Ndisan̄a Mbịne Akpatre Edikan!

“Sese, afia enan̄-mbakara; andidoro enye ke edem onyụn̄ enyene utịgha; ẹnyụn̄ ẹnọ enye anyanya; ndien enye ọwọrọ [akakan onyụn̄ okụre edikan esie, NW].” —EDIYARADE 6:2.

1. Mme ewe n̄kpọntịbe ini iso ke John okokụt ke n̄kukụt?

 EBEDE ke ndausụn̄ spirit Abasi, apostle John ama ekeme ndise ini iso n̄kesịm n̄kpọ nte isua 1,800 onyụn̄ etịn̄ aban̄a edidori Christ ke ebekpo nte Edidem. Ama oyom John enyene mbuọtidem man enịm se enye okokụtde ke n̄kukụt ke akpanikọ. Mfịn nnyịn imenyene in̄wan̄-in̄wan̄ uyarade nte ke edidori ke ebekpo oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a mi ama ada itie ke 1914. Nnyịn imada enyịn ikike ikụt nte Jesus Christ ọwọrọde “akakan onyụn̄ okụre edikan esie.”

2. Didie ke Devil akanam n̄kpọ aban̄a emana Obio Ubọn̄, ndien emi edi uyarade nso?

 ² Ke Obio Ubọn̄ ama akamana, ẹma ẹbịn Satan ẹsio ke heaven, anamde enye ada akwa ifụtesịt an̄wana ọkpọsọn̄ en̄wan, edi oro ikanamke enye akan. (Ediyarade 12:7-12) Iyatesịt esie anam mme idaha ererimbot ẹkaka iso ndidiọk. Etie nte n̄kaowo ke abiara. Emi edi in̄wan̄-in̄wan̄ uyarade ọnọ Mme Ntiense Jehovah nte ke Edidem mmọ ke asan̄a aka ‘ndikụre edikan esie.’

Ẹtọn̄ọ N̄ka Obufa Ererimbot

3, 4. (a) Mme ukpụhọde ewe ke ẹnam ke usụn̄ unam n̄kpọ ke esop Christian tọn̄ọ nte Obio Ubọn̄ akamana, ndien ntak ẹkeyomde ẹnam mmọ? (b) Nso ufọn ke mme ukpụhọde emi ẹnyene, nte Isaiah ekebemde iso etịn̄?

³ Ke ndondo oro Obio Ubọn̄ ama akamana, ini ama ekem ndinam esop Christian oro ẹtan̄de ẹbok—emi enyenede mbiomo Obio Ubọn̄ efen efen idahaemi—enen̄ede odu ke n̄kemuyo ye uwụtn̄kpọ eke esop Christian akpa isua ikie. Ntem, ke nsiondi (Ikọmbakara) esie eke June 1 ye 15, 1938, Enyọn̄-Ukpeme ama odụn̄ọde nte ẹkpenamde n̄kpọ ke esop Christian. Ke ukperedem, nsiondi eke July 1, 1972, ama owụt ata in̄wan̄-in̄wan̄ se Otu Ukara eke eyomfịn edide ke ibuotikọ oro “Otu Ukara nte Ökpuhörede Ökpöñ Ñka Ibet.” Ke 1972, ẹma ẹmek mme otu mbiowo man ẹnọ mme esop n̄kann̄kụk un̄wam ye ndausụn̄.

⁴ Edifiak n̄wụk ndutịm edise enyịn oro odotde ama enen̄ede ọsọn̄ọ esop Christian idem. Mme ndutịm oro Otu Ukara akanamde ndinọ mbiowo ukpep ke mme utom mmọ, esịnede edinọ mmọ ukpep ke mme n̄kpọ ẹban̄ade ikpe, ẹma ẹtịp n̄ko ẹsịn ke emi. Ẹma ẹbem iso ẹtịn̄ ẹban̄a mme n̄kaiso ukpụhọde ke usụn̄ unam n̄kpọ esop Abasi eke isọn̄ ye nti  utịp esie ke Isaiah 60:17: “Nyada gold ndinịm ke itie okpoho, nyada silver ndinịm ke itie ukwak, ye okpoho ke itie eto, ye ukwak ke itie itiat: ndien nyanam mbọn̄ fo ẹdi emem, nyonyụn̄ nnam mme andikara fi ẹdi edinen ido.” Mme in̄wan̄-in̄wan̄ ukpụhọde emi ẹma ẹwụt edidiọn̄ Abasi, ẹma ẹnyụn̄ ẹwụt nte ke Abasi ama enyịme mbon oro ẹkenọde Obio Ubọn̄ esie ifịk ifịk ibetedem.

5. (a) Didie ke Satan akanam n̄kpọ aban̄a edidiọn̄ oro Jehovah ọkọdiọn̄de ikọt Esie? (b) Nte ekemde ye Philippi 1:7, didie ke ikọt Jehovah ẹnam n̄kpọ ẹban̄a iyatesịt Satan?

⁵ Satan ama okụt ima ima ntịn̄enyịn ye ndausụn̄ oro Abasi ọkọnọde ikọt esie ke Obio Ubọn̄ ama akamana. Ke uwụtn̄kpọ, ke 1931 ekpri otu Christian emi ẹma ẹtịn̄ an̄wan̄wa ẹte ke mmimọ idịghe sụk Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible. Nte ekemde ye Isaiah 43:10, mmimọ idi Mme Ntiense Jehovah! Edide eketịbe ke mbuari m̀mê iketịbeke ke mbuari, Devil ama ọtọn̄ọ anana-mbiet ukọbọ ke ofụri ererimbot. Idem ke mme idụt oro ẹdiọn̄ọde nte ẹnyenede ifụre ido ukpono, utọ nte United States, Canada, ye Germany, ẹma ẹsinyịk mme Ntiense ndien ndien ndida ibet n̄n̄wana man ẹka iso ẹnyene ifụre utuakibuot mmọ. Etisịm 1988, N̄kponn̄kan Esopikpe U.S. ama odụn̄ọde ikpe 71 oro ẹkebuanade Mme Ntiense Jehovah, ndien mbahade iba ke itie ita ke otu emi ẹma ẹtebe mmọ. Mfịn, ke ẹkpe ikpe ke ofụri ererimbot man “ẹkpeme ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ ẹwụk eti mbụk nte ekemde ye ibet,” kpa nte ẹkenamde ke akpa isua ikie.—Philippi 1:7, NW.

6. Nte mme ukpan ẹma ẹbiọn̄ọ ikọt Jehovah ndisan̄a n̄ka iso? Nam an̄wan̄a.

⁶ Ke iduọk isua 1930, ke mme isua ẹkedade ẹkesịm Ekọn̄ Ererimbot II, mme ukara ufịk ẹma ẹdori ukpan ke utom Mme Ntiense Jehovah ke Germany, Spain, ye Japan, ke ndisiak ita kpọt. Edi ke isua 2000, idụt ita emi kpọt ẹma ẹnyene se ikperede ndisịm mme ifịk ifịk anditan̄a Obio Ubọn̄ Abasi 500,000. Oro ama ekpere ndiwak utịm ikoduop n̄kan ibat Mme Ntiense ke ofụri ererimbot ke 1936! Nte an̄wan̄ade, ukpan ikemeke ndibiọn̄ọ ikọt Jehovah ndisan̄a n̄ka iso ke idak Adausụn̄ mmọ oro akande, kpa Jesus Christ.

7. Nso n̄wọrọnda n̄kpọntịbe ikada itie ke 1958, ndien nso n̄wọrọnda ukpụhọde idu toto ke ini oro?

⁷ Ẹkekụt edisan̄a n̄ka iso didie ntem ke 1958, ke ini ẹkenịmde n̄kponn̄kan mbono oro akanam Mme Ntiense Jehovah ẹnịmde ke New York City, kpa Mbono Uduak Abasi eke Ofụri Ererimbot, ye n̄wakn̄kan ibat mme andidụk ẹdide 253,922. Etisịm 1970 mmọ ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ utom ke idụt ita oro ẹkesiakde ke ẹnyọn̄ emi, ke ẹsiode se ẹkediọn̄ọde ini oro nte East Germany ẹfep. Edi Mme Ntiense ke ẹkesụk ẹdu ke idak ukpan ke akwa Soviet Union ye ke mme idụt oro ẹkedianade ye enye ke Ediomi Warsaw. Mfịn, se iwakde ibe mme ifịk ifịk Ntiense 500,000 ẹdu ke n̄kani idụt Communist emi.

8. Nso idi utịp edidiọn̄ emi Jehovah ọdiọn̄de ikọt esie, ndien nso ke Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eketịn̄ aban̄a emi ke 1950?

⁸ Ẹda n̄kọri ẹdiọn̄ Mme Ntiense Jehovah koro mmọ “ẹbem iso ẹyom Obio Ubọn̄ [Abasi] ye edinen ido Esie.” (Matthew 6:33) Ke ata ata usụn̄, ntịn̄nnịm ikọ Isaiah enyenyene edisu: “Ekpri ayakabade edi tọsịn, esisịt oyonyụn̄ akabade edi ọkpọsọn̄ idụt: ami Jehovah nyanam enye awara ke ekem ini esie.” (Isaiah 60:22) Ndien n̄kọri ke aka iso. Ke isua duop kpọt emi ẹkebede, ibat mme ifịk ifịk andida nnọ ukara Obio Ubọn̄ ọdọk ke se ibede owo 1,750,000. Mmọ emi ke unyịmesịt ẹkabade ẹdi ubak otu emi Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara) eketịn̄de aban̄a ke 1950 ete: “Abasi ke atan̄ n̄ka obufa ererimbot obok idahaemi. . . . Otu emi ọyọbọhọ Armageddon, . . . akpa mme andidụn̄ ke ‘obufa isọn̄’ . . . , oro ẹtịmde ke ido ukara Abasi, ẹfiọkde ndutịm esop.” Ibuotikọ oro ama eberi ete: “Do, ẹyak kpukpru nnyịn isan̄a ikpat kiet ika iso, nte n̄ka obufa ererimbot!”

9. Didie ke mme n̄kpọ oro Mme Ntiense Jehovah ẹkpepde ke ediwak isua emi ẹbede ẹnyene ufọn?

⁹ Kan̄a ke emi, n̄ka obufa ererimbot oro  akade-ka iso ndikọri mi ekpep nditịm nnam n̄kpọ ke usụn̄ oro enyenede ata akamba ufọn mfịn ndien eyedi ayakam enyene ufọn ke utom edifiak n̄wụk ke Armageddon ebede. Ke uwụtn̄kpọ, Mme Ntiense ẹkpep nditịm ikpọ mbono, ndinọ un̄wam usọp usọp ke mbabuat idaha, ndinyụn̄ mbọp ufọk usọp usọp. Edinam emi anam ediwak owo ẹma ẹnyụn̄ ẹkpono Mme Ntiense Jehovah.

Ndinen̄ede Mme Ukwan̄ Ekikere

10, 11. Nam an̄wan̄a nte ẹkenen̄erede ukwan̄ ekikere oro ẹkenyenede ẹban̄a Mme Ntiense Jehovah.

¹⁰ Nte ededi, odu mme owo oro ẹdoride Mme Ntiense Jehovah ikọ ẹte ke mmọ idụhe uwem ikekem ye n̄kaowo. Emi edi akpan akpan ke ntak idaha Mme Ntiense oro ọkọn̄ọde ke Bible ke mme utọ n̄kpọ nte edikịm iyịp nsịn ke idem, edida san̄asan̄a, edin̄wọn̄ sika, ye ido uwem. Edi mme owo ẹtọn̄ọ ndinyịme ke udomo oro ọkọride-kọri nte ke ekikere Mme Ntiense odot se ẹkpekerede ẹban̄a. Ke uwụtn̄kpọ, abiaibọk kiet ke Poland ama okot ufọkutom utịmutom eke Mme Ntiense Jehovah ke urụk ukopikọ onyụn̄ ọdọhọ ete ke imọ ye mme nsan̄autom imọ ke ufọkibọk ima ida ediwak hour ndineni mban̄a edikịm iyịp nsịn ke idem. Se ikọtọn̄ọde eneni oro ekedi ibuotikọ oro ọkọwọrọde usen oro ke Dziennik Zachodni, n̄wedmbụk n̄kpọntịbe Poland. Abiaibọk oro ama enyịme ete: “Mmeseme mban̄a ebeubọk usụn̄ emi ẹdade iyịp ẹnam n̄kpọ ke afan̄ ibọkusọbọ. Ẹnyene ndikpụhọde emi, ndien mmokop inemesịt nte ke owo ama ọtọn̄ọ ibuot nneme emi. N̄kpama ndinyene ntọt efen efen.”

¹¹ Ke mbono oro ẹkenịmde isua oko, mbiausọbọ ẹtode Canada, Europe, Israel, ye United States, ẹma ẹneme ibuotikọ oro ẹketịmde man an̄wam mbiaibọk ndisọbọ mbon udọn̄ọ idem ye unana edida iyịp. Ẹma ẹtịn̄ ke mbono emi ẹkenịmde ke Switzerland mi, ẹte ke edide isio ye ekikere ediwak owo, ibat mbon udọn̄ọ emi ẹkebọde edikịm iyịp nsịn  ke idem oro ẹkpan̄ade ẹnen̄ede ẹwak ẹkan mbon udọn̄ọ emi mîkọbọhọ edikịm iyịp nsịn ke idem. Mbon udọn̄ọ ẹdide Mme Ntiense ke ofụri ofụri ẹma ẹkeme ndisọp n̄kpọn̄ ufọkibọk n̄kan mbon oro ẹkedade iyịp ẹsọbọ mmọ idem, emi nte utịp esiwakde ndisụhọde okụk usọbọidem.

12. Nọ uwụtn̄kpọ ke nte mme ọwọrọiso owo ẹtorode idaha oro Mme Ntiense Jehovah ẹkedade ẹkpọn̄ ukaraidem.

¹² Ẹtịn̄ ediwak nti ikọ n̄ko ẹban̄a edida san̄asan̄a oro Mme Ntiense Jehovah ẹkedade mbemiso ye ke ini Ekọn̄ Ererimbot II ke ini mmọ ẹkeyọde ke idak Nazi. Vidio oro Jehovah’s Witnesses Stand Firm Against Nazi Assault, oro Mme Ntiense Jehovah ẹsiode oro ẹkewụtde ke akpa ini ke itienna ekikere Ravensbrück ke Germany ke November 6, 1996, ama anam ẹtịn̄ ediwak nti ikọ. Ke ntọn̄ọ utọ ediwụt oro kiet ke ọwọrọetop itienna ekikere Bergen-Belsen ke April 18, 1998, Dr. Wolfgang Scheel, adausụn̄ ke Ebiet Unọ Ukpep Ukaraidem ke Lower Saxony, ama enyịme ete: “Kiet ke otu akpanikọ eke mbụk emi akamade esuene akan edi nte ke Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹnen̄ede ẹsịn Ukara Nazi ẹkan nte mme ufọkabasi Christian ẹkesịnde. . . . Inamke n̄kpọ m̀mê nnyịn ikere didie iban̄a mme ukpepn̄kpọ ye ifịk ido ukpono eke Mme Ntiense Jehovah, odot ẹkpono nsọn̄ọnda oro mmọ ẹkewụtde ke ini ukara Nazi.”

13, 14. (a) Nso nnennen ikọ otode ebiet emi owo mîkodorike enyịn ke ẹketịn̄ ke ufọn mme akpa Christian? (b) Nọ mme uwụtn̄kpọ nti ikọ oro ẹtịn̄de ke ufọn ikọt Abasi mfịn.

¹³ Ke ini mme ọwọrọiso owo m̀mê esopikpe ẹtịn̄de ikọ ke ufọn Mme Ntiense Jehovah ke mme ibuot nneme oro ẹdemerede eneni, emi ekeme ndisụhọde asari onyụn̄ anam ẹma Mme Ntiense. Emi esiwak ndiberede usụn̄ nnọ mmọ ndineme nneme ye mbon oro akananam mînyịmeke ndikpan̄ utọn̄. Ẹdara mme utọ ikọ oro, ndien Mme Ntiense Jehovah ẹnen̄ede ẹwụt esịtekọm ẹban̄a mmọ. Emi eti nnyịn aban̄a se iketịbede ke akpa isua ikie ke Jerusalem. Ke ini Sanhedrin, esop enyọn̄ mme Jew, ẹkeyomde ndiwot mme Christian ke ntak ifịk ifịk ukwọrọikọ mmọ, Gamaliel, “ekpep-ibet emi kpukpru mbio-obio ẹkponode,” ama odụri mmọ utọn̄ ete: “Mbufo mbon Israel, ẹkpeme se mbufo ẹyomde ndinam ye mmọ emi. . . . Ẹdianade ẹkpọn̄ mmọ emi, ẹsana mmọ ẹyak: koro edieke odu emi m̀mê utom emi otode owo, oyowụre: edi edieke otode Abasi, mbufo idikemeke ndiwụri mmọ; mbak . . . mbufo ẹdiyoho idem nte ẹn̄wanade ye Abasi.”—Utom 5:33-39.

¹⁴ Ukem nte Gamaliel, mme ọwọrọiso owo ẹtịn̄ ikọ ke ndondo emi ẹyom ẹnọ Mme Ntiense Jehovah ifụre ido ukpono. Ke uwụtn̄kpọ, akani etieibuot okpokoro N̄ka Ofụri Ererimbot Kaban̄a Ifụre Ido Ukpono ye Ifụre Ukpepn̄kpọ ama afan̄a ete: “Owo ikpesịnke ndinọ ido ukpono unen esie n̄kukụre koro mme owo ẹdade mme edinịm ke akpanikọ esie nte se owo mînyịmeke m̀mê se mîdotke.” Ndien ataifiọk ukpepn̄kpọ ido ukpono ke ufọkn̄wed ntaifiọk Leipzig ama obụp akpan mbụme kiet aban̄a n̄ka ukara Germany oro ẹketịmde man odụn̄ọde mme inua-okot isio n̄ka ido ukpono, ete: “Ntak emi ẹkpedụn̄ọrede n̄kpri otu ido ukpono kpọt edi owo mîdụn̄ọkede ikpọ ufọkabasi iba [Ufọkabasi Catholic ye Ufọkabasi Lutheran]?” Nnyịn imekeme ndisọsọp n̄kụt ibọrọ ke mme ikọ akani akwa owo ukara Germany, emi ekewetde ete: “Eyịghe idụhe nte ke mme enyene ukwan̄  ifiopesịt ke ufọkabasi ẹkeda ke edem ẹbiere usụn̄ edinam emi n̄ka ukara oro eketienede.”

Nnyịn Idori Enyịn ke Anie Kaban̄a Ubọhọ?

15, 16. (a) Ntak emi ufọn edinam Gamaliel ekenyenede-nyene adan̄a? (b) Didie ke owo ita efen oro ẹkekamade ikpọ itie ẹkenana ukeme ndin̄wam Jesus?

¹⁵ Se Gamaliel eketịn̄de owụt akpanikọ oro nte ke utom emi Abasi ọnọde ibetedem ikemeke ndikpu. Nte eyịghe mîdụhe, mme akpa Christian ẹma ẹbọ ufọn ẹto mme ikọ oro enye eketịn̄de ọnọ Sanhedrin, edi mmọ ikefreke ite ke mme ikọ Jesus ẹban̄ade edikọbọ mme mbet imọ ẹdi akpanikọ n̄ko. Edinam Gamaliel ama etre uduak mme adaiso ido ukpono ndiwot mmọ, edi iketreke ukọbọ ofụri ofụri, koro nnyịn ikot ite: “Ndien mmọ ẹnyịme ndikop uyo esie: ẹnyụn̄ ẹkot mme apostle ẹdi, ẹnyụn̄ ẹmia mmọ, ẹnyụn̄ ẹwụk mmọ ẹte, ẹkûtịn̄ ikọ ke enyịn̄ Jesus, ẹnyụn̄ ẹyak mmọ ẹnyọn̄ọ.”—Utom 5:40.

¹⁶ Ke ini Jesus akadade ke ikpe, Pontius Pilate ama odomo ndisana enye nyak sia mîkekwe n̄kpọ eke enye eduede. Edi enye ikekwe unen. (John 18:38, 39; 19:4, 6, 12-16) Idem mme andibuana ke Sanhedrin iba, Nicodemus ye Joseph emi okotode Arimathea, emi ẹkemade Jesus, ikekemeke ndinam n̄kpọ ndomokiet ndibiọn̄ọ esopikpe ndinam n̄kpọ idiọk idiọk ye Jesus. (Luke 23:50-52; John 7:45-52; 19:38-40) Un̄wam emi mme owo ẹnọde ke ini mmọ ẹdade ẹnọ ikọt Jehovah—ke ntak ekededi—enyene adan̄a. Ererimbot ayaka iso ndisua mme ata anditiene Christ, idem kpa nte mmọ ẹkesuade enye. Ọyọhọ ubọhọ ekeme ndito Jehovah kpọt.—Utom 2:24.

17. Nso nnennen ekikere ke Mme Ntiense Jehovah ẹnyene, edi ntak emi idem mîmemke mmọ ke ubiere mmọ ndika iso n̄kwọrọ eti mbụk?

¹⁷ Mme Ntiense Jehovah nte enende ẹdori enyịn ukọbọ ndika iso. Ubiọn̄ọ editre n̄kukụre ke ini ẹdikande editịm n̄kpọ Satan ke akpatre. Edi, okposụkedi mîtiehe inem inem, ukọbọ emi inamke Mme Ntiense ẹtre ndinam utom mmọ edide edikwọrọ Obio Ubọn̄. Ntak akpanamde mmọ ẹtre, ke adan̄aemi Abasi adade ye mmọ? Mmọ ẹse uko uko Adausụn̄ mmọ, Jesus Christ, nte nnennen uwụtn̄kpọ.—Utom 5:17-21, 27-32.

18. Nso mfịna isụk ina ke iso ibet ikọt Jehovah, edi mmọ ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke nso ididi utịp?

¹⁸ Toto ke ata ntọn̄ọ esie, ido ukpono akpanikọ omosobo ọkpọsọn̄ ubiọn̄ọ. Ibịghike, Gog, kpa Satan ke usụhọde idaha emi enye odude tọn̄ọ nte ẹkesio enye ke heaven ẹduọk, ayada en̄wan ofụri ukeme etiene enye. Edi ido ukpono akpanikọ ọyọbọhọ. (Ezekiel 38:14-16) “Ndidem kpukpru ekondo,” ke idak ndausụn̄ Satan, “ẹyen̄wana ekọn̄ ye Eyen-erọn̄, ndien Eyen-erọn̄ ayakan mmọ, koro Enye edide Ọbọn̄ mbọn̄ ye Edidem ndidem.” (Ediyarade 16:14; 17:14) Ih, Edidem nnyịn ke asan̄a ebịne akpatre edikan ndien ibịghike ‘oyokụre edikan esie.’ Nso ifet ke edi ntem ndisan̄a ye enye, ifiọkde ite ke mîbịghike owo baba kiet iditọn̄ọke ntak ifan̄a ye mme andituak ibuot nnọ Jehovah ke ini mmọ ẹdọhọde ẹte: “Abasi [ada] ye nnyịn”!—Rome 8:31; Philippi 1:27, 28.

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Nso ke Jehovah anam ndisọn̄ọ esop Christian idem ọtọn̄ọde ke emana Obio Ubọn̄?

• Nso ke Satan anam ke ndidomo ndibiọn̄ọ Christ ndikụre edikan esie, ndien ye mme utịp ewe?

• Nso ekikere oro adade ukem ukem ke nnyịn ikpenyene iban̄a nti edinam mbon oro mîdịghe Mme Ntiense?

• Nso ke Satan edinam ke mîbịghike, ndien ye nso utịp?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 18]

Ikpọ mbono ẹwụt nte ikọt Jehovah ẹsan̄ade ẹka iso

[Ndise ke page 20]

Edida san̄asan̄a eke Mme Ntiense ke ini Ekọn̄ Ererimbot II ke osụk adada itoro ọsọk Jehovah