Ndausụn̄ Abasi ke Ndimek Nsan̄a Ndọ

“Nyeteme fi, nnyụn̄ n̄wụt fi usụn̄ eke afo edisan̄ade: nyeteme fi, nyetịn̄ fi enyịn mi ke idem.”—PSALM 32:8.

1. Mme n̄kpọ ewe idi akpan n̄kpọ kaban̄a eti ndọ?

 MME amia-ekọmọ ẹtọn̄ọ ndimia ekọmọ mmọ. Akwaikwọ ọkwọ ikwọ ke inem inem uyo esịn do. Utịp edi edinem ikwọ. Iren iba ẹsion̄o ndodobi katọn n̄kpọurua ke akamba ubomisọn̄ mbiomo. Kiet otop mme katọn ọnọ nsan̄a esie, emi okpobide mmọ ata mfefere mfefere onyụn̄ ebetde ndikpobi efen. Edinam mbiba ekpere nditie nte edinam emi mîyomke ukeme. Edi, anie akpakam odomo ndinam mmọ ye unana ndomonse, nsan̄a emi enyenede ukeme, ye akpan akpan eti ndausụn̄ m̀mê item. Ukem ntre, ekeme nditie nte ẹkeme ndinyene eti ndọ ke mbuari. Nte ededi, enye n̄ko ọkọn̄ọ ke eti nsan̄a, ke edidiana kiet nnam n̄kpọ, ye akpan akpan ke eti item. Ke akpanikọ, nnennen ndausụn̄ edi akpan n̄kpọ.

2. (a) Anie ọkọtọn̄ọ ndutịm ndọ, ndien kaban̄a nso uduak? (b) Didie ke ẹnam ndusụk ndutịm ndọ?

² Edi ndammana n̄kpọ akparawa m̀mê n̄kaiferi oro mîdọhọ ndọ ndikere mban̄a nsan̄a ndọ—nsan̄a eyouwem. Tọn̄ọ nte Jehovah Abasi ọkọtọn̄ọ ndọ, ndọ edi edinam ofụri usen. Edi akpa eren oro, Adam, ikemekke-mek n̄wan esie. Jehovah ke ima ima usụn̄ ọkọnọ enye n̄wan. (Genesis 2:18-24) Akpa n̄wan ye ebe ẹkenyene nditọt man ke akpatre mme owo ẹkpeyọhọ isọn̄. Ke akpa ndọ oro ama ekebe, ete ye eka n̄wanndọ ye ebendọ ẹkesiwak ndinam ndutịm ndọ, ndusụk ini ke ẹma ẹkebọ unyịme ẹto mbon oro ẹbuanade. (Genesis 21:21; 24:2-4, 58; 38:6; Joshua 15:16, 17) Ke adan̄aemi mme ndọ oro ẹtịmde-tịm ẹnọ owo ẹsụk ẹdide ọsọ n̄kpọ ke ndusụk idụt ye ido edinam, ediwak owo mfịn ẹsimek nsan̄a ndọ mmọ ke idemmọ.

3. Didie ke ẹkpemek nsan̄a ndọ?

³ Didie ke ẹkpemek nsan̄a ndọ? Uyai—se mmọ ẹmade onyụn̄ eyede mmọ ke enyịn—esikara ndusụk owo. Mbon efen ẹsiyom mme n̄kpọ obụkidem, owo oro editịmde ese aban̄a mmọ edinyụn̄ ọnọde mmọ se mmọ ẹyomde ẹnyụn̄ ẹmade. Edi ndi sụk ekededi ke otu usụn̄ edimek emi ayada okosụn̄ọ ke inem inem itie ebuana oro ọnọde uyụhọ? Mme N̄ke 31:30 ọdọhọ ete: “Mfọnidem edi nsu, [uyai] onyụn̄ edi ikpîkpu edi ẹyetoro n̄wan eke abakde Jehovah.” Ndien ẹkụt akpan n̄kpọ kiet do: Kere ban̄a Jehovah ke ini emekde nsan̄a ndọ.

Ima Ima Ndausụn̄ Otode Abasi

4. Nso un̄wam ke Abasi ọnọ ke ebuana ye edimek nsan̄a ndọ?

⁴ Ima ima Ete nnyịn eke heaven, Jehovah, ọmọnọ Ikọ esie oro ẹwetde-wet man ada nnyịn usụn̄ ke kpukpru n̄kpọ. Enye ọdọhọ ete: “Ami ndi Jehovah Abasi fo, emi n̄kpepde fi usụn̄ udori, nda fi usụn̄ eke afo edisan̄ade.” (Isaiah 48:17) Do, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem ndikụt nti ndausụn̄ anyan ini kaban̄a edimek nsan̄a ndọ ke Bible. Jehovah oyom ndọ nnyịn ebịghi ke nsinsi onyụn̄ ọnọ inemesịt. Ke ntre, enye ọnọ nnyịn un̄wam man ifiọk inyụn̄ itiene mme ndausụn̄ emi. Nte oro idịghe se nnyịn ikpodoride enyịn ima ima Andibot nnyịn ndinam?—Psalm 19:8.

5. Nso idi akpan n̄kpọ ke ndinyene inemesịt oro ebịghide ke ndọ?

⁵ Ke ini Jehovah ọkọtọn̄ọde ndutịm ndọ, enye okoyom ndọ edi nsinsi mbọbọ. (Mark 10:6-12; 1 Corinth 7:10, 11) Ntak edi oro ‘enye  asuade usio-ndọ,’ enyịmede usiondọ n̄kukụre ke ntak “edidue ye erenowo [m̀mê n̄wan].” (Malachi 2:13-16; Matthew 19:9) Ke ntre, ndimek nsan̄a ndọ edi kiet ke otu ata akpan ubiere oro nnyịn ikemede ndinam ndien owo ikpadaha enye mfefere mfefere. Iwakke ubiere oro akamade ekese idatesịt m̀mê mfụhọ nte enye. Ke adan̄aemi eti edimek ekemede ndifori uwem owo nnyụn̄ nnọ enye uyụhọ, idiọk edimek ekeme ndida anana-utịt mfụhọ ndi. (Mme N̄ke 21:19; 26:21) Man ẹka iso ndikop inemesịt, edi akpan n̄kpọ ndinam edimek oro owụtde eti ibuot nnyụn̄ nnyịme ndinam nsinsi ediomi, koro Abasi ọkọtọn̄ọ ndọ nte itie nsan̄a oro edikọride ke edidianakiet ye n̄kemuyo.—Matthew 19:6.

6. Ntak oyomde n̄kparawa owo akpan akpan ẹdu ke ukpeme ke ini ẹmekde nsan̄a ndọ, ndien didie ke mmọ ẹkeme ndinam ubiere oro etịmde owụt eti ibuot?

⁶ Oyom n̄kparawa owo akpan akpan ẹkpeme mbak uyai ikpọkidem ye ọkpọsọn̄ ntụk ẹditịmede ubiere mmọ ke ini mmọ ẹmekde nsan̄a ndọ. Ke akpanikọ, itie ebuana oro ọkọn̄ọde n̄kukụre ke mme utọ n̄kpọ oro ekeme ndisọsọp mbiara nnyụn̄ n̄kabade ndi n̄kpọ oro ẹsịnde ke ndek m̀mê idem ẹsuade-sua. (2 Samuel 13:15) Ke n̄kan̄ eken, imekeme ndikọri ima oro ebịghide nte nnyịn imehede ye nsan̄a ndọ inyụn̄ idide ididiọn̄ọ idem nnyịn etịm ọfọn. Oyom nnyịn n̄ko ifiọk ite ke ekeme ndidi se esịt nnyịn oyomde ke akpa ini ididịghe mfọnn̄kan inọ nnyịn. (Jeremiah 17:9) Oro edi ntak ndausụn̄ Abasi oro odude ke Bible edide ata akpan n̄kpọ. Enye an̄wam nnyịn ndifiọk nte nnyịn ikemede ndinam mme ubiere oro ẹtịmde ẹwụt eti ibuot. Andiwet psalm ama etịn̄ aban̄a Jehovah nte ọdọhọde ete: “Nyeteme fi, nnyụn̄ n̄wụt fi usụn̄ eke afo edisan̄ade: nyeteme fi, nyetịn̄ fi enyịn mi ke idem.” (Psalm 32:8; Mme Hebrew 4:12) Ke adan̄aemi ndọ ekemede ndiyụhọ ndammana udọn̄ nnyịn kaban̄a ima ye nsan̄a, enye n̄ko esikama mme n̄kpọ-ata oro ẹyomde edikọri nsịm ọyọhọ idaha ye mbufiọk.

7. Ntak emi ndusụk owo mîsibọhọ item Bible kaban̄a edimek nsan̄a ndọ, edi emi ekeme ndida n̄kosụn̄ọ ke nso?

⁷ Edi edinam oro owụtde eti ibuot ndinam se Anditọn̄ọ ndọ etịn̄de ke n̄kpọ aban̄ade edimek nsan̄a ndọ. Edi, nnyịn imekeme ndisịn ndibọ item Bible oro ete ye eka m̀mê mbiowo Christian ẹnọde. Nnyịn imekeme ndikere ke mmọ itịmke idiọn̄ọ nnyịn, ndien n̄kpọsọn̄ ntụk ẹkeme ndinụk nnyịn nditiene ekikere esịt nnyịn. Nte ededi, nte ata idem n̄kpọ ọtọn̄ọde ndiwụt  idem, nnyịn imekeme nditua n̄kpọfiọk nte nnyịn mîkanamke ọniọn̄ ọniọn̄ item oro ẹkenọde ke ufọn nnyịn. (Mme N̄ke 23:19; 28:26) Nnyịn imekeme ndikụt ke ima idụhe ke ndọ nnyịn, inyenede nditọ oro ẹsọn̄de ndise mban̄a, ndien ndusụk ikam idọde nsan̄a oro mînịmke ke akpanikọ. Ekpedi n̄kpọ mfụhọ didie ntem edieke ndutịm oro akpadade ekese inemesịt ọsọk nnyịn akabarede edi ntak ekese mfụhọ!

Uten̄e Abasi—Akpan N̄kpọ

8. Didie ke uten̄e Abasi ekeme ndin̄wam ndọ ọsọn̄ọ ada onyụn̄ ada inemesịt edi?

⁸ Nte ẹnyịmede, kiet ndiye eken ke enyịn esin̄wam ndinam ndọ ọsọn̄ọ ada. Edi mmọ mbiba ndima n̄kpọ ukem ukem akam edi akpan n̄kpọ akan ke ndọ ndisọn̄ọ nda nnyụn̄ nnọ inemesịt. Mmọ mbiba ndituak ibuot nnọ Jehovah Abasi anam nsinsi mbọbọ odu onyụn̄ anam edidianakiet odu ke usụn̄ oro n̄kpọ efen ekededi mîkemeke ndinam. (Ecclesiastes 4:12) Ke ini n̄wan ye ebe ẹdide Christian ẹkọn̄de uwem mmọ ke utuakibuot akpanikọ Jehovah, mmọ ẹsidiana kiet ke n̄kan̄ eke spirit, eke ekikere, ye eke ido uwem. Mmọ ẹsikpep Ikọ Abasi ọtọkiet. Mmọ ẹsibọn̄ akam ọtọkiet, ndien oro adian esịt mmọ ọtọkiet. Mmọ ẹsisan̄a ye kiet eken ẹka mme mbono esop Christian ẹnyụn̄ ẹnam utom ọtọkiet ke an̄wautom. Kpukpru emi ẹn̄wam ndinam mbọbọ eke spirit odu, oro anamde mmọ ẹtetịm ẹsịk ẹkpere kiet eken. Ke akam edide akpan n̄kpọ akan, enye esisụn̄ọ ke edidiọn̄ Jehovah.

9. Nso ke Abraham akanam ke ebuana ye ediyom n̄wan nnọ Isaac, ndien ye nso utịp?

⁹ Ke ntak edu uten̄e Abasi esie, anam-akpanikọ ete-ekpụk oro Abraham ama oyom ndinem Abasi esịt ke ini ekedide edisịm edimek n̄wan nnọ Isaac eyen esie. Abraham ama ọdọhọ eyenufọk esie oro enye ọkọbuọtde idem ete: “Nyanam fi otomo Jehovah, Abasi enyọn̄ ye Abasi isọn̄, ete ke afo ududaha n̄wan unọ eyen mi ke otu nditọ-iban mbon Canaan emi ami ndụn̄de  ke otu mmọ: edi afo ayaka ke isọn̄ oro n̄kotode, ye idụt emana mi, akada n̄wan ọnọ Isaac eyen mi. Jehovah . . . ọyọdọn̄ angel esie ebem fi iso, ndien afo ayada n̄wan ko ọnọ eyen mi.” Rebekah ekedi n̄wọrọnda n̄wan, emi Isaac ekenen̄erede ama.—Genesis 24:3, 4, 7, 14-21, 67.

10. Mme mbiomo N̄wed Abasi ewe ẹbiomo mme ebe ye ibanndọ?

¹⁰ Edieke nnyịn idide mme Christian oro mîdọhọ ndọ, uten̄e Abasi ayan̄wam nnyịn ndikọri mme edu oro ẹdin̄wamde nnyịn ndisịm mme n̄kpọ N̄wed Abasi ẹyomde ke ndọ. Ndusụk ke otu mbiomo mme ebe ye ibanndọ ẹdi mmọ emi apostle Paul asiakde mi: “Iban, ẹsụk idem ẹnọ mme ebe mbufo, nte ẹnam ẹnọ Ọbọn̄ . . . Mme ebe, ẹma iban mbufo, kpa nte Christ akamade ufọk Abasi, okonyụn̄ ayakde Idem ọnọ ke ibuot esie . . . Kpa ntre ke mme ebe ẹkpema iban mmọ nte idem mmọ. . . . Yak owo kiet kiet ama n̄wan esiemmọ nte amade idem esie: n̄wan onyụn̄ eten̄e ebe esie.” (Ephesus 5:22-33) Nte nnyịn ikemede ndikụt, mme ikọ Paul eke odudu spirit ẹdori nsọn̄uyo ke nte ẹyomde ima ye ukpono. Ndinam item emi abuana ukpono ukpono mbak Jehovah. Enye oyom ediyak idem nnọ ke ofụri esịt, ke mme ini mfọnọn̄kpọ ye ndiọhọn̄kpọ. Mme Christian oro ẹkerede ẹban̄a ndọ ẹkpenyene ndikeme ndibiom mbiomo emi.

Ndibiere Ini Ndidọ Ndọ

11. (a) Nso item aban̄ade ini emi ẹkpedọde ndọ ke ẹnọ ke N̄wed Abasi? (b) Nso uwụtn̄kpọ iwụt ọniọn̄ oro odude ke nditiene item Bible oro ẹwetde ke 1 Corinth 7:36?

¹¹ Ndifiọk ini emi owo eben̄ede idem ndidọ ndọ edi akpan n̄kpọ. Sia emi okpụhọrede to ke owo kiet sịm owo efen, N̄wed Abasi inịmke isua emana. Nte ededi, enye owụt nte ke etịm ọfọn ndibet tutu nnyịn ‘ibe nsehe uyen,’ ini emi udọn̄ idan̄ ekemede nditịmede eti ubiere. (1 Corinth 7:36, NW) Michelle ọdọhọ ete: “Ke ini n̄kesikụtde nte mme ufan mi ẹwọrọde an̄wa ẹnyụn̄ ẹdọde ndọ, ediwak mmọ ke mme isua uyen, ekesidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndinam item emi ndusụk ini. Edi mma mfiọk nte ke item emi oto Jehovah, ndien enye esitịn̄ n̄kpọ oro edide ke ufọn nnyịn kpọt ọnọ nnyịn. Ke adan̄aemi n̄kebetde ndidọ ndọ, mma n̄keme ndiwụk ntịn̄enyịn ke itie ebuana mi ye Jehovah ndinyụn̄ nnyene ndusụk ifiọk ke uwem, emi afo mûkemeke ndinyene ke mme isua uyen. Ndusụk isua ke ukperedem, mma ntịm ndu ke mben̄eidem ndise mban̄a mme mbiomo ọkọrọ ye mme mfịna oro ẹsidemerede ke ndọ.”

12. Ntak owụtde eti ibuot nditre ndibụmede ndụk ndọ ke adan̄aemi owo edide uyen?

¹² Mbon oro ẹbụmerede ẹdụk ndọ ke adan̄aemi ẹsụk ẹdide uyen ẹsiwak ndikụt nte ke mme udọn̄ mmọ ye se mmọ ẹmade ẹsikpụhọde nte mmọ ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha. Mmọ ẹsidi ẹdifiọk adan̄aoro ẹte ke mme n̄kpọ oro mmimọ ke akpa ikamade inen̄ekede idi aba akpan n̄kpọ. Uyen Christian kiet ekebiere ndidọ ndọ ke ini enye edide isua 16 ke emana. Eka eka esie ọkọdọ ndọ ke edide ukem isua emana oro, kpa ntre ye eka esie. Ke ini akparawa oro enye akamade ekesịnde ndidọ enye ke ini oro, enye ama emek owo efen oro ekenyịmede ndinam ntre. Nte ededi, ke ukperedem enye ama enen̄ede eseme aban̄a ibụmede ibụmede ubiere esie.

13. Mbon oro ẹdụkde ndọ ke ini mîkemke ẹsiwak ndinana nso?

¹³ Ke ini ikerede iban̄a ndọ, edi akpan n̄kpọ nditịm mfiọk ofụri se ibuanade. Ndọ oro ini mîkemke ekeme ndikama ata ediwak mfịna oro mme ọdọ ndọ ẹdide uyen mîketịmke idem ndise mban̄a. Mmọ ẹkeme ndinana mbufiọk ye ukeme oro ẹyomde man ẹse ẹban̄a mme mfịghe ndọ ye edibọk nditọ. Nnyịn ikpenyene ndidọ ndọ n̄kukụre ke ini nnyịn ima ikeben̄e idem ke n̄kan̄ eke obụk, eke ekikere, ye eke spirit ndidụk nsinsi itie nsan̄a.

14. Nso ke ẹyom man ẹse ẹban̄a mme mfịghe mfịghe idaha ke ndọ?

¹⁴ Paul ama ewet ete ke mbon oro ẹdọde ndọ “ẹyekụt ukụt ke obụkidem.” (1 Corinth 7:28) Mme mfịna ẹyedemede koro mmọ ẹdide nsio nsio owo iba, ndien usụn̄ ukere n̄kpọ mmọ oyokpụhọde. Ke ntak unana mfọnmma, ekeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndiyọhọ utom oro N̄wed Abasi ọnọde nnyịn ke ndutịm ndọ. (1 Corinth 11:3; Colossae 3:18, 19; Titus 2:4, 5; 1 Peter 3: 1, 2, 7) Ẹsiyom edikọri nsịm ọyọhọ idaha ye edinyene iwụk ke n̄kan̄ eke spirit ke ndiyom nnyụn̄ ntiene ndausụn̄ Abasi man ẹse ẹban̄a mme mfịghe mfịghe idaha ke ima ima usụn̄.

15. Nso udeme ke mme ete ye eka ẹkeme ndinyene ke nditịm nditọ mmọ idem nnọ ndọ? Nam an̄wan̄a.

¹⁵ Mme ete ye eka ẹkeme nditịm nditọ mmọ idem nnọ ndọ ebe ke ndin̄wam mmọ ẹfiọk nte edide akpan n̄kpọ nditiene ndausụn̄ Abasi. Ebede ke ndida N̄wed Abasi ye mme N̄wed Christian nnam n̄kpọ uforo uforo, mme ete ye eka ẹkeme ndin̄wam nditọ mmọ ndibiere m̀mê mmọ m̀mê owo oro mmọ ẹduakde ndidọ ẹben̄e idem ndibiom mbiomo ndọ. * Blossom emi edide isua 18 ke emana ekekere ke imọ ima ima akparawa kiet oro okodude ke esop mmimọ. Akparawa oro ekedi asan̄autom asiakusụn̄ uyọhọ ini, ndien mmọ ẹma ẹyom ndidọ ndọ. Edi ete ye eka Blossom ẹma ẹdọhọ enye ebet ke isua kiet, ẹkerede ẹte ke enye okosụk edi ekpri eyenọwọn̄. Blossom ama ewet ke ukperedem ete: “Mmokop inemesịt etieti nte ke mma nnam ọniọn̄ ọniọn̄ item oro. Ke ufan̄ isua kiet oro, mma n̄kọri ke ndusụk udomo nnyụn̄ ntọn̄ọ ndikụt nte ke akparawa emi ikenyeneke mme edu oro ẹdinamde enye edi eti nsan̄a ndọ. Nte ini akakade enye ama ọkpọn̄ esop, ndien mma mbọhọ se ikpekedide afanikọn̄ ke uwem mi. Ọfọn didie ntem ndinyene ete ye eka oro ẹnyenede eti ibuot, oro ẹkemede ndiberi edem ke ubiere mmọ!”

‘Dọ Owo Abasi Ikpọn̄-Ikpọn̄’

16. (a) Didie ke ẹkeme ndidomo mme Christian ke se iban̄ade ‘edidọ owo Abasi ikpọn̄-ikpọn̄’? (b) Ke ini ẹsobode idomo ndidọ owo oro mînịmke ke akpanikọ, mme Christian ẹkpetie ẹkere nso?

¹⁶ Item oro Jehovah ọnọde mme Christian edi ata in̄wan̄-in̄wan̄: ‘Dọ owo Abasi ikpọn̄-ikpọn̄.’ (1 Corinth 7:39) Ẹkeme ndidomo mme ete ye eka ẹdide Christian ye nditọ mmọ ke afan̄ emi. Didie ke edi ntre? N̄kparawa owo ẹkeme ndiyom ndidọ ndọ, edi mme nsan̄a ẹkeme ndinana ke esịt esop. Ke nsụhọde n̄kaha etie nte edi ntre. Iban oro ẹdude ẹkeme ndiwak n̄kan iren oro ẹdude ke ndusụk n̄kann̄kụk mîdịghe ekeme nditie nte ke owo oro odotde idụhe ke n̄kann̄kụk oro. Akparawa oro mîdịghe andibuana ke esop oro ama akayak idem ọnọ ekeme ndiwụt udọn̄ ke idem n̄kaiferi Christian (mîdịghe n̄kaiferi oro mîdịghe andibuana ke esop oro ama akayak idem ọnọ ekeme ndiwụt udọn̄ ke idem akparawa Christian), ndien mfịghe esidu ndifụmi mme idaha oro Jehovah enịmde. Ke mme utọ idaha oro, ọkpọfọn nditie n̄kere uwụtn̄kpọ Abraham. Usụn̄ kiet oro enye okomụmde eti itie ebuana akama ye Abasi ekedi ndikụt nte ke Isaac eyen esie ọdọ ata andituak ibuot nnọ Jehovah. Isaac ama anam ukem oro ye Jacob eyen esie. Emi ama oyom ukeme oto kpukpru mbon oro ẹkebuanade, edi oro ama enem Abasi esịt ama onyụn̄ osụn̄ọ ke edidiọn̄ esie.—Genesis 28:1-4.

17. Ntak emi ndidọ owo oro mînịmke ke akpanikọ ekemede ndikama afanikọn̄, ndien nso idi ata akpan ntak ‘ndidọ owo Abasi ikpọn̄-ikpọn̄’?

¹⁷ Ke ibat ibat idaha, owo oro mînịmke ke akpanikọ esikabade edi Christian ke akpatre. Nte ededi, ndidọ mbon oro mînịmke ke akpanikọ esiwak ndikama afanikọn̄. Mbon oro ẹbọpde idemmọ utịn̄e utịn̄e ibuanake mme ukem edinịm ke akpanikọ, mme edumbet, m̀mê mme utịtmbuba. (2 Corinth 6:14) Emi ekeme ndinam nneme ye inemesịt okûdu ke ndọ. Ke uwụtn̄kpọ, Christian an̄wan kiet ama enen̄ede eseme aban̄a akpanikọ oro nte ke mbono esop oro ọbọpde-ọbọp asuanade, imọ isikemeke ndinyọn̄ ufọk n̄keneme mme n̄kpọ eke  spirit ye nsan̄a ndọ imọ oro mînịmke ke akpanikọ. Nte ededi, ke edide akpan n̄kpọ akan ‘ndidọ owo Abasi ikpọn̄-ikpọn̄’ edi edinam akpanikọ nnọ Jehovah. Ke ini nnyịn inamde n̄kpọ ekekem ye Ikọ Abasi, esịt isibiomke nnyịn, koro nnyịn inamde se “inemde enye esịt.”—1 John 3:21, 22.

18. Ke ini ikerede iban̄a ndọ, mme akpan n̄kpọ ewe ke ikpọnọ ntịn̄enyịn, ndien ntak-a?

¹⁸ Ke ini ikerede iban̄a ndọ, eti ido ye idaha eke spirit nsan̄a oro ẹyomde ndidọ ẹkpenyene ndidi mme akpan n̄kpọ oro ẹbehede nnyịn. Edu Christian, adianade ye ima ẹnyenede ẹnọ Abasi ye utuakibuot ofụri ukpọn̄, ẹnen̄ede ẹdi akpan n̄kpọ ẹkan uyai ikpọkidem. Mbon oro ẹdarade ẹnyụn̄ ẹbiomde mbiomo mmọ ndidi nsan̄a ndọ oro ọsọn̄de idem ke n̄kan̄ eke spirit ẹnyene unyịme Abasi. Ndien akakan odudu oro n̄wan ye ebe ẹkemede ndinyene oto edem mbiba ndituak ibuot nnọ Andibot nnyụn̄ nnyịme ndausụn̄ esie ọyọhọ ọyọhọ. Ke usụn̄ emi ke ẹnọ Jehovah ukpono, ndien ẹtọn̄ọ ndọ oro ye eti itiat idakisọn̄ eke spirit oro editịpde esịn ke mbọbọ oro ndisọn̄ọ nda.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?

• Ntak ẹyomde ndausụn̄ Abasi man ẹmek nsan̄a ndọ oro odotde?

• Didie ke uten̄e Abasi an̄wam ndisọn̄ọ mbọbọ ndọ?

• Didie ke mme ete ye eka ẹkeme nditịm nditọ mmọ idem nnọ ndọ?

• Ntak edide akpan n̄kpọ ‘ndidọ owo Abasi ikpọn̄-ikpọn̄’?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Mme ndise ke page 17]

Ndida item Abasi nsịn ke edinam ke ndimek nsan̄a ndọ fo ekeme ndisụn̄ọ ke ekese inemesịt

[Mme ndise ke page 18]

Uwak edidiọn̄ ẹsisụn̄ọ ẹto ‘ndidọ owo Abasi ikpọn̄-ikpọn̄’