Usen Ubiereikpe Jehovah Emekpere!
Usen Ubiereikpe Jehovah Emekpere!
“Akwa usen Jehovah emekpere, emekpere, oyonyụn̄ ọsọp eti-eti.”—ZEPHANIAH 1:14.
1. Nso ntọt ke Abasi akada Zephaniah ọnọ?
JEHOVAH ABASI ọyọsọp anam n̄kpọ aban̄a mme idiọkowo. Kpan̄ utọn̄! Ntọt esie edi: “Nyatan̄ owo . . . Nyesịbe owo ke iso idụt emi mfep.” (Zephaniah 1:3) Ẹkeda prọfet Zephaniah, eyedi eyen eyeyen anam-akpanikọ Edidem Hezekiah, ẹtịn̄ mme ikọ Jehovah Ọbọn̄ Andikara oro. Ubiereikpe oro ẹkenọde ke eyo eti Edidem Josiah ikebemke iso itịn̄ se ifọnde iban̄a mme idiọkowo oro ẹkedụn̄de ke isọn̄ Judah.
2. Ntak emi edinam Josiah mîkọbiọn̄ọke usen ubiereikpe Jehovah ndidi?
2 Nte eyịghe mîdụhe, Zephaniah nditịn̄ ntịn̄nnịm ikọ emi ama anam Josiah emi ekedide uyen enen̄ede odu ke edidemede aban̄a ndinam Judah asana ọbọhọ ukpono ndem. Edi edidem ndinam idụt oro asana ọbọhọ nsunsu ido ukpono ikosioho kpukpru idiọkido ke otu mme owo ifep m̀mê ndikosio isop nnọ mme idiọkn̄kpọ ete ete esie, Edidem Manasseh, emi ‘ọkọyọhọde Jerusalem ye iyịp mbon oro mîduehe isop.’ (2 Ndidem 24:3, 4; 2 Chronicles 34:3) Ntre usen ubiereikpe Jehovah ekenyene ndidi.
3. Didie ke nnyịn ikeme nditịm mfiọk nte ke ẹkeme ndibọhọ “usen iyatesịt Jehovah”?
3 Kpa ye oro, mme andibọhọ enyene-ndịk usen oro ẹyedu. Ke ntre, prọfet Abasi ama akpak ete: “Ke ewụhọ mîka-imanke kan̄a; usen ẹyebe nte mbio ibokpot; ke ikan̄ iyatesịt Jehovah mîka-isịmke kan̄a mbufo. Mbufo kpukpru sụn̄-sụn̄ mbio isọn̄ emi ẹnamde ikpe esie, ẹyom Jehovah; mbufo ẹyom edinen ido, ẹyom sụn̄-sụn̄ ido: m̀mê mbufo ẹyedịbe ke usen iyatesịt Jehovah.” (Zephaniah 2:2, 3) Ye idotenyịn edibọhọ usen ubiereikpe Jehovah ke ekikere, ẹyak nnyịn idụn̄ọde n̄wed Zephaniah eke Bible. Sia ẹkewetde ke Judah mbemiso 648 M.E.N., enye edi ubak “ikọ mme prophet” Abasi, oro kpukpru nnyịn ikpenyenede ndinen̄ede nnọ n̄kpan̄utọn̄.—2 Peter 1:19.
Jehovah Anyanade Ubọk Esie
4, 5. Didie ke Zephaniah 1:1-3 okosu ke idem mme idiọkowo ke Judah?
4 “Uyo Jehovah” emi ekesịmde Zephaniah ọtọn̄ọ ye ntọt emi iketịn̄de iban̄a ke mbemiso. Abasi atan̄a ete: “Jehovah ọdọhọ ete, Nyatan̄ kpukpru n̄kpọ ke iso idụt emi mfep. Nyatan̄ owo ye ufene, nyatan̄ inuen enyọn̄, ye iyak akwa mmọn̄, ye n̄kpọ eke ẹsịnde mmọ ẹdue, n̄kọrọ ye mme idiọk owo: Jehovah onyụn̄ ọdọhọ, ete, Nyesịbe owo ke iso idụt emi mfep.”—Zephaniah 1:1-3.
5 Ih, Jehovah ama aduak nditre akwa idiọk ke isọn̄ Judah. Anie ke Abasi edida ‘nditan̄ kpukpru n̄kpọ ke iso idụt emi mfep’? Sia etiede nte Zephaniah eketịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ukara Edidem Josiah, emi ọkọtọn̄ọde ke 659 M.E.N., mme ntịn̄nnịm ikọ oro ẹma ẹnyene edisu ke ini mbon Babylon ẹkesobode Judah ye ibuot obio esie, Jerusalem, ke 607 M.E.N. Ke ini oro, ẹma ‘ẹtan̄’ mme idiọkowo ke Judah ẹfep.
6-8. Nso ke ẹkebem iso ẹtịn̄ ke Zephaniah 1:4-6, ndien didie ke ntịn̄nnịm ikọ oro okosu ke Judah eset?
6 Ke ndibem iso ntịn̄ mban̄a edinam Abasi ye mme nsunsu andituak ibuot, Zephaniah 1:4-6 ọdọhọ ete: “Nyonyụn̄ nnyan ubọk mi ndori Judah ke idem, ye kpukpru mme andidụn̄ Jerusalem; nnyụn̄ nsịbe ikọt Baal emi ẹsụhọde mfep ke ebiet emi, n̄kọrọ ye enyịn̄ mme Chemarim ye mme oku; ye mmọ eke ẹtuakde ibuot ẹnọ mbon ikpa-enyọn̄ ke enyọn̄ ọkọm ufọk; ye mmọ eke ẹtuakde ibuot ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ọde ẹnọ Jehovah, ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ọde ẹnọ Malcam; ye mmọ eke ẹkpọn̄de Jehovah ẹfiak edem; eke mîyomke Jehovah n̄ko, mînyụn̄ ibịneke enye.”
7 Ubọk Jehovah ama anyanade odoro mbon Judah ye Jerusalem ke idem. Enye ama ebiere ndisobo mme andituak ibuot nnọ Baal, abasi mbun̄wụm Canaan. Ẹkekot nsio nsio ndem n̄kann̄kụk Baal koro mme andituak ibuot nnọ mmọ ẹkekerede ke mmọ ẹnyene ẹnyụn̄ ẹkara mme akpan ebiet. Ke uwụtn̄kpọ, Baal ama odu emi mbon Moab ye Midian ẹketuakde ibuot ẹnọ ke Obot Peor. (Numbers 25:1, 3, 6) Ke ofụri Judah, Jehovah oyosobo mme oku Baal, ọkọrọ ye mme oku Levite oro mîkanamke akpanikọ oro ẹkebiatde ibet Abasi ebe ke ndinyene ebuana ye mmọ.—Exodus 20:2, 3.
8 Abasi oyosobo n̄ko kpukpru “mmọ eke ẹtuakde ibuot ẹnọ mbon ikpa-enyọn̄,” emi nte an̄wan̄ade ẹsiakde ntantaọfiọn̄ ẹnyụn̄ ẹtuakde ibuot ẹnọ utịn. (2 Ndidem 23:11; Jeremiah 19:13; 32:29) Iyatesịt Abasi ayatara n̄ko esịm mbon oro ẹn̄wanade ndibuak utuakibuot akpanikọ ye nsunsu utuakibuot ebe ke ‘ndin̄wọn̄ọ nnọ Jehovah, nnyụn̄ n̄n̄wọn̄ọ nnọ Malcam.’ Eyedi Malcam edi enyịn̄ efen ẹkotde Molech, kpa n̄wọrọnda abasi nditọ Ammon. Utuakibuot Molech ama abuana ediwa nditọ.—1 Ndidem 11:5; Jeremiah 32:35.
Utịt Christendom Emekpere!
9. (a) Christendom enyene ubiomikpe nso? (b) Ke mîbietke mbon Judah oro mîkanamke akpanikọ, nso ke nnyịn ikpebiere ndinam?
9 Kpukpru emi ẹkeme nditịm nti nnyịn ebeubọk idaha Christendom ke nsunsu utuakibuot ye edisiak ntantaọfiọn̄. Ndien udeme esie ke ediwa uwem ediwak miliọn owo ke ekọn̄ oro mme ọkwọrọ ederi ẹnọde ibetedem enen̄ede edi n̄kpọ itekesịt! Ẹyak nnyịn ikûbiet mbon Judah oro mîkanamke akpanikọ, oro ‘ẹkekpọn̄de Jehovah ẹfiak edem,’ ẹkabarede ẹnana udọn̄ mîkonyụn̄ iyomke enye aba m̀mê ndiyom ndausụn̄ esie. Utu ke oro, ẹyak nnyịn imụm nsọn̄ọnda nnyịn ye Abasi ikama.
10. Didie ke afo akpanam se ntịn̄nnịm ikọ Zephaniah 1:7 ọwọrọde an̄wan̄a?
10 Udiana ikọ prọfet emi ekem ye mme anamidiọk Judah ye mme idiọkowo eyo nnyịn. Zephaniah 1:7 ọdọhọ ete: “Dop uyo ke iso Ọbọn̄ Jehovah: koro usen Jehovah emekpere: koro Jehovah omowụk uwa: emetịm mmọ emi enye okokotde.” Nte an̄wan̄ade, “mmọ emi enye okokotde” ẹkedi mme Chaldean oro ẹkedide mme asua Judah. “Uwa” oro ekedi Judah ke idemesie, esịnede ibuot obio esie. Ntem, Zephaniah ama atan̄a uduak Abasi ndisobo Jerusalem, ndien ntịn̄nnịm ikọ emi akanyan ubọk n̄ko owụt nsobo Christendom. Ke akpanikọ, sia usen ubiereikpe Abasi enen̄erede ekpere mfịn, ofụri ererimbot ekpenyene ‘ndidop uyo ke iso Ọbọn̄ Jehovah’ nnyụn̄ n̄kop se enye etịn̄de ebe ke “ekpri otuerọn̄” eke mme anditiene Jesus oro ẹyetde aran ye nsan̄a mmọ, “mme erọn̄ en̄wen.” (Luke 12:32; John 10:16) Nsobo ana ebet kpukpru mbon oro mîdikpan̄ke utọn̄ ndien ke ntre ẹbiọn̄ọde ukara Obio Ubọn̄ Abasi.—Psalm 2:1, 2.
Ibịghike—Usen Ntuan̄a!
11. Nso idi ata akpan n̄kpọ ke Zephaniah 1:8-11?
11 Kaban̄a usen Jehovah, Zephaniah 1:8-11 adian ete: “Ama ekem ke usen uwa Jehovah, nyada ufen nnọ mbọn̄, ye nditọ edidem, ye kpukpru owo eke ẹsịnede esen n̄kpọ ke idem. Nyonyụn̄ nda ufen nnọ kpukpru owo eke ẹfrọde ke asan̄udọk ke usen oro, eke ẹdade afai ye abian̄a ẹyọhọ ke ufọk mme ete mmọ. Jehovah onyụn̄ ọdọhọ, ete, Ndien ama ekem ke usen oro, uyo mfiori oyoto ke inua-otop iyak: ntuan̄a oyonyụn̄ oto ke edem obio eken; akwa nsobo oyonyụn̄ oto ke n̄kpri obot (ete), Mbufo mme andidụn̄ Maktesh ẹtuan̄a: koro kpukpru mbon urua ẹmesobo; ẹmesịbe kpukpru mme obiom e-silver ẹfep.”
12. Didie ke edi nte ke ẹkụt ndusụk owo ‘ẹsịnede esen n̄kpọ ke idem’?
12 Jehoahaz, Jehoiakim, ye Jehoiachin ẹdida itie Edidem Josiah. Ekem ukara Zedekiah ayada itie, emi nsobo Jerusalem edinịmde idiọn̄ọ. Okposụkedi mmọ ẹkesakde iso ẹse utọ nsobo oro, nte an̄wan̄ade, ndusụk mmọ ẹma ẹyom uma mme idụt mbọhọ ebe ke ‘ndisịne esen n̄kpọ ke idem.’ Ukem ntre, ediwak owo mfịn ẹnam ẹwụt ke nsio nsio usụn̄ nte ke mmimọ idịghe ubak esop Jehovah. Sia ẹwụtde ke mmimọ idi ubak esop Satan, ẹyenọ mmọ ufen.
13. Ke n̄kemuyo ye ntịn̄nnịm ikọ Zephaniah, nso ikenyene nditịbe ke ini mbon Babylon ẹdade en̄wan ẹdụk Jerusalem?
13 “Usen” oro Judah edinamde ibat asan̄a ekekem ye usen oro Jehovah edibierede ikpe ọnọ mme asua esie, editrede idiọkido, edinyụn̄ owụtde akakan odudu esie. Nte mbon Babylon ẹdin̄wanade ye Jerusalem, uyo mfiori ọyọwọrọ ke Inuaotop Iyak. Eyedi ẹkenọ enye enyịn̄ oro koro enye ekekperede urua iyak. (Nehemiah 13:16) Akwa otu mbon Babylon ẹyedụk ikpehe oro ẹkotde edem obio eken, ndien ‘nsobo ndito n̄kpri obot’ ekeme ndida mban̄a uyom mbon Chaldean oro ẹdide. Mme andidụn̄ Maktesh, eyedi enyọn̄ enyọn̄ Itịghede Tyropoeon, ‘ẹyetuan̄a.’ Ntak emi mmọ ẹdituan̄ade? Koro unyamurua, esịnede eke “mme obiom e-silver,” eyetre.
14. Abasi ndidụn̄ọde mbon oro ẹdọhọde ke idi mme andituak ibuot nnọ enye editara adan̄a didie?
14 Jehovah ndidụn̄ọde mbon oro ẹdọhọde ke idi mme andituak ibuot nnọ enye editara adan̄a didie? Ntịn̄nnịm ikọ oro aka iso ọdọhọ ete: “Ama ekem ke ini oro, nyada utuenikan̄ ndụn̄ọde Jerusalem, nnyụn̄ nda ufen nnọ mmọ eke ẹsọrọde ke ntak mmọ: eke ẹdọhọde ke esịt mmọ, ẹte, Jehovah idinamke eti n̄kpọ, idinyụn̄ inamke idiọk. Ndien inyene mmọ ẹyekabade ẹdi se ẹbụmede, mme ufọk mmọ ẹyenyụn̄ ẹwụre: ndien mmọ ẹyebọp ufọk, edi ididụn̄ke; ẹyenyụn̄ ẹtọ in̄wan̄-vine, ndien idin̄wọn̄ke vine mmọ.”—Zephaniah 1:12, 13.
15. (a) Nso ikenyene nditịbe nnọ mme ọsọn̄ibuot oku Jerusalem? (b) Nso ina ibet mme andibuana ke nsunsu ido ukpono mfịn?
15 Mme ọsọn̄ibuot oku Jerusalem ke ẹkebuak utuakibuot Jehovah ye nsunsu ido ukpono. Okposụkedi mmọ ẹkerede ke mmimọ imenyene ukpeme, Abasi oyoyom mmọ okụt nte n̄kpọ eke akamade nyayama utuenikan̄ oro edisịnde un̄wana ke ekịm eke spirit oro mmọ ẹkedịbede. Owo mmọ ndomokiet idibọhọke ntọt ye nsobo ubiereikpe Abasi. Mbon nsọn̄ibuot emi ẹma ẹsụhọde ẹtie nte ntak eke eten̄de ke idak aban̄ wine. Mmọ ikoyomke ntọt ekededi aban̄ade Abasi ndisịbe ndụk mbubehe eke owo afịna mmimọ, edi mmọ idibọhọke ubiereikpe Abasi ke idemmọ. Ubọhọ ididụhe n̄ko inọ mme andibuana ke nsunsu ido ukpono mfịn, esịnede mme andibuana ke Christendom ye mbon oro ẹsọn̄de ibuot ye utuakibuot Jehovah. Ke ẹtrede ndinịm nte ke emi edi “ukperedem ini,” mmọ ẹdọhọ ke esịt mmọ ẹte, “Jehovah idinamke eti n̄kpọ, idinyụn̄ inamke idiọk.” Mmọ ẹnam ndudue didie ntem!—2 Timothy 3:1-5; 2 Peter 3:3, 4, 10.
16. Nso ikenyene nditịbe ke ini ẹnọde Judah ubiereikpe Abasi, ndien didie ke ifiọk oro okpotụk nnyịn?
16 Ẹma ẹdụri mme ọsọn̄ibuot mbon Judah utọn̄ ẹte ke mbon Babylon ẹyebiat inyene mmọ, ẹwụri mme ufọk mmọ, ẹnyụn̄ ẹtan̄ mbun̄wụm in̄wan̄ vine mmọ. Mme n̄kpọ obụkidem idinyeneke ufọn ke ini ẹdinọde Judah ubiereikpe Abasi. Ukem oro ke edidi ke ini usen ubiereikpe Jehovah edisịmde editịm n̄kpọ emi. Ke ntre, nnyịn ikpakam ikere n̄kpọ eke spirit inyụn̄ ‘ibon n̄kpọ uto nnyịn ke heaven’ ebe ke ndinịm utom Jehovah akpa ke uwem nnyịn!—Matthew 6:19-21, 33.
“Akwa Usen Jehovah Emekpere”
17. Nte Zephaniah 1:14-16 owụtde, usen ubiereikpe Jehovah ekpere adan̄a didie?
17 Usen ubiereikpe Jehovah ekpere adan̄a didie? Nte Zephaniah 1:14-16 owụtde, Abasi ọnọ nsọn̄ọ emi ete: “Akwa usen Jehovah emekpere, emekpere, oyonyụn̄ ọsọp eti-eti, uyo usen Jehovah; do ke owo uko atua idiọk idiọk. Usen ifụtesịt edi usen oro: usen ukụt ye nnanenyịn, usen n̄wụre ye nsobo, usen ekịm ye okoneyo, usen obubịt enyọn̄ ye ata ekịm, usen ukotowo ye n̄kpo ekọn̄ eke ẹn̄wanade ye mme obio ye mme obio ibibene ye mme edikon̄ tower.”
18. Ntak emi nnyịn mîkpebiereke nte ke usen ubiereikpe Jehovah edidi ke nsannsan ini iso?
18 Ẹma ẹtọt mme anamidiọk oku, mbọn̄, ye mbon Judah ẹte ke ‘akwa usen Jehovah ama ekpere.’ ‘Usen Jehovah oyonyụn̄ ọsọp eti-eti’ ọnọ Judah. Ukem ntre ke eyo nnyịn, yak owo ndomokiet okûkere ete ke Jehovah ndisobo mme idiọkowo edidi ke nsannsan ini iso. Utu ke oro, nte Abasi akanamde n̄kpọ usọp usọp ke Judah, ntre ke enye edinam usen ubiereikpe esie “ọsọp” edi. (Ediyarade 16:14, 16) Nso ndotndot ini ke oro edidi ntem ọnọ mbon oro ẹfụmide ntọt Jehovah oro Mme Ntiense esie ẹnọde ẹnyụn̄ ẹkpude ndinam utuakibuot akpanikọ!
19, 20. (a) Nso ikedi ndusụk ikpehe ke iyatesịt oro Abasi akayatde ye Judah ye Jerusalem? (b) Ke ẹkerede ẹban̄a nsobo oro owo mîdiwotke owo ntịme ntịme oro asakde iso ese editịm n̄kpọ emi, mme mbụme ewe ẹdemede?
19 Abasi ndikowụt Judah ye Jerusalem iyatesịt ekedi “usen ukụt ye nnanenyịn.” Mbon Babylon oro ẹkedade ekọn̄ ẹdụk ẹma ẹnam mme andidụn̄ Judah ẹkụt ekese ndutụhọ, esịnede editịmede esịt ke ini ẹsobode n̄kpa ye nsobo. “Usen n̄wụre ye nsobo” oro ekedi eke ekịm, idiọk enyọn̄, ye ata ekịm, ekeme ndidi idịghe ke ndamban̄a usụn̄ kpọt edi n̄ko ke ata ata usụn̄, koro nsụn̄ikan̄ ye okpo owo ẹma ẹdu ke kpukpru ebiet. Enye ekedi “usen ukotowo ye n̄kpo ekọn̄,” edi ntọt ekedi ke ikpîkpu.
20 Mbon ukpeme Jerusalem ẹma ẹnana un̄wam nte udịmekọn̄ Babylon ẹkewụride “mme edikon̄ tower.” Ikpọ itie ukpeme eke idiọk editịm n̄kpọ emi idikam ikemeke ndibiọn̄ọ ntan̄ndian n̄kpọekọn̄ Abasi eke heaven, emi enye edibemde iso ida inam n̄kpọ ke nsobo oro owo mîwotke owo ntịme ntịme. Nte afo omodori enyịn ndidi se ẹnyan̄ade? Nte afo ọmọsọn̄ọ ada ke n̄kan̄ Jehovah, emi ‘ekpemede kpukpru mmọ eke ẹmade enye edi osobode kpukpru mme idiọk owo’?—Psalm 145:20.
21, 22. Didie ke Zephaniah 1:17, 18 edisu ke eyo nnyịn?
21 Nso enyene-ndịk usen ubiereikpe ke ẹkebem iso ẹtịn̄ ntem ke Zephaniah 1:17, 18! “Nyada ukụt ntiene owo,” ntem ke Jehovah Abasi ọdọhọ, “ndien mmọ ẹyesan̄a nte nnan, koro mmọ ẹduede Jehovah: ndien ẹyeduọk iyịp mmọ nte ntan, ye obụkidem mmọ nte ifuọ. Ndien silver mmọ ye gold mmọ idikemeke ndinyan̄a mmọ baba ke usen ifụtesịt Jehovah: edi ofụri idụt ẹyeta ikan̄ ufụp esie; koro enye ayanam kpukpru mme andidụn̄ isọn̄ ama ke iwiwa.”
22 Nte enye akanamde ke eyo Zephaniah, Jehovah ọyọsọp ada ukụt etiene “kpukpru mme andidụn̄ isọn̄,” mbon oro ẹsịnde ndikpan̄ utọn̄ nnọ ntọt esie. Koro mmọ ẹduede Abasi, mmọ ẹyeyo ẹnana un̄wam nte nnan, idikemeke ndikụt edinyan̄a. Ke usen ubiereikpe Jehovah, “ẹyeduọk” iyịp mmọ “nte ntan,” nte n̄kpọ eke mînyeneke ufọn. Ke akpanikọ, mmọ ẹdisịm esuene esuene utịt, koro Abasi edisuande mme okpo—idem nsia—mme idiọkowo emi ke isọn̄, “nte ifuọ.”
23. Okposụkedi mme anamidiọk mîdibọhọke “ke usen iyatesịt Jehovah,” nso idotenyịn ke ntịn̄nnịm ikọ Zephaniah ọnọ?
23 Owo ndomokiet ikemeke ndinyan̄a mbon oro ẹn̄wanade ye Abasi ye ikọt esie. Silver m̀mê gold ikemeke ndinyan̄a mme anamidiọk mbon Judah, idem kpa nte ediwak inyene ye ubọkedem oro ẹbonde mîdinọhọ Christendom ye nsụhọ editịm n̄kpọ emi ukpeme ye ubọhọ “ke usen ifụtesịt Jehovah.” Ke usen ubiereikpe oro, “ofụri idụt” ayata ikan̄ ufụp Abasi nte enye edisọhide mme idiọkowo efep. Sia nnyịn inyenede mbuọtidem ke ntịn̄nnịm ikọ Abasi, nnyịn imenịm nte ke nnyịn idahaemi idu ke ata “utịt ini.” (Daniel 12:4) Usen ubiereikpe Jehovah emekpere, ndien enye ọyọsọp ndisio usiene nnọ mme asua esie. Edi, ntịn̄nnịm ikọ Zephaniah ọnọ idotenyịn edinyan̄a. Nso, ndien, ke ẹyom edieke anade idịbe ke usen iyatesịt Jehovah?
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Didie ke ntịn̄nnịm ikọ Zephaniah okosu Judah ye Jerusalem ke idem?
• Nso ina ibet Christendom ye kpukpru ndiọi owo eke eyo nnyịn?
• Ntak emi nnyịn mîkpekereke nte ke usen ubiereikpe Jehovah edidi ke nsannsan ini iso?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 13]
Zephaniah ama atan̄a uko uko ete ke usen ubiereikpe Jehovah ama ekpere
[Ebiet Ẹdade N̄kpọ Ẹto]
Oto Self-Pronouncing Edition of the Holy Bible, esịnede King James ye mme edikabade oro Ẹfiakde Ẹsio
[Ndise ke page 15]
Usen Jehovah ama esịm Judah ye Jerusalem ke ubọk mbon Babylon ke 607 M.E.N.
[Ndise ke page 16]
Nte afo emenyene idotenyịn edidi se ẹnyan̄ade ke ini Jehovah edisobode mme idiọkowo?