibịne enye ke ntak mme utịbe utịbe ukọkudọn̄ọ esie kpọt edi n̄ko ke ntak mme utịbe utịbe ukpepn̄kpọ esie. Etop esie enem onyụn̄ ọnọ nsịnudọn̄. (Matthew 5:1-7:27) Mme ikọ Jesus ẹnem. (Luke 4:22) “N̄kpaidem omụm ediwak owo oro aban̄a ukpepn̄kpọ Esie,” koro enye etịn̄de ikọ oto N̄wed Abasi ye odudu. (Matthew 7:28, 29; Luke 4:32) Anie mîkpesịkke ikpere utọ owo oro? Nnyịn n̄ko ikpakam ikọri usọ unọ ukpep man mbon esịt akpanikọ ẹnyene udọn̄ ke akpanikọ.
10. Ntak emi mbio obio Nazareth ẹdomode ndiwot Jesus, ndien ntak emi mmọ ẹkpude?
10 Nte ededi, idịghe kpukpru mme andikop ikọ Jesus ẹnyịme. Idem ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ utom ukwọrọikọ esie, ke ini enye ekpepde n̄kpọ ke synagogue obio emana esie ke Nazareth, ẹdomo ndiwot enye. Okposụkedi mbio obio oro ẹdude ke n̄kpaidem ẹban̄a “ikọ mfọn” esie, mmọ ẹyom ndikụt mme utịben̄kpọ. Nte ededi, utu ke ndinam ediwak utom odudu do, Jesus ayarade ibụk ye unana mbuọtidem mmọ. Ke ẹkopde iyatesịt, mbon oro ẹdude ke synagogue ẹdaha ke enyọn̄, ẹmụm Jesus, ẹnyụn̄ ẹda enye ẹwọrọ ẹka ibuot obot man ẹsio enye ẹduọk. Edi enye ọbọhọ mmọ ọnyọn̄ ifụre ifụre. “Ini” n̄kpa esie ikemke kan̄a.—Luke 4:16-30.
11. (a) Ntak emi ndusụk adaiso ido ukpono ẹdide ndikop ikọ Jesus? (b) Ntak ẹdoride Jesus ikọ ẹte ke abiat Sabbath?
11 Mme adaiso ido ukpono—mme scribe, mme Pharisee, mme Sadducee ye mbon eken—ẹsiwak ndidu n̄ko ke ebiet emi Jesus ọkwọrọde ikọ. Ediwak mmọ ẹsidu do, idịghe man ẹkpan̄ utọn̄ ẹnyụn̄ ẹkpep n̄kpọ, edi man ẹkụt ndudue ẹnọ ẹnyụn̄ ẹdomo ndimụm enye. (Matthew 12:38; 16:1; Luke 5:17; 6:1, 2) Ke uwụtn̄kpọ, ke adan̄aemi akade Jerusalem ndikodụk Passover eke 31 E.N., Jesus ọkọk eren ọdọn̄ọde ke isua 38. Mme adaiso ido ukpono mme Jew ẹdori Jesus ikọ ẹte ke abiat Sabbath. Enye ọbọrọ ete: “Ete Mi ke ananam utom tutu esịm emi, Ami ke nnyụn̄ nnam.” Idahaemi mme Jew oro ẹdori enye ikọ ẹte ke esuene Abasi ke ndidọhọ ke idi Eyen Abasi ke ndikot enye Ete. Mmọ ẹyom ndiwot Jesus, edi enye ye mme mbet esie ẹkpọn̄ Jerusalem ẹka Galilee. Ukem ntre, nnyịn iwụt eti ibuot ke ndifep mme mfan̄a oro mîdotke ye mme andibiọn̄ọ nte nnyịn iyakde ofụri odudu nnyịn isịn ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet.—John 5:1-18; 6:1.
12. Jesus anam utom ukwọrọikọ atara adan̄a didie ke efakutom Galilee?
12 Ke isua kiet ye ubak efen m̀mê akande oro, Jesus anam utom ukwọrọikọ esie akamba akamba ke Galilee, akade Jerusalem n̄kukụre man okodụk usọrọ ita oro mme Jew ẹkesinịmde kpukpru isua. Ke ofụri ofụri, enye amaka isan̄ ukwọrọikọ ke Galilee utịm ikata: akpa ye mbufa mbet 4, udiana ye apostle 12, ye kiet oro akatarade emi ẹkenọde mme apostle oro ẹma ẹkenọ ukpep ẹka n̄ko. Nso ntatara ikọ ntiense akpanikọ ke ẹnọ ntem ke Galilee!—Matthew 4:18-25; Luke 8:1-3; 9:1-6.
Ndinọ Ikọ Ntiense Uko Uko ke Judea ye Perea
13, 14. (a) Ke edinam ewe ke mme Jew ẹyom ndimụm Jesus? (b) Ntak emi mme isụn̄utom ẹkpude ndimụm Jesus?
13 Edi ini idọk eke 32 E.N., ndien “ini” Jesus osụk edi ke ini iso. Usọrọ Mme Ataya ekpere. Ke emi nditọeka Jesus ẹdọhọ enye ẹte: “Daha ke ọtọ emi, ka ke Judea.” Mmọ ẹyom Jesus owụt kpukpru mme andidụk usọrọ ke Jerusalem utịbe utịbe odudu esie. Nte ededi, Jesus ọfiọk n̄kpọndịk oro odude. Ntre enye ọdọhọ nditọeka esie ete: “Ami ndọkke kan̄a n̄ka usọrọ emi; koro mîsịmke kan̄a uyọhọ ini Mi.”—John 7:1-8.
14 Ke ebịghide ke Galilee ke ndusụk ini, Jesus ọdọk aka Jerusalem “ikaha an̄wa-an̄wa, edi nte owo edidịbe aka n̄kpọ.” Ke akpanikọ mme Jew ke ẹyom enye ke itie usọrọ oro, ẹdọhọde ẹte: “Enye odu m̀mọ̀n̄?” Ke ini esịmde ufọt usọrọ, Jesus odụk temple onyụn̄ ọtọn̄ọ ndikpep owo n̄kpọ uko uko. Mmọ ẹyom ndimụm enye, eyedi man ẹsịn enye ke ufọk-n̄kpọkọbi mîdịghe ẹnam ẹwot enye. Edi, mmọ ikwe unen koro “ini mîkemke Enye kan̄a.” Idahaemi ediwak owo ẹbuọt idem ye Jesus. Idem mme isụn̄utom oro mme Pharisee ẹdọn̄de ẹte ẹkemụm Jesus ẹfiak ẹnyọn̄ọ ẹdi ubọk ubọk, ẹdọhọde ẹte: “Akananam owo itịn̄ke ikọ nte owo emi.”—John 7:9-14, 30-46.
15. Ntak emi mme Jew ẹtan̄de itiat ẹte itọ Jesus, ndien nso isan̄ ukwọrọikọ efen ke enye ọtọn̄ọ?
15 Mme ntuaha ke ufọt Jesus ye mme andibiọn̄ọ enye oro ẹdide Jew ke aka iso nte enye ekpepde aban̄a Ete esie ke temple ke ini usọrọ oro. Ke akpatre usen usọrọ oro, ke ẹkopde iyatesịt ke mme ikọ Jesus aban̄ade edidu esie mbemiso edide owo, mme Jew ẹtan̄ itiat ẹte itọ enye. Edi enye edịbe ọwọrọ ke temple ọbọhọ. (John 8:12-59) Ke ọwọrọde ọkpọn̄ Jerusalem, Jesus ọtọn̄ọ ọkpọsọn̄ ubịnikọt unọ ikọ ntiense ke Judea. Enye emek mbet 70 ndien, ke ama ọkọnọ mmọ item, ọdọn̄ mmọ ẹsan̄a iba iba ẹkenam utom ke efakutom oro. Mmọ ẹbem iso ẹka ke kpukpru obio ye ebiet emi Jesus, ke asan̄ade ye mme apostle esie, aduakde ndika.—Luke 10:1-24.
16. Nso n̄kpọndịk ke Jesus efehe ọbọhọ ke ini Usọrọ Ediyak Nnọ, ndien nso utom ke enye anam inikiet efen?
16 Ke ini etuep eke 32 E.N., “ini” Jesus enen̄ede asan̄a ekpere. Enye edi Jerusalem ndidụk Usọrọ Ediyak Nnọ. Mme Jew ke ẹsụk ẹyom enye ndiwot. Ke adan̄aemi Jesus asan̄ade ke etehe temple, mmọ ẹkan enye ẹkụk. Ke ẹfiakde ẹdori enye ikọ ẹte esuene Abasi, mmọ ẹtan̄ itiat ẹte itọn̄ọ enye iwot. Edi nte enye akanamde ke mme ini oro ẹkebemde iso, Jesus efehe ọbọhọ. Ibịghike enye odu ke usụn̄ ke ekpep n̄kpọ, isan̄ enye emi to ke ikpọ obio sịm ikpọ obio ye ke obio-in̄wan̄ sịm obio-in̄wan̄ ke ikpehe Perea, ke edem Jordan oko, ọtọn̄ọde ke Judea. Ndien ediwak owo ẹbuọt idem ye enye. Edi usọp usọp etop aban̄ade edima ufan esie Lazarus afiak ada enye aka Judea.—Luke 13:33; John 10:20-42.
17. (a) Nso usọp usọp etop ke Jesus ọbọ ke adan̄aemi ọkwọrọde ikọ ke Perea? (b) Nso iwụt nte ke Jesus ọfiọk uduak edinam oro anade enye anam ye ini oro mme n̄kpọ ẹdidade itie?
17 Usọp usọp etop oro oto Martha ye Mary, nditọeka Lazarus, emi ẹdụn̄de ke Bethany ke Judea. Isụn̄utom oro ọdọhọ ete: “Ọbọn̄, owo emi Afo amade ke ọdọn̄ọ.” Jesus ọbọrọ ete: “Udọn̄ọ emi idịghe udọn̄ọ n̄kpa, edi odu kaban̄a ubọn̄ Abasi, man otodo ẹnọ Eyen Abasi ubọn̄.” Man ọyọhọ uduak emi, Jesus okokoi odu ke ebiet oro enye odude ke usen iba. Ekem enye ọdọhọ mme mbet esie ete: “Ẹyak nnyịn itọn̄ọ ntak ika ke Judea.” Ke ẹnyenede eyịghe, mmọ ẹbọrọ ẹte: “Rabbi, kpa idahaemi ke mme Jew ẹyom nditọ Fi ke itiat: nte ọmọn̄ ọtọn̄ọ ntak aka do?” Edi Jesus ọfiọk ete ke ‘hour uwemeyo’ oro osụhọde, m̀mê ini oro Abasi enịmde ọnọ utom imọ ke isọn̄, edi ibio. Enye ọfiọk nnennen se anade enye anam ye ntak anade enye anam oro.—John 11:1-10.
Utịben̄kpọ Oro Owo Ndomokiet Mîkemeke Ndifụmi
18. Ke ini Jesus esịmde Bethany, n̄kpọ etie didie do, ndien nso itịbe ke enye ama ekesịm do?
18 Ke Bethany, Martha edi akpa owo ndisobo ye Jesus, ọdọhọde ete: “Ọbọn̄, edieke Afo okpodude mi, eyen-eka mi ikpakpaha.” Mary ye mbon oro ẹkedide ufọk mmọ ẹtiene ẹdi. Kpukpru mmọ ke ẹtuan̄a. Jesus obụp ete: “Mbufo ẹkenịm okpo ke m̀mọ̀n̄?” Mmọ ẹbọrọ ẹte: “Ọbọn̄, di dise.” Ke adan̄aemi mmọ ẹsịmde udi—kpa aba-itiat emi ẹberide itiat ke inua esie—Jesus ọdọhọ ete: “Ẹkpat itiat ẹsio.” Sia mîfiọkke se Jesus oyomde ndinam, Martha afan̄a ete: “Ọbọn̄, ke emi okpo ke etebe, koro enye akakpa esịm usen inan̄.” Edi Jesus obụp ete: “Nte n̄kọdọhọke fi nte, edieke enịmde ke akpanikọ, oyokụt ubọn̄ Abasi?”—John 11:17-40.
19. Ntak emi Jesus ọbọn̄de akam an̄wan̄wa mbemiso anamde Lazarus eset ke n̄kpa?
19 Ke ẹma ẹkekpat itiat oro okodude ke inua udi Lazarus ẹsio, Jesus ọbọn̄ akam an̄wan̄wa man mme owo ẹkpefiọk ẹte ke se enye oyomde ndinam edibe ke odudu Abasi. Ekem enye ofiori ke ọkpọsọn̄ uyo ete: “Lazarus, wọrọ di.” Lazarus ọwọrọ edi ye ọfọn̄ udi osụk awan̄ade enye ke ukot ye ubọk, ọfọn̄ onyụn̄ awan̄a enye ke iso. Jesus ọdọhọ ete: “Ẹtat enye, ẹyak enye ọnyọn̄ ufọk.”—John 11:41-44.
20. Didie ke mbon oro ẹkụtde nte Jesus anamde Lazarus eset ke n̄kpa ẹnam n̄kpọ?
20 Ke ẹkụtde utịben̄kpọ emi, ediwak mme Jew oro ẹkedide ndidọn̄ Mary ye Martha esịt ẹbuọt idem ye Jesus. Mmọ eken ẹdaha ẹnyọn̄ọ ndiketịn̄ nnọ mme Pharisee mban̄a se itịbede. Mmọ ẹnam n̄kpọ didie? Ke ndondo oro, mmọ ye ikpọ oku ẹsọsọp ẹdiomi mbono Sanhedrin. Ke nyekidem, mmọ ẹseme ẹte: “Inam didie? koro owo emi ke ananam ediwak idiọn̄ọ. Edieke iyakde Enye osụk aka iso ntem, kpukpru owo ẹyebuọt idem ye Enye: ndien mbon Rome ẹyedi ẹdibọ nnyịn itie nnyịn ye ubọn̄ nnyịn.” Edi Akwa Oku Caiaphas ọdọhọ mmọ ete: “Mbufo ifiọkke n̄kpọ baba esisịt, inyụn̄ ikereke ite ọfọn owo kiet ndikpakpa kaban̄a ufọn mbio-obio, akan ofụri obio nditak.” Ntre, toto ke usen oro mmọ ẹsop ibuot ẹte iwot Jesus.—John 11:45-53.
21. Utịben̄kpọ edinam Lazarus eset ke n̄kpa edi ntọn̄ọ nso?
21 Ntre ke enye ndibịghi ndidi ndisịm Bethany, Jesus ekeme ndinam utịben̄kpọ oro owo ndomokiet mîkemeke ndifụmi. Ke Abasi ọnọde enye odudu, Jesus anam owo oro ama akakpa ke usen inan̄ eset ke n̄kpa. Idem ọwọrọetop esop Sanhedrin enen̄ede okụt onyụn̄ ebiere ikpe n̄kpa ọnọ Anam-Utịben̄kpọ oro! Utịben̄kpọ oro ke ntem anam n̄kpọ nte ntọn̄ọ akpan ini ukpụhọde ke utom ukwọrọikọ Jesus—edikpọn̄ ini oro ‘ini esie mîkekemke kan̄a’ nsịm ini edide “ekem ini.”
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Didie ke Jesus okowụt ke imọ ima ifiọk utom oro Abasi ọkọnọde imọ?
• Ntak emi Jesus afan̄ade ekikere eka esie aban̄ade wine?
• Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto usụn̄ oro Jesus ekesinamde n̄kpọ ye mme andibiọn̄ọ?
• Ntak emi Jesus anamde ubịghi ke ndinam n̄kpọ mban̄a udọn̄ọ Lazarus?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 12]
Jesus ama ayak ofụri odudu esie esịn ke utom oro Abasi ọkọnọde enye