Ndidep Ifet nnọ Ukotn̄wed ye Ukpepn̄kpọ

“Ẹdedep ifet, koro mme usen ẹdiọkde.”—EPHESUS 5:16.

1. Ntak emi owụtde eti ibuot nnyịn ndibahade ini nnyịn, ndien nso ke usụn̄ nte ibiatde ini nnyịn ekeme ndiyarade mban̄a nnyịn?

 ẸSIDỌHỌ ke “ndimek ini edi ndifam ini.” Owo oro abaharede akpan udomo ini ọnọ mme n̄kpọ oro oyomde ẹnam ayawak ndinyene ekese ufọn nto ini esie. Enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon ekewet ete: “Ẹmenịm ini ẹnọ kpukpru n̄kpọ: kpukpru utom ke idak enyọn̄ ẹnyụn̄ ẹnyene ekem ini mmọ.” (Ecclesiastes 3:1) Kpukpru nnyịn inyene ukem ukem udomo ini; nte nnyịn idade enye inam n̄kpọ edi mbubehe nnyịn. Usụn̄ nte nnyịn inịmde se idide ebeiso n̄kpọ inọ nnyịn ye nte ibaharede ini nnyịn ayarade akamba akamba se esịt nnyịn amade akan.—Matthew 6:21.

2. (a) Ke Ukwọrọikọ esie oro ke Obot, nso ke Jesus eketịn̄ aban̄a udọn̄ n̄kpọ eke spirit nnyịn? (b) Nso ndụn̄ọde idemowo ke nnyịn ikpanam?

² Nnyịn ikemeke nditre ndibiat ini ndia udia nnyụn̄ nde idap koro mmọ emi ẹdi mme udọn̄ obụkidem. Edi nso kaban̄a mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit nnyịn? Nnyịn imọfiọk ke ana ẹyụhọ mmọ n̄ko. Ke Ukwọrọikọ esie oro ke Obot, Jesus ama ọdọhọ ete: “Ọfọfọn ọnọ mmọ eke ẹbuenede ke spirit.” (Matthew 5:3) Ntak edi oro “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” esitide nnyịn kpukpru ini aban̄a ufọn ndisio ini nnịm nnọ edikot ye edikpep Bible. (Matthew 24:45) Ekeme ndidi afo ọmọfiọk nte emi edide akpan n̄kpọ, edi afo emekeme ndikere ke imọ inyeneke ini ndikpep m̀mê ndikot Bible. Ke edide ntre, ẹyak nnyịn idụn̄ọde mme usụn̄ ndinam ufan̄ efen efen odu ke uwem nnyịn ọnọ edikot Ikọ Abasi, ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ, ye editie n̄kere.

Ndiyom Ini nnọ Edikot ye Edikpep Bible

3, 4. (a) Nso item ke apostle Paul ọkọnọ aban̄a nte ikpadade ini nnyịn inam n̄kpọ, ndien nso ke emi abuana? (b) Nso ke ikọ Paul ọkọwọrọ ke ini enye ọkọnọde nnyịn item ete ‘idedep ifet’?

³ Ke ikerede iban̄a ini oro nnyịn idude uwem, oyom kpukpru nnyịn inam mme ikọ apostle Paul oro: “Ẹtịn̄ enyịn ẹkpeme nte ẹsan̄ade: ẹkûsan̄a nte ndisịme, edi ẹsan̄a nte mbon eti ibuot. Ẹdedep ifet, koro mme usen ẹdiọkde. Mmọdo ẹkûdi mme ọkọi, edi ẹtịm ẹfiọk se Ọbọn̄ amade.” (Ephesus 5:15-17) Nte ededi, item emi otụk kpukpru ikpehe uwem nnyịn nte mme Christian oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ, esịnede ediyom ini nnọ akam, ukpepn̄kpọ, mme mbono esop, ye edinyene ọyọhọ ebuana nte ikekeme ke ndikwọrọ “gospel Ubọn̄ Abasi.”—Matthew 24:14; 28:19, 20.

⁴ Etie nte esisọn̄ ediwak asan̄autom Jehovah mfịn ndinam edikot Bible ye ntotụn̄ọ ukpepn̄kpọ  ẹdi ubak uwem mmọ. Nte an̄wan̄ade, nnyịn ikemeke ndidian ini efen efen ke usen nnyịn, ntre ana edi item Paul ọwọrọ isio isio n̄kpọ. Ke usem Greek, ubak udịmikọ oro “ẹdedep ifet” abuana ndidep ifet nto n̄kpọ en̄wen. Ke n̄wed esie oro Expository Dictionary, W. E. Vine ọdọhọ ke enye ọwọrọ “ndida kpukpru ifet nnam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ, ndida ifet kiet kiet nnam n̄kpọ edifọn edifọn sia owo mîkemeke ndifiak nnyene ifet ekededi oro ẹyakde atak.” Nnyịn ikeme ndidep ifet ndikot nnyụn̄ n̄kpep Bible nto nso m̀mê nto m̀mọ̀n̄?

Ana Nnyịn Inịm Mme Ebeiso N̄kpọ

5. Ntak-a ndien didie ke nnyịn ‘ikpodomo ifiọk se ifọnde ikan’?

⁵ Ke adianade ye utom idịbi udia, nnyịn imenyene ediwak n̄kpọ eke spirit ndise mban̄a. Nte mme asan̄autom Jehovah oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ, nnyịn ‘iyọhọ kpukpru ini ke utom Ọbọn̄.’ (1 Corinth 15:58) Ke ntak emi, Paul ama ọnọ mme Christian ke Philippi item ete ‘ẹdomo ẹfiọk se ifọnde ikan.’ (Philippi 1:10) Emi ọwọrọ ke ẹnyene ndinịm mme ebeiso n̄kpọ. Mme n̄kpọ eke spirit ẹkpenyene ndidi ebeiso kpukpru ini nnọ mme n̄kpọ obụkidem. (Matthew 6:31-33) Edi, oyom edida ukem ukem n̄ko man ibiom mme mbiomo eke spirit nnyịn. Didie ke nnyịn ibahade ini nnyịn inọ nsio nsio ikpehe uwem Christian nnyịn? Mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ẹtọt ẹte ke otu “se ifọnde ikan” oro Christian ekpenyenede ndise mban̄a, etie nte ẹsifụmi ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ ye edikot Bible.

6. Nso ke ndidep ifet ekeme ndibuana ke ini edide edisịm utom idịbi udia m̀mê utom ufọk?

⁶ Nte nnyịn ima ikokụt, ndidep ifet abuana “ndida kpukpru ifet nnam n̄kpọ ọyọhọ ọyọhọ” ye “ndida ifet kiet kiet nnam n̄kpọ edifọn edifọn.” Ntre edieke edu edikot ye edikpep Bible nnyịn mîfọnke, ọkpọfọn ndidụn̄ọde idem nnyịn ọkpọkpọ man ikụt nte isibiatde ini nnyịn. Edieke utom idịbi udia nnyịn oyomde n̄kpọ akaha oto nnyịn, adade ata ekese ini ye odudu nnyịn, nnyịn ikpenyene ndibọn̄ akam nnọ Jehovah mban̄a emi. (Psalm 55:22) Nnyịn imekeme ndinam mme ukpụhọde oro ẹdiyakde inyene ini efen efen inọ mme akpan n̄kpọ oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam ye utuakibuot Jehovah, esịnede ukpepn̄kpọ ye edikot Bible. Ẹsidọhọ nte enende ẹte ke utom an̄wan isikụreke. Ntre ana Christian iban n̄ko ẹnịm mme ebeiso n̄kpọ ẹnyụn̄ ẹsio ini san̄asan̄a ẹnịm ẹnọ edikot Bible ye ifịk ifịk ukpepn̄kpọ.

7, 8. (a) Ediwak ini ẹkeme ndidep ifet nto mme edinam ewe nnọ ukotn̄wed ye ukpepn̄kpọ? (b) Nso idi uduak unọ idem nduọkodudu, ndien didie ke nditi emi ekeme ndin̄wam nnyịn inịm mme ebeiso n̄kpọ?

⁷ Ke ofụri ofụri, ata ediwak nnyịn imekeme ndidep ifet nto mme n̄kpọ oro mîdịghe akpan n̄kpọ nnọ ukpepn̄kpọ. Nnyịn imekeme ndibụp idem nnyịn ite, ‘Ini ọniọn̄de adan̄a didie ke ami nsibiat ndikot mme magazine ererimbot m̀mê mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe, ndise mme edinam ekebe ndise, ndikpan̄ utọn̄ nnọ ikwọ, m̀mê ndibre mme mbre vidio? Ndi ami mmesibiat ini ke mme edinam kọmputa akan nte nsibiatde ke ndikot Bible?’ Paul ọdọhọ ete: “Ẹkûdi mme ọkọi, edi ẹtịm ẹfiọk se Ọbọn̄ amade.” (Ephesus 5:17) Etie nte anana-ukpan edise ekebe ndise edi akpan ntak oro ediwak Ntiense mîsioho ini oro ekemde inịm inọ ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ ye edikot Bible.—Psalm 101:3; 119:37, 47, 48.

⁸ Ndusụk owo ẹkeme ndidọhọ ke mmimọ ikemeke ndikpep  n̄kpọ kpukpru ini, nte ke mmimọ imoyom ndusụk unọ idem nduọkodudu. Ke adan̄aemi emi edide akpanikọ, ọkpọfọn ndikere mban̄a udomo ini oro nnyịn isibiatde ndiduọk odudu inyụn̄ imen enye idomo ye ini oro isibiatde ndikpep m̀mê ndikot Bible. Utịp ekeme ndikpa fi idem. Ke adan̄aemi unọ idem inemesịt ye nduọkodudu edide se ẹyomde, ana ẹnịm mmọ ke nnennen itie mmọ. Uduak mmọ ẹdi ndifiak nnọ nnyịn odudu ndinam mme utom eke spirit ifịk ifịk. Ediwak edinam ekebe ndise ye mme mbre vidio ẹsinam owo akpa mba, ke adan̄aemi edikot ye edikpep Ikọ Abasi anamde owo afiak okop nsọn̄idem ye odudu.—Psalm 19:7, 8.

Nte Ndusụk Owo Ẹsinamde Ufan̄ Odu ọnọ Ukpepn̄kpọ

9. Nso idi mme ufọn editiene item ẹnọde ke ekpri n̄wed Ẹdụn̄ọde N̄wed Abasi ke Usen ke Usen—1999?

⁹ Mbemiso ikọ ke nsiondi ekpri n̄wed Ẹdụn̄ọde N̄wed Abasi ke Usen ke Usen eke 1999 ọdọhọ ete: “Etịm ọfọn ndikere mban̄a itien̄wed eke usen ke usen ye mme utịn̄ikọ ẹtode ekpri n̄wed emi ke usenubọk. Eyetie fi ke idem nte n̄kpọ eke edide Jehovah, kpa Akwa Anditeme, akada mme item esie edemede fi ke idap. Ẹtịn̄ ẹban̄a Jesus Christ ke prọfesi nte ọbọde ufọn kpukpru usenubọk oto mme item Jehovah: ‘Enye [Jehovah] eyedemede mi utọn̄ kpukpru usenubọk, man n̄kop kpa nte mmọ eke ẹkpepde n̄kpọ.’ Mme utọ item oro ẹma ẹnọ Jesus ‘edeme mmọ eke ẹkpepde n̄kpọ’ man enye ‘ọfiọk ndida ikọ n̄n̄wam mmọ eke ẹkpade mba.’ (Isa. 30:20; 50:4; Matt. 11:28-30) Ndidi se ẹdemerede ndikop ekem-ini item otode Ikọ Abasi kpukpru usenubọk idin̄wamke fi ndiyọ mme mfịna fo kpọt edi n̄ko ọyọnọ fi ‘edeme mmọ eke ẹkpepde n̄kpọ’ man an̄wam mbon en̄wen.” *

10. Didie ke ndusụk owo ẹnam ufan̄ odu ọnọ edikot ye edikpep Bible, ndien ye mme utịp ewe?

¹⁰ Ediwak Christian ẹtiene item emi ke ndikot itien̄wed eke usen ke usen ye mme utịn̄ikọ  ye ke ndikot Bible m̀mê ndikpep n̄kpọ ke tụhi-tụhi usenubọk. Ke France, anam-akpanikọ asiakusụn̄ kiet esibak edemede kpukpru usenubọk onyụn̄ ada minit 30 ndikot Bible. Nso in̄wam enye ndinam emi ke ediwak isua? Enye ọdọhọ ete: “Esịt esinen̄ede onụk mi, ndien mmesisọn̄ọ nyịre ke ndutịm ukotn̄wed mi inamke n̄kpọ m̀mê nso itịbe!” Ini ekededi oro nnyịn imekde ke usen, akpan n̄kpọ edi nnyịn ndisọn̄ọ nyịre ke ndutịm nnyịn. René Mica, oro odude ke utom usiakusụn̄ ke se ibede isua 40 ke Europe ye ke Edem Edere Africa, ọdọhọ ete: “Toto ke 1950 edi utịtmbuba mi ndikot ofụri Bible kpukpru isua, kpa n̄kpọ oro nnamde utịm ike 49 idahaemi. N̄kere ke emi edi akpan n̄kpọ ke ami ndimụm n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Andibot mi n̄kama. Nditie n̄kere Ikọ Abasi aman̄wam mi ndifiọk unenikpe Jehovah ye mme edu esie eken etịm ọfọn onyụn̄ edi ebiet emi anana-mbiet odudu otode.” *

‘Udia ke Edikem Ini’

11, 12. (a) Nso “udia” eke spirit ke “akama-ukpọhọde, emi anamde akpanikọ” ọnọ? (b) Didie ke ẹnọ “udia” emi ke edikem ini?

¹¹ Idem kpa nte edu edidia udia kpukpru ini etịpde esịn ke nsọn̄idem ikpọkidem, ndutịm ukpepn̄kpọ ye edikot Bible ofụri ini esinọ nsọn̄idem eke spirit. Ke Gospel Luke, nnyịn ikot ikọ Jesus emi: “Anie ndien edi akama-ukpọhọde, emi anamde akpanikọ onyụn̄ edide ọniọn̄, emi ete-ufọk esie edinịmde enye nte andikara kpukpru mbon ufọk esie, man enye edeme udia ọnọ mmọ ke edikem ini?” (Luke 12:42) Ke se ibede isua 120 idahaemi, ẹnọ ‘udia eke spirit ke edikem ini’ ke Enyọn̄-Ukpeme, ọkọrọ ye ke mme n̄wed en̄wen oro ẹkọn̄ọde ke Bible.

¹² Tịm fiọk ikọ oro “ke edikem ini.” Ke nnennen ini, “Akwa Anditeme” (NW) nnyịn, Jehovah, ebede ke Eyen esie ye otu asan̄autom, ada ikọt esie usụn̄ ke mme n̄kpọ ẹban̄ade ukpepn̄kpọ ye edu uwem. Etie nte n̄kpọ eke nnyịn nte otu ikopde uyo ọdọhọde nnyịn ete: “‘Emi edi ọkpọusụn̄, mbufo ẹsan̄a ke esịt,’ ke mbufo ẹdiwọn̄ọrede ẹka nnasia, m̀mê ẹnyụn̄ ẹka ufien.” (Isaiah 30:20, 21) Akan oro, ke ini mme owo ẹkotde Bible ye kpukpru n̄wed Bible ye ntịn̄enyịn, esiwak nditie mmọ ke idem nte ke ẹwet mme ekikere oro san̄asan̄a ẹnọ mmimọ. Ih, item ye ndausụn̄ Abasi ẹyedi ke edikem ini ẹnọ nnyịn, ẹn̄wamde nnyịn ndibiọn̄ọ idomo m̀mê ndinam eti ubiere.

Kọri Nti Edu Udia Udia

13. Nso idi ndusụk idiọk edu udia udia eke spirit?

¹³ Man ibọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ ito utọ “udia” oro ẹnọde ke edikem ini mi, oyom nnyịn inyene nti edu udia udia. Edi akpan n̄kpọ  ndinyene ndutịm edikot Bible ye ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ ofụri ini nnyụn̄ nsọn̄ọ nyịre ke enye. Nte afo emenyene nti edu udia udia eke spirit ye mme ini ntotụn̄ọ ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ ofụri ini? Mîdịghe ndi afo n̄kukụre esikot n̄wed oro ẹketịmde ye ntịn̄enyịn ẹnọ nnyịn enyọn̄ enyọn̄, yak idọhọ, adiade enye itọk itọk, m̀mê idem ebede ọkpọn̄ ndusụk udia ofụri ofụri? Mme idiọk edu udia udia eke spirit ẹnam ndusụk owo ẹmem idem—idem ẹduọde ẹkpọn̄ mbuọtidem.—1 Timothy 1:19; 4:15, 16.

14. Ntak ọfọnde ndifiak n̄kpep mme ibuotikọ oro ẹkemede nditie nte se imehede ye ntịn̄enyịn?

¹⁴ Ndusụk owo ẹkeme ndikere ke mmimọ imọfọfiọk mme akpan ukpepn̄kpọ ndien nte ke idịghe kpukpru ibuotikọ ẹsineme n̄kpọ oro edide ata obufa. Ke ntre, ukpepn̄kpọ ye edidụk mbono esop ofụri ini idịghe se ẹyomde. Nte ededi, Bible owụt ete ke oyom ẹsiti nnyịn mme n̄kpọ oro ima ikekpekpep. (Psalm 119:95, 99; 2 Peter 3:1; Jude 5) Kpa nte eti etemudia esidade ukem n̄kpọ efere etem nsio nsio inem udia, otu asan̄autom esinọ ọnọ-nsọn̄idem udia eke spirit ke ediwak nsio nsio usụn̄. Idem ke mme ibuotikọ oro enemede mme n̄kpọ oro ẹsitịn̄de n̄kpọ ẹban̄a ndien ndien, nti n̄kpọ ẹsidu oro nnyịn mîkpoyomke nditaba. Akpanikọ edi nte ke se nnyịn inyenede ito n̄wed oro nnyịn ikotde ọkọn̄ọ akamba akamba ke udomo ini ye ukeme oro nnyịn isịnde ke ndikpep enye.

Mme Ufọn eke Spirit Ẹtode Ukotn̄wed ye Ukpepn̄kpọ

15. Didie ke edikot ye edikpep Bible ẹn̄wam nnyịn ndidi nti asan̄autom Ikọ Abasi?

¹⁵ Mme ufọn oro nnyịn inyenede ito edikot ye edikpep Bible ẹnen̄ede ẹwak. Enye an̄wam nnyịn ikeme ndibiom kiet ke otu mbiomo Christian nnyịn, oro edi, nte nnyịn owo kiet kiet ikabade idi “anam-utom eke mînyeneke ntak ndikop bụt, edi itịmde isiak ikọ akpanikọ.” (2 Timothy 2:15) Adan̄a nte nnyịn ikotde inyụn̄ ikpepde Bible, ntre ke mme ekikere Abasi ẹdiyọhọ ekikere nnyịn. Ndien, ukem nte Paul, nnyịn iyekeme ‘ndida ikọ ke n̄wed Abasi mbuen ikọ ye mme owo, inyụn̄ iwụt mmọ’ utịbe utịbe akpanikọ aban̄ade mme uduak Jehovah. (Utom 17:2, 3) Enye oyofori usọ unọ ukpep nnyịn, ndien mme nneme, mme utịn̄ikọ, ye item nnyịn ẹyetịm ẹdi se ibọpde-bọp ke n̄kan̄ eke spirit.—Mme N̄ke 1:5.

16. Ke mme ọkpọkpọ usụn̄ ewe ke nnyịn inyene ufọn ito edikot ye edikpep Ikọ Abasi?

¹⁶ Ke adianade do, ini oro isịnde ke ndidụn̄ọde Ikọ Abasi ayan̄wam nnyịn inam uwem nnyịn enen̄ede ekem ye mme usụn̄ Jehovah. (Psalm 25:4; 119:9, 10; Mme N̄ke 6:20-23) Enye ọyọsọn̄ọ mme edu eke spirit nnyịn, utọ nte nsụhọdeidem, edinam akpanikọ, ye inemesịt. (Deuteronomy 17:19, 20; Ediyarade 1:3) Ke ini nnyịn idade ifiọk oro inyenede ito edikot ye edikpep Bible isịn ke edinam, nnyịn iyenyene spirit Abasi ifụre ifụre ke uwem nnyịn, osụn̄ọde ke ekese mbun̄wụm spirit ke kpukpru se nnyịn inamde.—Galatia 5:22, 23.

17. Didie ke udomo ye uduot ọkpọkpọ edikot ye edikpep Bible nnyịn ẹtụk itie ebuana nnyịn ye Jehovah?

¹⁷ Ke edide akpan n̄kpọ akan, ndidep ifet nto mme edinam eken man ikot inyụn̄ ikpep Ikọ Abasi ayada ekese ufọn edi ke ebuana ye itie ebuana nnyịn ye Abasi. Paul ama ọbọn̄ akam ete mme ekemmọ Christian ẹkpekam “ẹyọhọ ye ifiọk uduak [Abasi] ke kpukpru eti ibuot ye ikike ke n̄kpọ Spirit; man [mmọ] ẹsan̄a ke ido nte odotde Ọbọn̄, ẹnem Enye esịt  ke kpukpru usụn̄.” (Colossae 1:9, 10) Kpasụk ntre, man nnyịn ‘isan̄a ke ido nte odotde Ọbọn̄,’ ana nnyịn ‘iyọhọ ye ifiọk uduak esie ke kpukpru eti ibuot ye ikike ke n̄kpọ Spirit.’ Nte an̄wan̄ade, nnyịn ndinyene edidiọn̄ ye unyịme Jehovah ọkọn̄ọ akamba akamba ke udomo ye uduot ọkpọkpọ edikot ye edikpep Bible nnyịn.

18. Mme edidiọn̄ ewe ẹkeme ndidi eke nnyịn edieke itienede mme ikọ Jesus oro ẹwetde ke John 17:3?

¹⁸ “Ndien nsinsi uwem oro edi ndifiọk fi, ata Abasi kierakiet, ye Enye emi Afo ọkọdọn̄de, kpa Jesus Christ.” (John 17:3) Oro edi kiet ke otu itien̄wed oro Mme Ntiense Jehovah ẹsidade ntatara ntatara ndin̄wam mbon en̄wen ẹfiọk nte edikpep Ikọ Abasi edide akpan n̄kpọ. Enen̄ede edi akpan n̄kpọ ọnọ nnyịn owo kiet kiet ndinam ntre ọkpọkpọ. Idotenyịn nnyịn ndidu uwem ke nsinsi ọkọn̄ọ ke nnyịn ndikọri ke ifiọk Jehovah ye eke Eyen esie, Jesus Christ. Ndien kam kere se oro ọwọrọde. Tutu amama utịt ididụhe ke se nnyịn inyenede ndikpep mban̄a Jehovah—ndien anana-utịt ini oyodu ndikpep n̄kpọ mban̄a enye!—Ecclesiastes 3:11, NW; Rome 11:33.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Mme Mbụme Ndụn̄ọde

• Nso ke usụn̄ nte nnyịn idade ini nnyịn inam n̄kpọ ayarade?

• Ẹkeme ndidep ifet nto mme edinam ewe nnọ edikot ye edikpep Bible?

• Ntak emi nnyịn ikpekpemede edu udia udia eke spirit nnyịn?

• Mme ufọn ewe ẹsito edikot ye edikpep N̄wed Abasi?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Mme ndise ke page 20, 21]

Edikot ye edikpep Bible kpukpru ini ẹyen̄wam nnyịn ‘itịm isiak ikọ akpanikọ’

[Mme ndise ke page 23]

Ndinam mme edinam eken ke uwem nnyịn oro ọyọhọde ye utom ye mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit ẹda ukem ukem esida ekese ufọn edi