Mbụk Eyouwem

Nnyịn Ikedi Otu Kiet

NTE MELBA BARRY OBỤKDE

Ke July 2, 1999, ami ye ebe mi ikodụk akamba mboho Mme Ntiense Jehovah, nte nnyịn ikesidụkde ata ediwak ini ke isua 57 oro nnyịn ikọdọde ndọ. Lloyd ọkọnọ akpatre utịn̄ikọ ke mbono district ke Hawaii ke Friday oro. Ke mbuari, enye ama ọduọ. Kpa ye ofụri ukeme ndinam enye eset, enye ama akpa. *

NDITỌETE Christian oro ẹkeberede ye ami ẹkenyụn̄ ẹn̄wamde mi ndiyọ n̄kpọ mmọn̄eyet emi ke Hawaii ẹsọn̄ urua didie ntem! Lloyd ama otụk uwem ediwak mmọ, ọkọrọ ye uwem ediwak mbon efen ke ofụri ererimbot.

Ke se ikperede ndisịm isua iba tọn̄ọ nte enye akakpa, mmekere mban̄a mme ọsọn̄urua isua oro ikodude ọtọkiet—ediwak ke utom isụn̄utom ọkọrọ ye ke ibuot itieutom ofụri ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah ke Brooklyn, New York. Mmeti n̄ko ntọn̄ọ ntọn̄ọ uwem mi ke Sydney, Australia, ye mme n̄kpọ-ata oro ami ye Lloyd ikakande man idọ ndọ ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ikpehe ini Ekọn̄ Ererimbot II. Nte ededi, yak mbem iso mbụk nnọ fi nte n̄kakabarede ndi Ntiense ye nte n̄kosobode Lloyd ko ke 1939.

Nte N̄kakabarede Ndi Ntiense

James ye Henrietta Jones ẹkedi ima ima ete ye eka oro ẹkesede ẹban̄a mi. N̄kedi isua 14 kpọt ke ini n̄kokụrede ufọkn̄wed ke 1932. Ini oro ererimbot okodu ke ufọt ufọt ini Akwa Iduọ Ndutịm Uforo. Mma ntọn̄ọ ndinam utom man n̄n̄wam ubon nnyịn, emi ekesịnede n̄kpri nditọeka mi iban iba. Ke ufan̄ isua ifan̄, mma nnyene utom oro ẹkekpede ediwak okụk nnyụn̄ nnyene ediwak n̄kaiferi oro ẹkenamde utom ke idak mi.

 Ke 1935, Mama ama ọbọ n̄wed Bible oto kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah ndien ikebịghike ama enịm ete ke imọ ima ikụt akpanikọ. Nnyịn eken ikekere ke ibuot ebe enye. Nte ededi, usen kiet mma n̄kụt ekpri n̄wed ẹkotde Where Are the Dead? (Mme Akpan̄kpa Ẹdu M̀mọ̀n̄) ndien ibuotikọ oro ama edemede mi udọn̄. Ntre mma n̄kot ekpri n̄wed oro ke ndịbe. N̄kukụre ekedi oro! Ke ndondo oro mma ntọn̄ọ nditiene Mama ndụk mbono esop ufọturua oro ẹkekotde Ukpepn̄kpọ Uwụtn̄kpọ. Ekpri n̄wed oro ẹkekotde Model Study—emi ẹkedide ita nte ini akakade—ama ọdọn̄ọ mme mbụme ye ibọrọ ọkọrọ ye mme itien̄wed Abasi ndida nsọn̄ọ mme ibọrọ oro.

Ke n̄kpọ nte ukem ini oro, ke April 1938, Joseph F. Rutherford, asan̄autom otode ibuot itieutom ofụri ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah, ama edi Sydney. Utịn̄ikọ an̄wa esie ekedi akpa utịn̄ikọ an̄wa oro n̄kodụkde. Ẹkeyom ndinịm enye ke Efe Obio Sydney, edi mme andibiọn̄ọ ẹma ẹkụt unen ndinam ẹbiat ndutịm nnyịn ndida itie oro nnam n̄kpọ. Utu ke oro, ẹkenọ utịn̄ikọ oro ke An̄wambre Sydney oro okokponde akan. Ke ntak uwọrọetop otode ubiọn̄ọ, n̄kpọ nte owo 10,000 ẹkedụk, ibat oro akpade owo idem ke ikerede nte ke Ntiense 1,300 kpọt ẹkedu ke Australia ke ini oro.

Esisịt ini ke oro ebede, mma mbuana ke an̄wautom ke akpa ini—ye unana edibọ ukpep ndomokiet. Ke ini otu nnyịn ekesịmde efakutom ukwọrọikọ, andida usụn̄ ama ọdọhọ mi ete, “Ufọk fo edi oko.” Idem ama enyek mi tutu ke ini n̄wan kiet ọkọwọrọde edi, mma mbụp nte, “Mbọk, n̄kanika amia ifan̄?” Enye ama odụk ufọk, ekese n̄kanika, onyụn̄ ọwọrọ edisiak ọnọ mi. N̄kukụre ekedi oro. Mma mfiak n̄kodụk ubomisọn̄.

Nte ededi, n̄kakpaha mba, ndien ikebịghike mma mbuana etop Obio Ubọn̄ kpukpru ini ye mbon efen. (Matthew 24:14) Ke March 1939, mma nyarade uyakidem mi nnọ Jehovah ke ndina baptism ke akwa uyeremmọn̄ mbọhọidụn̄ nnyịn, Dorothy Hutchings. Sia nditọete iren mîkodụhe, ikebịghike ke mma n̄kana baptism, ẹma ẹnọ mi mme mbiomo esop oro ẹsinọde iren Christian.

Ke ofụri ofụri, nnyịn ikesinịm mme mbono esop nnyịn ke mme ufọk owo, edi ndusụk ini nnyịn ima isibọ ufọkmbono ke ukpe okụk ndida nnịm utịn̄ikọ an̄wa. Ediye akparawa kiet otode Bethel, ọfis n̄kọk itieutom nnyịn, ama edi ekpri esop nnyịn ndinọ utịn̄ikọ. Okposụkedi mmen̄kọdiọn̄ọke, n̄kpọ efen ama odu oro akanamde enye edi—ndinam ndụn̄ọde mban̄a mi. Ih, nte n̄kosobode Lloyd edi oro.

Ndisobo Ubon Lloyd

Ikebịghike mma nnyene udọn̄ ndinam n̄kpọ Jehovah ke uyọhọ ini. Nte ededi, ke ini n̄kesịnde eben̄e ndinam utom usiakusụn̄ (ndibuana ke utom ukwọrọikọ uyọhọ ini), ẹma ẹbụp mi m̀mê n̄kpama ndinam utom ke Bethel. Ntre ke September 1939, ọfiọn̄ oro Ekọn̄ Ererimbot II akasiahade, mma n̄kabade ndi owo ubon Bethel ke Strathfield, esịt obio Sydney.

Ke December 1939, mma n̄ka New Zealand ndikodụk akamba mbono. Sia Lloyd okotode New Zealand, enye akaka do n̄ko. Nnyịn ikodụk nsụn̄ikan̄ kiet, ndien nnyịn ima ikabade imehe ye kiet eken enen̄ede ọfọn. Lloyd ama anam ndutịm man nsobo ye eka ye ete ye nditọeka esie iban ke mbono oro ke Wellington ye ke ukperedem ke ufọk mmọ ke Christchurch.

Edidori Ukpan ke Utom Nnyịn

Ke Saturday, January 18, 1941, ikpọ owo Ukara ẹma ẹwat ke n̄kpọ nte mbubịt ubomisọn̄ itiokiet ẹdi ndida n̄kọk itieutom oro ke odudu. Sia n̄kanamde utom ke ekpri ufọk ukpeme ke inuaotop Bethel, ami n̄kedi akpa owo ndikụt mmọ. N̄kpọ nte hour 18 ke mbemiso, ẹma ẹtọt nnyịn ẹban̄a ukpan oro, ntre ima ision̄o ke ekperede ndidi kpukpru n̄wed ye n̄kpọ udọn̄ n̄wed ifep ke n̄kọk itieutom. Ke urua oro eketienede, ẹma ẹdọn̄ mbonubon Bethel ition, esịnede Lloyd, ke ufọk-n̄kpọkọbi.

 Mma mfiọk nte ke se nditọete oro ẹkedude ke ufọk-n̄kpọkọbi ẹkenen̄erede ẹyom ekedi udia eke spirit. Man n̄n̄wam Lloyd, mma mbiere ndisiwet mme “leta ima” nnọ enye. N̄kesitọn̄ọ enye ke ido emi ẹsitọn̄ọde utọ leta oro, edi ekem mma n̄wet kpukpru ibuotikọ Enyọn̄-Ukpeme ndọn̄ nnyụn̄ nsịn ubọk nte edima esie. Ke ọfiọn̄ inan̄ ye ubak ẹma ẹkebe, ẹma ẹsana Lloyd ẹyak.

Ndọ ye N̄kaiso Utom

Ke 1940, eka Lloyd ama edi Australia, ndien Lloyd ama etịn̄ ọnọ enye ete ke nnyịn ima ikere iban̄a ndidọ ndọ. Eka esie ama ọdọhọ yak enye okûdọ ndọ koro eketiede nte ke utịt editịm n̄kpọ emi ama ekpere. (Matthew 24:3-14) Enye n̄ko ama etịn̄ uduak esie ọnọ mme ufan esie iren, edi kpukpru ini mmọ ẹkedọhọ yak enye okûdọ ndọ. Ke akpatre, usen kiet ke February 1942, Lloyd ama ada mi ke ndịbe—ke adianade ye Ntiense inan̄ oro ẹken̄wọn̄ọde ẹte ke mmimọ idiyarakede—aka ọfis usịn ndọ ke n̄wed, ndien nnyịn ima idọ ndọ. Owo ikanamke ndutịm ini oro ke Australia inọ Mme Ntiense Jehovah ndidian ndọ.

Okposụkedi owo mîkayakke nnyịn ika iso ke utom Bethel nnyịn nte mme ọdọ ndọ, ẹma ẹbụp nnyịn m̀mê ikpama ndidụk utom akpan asiakusụn̄. Nnyịn ima inyịme ye inemesịt ndikanam utom ke Wagga Wagga. Utom ukwọrọikọ nnyịn okosụk odu ke idak ukpan, ndien nnyịn ikenyeneke un̄wam ke n̄kan̄ okụk, ntre nnyịn ikenyene ndinen̄ede ntop mbiomo nnyịn nnọ Jehovah.—Psalm 55:22.

Nnyịn ima isiwat ke enan̄ukwak idụk mme obio-in̄wan̄, ikosobo mme enyene-ido owo, inyụn̄ inyene anyan nneme ye mmọ. Ibat ibat owo ẹkenyịme ukpepn̄kpọ Bible. Nte ededi, anyamurua kiet ama enen̄ede ama utom oro nnyịn ikanamde tutu enye esinọ nnyịn mfri ye ikọn̄udia ke urua kiet kiet. Ke ima ikabiat ọfiọn̄ itiokiet ke Wagga Wagga, ẹma ẹfiak ẹkot nnyịn ke Bethel.

Mbonubon Bethel ẹma ẹwọrọ ẹkpọn̄ ọfis Strathfield ke May 1942 ẹkedu ke mme ufọk owo. Mmọ ẹma ẹsikpọn̄ ufọk kiet ẹka efen kpukpru urua iba m̀mê akande oro man ẹfep ndidi  se ẹkụtde. Ke ini ami ye Lloyd ikafiakde ika Bethel ke August, nnyịn ima ikodụn̄ ye mmọ ke kiet ke otu mme ufọk emi. Ke uwemeyo ẹkenọ nnyịn ndinam utom ke kiet ke otu mme ndedịbe itie umịn̄n̄wed oro ẹkesiakde. Ke akpatre, ke June 1943, ẹma ẹdorode ukpan ke utom nnyịn.

Ntịmidem Kaban̄a Utom Esen Idụt

Ke April 1947 ẹma ẹnọ nnyịn akpa n̄wed eben̄e Ufọkn̄wed Enyọn̄-Ukpeme Ukpep Bible eke Gilead, oro okodude ke South Lansing, New York, U.S.A. Kan̄a ke emi, ẹma ẹnọ nnyịn utom edisan̄a nse mme esop ke Australia man isọn̄ọ mmọ idem ke n̄kan̄ eke spirit. Ke ọfiọn̄ ifan̄ ẹma ẹkebe, nnyịn ima ibọ ikot ndidụk ọyọhọ otu 11 eke Gilead. Nnyịn ikenyene urua ita ndida nnam ntịmidem nnyụn̄ ntan̄ mbiomo nnyịn. Nnyịn ima ikpọn̄ ubon ye mme ufan ke December 1947 ika New York ye owo 15 efen ẹtode Australia, oro ẹkenọde ikot ẹdidụk otu oro.

Ọfiọn̄ ifan̄ ke Ufọkn̄wed Gilead ẹma ẹbe usọp usọp, ndien ẹma ẹnọ nnyịn ika utom isụn̄utom ke Japan. Sia akadade ini nditịm mme n̄wed isan̄ nnyịn man ika Japan, ẹma ẹnọ Lloyd utom inikiet efen nte esenyịn oro asan̄ade-san̄a eke Mme Ntiense Jehovah. Mme esop oro ẹkenọde nnyịn isan̄a ikese ẹkedu ọtọn̄ọde ke obio Los Angeles tutu esịm adan̄a Mexico. Nnyịn ikenyeneke ubomisọn̄, ntre ke urua kiet kiet Mme Ntiense ẹma ẹsimen nnyịn ẹto esop kiet ẹka efen ke ima. Mme ikpehe oro ẹkedude ke idak akamba circuit oro ẹnam ubak district Ikọmbakara ita ye eke Spanish ita idahaemi, emi district kiet kiet esịnede circuit duop!

Inikiet inikiet, October 1949 ama edisịm, ndien nnyịn ima itọn̄ọ isan̄ edika Japan ke nsụn̄ikan̄ emi ke ekedide nsụn̄ikan̄ mbonekọn̄. Ẹma ẹsio ikpehe kiet ke nsụn̄ikan̄ oro ẹnịm ẹnọ irenowo ẹnyụn̄ ẹnịm eken ẹnọ iban ye nditọwọn̄. N̄kpasịp usen kiet mbemiso usen oro akanade isịm Yokohama, nnyịn ima isobo oyobio. Nte an̄wan̄ade, oyobio oro akanam enyọn̄ an̄wan̄a, koro ke ini utịn akasiahade ke ndan̄nsiere, October 31, nnyịn ima ikeme ndikụt ofụri uyai Obot Fuji. Nso akwa edidara nnyịn ke obufa efakutom ke emi ekedi ntem!

Ndinam Utom ye Mbon Japan

Nte nnyịn ikekperede itiembehe, nnyịn ima ikụt mme owo ke mme itie ikie oro ẹkenyenede mbubịt idet. Nte nnyịn ikokopde ọkpọsọn̄ uyom, nnyịn ima ikere ite ‘Nso uyom uyom otuowo ke emi edi ntem!’ Kpukpru owo ẹkesịne ikpaukot eto oro akanamde uyom ke obukpọk esụk nsụn̄ikan̄ oro. Ke ima ikadan̄ okoneyo kiet ke Yokohama, nnyịn ima idụk tren ika itieutom isụn̄utom nnyịn ke Kobe. Don Haslett, nsan̄a ubet ukpepn̄kpọ Gilead oro ekedide edisịm Japan ọfiọn̄ ifan̄ ke mbemiso, ama ọbọ ufọk isụn̄utom do ke ukpe okụk. Enye ekedi ediye, akamba ufọk ẹbọpde ke ido ubọpufọk N̄kan̄ Edem Usoputịn oro ekenyenede enyọn̄ iba—akana ata ukpọk!

Man inyene n̄kpọnna, nnyịn ima ikpok nnyanyan̄a ke okụre oro ibri ke isọn̄. Ntem ke ikọtọn̄ọ uwem isụn̄utom nnyịn, inyeneke n̄kpọ ndomokiet ke mîbọhọke se ikọdọn̄ọde ke ekpatisan̄ nnyịn. Nnyịn ima idep ekpri iko utemudia emi ẹdọn̄de ukan̄ ke idak, oro ẹkotde hibachi, ndida nnam ufọk ofiop nnyụn̄ ntem udia. Okoneyo usen kiet, Lloyd ama okụt nte ekemmọ isụn̄utom iba, Percy ye Ilma Iszlaub, ẹsụhọde. Enye ama ekeme ndinam mmọ ẹset ebe ke ndiberede mme window man mbịtmbịt ofụm odụk ufọk. Ami n̄ko mma nsụhọ ini kiet ke adan̄aemi n̄ketemde udia ke iko utemudia oro. Ama ada ini mbemiso ikemehede ye ndusụk n̄kpọ!

Ndikpep usem ekedi akpa n̄kpọ, ndien nnyịn ima ikpep usem Japanese hour 11 ke usen ke ọfiọn̄ kiet. Ke oro ebede, nnyịn ima itọn̄ọ utom ukwọrọikọ ye udịmikọ kiet m̀mê iba oro ikewetde ikama ndida ntọn̄ọ. Ke ata akpa usen oro n̄kọwọrọde, mma nsobo ediye eyenan̄wan kiet, Miyo Takagi, oro akadarade mi. Ke mme mfiakn̄ka, nnyịn ima isịn ukeme ye un̄wam n̄wed ukabadeikọ Japanese ye Ikọmbakara tutu itọn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible. Ke 1999, ke adan̄aemi ikodụkde edinam ediyak ufọkutom n̄kọk itieutom nnọ ke Japan, mma mfiak n̄kụt Miyo, ọkọrọ ye ediwak ndima owo eken oro n̄kekpepde n̄kpọ. Isua 50 ẹmebe, edi mmọ ke ẹsụk ẹdedi ifịk ifịk mme  anditan̄a Obio Ubọn̄, ẹnamde ofụri se mmọ ẹkemede ke utom Jehovah.

Ke Kobe ke April 1, 1950, n̄kpọ nte owo 180 ẹkedụk usọrọ Editi n̄kpa Christ nnyịn. Ke n̄kpaidem nnyịn, ke ndan̄nsiere owo 35 ẹma ẹwọrọ ẹdi ndibuana ke utom ukwọrọikọ. Isụn̄utom kiet kiet ama asan̄a ye mbufa owo emi ita m̀mê inan̄ ke an̄wautom. Mme enyeneufọk ikenemeke nneme ye ami—esenowo oro ekenyenede esisịt ifiọk usem Japanese—edi utu ke oro ẹkeneme nneme ye mme andidụk Editi oro ẹkesemde usem Japanese oro ẹkesan̄ade ye ami. Mme nneme ẹma ẹka iso ke anyan ini, edi n̄kọfiọkke se mmọ ẹkenemede. Mmokop inemesịt nditịn̄ nte ke ndusụk ke otu mbufa owo emi ẹma ẹkọri ke ifiọk ẹnyụn̄ ẹka iso ke utom ukwọrọikọ tutu esịm mfịn.

Ediwak Ifetutom

Nnyịn ima ika iso ke utom isụn̄utom nnyịn ke Kobe tutu 1952, emi ẹkenọde nnyịn ika Tokyo, ebiet emi ẹkenọde Lloyd utom ndise enyịn ke ọfis n̄kọk itieutom. Nte ini akakade, utom esie ama ada enye akanade ofụri Japan ye mme idụt eken. Ke ukperedem, ke kiet ke otu mme edika esie n̄kese Tokyo, Nathan H. Knorr otode ibuot itieutom ofụri ererimbot ama ọdọhọ mi ete: “Yak kan̄a ise, ndi ọmọfiọk ebiet emi ebe fo edikade ke udiana isan̄ zone esie? Australia ye New Zealand.” Enye ama adian do ete: “Afo emekeme nditiene n̄ka edieke enyenede okụk ukpeusụn̄.” Nso nduaidem ke ekedi ntem! Kamse, isua usụkkiet ẹbe tọn̄ọ nte nnyịn ikọkpọn̄ ufọk.

Nnyịn ima isọsọp iwet leta. Eka mi ama an̄wam mi ndidep tiket. Ami ye Lloyd ikọyọhọ ye utom ke mme itieutom nnyịn, ndien nnyịn ikenyeneke okụk ndika n̄kese ubon nnyịn. Ntre emi ekedi ibọrọ akam mi. Nte afo ekemede ndikere, Mama ama enem esịt etieti ndikụt mi. Enye ama ọdọhọ ete, “Ọfọn, ami nyafam okụk nnịm man afo afiak edi ke isua ita ẹma ẹbe.” Nnyịn ima inyọn̄ọ ye oro ke ekikere, edi edi n̄kpọ mfụhọ nditịn̄, enye ama akpa ke July oro eketienede. Nso utịbe utịbe edifiak ndiana kiet ke ami ndori enyịn ndinyene ntem ye enye ke obufa ererimbot!

Tutu ke 1960 utom isụn̄utom ekedi n̄kukụre utom mi, edi ekem mma mbọ leta oro ọkọdọhọde ete: “Ndutịm ẹnamde ọtọn̄ọde ke mfịn emi edi afo ndiyet nnyụn̄ n̄kwọhọde ọfọn̄ nnọ ofụri ubon Bethel.” Ini oro ubon nnyịn ekedi n̄kpọ nte owo 12 kpọt, ntre mma n̄keme ndise mban̄a utom emi ke adianade ye utom isụn̄utom mi.

Ke 1962 ẹma ẹwụri ufọk nnyịn oro ẹkebọpde ke ido ubọpufọk Japan, ndien ẹma ẹbọp obufa Ufọkidụn̄ Bethel oro ekenyenede enyọn̄ itiokiet ke itie oro ke isua oro eketienede. Ẹkenọ mi utom ndin̄wam n̄kparawa ẹdide mbufa mbon Bethel ẹnịm mme ubet mmọ ẹsana ẹnyụn̄ ẹdu ke eti idaha mbemiso mmọ ẹwọrọde. Nte ido edide, owo ikekpepke nditọiren Japan ndinam n̄kpọ ndomokiet ke ufọk. Ẹkedori nsọn̄uyo ke ubọ ukpep ererimbot, ndien mme eka mmọ ẹkesinam kpukpru n̄kpọ ẹnọ mmọ. Ikebịghike mmọ ẹma ẹfiọk ẹte ke n̄kemeke ndinam kpukpru se ẹka mmọ akpanamde. Nte ini akakade, ediwak mmọ ẹma ẹnam n̄kọri ẹsịm edibọ mbufa utom oro ẹsan̄ade ye mbiomo ke esop.

Ke ata ufiop ufiop usen kiet ke ini ndaeyo, eyen ukpepn̄kpọ Bible kiet ama asan̄a akanade itieutom nnyịn, ndien enye ama okụt nte ami n̄keyetde itie uyeremmọn̄ esan̄ukwak. Enye ama ọdọhọ ete, “Mbọk dọhọ owo ekededi oro edide etubom utom ete ke ami n̄kpama ndikpe okụk man ẹda eyenufọk edinam utom emi ọnọ fi.” Mma nnam an̄wan̄a enye nte ke adan̄aemi  ndarade edikere mban̄a esie, mma nnen̄ede nnyịme ndinam se ededi oro ẹkenọde mi ndinam ke esop Jehovah.

Ke n̄kpọ nte ukem ini emi, ẹma ẹnọ mi ye Lloyd ikot ndidụk ọyọhọ otu 39 eke Gilead! Nso ifet ke ekedi ntem ke 1964, ke ndide isua 46, ndifiak n̄ka ufọkn̄wed! Ẹkenọ ukpep oro akpan akpan man ẹn̄wam mbon oro ẹkenamde utom ke mme ọfis n̄kọk itieutom ndise mban̄a mme mbiomo mmọ. Ke ukpep ọfiọn̄ duop oro ama ekebe, ẹma ẹnọ nnyịn ifiak ika Japan. Etisịm ini emi, nnyịn ima inyene se ibede mme anditan̄a Obio Ubọn̄ 3,000 ke idụt oro.

N̄kọri ama ọsọp tutu ke 1972 se ibede Ntiense 14,000 ẹkedu, ndien ẹma ẹbọp obufa ọfis n̄kọk itieutom oro ekenyenede enyọn̄ ition ke Numazu, edem usụk Tokyo. Ke idade ke enyọn̄ ufọk nnyịn, nnyịn ima isikụt ediye Obot Fuji. Ẹma ẹtọn̄ọ ndimịn̄ se iwakde ibe magazine usem Japanese miliọn kiet ke ọfiọn̄ ke akamba obufa ukwak umịn̄n̄wed rotary. Edi ukpụhọde ke okodu ke iso.

Ke utịt utịt 1974, Lloyd ama ọbọ leta oto ibuot itieutom eke Mme Ntiense Jehovah ke Brooklyn oro ẹkenọde enye ikot ndinam utom ke Otu Ukara. Ke akpa mma n̄kere: ‘Ọfọn, utịt edi emi. Sia Lloyd ekenyenede idotenyịn eke heaven ndien ami nnyenede idotenyịn eke isọn̄, ebebịghi m̀mê awawara nnyịn iyadian̄ade. Etie nte Lloyd ekpenyene ndika Brooklyn ye unana edisan̄a ye ami.’ Edi ikebịghike mma nnen̄ede ekikere mi nnyụn̄ n̄wọrọ idụn̄ ye Lloyd ke March 1975.

Mme Edidiọn̄ ke Ibuot Itieutom

Idem ke Brooklyn, esịt Lloyd ekenen̄ede owụhọ ke an̄wautom Japan, ndien enye ama esitịn̄ kpukpru ini aban̄a mme ifiọkutom oro nnyịn ikenyenede do. Edi idahaemi mme ifet ẹma ẹdu ndinam isan̄ ntatara ntatara. Ke akpatre isua 24 oro enye okodude uwem, ẹma ẹnen̄ede ẹda Lloyd ẹnam n̄kpọ ke utom zone, oro akabuanade edinam isan̄ ke ofụri ererimbot. Mma nnam isan̄ ye enye n̄kanade ererimbot ediwak ini.

Ndika n̄kese nditọete Christian nnyịn ke mme idụt efen ama an̄wam mi ndifiọk mme idaha oro ediwak mmọ ẹkedude uwem ẹkenyụn̄ ẹnamde utom. Tutu amama ndifreke iso Entellia oro ekedide isua duop ke emana, eyenan̄wan oro n̄kosobode ke n̄kan̄ edem edere Africa. Enye ama ama enyịn̄ Abasi esinyụn̄ asan̄a hour kiet ye ubak aka onyụn̄ ọnyọn̄ mme mbono esop Christian. Kpa ye ọkpọsọn̄ ukọbọ otode ubon esie, Entellia ama ayak idemesie ọnọ Jehovah. Ke ini nnyịn ikakade ikese esop mmọ, bulb kiet kpọt oro mîkayamake ọkọkọn̄ọ ke okpokoro etịn̄ikọ—ke ẹsiode oro ẹfep, itie usopidem oro ekedi ata ekịm. Ke ofụri ekịm oro, ekedi ndyọ ndyọ n̄kpọ ndikop inem inem ikwọ nditọete oro.

Akpan n̄kpọ udọn̄ ke uwem nnyịn eketịbe ke December 1998, ke ini ami ye Lloyd ikodude ke otu mme isụn̄utom ẹkedụkde Mbono District “Usụn̄ Uwem Abasi” oro ẹkenịmde ke Cuba. Esịtekọm ye idatesịt oro nditọete do ẹkewụtde ke ndusụk nditọete ẹtode ibuot itieutom Brooklyn ndidi ndise mmọ ẹketụk nnyịn didie ntem! Nsụk nteti nte n̄kosobode ndima mbon oro ẹfioride akwa mfiori itoro ẹnọ Jehovah ifịk ifịk.

Ndidu ke Ifụre ye Ikọt Abasi

Okposụkedi ntode Australia, mma nsima mme owo ke ebiet ekededi oro esop Jehovah ọkọnọde mi n̄ka. Ekedi ntre ke Japan, ndien idahaemi mma n̄kodu ke United States ke se ibede isua 25, mmokụt ke edi ukem oro mi. Ke ini ebe mi akakpade, ekikere mi ikedịghe ndifiak nnyọn̄ Australia, edi ekedi ndidu ke Bethel Brooklyn, ebiet emi Jehovah ọdọhọde mi ndu.

Ami ndu idahaemi ke iduọk isua 80. Ke mma n̄kanam utom uyọhọ ini ke isua 61, nsụk nyenyịme ndinam n̄kpọ Jehovah ke ebiet ekededi emi enye okụtde ke mmodot. Ke akpanikọ enye emetịm ese aban̄a mi. Nda se ibede isua 57 oro n̄kekemede ndibuana uwem mi ye edima nsan̄a mi oro akamade Jehovah, ke ọsọn̄urua. Mmenyene mbuọtidem nte ke Jehovah ayaka iso ndidiọn̄ nnyịn, ndien mmọfiọk nte ke Enye idifreke utom nnyịn ye ima enyịn̄ esie eke nnyịn iwụtde.—Mme Hebrew 6:10.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 25]

Ye Mama ke 1956

[Ndise ke page 26]

Ye Lloyd ye otu mme asuanetop Japan ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1950

[Mme ndise ke page 26]

Ye akpa eyen ukpepn̄kpọ Bible mi ke Japan, Miyo Takagi, ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1950 ye ke 1999

[Ndise ke page 28]

Ye Lloyd ke utom magazine ke Japan