Okụk Fo m̀mê Uwem Fo?

Ekeme ndidi afo emesikop ẹdọhọde nte mbon n̄wo ẹnyande owo ikan̄ ke iso, ẹte: “Nọ okụk fo mîdịghe iwot fi!” Mfịn, edinyịk oro ẹmehede mi edi ọkpọsọn̄ mfịna emi kpukpru nnyịn isobode—akpan akpan ndusụk nnyịn oro idụn̄de ke mme idụt uforo. Nte ededi, isan̄ enye emi idịghe mbon n̄wo ẹnyịk. Utu ke oro, edi nsọn̄uyo oro n̄kaowo odoride ke okụk ye uforo n̄kpọ obụkidem.

UTỌ nsọn̄uyo oro emedemede mbufa mfịna ye editịmede esịt. Adan̄a didie ke ẹkpebịne okụk ye mme n̄kpọ obụkidem? Nte nnyịn imekeme ndiyụhọ ye esisịt n̄kpọ obụkidem? Nte mme owo ẹnen̄ede ẹsịn “ata uwem” ke ntak uma inyene? Nte okụk edi ukpọhọde uwem inemesịt?

Ebeubọk Udọn̄ Kaban̄a Okụk

Ke otu kpukpru se owo oyomde—edide eti m̀mê idiọk—ima okụk edi ebeiso. Ke mîbietke udọn̄ kaban̄a idan̄ ye udia, udọn̄ kaban̄a okụk ekeme ndika iso ke nsinsi. Etie nte owo ndisọn̄ isinamke enye etre. Ke ediwak idaha, usọn̄ ekeme ndinam owo enen̄ede enyene udọn̄ ke okụk ye ke se okụk ekemede ndidep.

Etie nte idiọkitọn̄ ke atara. Akpan owo ke ọwọrọetop edinam senima kiet ọkọdọhọ ete: “Idiọkitọn̄ esinyene nti utịp. Idiọkitọn̄ ọfọn.” Okposụkedi ediwak owo ẹketịn̄de ẹban̄a iduọk isua 1980 nte Emana Idiọkitọn̄, se iketịbede mbemiso ye ke emana oro ebede ẹwụt nte ke nte owo anamde n̄kpọ aban̄a okụk ikpụhọkede ke mme isua emi ẹbede.

Eyedi se idide obufa edi nte ke ata ediwak owo ẹkụt mme ifet ndisọsọp nyụhọ n̄kaiso udọn̄ mmọ kaban̄a inyene obụkidem efen efen. Etie nte n̄wakn̄kan ibat owo ke ererimbot ẹsisịn ata ekese ukeme mmọ ata ediwak ini ke ndikọ mme n̄kpọ obụkidem efen efen. Afo emekeme ndinyịme nte ke edinyene inyene ye edibiat okụk ẹkabade ẹdi se ẹnen̄erede ẹbịne—ndien ediwak ini ye ata abian̄a abian̄a ekikere—ke uwem mfịn.

Edi nte mme owo ẹnen̄ede ẹkop inemesịt ẹto emi? Ke ọbọrọde mbụme oro, enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon emi okonyụn̄ edide imọ ama ewet ke isua 3,000 emi ẹkebede ete: “Owo eke amade silver iyụhọke silver; ndien owo ekededi eke amade inyene idikwe utọt; emi onyụn̄ edi ikpîkpu.” (Ecclesiastes 5:10) Mme ukpepn̄kpọ ebuana otuowo eyomfịn ẹsịm ukem edemede-udọn̄ ubiere oro.

Okụk ye Inemesịt

Kiet ke otu n̄kpọ oro enen̄erede akpa owo idem, oro ẹdide ẹdifiọk kaban̄a edu owo edi nte ke owo ikopke inemesịt ye uyụhọ itiene nte enye ọkọde okụk ye n̄kpọ obụkidem obon. Se ediwak mme anam-ndụn̄ọde ẹdide ẹdifiọk edi nte ke ndondo oro owo esịmde ndusụk idaha ke uforo, udọn̄ esie ndikop uyụhọ ye inemesịt ikọn̄ọke aba ke udomo n̄kpọ obụkidem emi enye enyenede.

Ntem, ebeubọk edibịne mme n̄kpọ obụkidem ye okụk anam ediwak owo ẹkere, ‘Etie nte  nnyịn imesikop inem mbufa n̄kpọ kiet kiet oro nnyịn idepde; edi, ke ẹkerede ẹban̄a kpukpru emi, ntak emi inemesịt emi mîsinamke nnyịn inen̄ede ikop uyụhọ?’

Ke n̄wed esie oro Happy People, ewetn̄wed oro Jonathan Freedman ewet ete: “Ke ndondo oro afo enyenede ekpri okụk, ibat okụk emi afo enyenede idịghe akpan n̄kpọ aba ke ndinam fi okop inemesịt. Ke ini edide imọ, itie ebuana ke ufọt okụk ye inemesịt enen̄ede ekpri.” Ediwak owo ẹdifiọk ẹte ke se inen̄erede idi akpan n̄kpọ ke owo ndikop inemesịt edi owo ndinyene inyene eke spirit, ndibịne mme n̄kpọ emi ẹnyenede ufọn ke uwem, ye nti ido uwem. Ndinyene eti itie ebuana ye mbon efen ye edibọhọ en̄wan m̀mê mme n̄kpọ oro ẹkemede ndikpan nnyịn ndidara se inyenede ẹdi akpan n̄kpọ n̄ko.

Ediwak owo ẹkụt ke ntak ata ediwak ke otu mfịna n̄kaowo edi ntụhọ edidomo ndida uforo n̄kpọ obụkidem n̄kọk se inen̄erede idi mme mfịna esịtidem. Ndusụk mme etịn̄ n̄kpọ mban̄a n̄kaowo ẹtịn̄ ẹban̄a ọsọ edu idotenyịn ndiọhọn̄kpọ ye unana edikop uyụhọ. Mmọ n̄ko ẹkụt n̄kaiso ntụhọ mme owo ke mme idụt uforo ndika mbịne mbiaibọk m̀mê ndiyom se uwem ọwọrọde ye ifụre ekikere nto mme adausụn̄ ido ukpono, mme ndedịbe n̄ka, ye mme n̄ka oro ẹdọhọde nte ikemede ndikpụhọde n̄kaowo. Emi ọsọn̄ọ nte ke mme n̄kpọ obụkidem ikemeke ndinam uwem enen̄ede enyene se ọwọrọde.

Odudu ye Mmeme Okụk

Edi akpanikọ, okụk enyene odudu. Enye ekeme ndidep ndiye ufọk, nti ọfọn̄, ye ndiye n̄kpọ mbanaufọk. Enye n̄ko ekeme ndinam owo enyene ukpono, unyịme, m̀mê itoro, idem ye mme ufan ibio ini. Edi oro edi n̄kukụre odudu oro okụk enyenede. Okụk ikemeke ndidep se nnyịn inen̄erede iyom—ima otode ata ufan, ifụre ekikere, esisịt nsụkesịt ke ini ikperede ndikpa. Ndien ye mbon oro ẹdade itie ebuana mmọ ye Andibot ke ọsọn̄urua n̄kpọ, okụk ikemeke ndidep unyịme Abasi.

Edidem Solomon, oro ekenyenede kpukpru nti n̄kpọ oro okụk ekekemede ndidep ke eyo esie, ama ọfiọk ete ke ndibuọt idem ke inyene obụkidem idaha isịm inemesịt oro ebịghide. (Ecclesiastes 5:12-15) Ẹkeme nditaba okụk ebe ke itie unịm okụk ndikpu m̀mê ekọmurua n̄kpọ ndidọk. Ọkpọsọn̄ oyobio ekeme ndiwụri ufọk. Ke adan̄aemi mme ndutịm insurance ẹsifiakde ẹnọ ndusụk inyene oro ẹketabade, mmọ isifiakke inọ se ẹtabade ke n̄kan̄ eke ntụk. Inyene ye mbubehe ekeme ndikabade nnana ufọn oto ndutịm uforo ndiduọ ke mbuari. Idem utom emi ẹkpede ediwak okụk ekeme ndidu mfịn onyụn̄ ebe efep n̄kpọn̄.

Didie, ndien, ke nnyịn ikeme ndinịm okụk ke nnennen itie esie? Nso udeme ke okụk m̀mê inyene ekpenyene ke uwem nnyịn? Mbọk dụn̄ọde n̄kpọ emi ka iso man okụt nte afo ekemede ndinyene n̄kpọ oro enen̄erede enyene ufọn—“ata uwem.”

[Mme ndise ke page 4]

Inyene obụkidem idaha inemesịt oro ebịghide idi