Kûyak Eyịghe Abiat Mbuọtidem Fo

Mfịn etie nte idem ọsọn̄ fi. Ndan̄nsiere idem etie fi udọn̄ọ udọn̄ọ. Ke mbuari, afo unyeneke odudu m̀mê nsọn̄idem. Ibuot ọkọn̄ fi idem onyụn̄ abiak fi. Nso itịbe? Ndiọi ifọt udọn̄ọ ẹnam editịbe ẹdude fi ke idem emem ẹnyụn̄ ẹn̄wana ye mme akpan ndido fo. Edieke owo mîsọbọke, ndiọi ifọt udọn̄ọ emi ẹkeme ndibiat nsọn̄idem fo ke nsinsi—ẹkam ẹkeme ndiwot fi.

NTE ededi, edieke idem mîsọn̄ke fi ke ini ifọt udọn̄ọ odụkde fi idem, enye akam ekeme ndisọsọp nnọmọ fi. Ke uwụtn̄kpọ, edieke idemfo ememde ke ntak edidia udia oro mînọhọ nsọn̄idem, odudu oro idemfo enyenede ndibiọn̄ọ udọn̄ọ “eyemem tutu ata ekpri ifọt udọn̄ọ ekeme ndiwot fi,” ntre ke ewetn̄wed ibọkusọbọ oro Peter Wingate ọdọhọ.

Ke edide ntre, anie ekpemek nditie biọn̄? Enen̄ede etie nte afo emesinam se ededi emi afo ekemede man adia udia oyụhọ onyụn̄ okop nsọn̄idem. Ekeme ndidi afo n̄ko emesinam kpukpru se ekemede man efep ndisio idem nnyan nnọ udọn̄ọ otode n̄kpri unam udọn̄ọ. Nte ededi, nte afo emesidu ke ukpeme ukem ntre ke edide edisịm edika iso ‘n̄kop idem ke mbuọtidem’? (Titus 2:2) Ke uwụtn̄kpọ, nte afo emesidu ke edidemede aban̄a n̄kpọndịk emi mme abian̄a abian̄a eyịghe ẹkamade? Mmọ emi ẹkeme ndibe mmemmem mmemmem ndụk fi ekikere ye esịt, ẹbiatde mbuọtidem fo ye itie ebuana fo ye Jehovah. Etie nte ndusụk owo inyeneke ifiọk iban̄a n̄kpọndịk emi. Mmọ ẹyak idem ẹnọ eyịghe ebe ke nditie biọn̄ ke n̄kan̄ eke spirit. Ndi ekeme ndidi afo amanam oro?

Eyịghe—Nte Enye Esidiọk Kpukpru Ini?

Nte ededi, idịghe kpukpru eyịghe ẹdiọk. Ke ndusụk idaha, oyom afo etre ndinyịme n̄kpọ tutu afo etịm ọfiọk se idide akpanikọ. Mme item ido ukpono oro nte ke afo ekpenyene ndinịm kpukpru n̄kpọ ke ukponyụn̄ uyịkke n̄kpọ ndomokiet ẹkama n̄kpọndịk ẹnyụn̄ ẹdi abian̄a. Edi akpanikọ, Bible ọdọhọ ete ke ima “enenịm kpukpru n̄kpọ ke akpanikọ.” (1 Corinth 13:7, NW) Ke akpanikọ, Christian emi enyenede ima eben̄e idem ndinịm ikọ mbon oro ẹkewụtde ke ini edem nte idide mmọ emi ẹkemede ndibuọt idem ke akpanikọ. Edi Ikọ Abasi odụri owo utọn̄ n̄ko ọbiọn̄ọ ‘edise kpukpru ikọ ke akpanikọ.’ (Mme N̄ke 14:15) Ndusụk ini mbụk owo eke ini edem esinam ẹyịk se owo etịn̄de. Bible odụri owo utọn̄ ete: “Ke [owo abian̄a] anamde uyo esie enem, kûnịm ke akpanikọ.”—Mme N̄ke 26:24, 25.

Apostle John n̄ko ọtọt mme Christian aban̄a edinịm n̄kpọ ke akpanikọ ye unana mbụme.  Enye ewet ete: “Ẹkûnịm kpukpru [ikọ] spirit ke akpanikọ.” Utu ke oro, “ẹdomo mme [ikọ] spirit ẹse m̀mê mmọ ẹdi eke Abasi.” (1 John 4:1) “Ikọ,” ukpepn̄kpọ, m̀mê ekikere, ekeme nditie nte oto Abasi. Edi nte ekenen̄ede oto enye? Ndinyene ndusụk eyịghe, m̀mê nditre ndinịm kan̄a, ekeme ndidi ata ukpeme koro, nte apostle John ọdọhọde, “ediwak mbon abian̄a ẹma ẹwọn̄ọ ẹkedụk ke ererimbot.”—2 John 7.

Eyịghe Oro Mînyeneke Isọn̄

Ih, esiwak ndiyom ẹsụhọde idem ẹdụn̄ọde mme n̄kpọ ye esịt akpanikọ man ẹfiọk se idide akpanikọ. Nte ededi, emi idịghe ukem ye ediyak ndiọi eyịghe oro mînyeneke isọn̄ ẹkọri ke ekikere ye esịt nnyịn—mme eyịghe oro ẹkemede ndiwụri mme edinịm ke akpanikọ ye itie ebuana nnyịn oro ẹtịmde ẹnyene isọn̄. Ẹkabade eyịghe emi nte “unana edinịm ke akpanikọ m̀mê ekikere oro esiwakde ndibiọn̄ọ owo ndinam ubiere.” Nte afo emeti nte Satan ekesịnde eyịghe ke ekikere Eve aban̄a Jehovah? Enye okobụp ete: “Nte Abasi ọkọdọhọ ete, Mbufo ẹkûdia baba eto in̄wan̄ emi kiet?” (Genesis 3:1) Eyịghe emi mbụme emi etiede nte ikpîkpu mbụme mi ekedemerede ama ọbiọn̄ọ Eve ndinam ubiere. Nte usụn̄ unam n̄kpọ Satan etiede edi oro. Ukem nte andiwet leta edidọk, enye enyene usọ ke nditịn̄ ekpọhọ ikọ, ndibian̄a abian̄a, ye ndisu nsu. Satan amabiat anana-ibat nti itie ebuana oro ẹkemede ndiberi edem ebe ke ndidemede mme abian̄a abian̄a eyịghe ke utọ usụn̄ emi.—Galatia 5:7-9.

Mbet oro James ama etịm ọfiọk idiọk utịp emi utọ eyịghe emi enyenede. Enye ewet aban̄a utịbe utịbe ifet oro nnyịn inyenede ndika mbịne Abasi ifụre ifụre n̄keben̄e un̄wam ke ini idomo. Edi, James odụri owo utọn̄ ete, ke ini ọbọn̄de akam ọnọ Abasi, ‘ben̄e ke mbuọtidem, kûyịk.’ Nnyịn ndinyene eyịghe ke itie ebuana nnyịn ye Abasi anam nnyịn ‘ibiet mbufụt mmọn̄, eke ofụm eberide, emen, otop, ọduọk ko.’ Nnyịn ikabade itie nte “owo esịt iba, eke mînyeneke nsọn̄ọ-nda ke kpukpru usụn̄ esie.” (James 1:6, 8) Nnyịn ikọri edu ediyịk se nnyịn inịmde ke akpanikọ oro anamde nnyịn ikûkeme ndinam ubiere. Ekem, nte eketịbede ọnọ Eve, nnyịn isio idem inyan inọ kpukpru orụk ukpepn̄kpọ demon.

Ndika Iso Nnyene Nsọn̄idem eke Spirit

Didie, ndien, ke nnyịn ikeme ndikpeme idem ke idiọk eyịghe? Ibọrọ edi ata mmemmem: ebe ke ndisọn̄ọ nsịn nsunsu ekikere Satan nnyụn̄ mbọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ nto kpukpru ndutịm Abasi ndinam nnyịn ‘isọn̄ọ ida ke mbuọtidem.’—1 Peter 5:8-10.

Eti edu udia udia eke spirit enen̄ede edi akpan n̄kpọ. Ewetn̄wed oro Wingate, oro ẹketịn̄de ẹban̄a ke mbemiso, anam an̄wan̄a ete: “Idem ke ini nduọkodudu oyom ẹka iso ẹnọ idem owo odudu man enye osion̄o mmọn̄ibọk, mme akpan ndido esie ẹnyụn̄ ẹnam utom; ndien esiyom mbufa n̄kpatan̄a n̄kpọ ẹda itie n̄kani ke ediwak nsen kpukpru ini.” Ukem oro ke edi ye nsọn̄idem eke spirit nnyịn. Ke owo mîkaha iso idia udia eke spirit, mbuọtidem nnyịn, ukem nte ikpọkidem oro mîdiaha udia, ayabiara sụn̄sụn̄ ndien ayakpa ke akpatre. Jesus Christ ama ọsọn̄ọ etịn̄ emi ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Idịghe uyo ikpọn̄ ke owo edida idu uwem, edi edida kpukpru ikọ eke ẹwọrọde Abasi ke inua odu.”—Matthew 4:4.

Kere ban̄a oro. Nnyịn ikasan̄a didie ikọri ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke akpa ifet? Apostle Paul ewet ete: “Mbuọtidem oto ke edikop.” (Rome 10:17) Ikọ esie ọwọrọ ete ke nnyịn ikọbọp mbuọtidem nnyịn ke Jehovah, mme un̄wọn̄ọ esie, ye esop esie ke akpa ifet ebe ke ndida Ikọ Abasi mbọk idem. Nte ededi, nnyịn ikenịmke kpukpru se nnyịn ikokopde nnan nnan. Nnyịn ima inam se mme owo oro ẹkedụn̄ọde ke obio Beroea ẹkenamde. Nnyịn ima ‘idụn̄ọde n̄wed Abasi ke usen ke usen man ifiọk m̀mê mme ikọ oro ẹkem ntre.’ (Utom 17:11) Nnyịn ima ‘idomo ifiọk se uduak Abasi edide, uduak Abasi eke edide eti, onyụn̄ enemde owo esịt, onyụn̄ ọfọnde ama,’ inyụn̄ itịm ifiọk ke se nnyịn ikokopde ekedi akpanikọ. (Rome 12:2; 1 Thessalonica 5:21) Ọtọn̄ọde ke ini oro, eyedi nnyịn imafiak isọn̄ọ mbuọtidem nnyịn nte nnyịn idide idikụt ata in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke akananam Ikọ ye mme un̄wọn̄ọ Abasi ikpụhu.—Joshua 23:14; Isaiah 55:10, 11.

 Fep Nditie Biọn̄ ke N̄kan̄ eke Spirit

Idahaemi n̄kpọ-ata edi ndika iso nnyene mbuọtidem nnyụn̄ mfep eyịghe ekededi oro ekemede ndinam mbuọtidem nnyịn ke Jehovah ye esop esie emem. Man inam emi ana nnyịn ika iso ndidụn̄ọde N̄wed Abasi ke usen ke usen. Apostle Paul odụri owo utọn̄ ete “ke ukperedem ini [ndusụk mbon oro ke akpa ẹketiede nte ke ẹnyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem] ẹyefiak edem ẹkpọn̄ mbuọtidem, ẹnyụn̄ ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ mme spirit abian̄a ye ukpep-n̄kpọ mme demon.” (1 Timothy 4:1) Mme abian̄a ye mme ukpepn̄kpọ emi ẹsịn eyịghe ke ekikere ndusụk owo ẹnyụn̄ ẹdian̄ade mmọ ẹkpọn̄ Abasi. Nso idi ukpeme inọ nnyịn? Ndika iso ke ‘ndibọk idem nnyịn ke ikọ mbuọtidem ye eti ukpep-n̄kpọ, eke nnyịn ikasan̄ade ke esịt.’—1 Timothy 4:6.

Edi, ke mfụhọ, ndusụk owo mfịn ẹmek nditre ‘ndibọk idemmọ ke ikọ mbuọtidem’—idem ke ini utọ udia oro odude barasuene. Nte kiet ke otu mme andiwet n̄wed Mme N̄ke owụtde, nti udia eke spirit, ọkpọmiọk udia eke spirit, yak idọhọ ntre, ẹkeme ndidu n̄kanade owo, edi owo idiaha mmọ.—Mme N̄ke 19:24; 26:15.

Emi edi n̄kpọndịk. Ewetn̄wed oro Wingate ọdọhọ ete: “Ke ndondo oro udia emi akarade n̄kọri okụrede ke idemowo, nsọn̄idem esie ọyọtọn̄ọ ndisụhọde.” Ke ini afo etiede biọn̄, idem fo ọtọn̄ọ ndidia udia emi ẹkesụhọde ke ofụri idem fo. Ke ini mmọ emi ẹkụrede, idem fo ọtọn̄ọ ndidia mme n̄kpọ emi ẹyomde kaban̄a n̄kaiso n̄kọri ye edifiak ndiọn̄ mme nsen. Mme akpan ndido ẹtọn̄ọ ndibiara. Ekem nsọn̄idem fo ataha usọp usọp.

Oro edi se iketịbede ke usụn̄ifiọk eke spirit inọ ndusụk owo ke akpa esop Christian. Mmọ ẹkedomo ndika iso nda mme udia eke spirit oro mmọ ẹkediade ke anyan ini ndu uwem. Eyedi mmọ ẹma ẹfụmi ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ, ndien mmọ ẹma ẹmem ke n̄kan̄ eke spirit. (Mme Hebrew 5:12) Apostle Paul ama anam n̄kpọndịk oro odude ke ndinam emi an̄wan̄a ke ini enye ekewetde n̄wed ọnọ ẹsọk mme Christian ẹdide mme Hebrew ete: “Ikpetịm ikpan̄ utọn̄ ikan inọ mme n̄kpọ emi ikokopde, mbak nnyịn idifiọrọ ikpọn̄ mmọ.” Enye ama ọfiọk nte edidide mmemmem ndiduọ ndụk ndiọi edu edieke nnyịn “isịnde edinyan̄a eke okponde ntem.”—Mme Hebrew 2:1, 3.

Nte enemde, owo oro mîdiaha udia oro ọnọde nsọn̄idem isinen̄ekede itie udọn̄ọ udọn̄ọ m̀mê ukpasi ukpasi. Ukem ntre, ekeme ndidi owo idisọpke ifiọk nte ke owo ke etie biọn̄ ke n̄kan̄ eke spirit. Afo emekeme nditie nte owo oro okopde nsọn̄idem ke n̄kan̄ eke spirit idem ke ini afo mûdiaha udia eke spirit nte ọfọnde—edi sụk ke ibio ini! Nte mûkemeke ndifep, afo ayakabade emem ke n̄kan̄ eke spirit, osiode idem anyan ọnọ eyịghe oro mînyeneke isọn̄, udunyụn̄ ukemeke ndisọn̄ọ n̄n̄wana ọkpọsọn̄ en̄wan mbuọtidem. (Jude 3) Afo ọmọfiọk—idem ọkpọkọm owo efen ifiọkke—udomo udia eke spirit oro afo esidiade.

Ntem, ka iso ke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ fo. Nen̄ede n̄wana ye eyịghe. Ndifụmi se itiede nte ata ekpri udọn̄ọ, ndifụmi eyịghe oro akamade editịmede esịt, ekeme ndikama mme enyene-ndịk utịp. (2 Corinth 11:3) ‘Nte nnyịn inen̄ede idu uwem ke ukperedem ini? Nte afo emekeme ndinịm kpukpru se Bible etịn̄de ke akpanikọ? Nte emi enen̄ede edi esop Jehovah?’ Satan akpama nditọ mme utọ eyịghe ntem ke ekikere fo. Kûyak edu edifụmi udia eke spirit anam enye ada abian̄a abian̄a ukpepn̄kpọ esie omụm fi mmemmem mmemmem. (Colossae 2:4-7) Nam item oro ẹkenọde Timothy. Di eti eyen ukpepn̄kpọ “Edisana N̄wed Abasi” man afo ekpekeme ‘ndiyịre ke se afo ekekpepde, onyụn̄ etịmde ọfiọk ete edi akpanikọ.’—2 Timothy 3:13-15.

Afo emekeme ndiyom un̄wam ke ndinam  emi. Ewetn̄wed oro ẹkekotde ẹto ke mbemiso aka iso etịn̄ ete: “Ke ini owo etiede biọn̄ ke anyan ini, emi ekeme ndinen̄ede nnọ mme ndido oro ẹsinamde udia ataha ke idịbi unan oto ntak unana udia emi ọnọde idem ukpeme ye mme n̄kpọ eken oro ẹyomde tutu edieke owo adiade udia mmọ ikemeke aba ndinam udia ataha. Ekeme ndiyom mbon oro ẹdude ke utọ idaha emi ẹdia mfefere udia oro mîsidaha ini nditaha.” Oyom san̄asan̄a ntịn̄enyịn ndision̄o mme utịp utie biọn̄ ke idem owo. Ukem ntre, owo oro enen̄erede ofụmi ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Bible esie ekeme ndiyom ekese un̄wam ye nsịnudọn̄ man afiak enyene udọn̄ ndidia udia eke spirit. Edieke afo odude ke utọ idaha oro, yom un̄wam nyụn̄ dara ndibọ un̄wam ekededi oro ẹnọde ndinam fi afiak okop nsọn̄idem ye odudu ke n̄kan̄ eke spirit.—James 5:14, 15.

‘Kûyịk ke Unana Mbuọtidem’

Ke ẹkerede ẹban̄a mme idaha ete-ekpụk oro Abraham, ndusụk owo ẹkeme ndikere ke Abraham ama enyene nti ntak ndinyene eyịghe. Ekeme nditie nte se iwụtde eti ibuot ndibiere nte ke enye ikenyeneke ‘idot-enyịn nte ke imọ iyedi ete ediwak mme idụt’—kpa ye un̄wọn̄ọ Abasi. Ntak-a? Ọfọn, ke idaha ekikere owo, iketiehe nte ke mme n̄kpọ ẹyefọn. ‘Enye ama ese ikpọkidem esiemmọ, emi eketiede adan̄aoro nte n̄kpọ eke ama akakpa, onyụn̄ okụt nte Sarah ebede idaha uman,’ ntre ke n̄wetnnịm n̄kpọ Bible ọdọhọ. Edi, enye ama ọsọn̄ọ esịn ndiyak eyịghe kaban̄a Abasi ye mme un̄wọn̄ọ esie ọdọn̄ n̄kam ke ekikere ye esịt esie. Apostle Paul ewet ete: “Mbuọtidem ibọhọke enye,” m̀mê enye ‘ndiyịk ke unana mbuọtidem.’ Abraham ama aka iso “etịm obụre ọfiọk ete, Abasi ekeme n̄ko ndinam se Enye ọkọn̄wọn̄ọde.” (Rome 4:18-21) Enye ama ọkọri ọkpọkpọ itie ebuana ye mbuọtidem ke Jehovah ke ediwak isua. Enye ama esịn eyịghe ekededi oro akpakanamde itie ebuana oro emem.

Afo emekeme ndinam ukem oro edieke “omụmde ido nti ikọ akama”—edieke ọbọkde idemfo edifọn edifọn ke n̄kan̄ eke spirit. (2 Timothy 1:13, NW) Nen̄ede kere ban̄a mme n̄kpọndịk ẹsan̄ade ye eyịghe. Satan esịn idem ke se ẹkemede ndikot ekọn̄ ifọt udọn̄ọ eke spirit. Edieke afo ofụmide ndidia eti udia eke spirit ebe ke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Bible ye edidụk mme mbono esop Christian, afo osio idem anyan ọnọ mme utọ en̄wan oro. Da akpakịp ye ekemini udia eke spirit oro “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ọnọde nam n̄kpọ nte ọfọnde. (Matthew 24:45) Ka iso ‘ndinyịme nti ikọ’ ndinyụn̄ ‘n̄kop idem ke mbuọtidem.’ (1 Timothy 6:3; Titus 2:2) Kûyak eyịghe abiat mbuọtidem fo.

[Mme ndise ke page 21]

Adan̄a didie ke afo ọbọk idemfo ke n̄kan̄ eke spirit?