Afo Emekeme Ndiyọ Mmemidem!

ENYENE-ỌNIỌN̄ owo kiet ama ewet ini kiet ko ete: “Esịt ama ọduọ fi ke usen ukụt, odudu fo akabade ekpri.” (Mme N̄ke 24:10) Edieke akanam afo okopde mmemidem, eyedi afo eyenyịme ye ikọ oro.

Idụhe owo ndomokiet oro mîsikopke mmemidem. Ukeuke mmemidem ekeme ndibịghi ke usen kiet m̀mê iba ekem osụhọde ubọk. Edi edieke iyatesịt m̀mê utọk abuanade, enye ekeme ndika iso ke ata anyan ini. Ndusụk Christian oro ẹma ẹkenam akpanikọ ke ediwak isua ẹma ẹkop mmemidem tutu ẹtre ndidụk mme mbono esop nnyụn̄ mbuana ke an̄wautom.

Edieke afo okopde mmemidem, sọn̄ esịt! Mme anam-akpanikọ asan̄autom ke mme ini edem ẹma ẹkụt unen ke ndiyọ mmemidem, ndien ye un̄wam Abasi, afo n̄ko emekeme ndiyọ.

Ke Ini Mbon Efen Ẹyatde Fi Esịt

Afo ukemeke ndidori enyịn ndifep ikọ m̀mê edinam oro owụtde unana edikere mban̄a. Nte ededi, afo emekeme ndisịn ndiyak mme unana mfọnmma mbon efen ẹbiọn̄ọ utom oro afo anamde ọnọ Jehovah. Edieke owo ayatde fi esịt, afo emekeme ndikụt nte edide n̄kpọ un̄wam ndikere mban̄a nte Hannah, eka Samuel, akanamde n̄kpọ ke idaha oro akakamade mmemidem.

Hannah ke mbrenyịn ama oyom ndinyene nditọ, edi enye ekedi ada. N̄wan ufụp esie, Peninnah, ama amaman nditọiren ye nditọiban ọnọ ebe esie. Utu ke ndikere mban̄a nnanenyịn Hannah, Peninnah akada nte ke enye odomo idem ye imọ onyụn̄ asua enye tutu Hannah “atua eyet, onyụn̄ etre ndidia udia.”—1 Samuel 1:2, 4-7.

Usen kiet Hannah ama odụk ke ataya ndibọn̄ akam. Eli, akwa oku Israel, ama okụt nte n̄kpọkinua esie enyen̄ede. Sia mîkọdiọn̄ọke ite ke Hannah ọbọn̄ akam, Eli ekekere nte ke enye akakpa mmịn. Enye ama obụp ete: “Adan̄a didie ke afo edikpa mmịn? Sio idemfo ke wine fo fep.” (1 Samuel 1:12-14) Nte afo emekeme ndikere nte eketiede Hannah ke idem? Enye ekedi ataya ndibọ nsịnudọn̄. Ke akpanikọ enye ikodorike enyịn nte ke kiet ke otu mme ata ọwọrọiso owo ke Israel okpodori imọ ikọ idiọk idiọk!

Idaha oro ekpekekeme ndinam Hannah enen̄ede okop mmemidem. Enye ọkpọkọsọp ọwọrọ ọkpọn̄ ataya oro, ọn̄wọn̄ọde ete ke tutu amama imọ idifiakke ika do adan̄a nte Eli akanamde utom do nte akwa oku. Nte ededi, Hannah ama enen̄ede ada itie ebuana esie ye Jehovah ke ọsọn̄urua n̄kpọ. Enye ama ọdiọn̄ọ ete ke Jehovah idikopke inemesịt edieke imọ ikpetienede utọ usụn̄ edinam oro. Ataya oro ekedi iwụk ebiet edisana utuakibuot. Jehovah ekenịm enyịn̄ esie do. Ndien kpa ye oro ekedide anana-mfọnmma owo, Eli ekedi andida ke ibuot Jehovah emi ẹmekde.

Ukpono ukpono ibọrọ oro Hannah ọkọnọde ke edori ikọ Eli edi ata n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn mfịn. Enye ikanamke n̄kpọ itiene idiọk edori ikọ oro, edi enye ọkọbọrọ ke ata edu ukpono. Enye ọkọbọrọ ete: “Ih ih, ọbọn̄ mi; ami ndi n̄wan emi esịt ọdiọkde mi: n̄n̄wọn̄ke wine, nnyụn̄ n̄n̄wọn̄ke mmịn, edi mman̄wan̄a esịt mi ke iso Jehovah. Kûbat eyen fo an̄wan ke oburobụt an̄wan: koro ke uwak ekikere mi ye mfụhọ mi ke n̄ketịn̄ tutu esịm emi.”—1 Samuel 1:15, 16.

Nte Hannah ama etịn̄ akpan n̄kpọ? Ke akpanikọ ama etịn̄. Edi enye eketịn̄ ikọ ke mbufiọk ye Eli, idehede ikụt ndudue inọ enye  ke nsunsu edori ikọ esie. Nte utịp, Eli ama ọbọrọ Hannah ke mfọnido, ete: “Nyọn̄ ke ifụre: ndien Abasi Israel osụk ọnọ fi eben̄e emi afo ekeben̄ede enye.” Ke ndondo oro ẹma ẹkebiere mfịna oro, Hannah ama “ọnyọn̄ esiemmọ, onyụn̄ adia n̄kpọ, ndien iso ifụhọke aba enye.”—1 Samuel 1:17, 18.

Nso ke nnyịn ikpep ito mbụk emi? Hannah ama anam n̄kpọ usọp usop ndinen̄ede ukwan̄ ekikere, edi enye akanam ntre ye ntotụn̄ọ ukpono. Nte utịp, enye ama omụm eti itie ebuana ye Jehovah ye Eli, akama. Eti nneme ye esisịt mbufiọk esiwak didie ntem ndikpan n̄kpri mfịna ndikọri n̄kpon!

Ana ẹdiọn̄ọ nte ke ndibiere utọk ye mbon efen oyom nsụhọdeidem ye ukeme edikpụhọde otode edem mbiba. Edieke ekemmọ andinịm ke akpanikọ mînamke n̄kpọ iban̄a ukeme oro afo esịnde ndibiere utọk, afo emekeme ndiyak se itịbede nsịn Jehovah ke ubọk, enịmde ke akpanikọ nte ke enye eyese aban̄a oro ke ini ye ke usụn̄ esie.

Nte Afo Amataba Ifetutom?

Ndusụk owo ẹsikop mfụhọ ke ntak oro ẹkenyenede ndisana ifetutom oro mmọ ẹkedade ke akpan n̄kpọ nyak ke utom Abasi. Mmọ ẹma ẹkop inem ndinam utom nnọ nditọete mmọ, ndien ke ini ẹketabade ifetutom oro, mmọ ẹma ẹkere ke mmimọ inyeneke ufọn aba inọ Jehovah m̀mê esop esie. Edieke afo ekerede ntre, afo emekeme ndinyene ọniọn̄ ke ndikere mban̄a uwụtn̄kpọ andiwet Bible oro Mark, emi n̄ko ẹkekotde John Mark.—Utom 12:12.

Mark ama etiene Paul ye Barnabas ke akpa isan̄ isụn̄utom mmọ, edi enye ama ọkpọn̄ mmọ ke usụn̄ afiak ọnyọn̄ Jerusalem. (Utom 13:13) Ke ukperedem, Barnabas ama oyom ẹda Mark man asan̄a ye mmọ aka isan̄ en̄wen. Nte ededi, Bible ọdọhọ ete: “Paul okụt ete ifọnke ndida owo emi ọkọkpọn̄de mme imọ ke Pamphylia etre nditiene mme imọ n̄ka utom.” Barnabas ikenyịmeke. Mbụk oro aka iso ete: “Ntem ọwọrọ ọkpọsọn̄ eneni; ntre ke [Paul ye Barnabas] ẹdian̄ade ye kiet eken; Barnabas onyụn̄ ada Mark osio aka Cyprus. Edi Paul emek Silas ada adaha.”—Utom 15:36-40.

Anaedi Mark ama okop editịmede esịt ndidiọn̄ọ nte ke enyene-ukpono apostle Paul ikoyomke ndinam utom ye imọ ye nte ke eneni aban̄ade imọ ndidot akada ekesịm ubahade ke ufọt Paul ye Barnabas. Edi mme n̄kpọ efen efen ẹdu ke mbụk emi.

Paul ye Silas ẹkesụk ẹyeyom nsan̄a uka isan̄. Ke ini mmọ ẹma ẹkesịm Lystra, mmọ ẹma ẹkụt owo oro edidade itie Mark, akparawa oro ekerede Timothy. Idahaemi, ekeme ndidi Timothy akana baptism isua iba m̀mê ita kpọt ke ini ẹkemekde enye. Ke n̄kan̄ eken, Mark ama abuana ye esop Christian tọn̄ọ nte enye ekedidu—ke akpanikọ, ebịghide akan Paul ke idemesie. Kpa ye oro, edi Timothy ọkọbọ ifetutom oro.—Utom 16:1-3.

Didie ke Mark akanam n̄kpọ ke ini enye ọkọdiọn̄ọde nte ke ekpri akparawa oro mîtịmke inyene ifiọk akada itie imọ? Bible itin̄ke. Nte ededi, enye owụt nte ke Mark ama aka iso ifịk ifịk ke utom Jehovah. Enye ama ada mme ifetutom oro enye ekenyenede anam n̄kpọ. Okposụkedi mîkekemeke ndinam utom ye Paul ye Silas, enye ama ekeme ndisan̄a ye Barnabas n̄ka Cyprus, emi ekedide obio emana Barnabas. Mark ama anam utom n̄ko ye Peter ke Babylon. Nte ini akakade, enye ama enyene ifet ndinam utom ye Paul—ye Timothy—ke Rome. (Colossae 1:1; 4:10; 1 Peter 5:13) Ke ukperedem, ẹma ẹkam ẹnọ Mark odudu spirit ndiwet kiet ke otu Gospel inan̄!

Eti ukpepn̄kpọ odu ke kpukpru emi. Mark ikenen̄ekede ikere iban̄a ifetutom oro enye akatabade tutu enye okpu ndiwụt esịtekọm mban̄a mme ifetutom emi enye okosụk enyenede. Mark ama aka iso ọyọhọ ye utom Jehovah, ndien Jehovah ama ọdiọn̄ enye.

Ntre edieke afo atabade ifetutom, kûyak idem emem fi. Edieke afo enyenede in̄wan̄ in̄wan̄ edu onyụn̄ akade iso ndiyọhọ ye utom, afo emekeme ndinyene mme ifetutom efen. Ediwak n̄kpọ ẹdu ndinam ke utom Ọbọn̄.—1 Corinth 15:58.

 Anam-Akpanikọ Asan̄autom Okop Mmemidem

Idịghe mmemmem n̄kpọ ndisọn̄ọ n̄n̄wana mban̄a mbuọtidem. Ke ndusụk idaha, afo emekeme ndikop mmemidem. Afo amakam ekeme ndinyene ekikere ubiomikpe ke ntak okopde mmemidem, ebierede ete ke anam-akpanikọ asan̄autom Abasi ikpenyeneke ndikop mmemidem. Kere ban̄a Elijah, kiet ke otu n̄wọrọnda prọfet Israel.

Ke ini Ọbọn̄ An̄wan Jezebel eke Israel, kpa enyene-ukwan̄-ifiopesịt andisịn udọn̄ nnọ utuakibuot Baal, ọkọfiọkde ete ke Elijah ama owot mme prọfet Baal, enye ama ọn̄wọn̄ọ ndiwot Elijah. Elijah ama esisobo mme asua oro ẹkekopde odudu ẹkan Jezebel, edi inikiet inikiet enye ama okop mmemidem tutu oyom ndikpa. (1 Ndidem 19:1-4) Didie ke oro ekekeme nditịbe? Enye ama efre n̄kpọ.

Elijah ama efre ndiberi edem ke Jehovah nte Ebiet emi odudu esie otode. Anie ọkọnọ Elijah odudu ndinam akpan̄kpa eset nnyụn̄ mbiọn̄ọ mme prọfet Baal? Jehovah. Ke akpanikọ, Jehovah ekpekekeme ndinọ enye odudu ndiyọ iyatesịt Ọbọn̄ An̄wan Jezebel.—1 Ndidem 17:17-24; 18:21-40; 2 Corinth 4:7.

Owo ekededi ekeme ndiyok ke mbuọtidem emi enye enyenede ke Jehovah ke ibio ini. Ukem nte Elijah, ke ndusụk idaha afo emekeme ndida ifiọk owo nse mban̄a ndusụk mfịna utu ke ndida “eti ibuot emi otode ke enyọn̄” nse mban̄a enye. (James 3:17) Nte ededi, Jehovah ikọkpọn̄ke Elijah ke edikpu eke ibio ini emi.

Elijah ekenyene ndifehe n̄ka Beer-sheba ekem ebe esịm wilderness, ke ebiet emi enye ekekerede ke owo ndomokiet ikemeke ndikụt imọ. Edi Jehovah ama okụt enye. Enye ama ọdọn̄ angel ọkọdọn̄ enye esịt. Angel oro ama okụt ete ke Elijah enyene obufa ndomuyo ndita ye mbịtmbịt mmọn̄ ndin̄wọn̄. Ke Elijah ama ọkọduọk odudu, angel oro ama eteme enye ete asan̄a ke se ikperede ndisịm kilomita 300 aka Obot Horeb, ebiet emi Jehovah okoyomde ndifiak nsọn̄ọ enye idem.—1 Ndidem 19:5-8.

Ke Obot Horeb, Elijah ama okụt uyarade odudu Jehovah oro ọsọn̄ọde mbuọtidem. Ndien ke sụn̄sụn̄ uyo, Jehovah ama ọsọn̄ọ ọnọ enye ete ke enye ikodụhe ikpọn̄. Jehovah ama odu ye enye, ndien nditọete esie 7,000 n̄ko ẹma ẹdu ye enye, okposụkedi Elijah mîkọdiọn̄ọke. Ke akpatre Jehovah ama ọnọ enye utom ndinam. Enye ikotopke Elijah iduọk nte prọfet esie!—1 Ndidem 19:11-18.

Un̄wam Odu

Edieke afo esisobode ukeuke mmemidem ke ini ke ini, afo oyokụt nte ke oyokop nsọn̄idem edieke afo enyenede nduọkodudu m̀mê adiade udia emi ọnọde nsọn̄idem. Nathan H. Knorr, oro akanamde utom nte owo Otu Ukara eke Mme Ntiense Jehovah tutu esịm n̄kpa esie ke 1977, ama okụt inikiet nte ke ikpọ mfịna ẹsikabade ẹkpri ke ini owo edede idap ekem ke okoneyo. Nte ededi, ke ini mfịna enen̄erede etie uyịre uyịre, utọ usọbọ oro idikemke—afo oyoyom un̄wam ndikan mmemidem.

Jehovah ama ọdọn̄ angel ọkọsọn̄ọ Elijah idem. Mfịn, Abasi esinọ nsịnudọn̄ ebe ke mbiowo ye mme Christian eken oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha. Ke akpanikọ mbiowo ẹkeme ‘ndikabade mbiet ọtọ udịbe ofụm.’ (Isaiah 32:1, 2) Edi man ọbọ nsịnudọn̄ oto mmọ, ekeme ndiyom afo anam usio-ukot. Kpa ye oro Elijah okokopde mmemidem, enye ama anam isan̄ aka Obot Horeb ndikọbọ item nto Jehovah. Nnyịn isibọ item oro ọsọn̄ọde owo idem ebe ke esop Christian.

Ke ini nnyịn inyịmede ndibọ un̄wam inyụn̄ iyọde mme idomo uko uko, utọ nte iyatesịt m̀mê editaba mme ifetutom, nnyịn ida ke n̄kan̄ Jehovah ke akpan eneni. Nso eneni? Satan ekeneni ete ke mme owo ẹnam n̄kpọ ẹnọ Jehovah n̄kukụre ke ntak udọn̄ idemowo. Satan ikenenike nte ke nnyịn idinamke n̄kpọ inọ Abasi ke ini kpukpru n̄kpọ ke uwem nnyịn ẹsan̄ade nte ẹfọnde, edi enye ekeneni ete ke nnyịn iyetre ndinam n̄kpọ Abasi ke ini isobode mme mfịna. (Job, ibuot 1 ye 2) Ebede ke ndika iso ke utom Jehovah ye unana edisehede kpa ye mmemidem, nnyịn imekeme ndinọ ibọrọ ke nsunsu edori ikọ Devil.—Mme N̄ke 27:11.

Hannah, Mark, ye Elijah kpukpru mmọ ẹma  ẹnyene mme mfịna oro ẹkebọde mmọ idatesịt ke ibio ini. Nte ededi, mmọ ẹma ẹyọ mme mfịna mmọ ẹnyụn̄ ẹka iso ẹdu uwem oro enyenede ufọn. Ye un̄wam Jehovah, afo n̄ko emekeme ndiyọ mmemidem!