Edinyan̄a Enyenede Mbon Oro Ẹmekde Un̄wana
Edinyan̄a Enyenede Mbon Oro Ẹmekde Un̄wana
“Jehovah edi un̄wana mi, ye edinyan̄a mi; ndifehe anie?”—PSALM 27:1.
1. Mme ọnọ-uwem ndutịm ewe ke Jehovah anam?
JEHOVAH edi Ebiet emi un̄wana utịn emi anamde uwem odu ke isọn̄ otode. (Genesis 1:2, 14) Enye n̄ko edi Andibot un̄wana eke spirit, emi ebịnde akama-n̄kpa ekịm eke ererimbot Satan efep. (Isaiah 60:2; 2 Corinth 4:6; Ephesus 5:8-11; 6:12) Mbon oro ẹmekde un̄wana ẹkeme nditiene andiwet psalm ntịn̄ ẹte: “Jehovah edi un̄wana mi, ye edinyan̄a mi; ndifehe anie?” (Psalm 27:1) Nte ededi, nte eketịbede ke eyo Jesus, mbon oro ẹmekde ekịm ẹkeme n̄kukụre ndidori enyịn ndibọ ubiomikpe.—John 1:9-11; 3:19-21, 36.
2. Ke eset, nso iketịbe inọ mbon oro ẹkesịnde un̄wana Jehovah ye mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ ikọ esie?
2 Ke eyo Isaiah, ata ediwak ke otu ikọt ediomi Jehovah ẹma ẹsịn un̄wana. Nte utịp, Isaiah ama okụt nsobo obio ubọn̄ edem edere Israel nte idụt. Ndien ke 607 M.E.N., ẹma ẹsobo Jerusalem ye temple esie ẹnyụn̄ ẹtan̄ mme andidụn̄ Judah ẹka ntan̄mfep. Nte ededi, ẹma ẹsọn̄ọ mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ke ikọ Jehovah idem ndibiọn̄ọ nsọn̄ibuot ini oro. Kaban̄a isua 607 M.E.N., Jehovah ama ọn̄wọn̄ọ ete ke mbon oro ẹkopde uyo imọ ẹyebọhọ. (Jeremiah 21:8, 9) Mfịn, nnyịn oro imade un̄wana imekeme ndikpep ekese nto se iketịbede ini oro.—Ephesus 5:5.
Inemesịt Mbon Oro Ẹdude ke Un̄wana
3. Mfịn, nso mbuọtidem ke nnyịn ikeme ndinyene, nso “edinen idụt” ke nnyịn ima, ndien nso “ọkpọsọn̄ obio” ke “idụt” oro enyene?
3 “Nnyịn imenyene ọkpọsọn̄ obio; Abasi enịm edinyan̄a ke ibibene ye ọkọ ekọn̄. Mbufo ẹberede mme itịm, man edinen idụt emi enịmde akpanikọ odụk.” (Isaiah 26:1, 2) Mmọ emi ẹdi mme ikọ idatesịt mbon oro ẹkebuọtde idem ke Jehovah. Mme anam-akpanikọ Jew ke eyo Isaiah ẹkebuọt idem ke Jehovah nte n̄kukụre ata Ebiet ukpeme, ikọbuọtke idem ke mme nsunsu abasi mbon obio mmọ. Mfịn, nnyịn imenyene ukem mbuọtidem oro. Akan oro, nnyịn imama “edinen idụt” Jehovah—“Israel Abasi.” (Galatia 6:16; Matthew 21:43) Jehovah n̄ko ama idụt emi ke ntak emi enye enịmde akpanikọ. Ye edidiọn̄ esie, Israel Abasi enyene “ọkpọsọn̄ obio,” esop emi ebietde obio oro ọnọde enye ibetedem ye ukpeme.
4. Nso edu ke nnyịn ikpanam ọfọn ndikọri?
4 Mbon oro ẹdude ke “obio” emi ẹnen̄ede ẹfiọk nte ke “ama edi esịt eke eberede [Jehovah], ẹyekpeme enye ke emem emem: koro enye ọbuọtde idem esie ye [Jehovah].” Jehovah an̄wam mbon oro ẹnyenede udọn̄ ndibuọt idem ke enye nnyụn̄ ntiene ndinen edumbet esie. Ntem, mme anam-akpanikọ ke Judah ẹma ẹnam item Isaiah oro: “Mbufo ẹbuọt idem ye Jehovah ke nsinsi; koro Jah Jehovah edide nsinsi itiat.” (Isaiah 26:3, 4; Psalm 9:10; 37:3; Mme N̄ke 3:5) Mbon oro ẹnyenede utọ edu oro ẹbuọt idem ye “Jah Jehovah” nte n̄kukụre Akwa Itiat ukpeme. Mmọ ẹnyene “emem” ye enye.—Philippi 1:2; 4:6, 7.
Ẹsuene Mme Asua Abasi
5, 6. (a) Didie ke ẹkesuene Babylon eset? (b) Ke nso usụn̄ ke ẹkesuene “Akwa Babylon”?
5 Nso edieke mbon oro ẹbuọtde idem ke Jehovah ẹkụtde ukụt? Mmọ inyeneke ndikop ndịk. Jehovah ayak mme utọ n̄kpọ oro ẹtịbe ke ekpri ibio ini, edi ke akpatre enye ada ubọhọ edi, ndien mbon oro ẹdide ntak ukụt oro ẹbọ ubiomikpe esie. (2 Thessalonica 1:4-7; 2 Timothy 1:8-10) Kere ban̄a se iketịbede inọ “edikon̄ obio” kiet. Isaiah ọdọhọ ete: “[Jehovah] omosụhọde mmọ emi ẹdụn̄de ke edikon̄ ebiet, kpa edikon̄ obio: enye ọyọduọk enye; ọyọduọk enye ke isọn̄; ayanam enye ana ke ntan. Ukot eyedịghi enye, kpa ukot mbon ukụt, ye ikpat mme ubuene.” (Isaiah 26:5, 6) Eyedi edikon̄ obio oro ẹtịn̄de ẹban̄a mi edi Babylon. Obio oro ama enen̄ede efịk ikọt Abasi. Edi nso iketịbe inọ Babylon? Ke 539 M.E.N., enye ama ọduọ ke ubọk mbon Media ye Persia. Nso ediduọk ke emi ekedi ntem!
6 Ke eyo nnyịn ntịn̄nnịm ikọ Isaiah etịm ekem ye se itịbede inọ “Akwa Babylon” toto ke 1919. Edikon̄ obio oro ama ọduọ iduọ esuene ke isua oro ke ini ẹkenyịkde enye ndision̄o ikọt Jehovah ke ntan̄mfep eke spirit. (Ediyarade 14:8) Se iketịbede ke oro ebede ama akam akama esuene oro okokponde akan. Ekpri otu mme Christian emi ẹma ẹwọn̄ọde ‘ẹdịghi’ enye emi ekesịnde mmọ ke ntan̄mfep mi ke ikpat. Ke 1922, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ nditọt nsobo Christendom emi edide, ẹtan̄ade mme etop ukotowo eke angel inan̄ oro ke Ediyarade 8:7-12 ye nnama ita oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a ke Ediyarade 9:1–11:15.
“Usụn̄ Edinen Owo Enenen”
7. Nso ndausụn̄ ke mbon oro ẹwọn̄ọrede ẹbịne un̄wana Jehovah ẹnyene, mmọ ẹdori enyịn ke anie, ndien nso ke mmọ ẹma?
7 Jehovah anyan̄a mbon oro ẹwọn̄ọrede ẹbịne un̄wana esie, enye onyụn̄ ekpeme usụn̄ mmọ, nte Isaiah owụtde ke oro ebede ete: “Usụn̄ edinen owo enenen: Afo Edinen ọyọdiọn̄ ọkpọ-usụn̄ edinen owo. Nnyịn n̄ko imebet fi, O Jehovah, ke usụn̄ mme ikpe fo; enyịn̄ fo, ye se ẹdade ẹti fi, ẹdọn̄ nnyịn ke ukpọn̄.” (Isaiah 26:7, 8) Jehovah edi edinen Abasi, ndien mbon oro ẹtuakde ibuot ẹnọ enye ẹnyene ndinịm ndinen idaha esie. Ke ini mmọ ẹnịmde, Jehovah ada mmọ usụn̄, ọdiọn̄de ọkpọ-usụn̄ mmọ. Ebede ke nditiene ndausụn̄ esie, mbon nsụkidem emi ẹwụt nte ke mmimọ idori enyịn ke Jehovah imonyụn̄ ima enyịn̄ esie—“se ẹdade ẹti” enye—ke ofụri esịt.—Exodus 3:15.
8. Nso eti edu ke Isaiah okowụt?
8 Isaiah ama ama enyịn̄ Jehovah. Ẹkụt oro ke mme ikọ esie efen: “Afo ọdọn̄ mi ke ukpọn̄ ke okoneyo; nyada spirit mi n̄ko emi odude mi ke esịt mbak nyom fi: koro mme andidụn̄ ererimbot ẹkpekpep se inende, ke ini mme ikpe fo ẹnamde ekondo.” (Isaiah 26:9) Isaiah ama oyom Jehovah “ke ukpọn̄” esie—ke ofụri idemesie. Da enyịn ikike fo kụt nte prọfet oro adade ndobo ndobo okoneyo ọbọn̄ akam ọnọ Jehovah, etịn̄de mme ata ntotụn̄ọ ekikere esie onyụn̄ esịnde ifịk oyom ndausụn̄ Jehovah. Nso eti uwụtn̄kpọ ke oro edi ntem! Akan oro, Isaiah ama ekpep edinen ido oto mme edinam ubiereikpe Jehovah. Ke emi, enye eti nnyịn ufọn edika iso ndu ke ukpeme, idude ke edidemede man ifiọk uduak Jehovah.
Ndusụk Owo Ẹmek Ekịm
9, 10. Mme edinam mfọnido ewe ke Jehovah akanam ọnọ idụt esie oro mîkanamke akpanikọ, edi didie ke mmọ ẹkenam n̄kpọ ẹban̄a oro?
9 Jehovah ama owụt Judah akwa ima-mfọnido, edi ke mfụhọ, idịghe kpukpru owo ẹkenam n̄kpọ ẹban̄a oro. Ediwak ini, ata ediwak owo ẹkemek nsọn̄ibuot utu ke ndimek un̄wana akpanikọ Jehovah. Isaiah ama ọdọhọ ete: “Ọkpọfọn ido ye idiọk owo, enye idikpepke se inende; enye ayanam ukwan̄-n̄kpọ ke isọn̄ mmọ eke ẹnende, idinyụn̄ ikwe ubom Jehovah.”—Isaiah 26:10.
10 Ke eyo Isaiah, ke ini Jehovah ekekpemede Judah osio mme asua esie ke ubọk, ata ediwak owo ẹma ẹsịn ndikụt emi. Ke ini enye akadade emem esie ọdiọn̄ mmọ, idụt oro ikowụtke esịtekọm. Ntem, Jehovah ama ayak mmọ ẹkedu ke idak “mbọn̄ efen,” ke akpatre ayakde ẹtan̄ mme Jew ẹka ntan̄mfep ke Babylon ke 607 M.E.N. (Isaiah 26:11-13) Nte ededi, ke akpatre nsụhọ idụt oro ẹma ẹfiak ẹnyọn̄ọ obio emana mmọ, ke ẹma ẹkekpep n̄kpọ ẹto ntụnọ oro.
11, 12. (a) Nso ini iso ke mme anditan̄ Judah n̄ka ntan̄mfep ẹkenyene? (b) Ke 1919 nso ini iso ke n̄kani anditan̄ mme asan̄autom Jehovah oro ẹyetde aran n̄ka ntan̄mfep ẹkenyene?
11 Nso kaban̄a mbon oro ẹketan̄de Judah ẹka ntan̄mfep? Isaiah ọbọrọ ke ntịn̄nnịm ikọ ete: “Mmọ eke ẹkpan̄ade ididụhe uwem; mmọ eke ẹdide [okpo] idisetke: mmọdo afo ọnọde mmọ ufen, onyụn̄ asuande mmọ, onyụn̄ osobode kpukpru se ẹdade ẹti mmọ.” (Isaiah 26:14) Ih, ke enye ama ọkọduọ ke 539 M.E.N., Babylon ikenyeneke ini iso. Nte ini akakade, obio oro ikodụhe aba. Enye ekedi ‘okpo,’ ndien akwa obio ukara esie omosop ke n̄wed mbụk. Nso ntọt ke emi edi ntem ọnọ mbon oro ẹdoride enyịn ke mbon uko ererimbot emi!
12 Ndusụk ikpehe ntịn̄nnịm ikọ emi ẹkesu ke ini Abasi akayakde mme asan̄autom esie emi ẹyetde aran ẹka ntan̄mfep eke spirit ke 1918 ndien ekem osion̄ode mmọ ke 1919. Ọtọn̄ọde ke ini oro ka iso, ini iso mme anditan̄ mmọ n̄ka ntan̄mfep, akpan akpan Christendom, ama ekịm. Edi mme edidiọn̄ oro ẹkenade ẹbet ikọt Jehovah ẹma ẹnen̄ede ẹwak.
“Afo Anam Idụt Ọtọt”
13, 14. Nso akpakịp edidiọn̄ ke mme asan̄autom Jehovah oro ẹyetde aran ẹnyene toto ke 1919?
13 Jehovah ama ọdiọn̄ edu edikabade esịt mme asan̄autom esie oro ẹyetde aran ke 1919 onyụn̄ anam mmọ ẹtọt. Akpa, ẹkenọ ntịn̄enyịn ke editan̄ mme akpatre andibuana ke Israel Abasi mbok, ndien ekem ẹma ẹtọn̄ọ editan̄ “akwa otuowo” eke “mme erọn̄ en̄wen” mbok. (Ediyarade 7:9; John 10:16) Ẹma ẹbem iso ẹtịn̄ ẹban̄a mme edidiọn̄ emi ke ntịn̄nnịm ikọ Isaiah: “Afo anam idụt ọtọt, O Jehovah, anam idụt ọtọt; ada ukpono; anam kpukpru adan̄a isọn̄ ẹtara. O Jehovah, mmọ ẹbịne fi ke ini ukụt, ẹsioro uyo n̄kpe-ubọk: ufen fo odoro mmọ.”—Isaiah 26:15, 16.
14 Mfịn, ẹmetat adan̄a Israel Abasi ke ofụri isọn̄, ndien akwa otuowo oro ẹdade ẹdisịn ẹwak idahaemi ẹkpere ndisịm miliọn itiokiet oro ẹbuanade ifịk ifịk ke utom edikwọrọ gospel. (Matthew 24:14) Nso edidiọn̄ otode Jehovah ke emi edi ntem! Ndien nso ubọn̄ ke emi ada ntem ọsọk enyịn̄ esie! Ẹkop enyịn̄ oro mfịn ke se iwakde ibe idụt 235—utịbe utịbe edisu un̄wọn̄ọ esie.
15. Nso ndamban̄a ediset ke n̄kpa akada itie ke 1919?
15 Judah ama oyom un̄wam Jehovah man ọbọhọ ke ntan̄mfep ke Babylon. Mmọ ikpekekemeke ndiwọn̄ọ ke idemmọ. (Isaiah 26:17, 18) Ukem ntre, uwọrọ ufụn Israel Abasi ke 1919 ekedi uyarade un̄wam Jehovah. Enye ikpeketịbeke ke enye mîkpokodụhe. Ndien edikpụhọde idaha mmọ ama enen̄ede akama nduaidem tutu Isaiah ada enye odomo ye ediset ke n̄kpa: “Mme akpa-n̄kpa fo ẹyedu uwem, mme okpo mi ẹyebụhọde. Mbufo emi ẹdụn̄de ke ntan ẹdemede, ẹkwọ: koro mbara ikọn̄ edide mbara fo, ndien isọn̄ ayaman mme [okpo].” (Isaiah 26:19; Ediyarade 11:7-11) Ih, mme okpo ẹyefiak ẹmana, yak idọhọ ntre, ndifiak ntọn̄ọ utom!
Ukpeme ke Ndiọi Ini
16, 17. (a) Ke 539 M.E.N., nso ke okoyom mme Jew ẹnam man ẹbọhọ iduọ Babylon? (b) Eyedi nso idi “mme ubet” mfịn, ndien didie ke mmọ ẹnyene ufọn ẹnọ nnyịn?
16 Mme asan̄autom Jehovah ẹsiyom ukpeme esie kpukpru ini. Nte ededi, ibịghike enye ke akpatre ini ayanyanade ubọk esie odori ererimbot Satan, ndien mme andituak ibuot nnọ enye ẹyeyom un̄wam esie ẹkan nte akanam ẹyomde. (1 John 5:19) Kaban̄a idiọk ini oro, Jehovah ọtọt nnyịn ete: “Ikọt mi, mbufo ẹka ẹkedụk ke mme ubet mbufo, ẹnyụn̄ ẹberi itịm mbufo ẹbaha idem mbufo: ẹdịbe ini esisịt ntem, tutu ikpahaesịt ebe. Koro, sese, Jehovah ọmọn̄ oto ke ebiet esiemmọ ọwọrọ, ete inọ ererimbot ufen iban̄a mme idiọk ido mmọ: ndien isọn̄ ayayarade iyịp esie, idinyụn̄ ifụkke aba nditọ esie emi ẹkpan̄ade afai.” (Isaiah 26:20, 21; Zephaniah 1:14) Ntọt emi ama owụt mme Jew nte mmọ ẹkpebọhọde iduọ Babylon ke 539 M.E.N. Mbon oro ẹkenamde ntọt oro ẹkenyene nditie ke ufọk mmọ, ẹbọhọde mbonekọn̄ oro ẹkedude ke mme efak.
17 Mfịn, ekeme ndidi “mme ubet” eke ntịn̄nnịm ikọ emi ẹnyene ebuana ye ediwak esop ikọt Jehovah tọsịn ke mme itie duop emi ẹdude ke ofụri ererimbot. Mme utọ esop oro ẹdi n̄kpọ ukpeme idem idahaemi, kpa itie emi mme Christian ẹnyenede ukpeme ke otu nditọete mmọ, ke idak ima ima ukpeme mbiowo. (Isaiah 32:1, 2; Mme Hebrew 10:24, 25) Emi enen̄ede edi ntre ke ikerede iban̄a nte ikperede utịt editịm n̄kpọ emi ubọhọ edikọn̄ọde ke n̄kopitem mi.—Zephaniah 2:3.
18. Didie ke Jehovah ‘ediwot kukubarakpa emi odude ke inyan̄’ ke mîbịghike?
18 Kaban̄a ini oro, Isaiah etịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ete: “Ke usen oro Jehovah ayada ofụt esie emi ọsọn̄de onyụn̄ okponde, onyụn̄ odobide, anam Leviathan, ọsọp-ukot urụkikọt oro; anam Leviathan urụkikọt emi awan̄ade; onyụn̄ owot kukubarakpa emi odude ke inyan̄.” (Isaiah 27:1) Nso idi “Leviathan” eyomfịn? Nte an̄wan̄ade, enye edi “akani urụkikọt,” Satan ke idemesie, ke adianade ye idiọk editịm n̄kpọ esie, emi enye adade ndin̄wana ekọn̄ ye Israel Abasi. (Ediyarade 12:9, 10, 17; 13:14, 16, 17) Ke 1919, Leviathan ikenyeneke odudu aba ke idem ikọt Abasi. Nte ini akade, enye eyebe efep ofụri ofụri. (Ediyarade 19:19-21; 20:1-3, 10) Ntem, Jehovah ‘oyowot kukubarakpa emi odude ke inyan̄.’ Kan̄a ke emi, idụhe n̄kpọ ndomokiet emi Leviathan oro odomode ndinam ikọt Jehovah emi edikụtde nsinsi unen. (Isaiah 54:17) Ọnọ ndọn̄esịt didie ntem ndinyene nsọn̄ọ oro!
“In̄wan̄ Vine Emi Wine Ofụtde”
19. Nso idi idaha nsụhọ mfịn?
19 Ke ikerede iban̄a kpukpru un̄wana emi Jehovah ọnọde mi, nte nnyịn inyeneke kpukpru ntak ndidat esịt? Ke akpanikọ imenyene! Isaiah etịn̄ aban̄a idatesịt ikọt Jehovah ediye ediye ke ini ewetde ete: “Ke usen oro mbufo ẹkwọ ẹban̄a vine [“in̄wan̄ vine emi wine ofụtde!” NW] ntem: Ami Jehovah n̄kpeme enye, mbebịt enye kpukpru ini: n̄kpekpeme enye ke okoneyo, mbak owo edinam enye n̄kpọ.” (Isaiah 27:2, 3) Jehovah emekpeme “in̄wan̄ vine” esie, kpa nsụhọ Israel Abasi, ye mme nsan̄a mmọ emi ẹnamde utom ọkpọsọn̄. (John 15:1-8) Utịp edi mbun̄wụm oro adade ubọn̄ ọsọk enyịn̄ esie onyụn̄ anamde akwa idatesịt odu ke otu ikọt esie ke isọn̄.
20. Didie ke Jehovah ekpeme esop Christian?
20 Nnyịn imekeme ndikop idatesịt nte ke iyatesịt oro Jehovah akayatde ye mme asan̄autom esie oro ẹyetde aran ke mbemiso—emi akanamde enye ayak mmọ ẹka ntan̄mfep eke spirit ke 1918—ama okụre. Jehovah ke idemesie ọdọhọ ete: “Ifụtesịt idụhe mi ke idem: akpap ye n̄kukịm ẹkpekam ẹyi ke ekọn̄ ye ami, n̄kpobụmede ndụk ke esịt, mfọp mmọ ini kiet. Mîdịghe ntre, yak enye omụm odudu mi, onyụn̄ anam emem ye ami: yak enye anam emem ye ami.” (Isaiah 27:4, 5) Man okụt ete ke mme vine esie ẹka iso ndinyene akpakịp ‘wine emi ofụtde,’ Jehovah anuak onyụn̄ abiat odudu ekededi oro etiede nte mbiet oro ekemede ndibiat mmọ. Ntem, yak owo ndomokiet okûsịn mfọnọn̄kpọ esop Christian ke itiendịk! Yak kpukpru owo ‘ẹmụm odudu Jehovah’ ẹkama, ẹyomde mfọn ye ukpeme esie. Ke ndinam ntre, nnyịn inam emem ye Abasi—n̄kpọ emi edide ata akpan n̄kpọ tutu Isaiah etịn̄ enye utịm ikaba.—Psalm 85:1, 2, 8; Rome 5:1.
21. Ke mme usụn̄ ewe ke ẹda “mbun̄wụm” ẹyọhọ isọn̄?
21 Mme edidiọn̄ oro ẹka iso: “Ke eyo emi edide, Jacob oyomụm orụn̄ ke isọn̄: Israel eyesehe onyụn̄ asiaha ikọn̄, onyụn̄ ada mbun̄wụm ọyọhọ ke iso ererimbot.” (Isaiah 27:6) Ufan̄ikọ emi omosu toto ke 1919, ọnọde utịbe utịbe uyarade odudu Jehovah. Mme Christian oro ẹyetde aran ẹmeda “mbun̄wụm,” kpa ọnọ-nsọn̄idem udia eke spirit, ẹyọhọ isọn̄. Ke mbiara ererimbot emi, mmọ ẹmụm n̄kokon̄ idaha Jehovah ẹkama ye idatesịt. Ndien Jehovah aka iso ndida n̄kọri ndiọn̄ mmọ. Nte utịp, ediwak miliọn nsan̄a mmọ, mme erọn̄ en̄wen, “ẹnam n̄kpọ ẹnọ [Abasi] uwemeyo ye okoneyo.” (Ediyarade 7:15) Akpakam nnyịn idehede ifre akwa ifet edidia “mbun̄wụm” oro nnyụn̄ mbuana enye ye mbon efen!
22. Mbon oro ẹnyịmede un̄wana ẹnyene mme edidiọn̄ ewe?
22 Ke ndiọkeyo emi, ke ini ekịm ofụkde isọn̄ ọkpọsọn̄ ekịm onyụn̄ ofụkde mme idụt, nte nnyịn iwụtke esịtekọm nte ke Jehovah anam un̄wana eke spirit ayama ọnọ ikọt esie? (Isaiah 60:2; Rome 2:19; 13:12) Ye kpukpru mbon oro ẹnyịmede enye, utọ un̄wana oro ọwọrọ ifụre ekikere ye idatesịt idahaemi ye idem nsinsi uwem ke ini iso. Do, ye eti ntak, nnyịn emi imade un̄wana imemenede esịt nnyịn itoro Jehovah inyụn̄ idiana ye andiwet psalm itịn̄ ite: “Jehovah anam itọn̄ uwem ọsọn̄ mi; ndibak anie? Bet Jehovah: sọn̄ idem, ndien enye ọyọsọn̄ fi esịt: tịm bet Jehovah.”—Psalm 27:2, 14.
Nte Afo Emeti?
• Nso ini iso idu inọ mbon oro ẹfịkde ikọt Jehovah?
• Nso n̄kọri ke ẹketịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ẹban̄a ke n̄wed Isaiah?
• Ke “mme ubet” ewe ke nnyịn ikpọsọn̄ọ idu, ndien ntak-a?
• Ntak emi idaha ikọt Jehovah adade itoro ọsọk enye?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ekebe ke page 22]
OBUFA N̄WED
Ẹkenọ ata ediwak ke otu n̄kpọ oro ẹnemede ke ibuotikọ ukpepn̄kpọ iba emi nte utịn̄ikọ ke ndutịm mbono district 2000/2001. Ke utịt utịn̄ikọ oro, ẹma ẹsio obufa n̄wed oro Ntịn̄nnịm Ikọ Isaiah—Un̄wana Ofụri Ubonowo I. N̄wed emi enyenede page 416 mi esịne edineme ufan̄ikọ kiet kiet ke akpa ibuot 40 eke n̄wed Isaiah.
[Ndise ke page 18]
Ndinen owo kpọt ke ẹyak ẹdu ke “ọkpọsọn̄ obio” Jehovah, kpa esop esie
[Ndise ke page 19]
Isaiah ama oyom Jehovah “ke okoneyo”
[Ndise ke page 21]
Jehovah ekpeme “in̄wan̄ vine” esie onyụn̄ anam enye on̄wụm mfri