Nte Afo Ekemede Ndinam Nti Ubiere

IFỤRE uduak edi enọ Abasi. Ke enye mîkpodụhe, nnyịn ikpebiet owo ukwak, inanade ukeme ndikara mme edinam nnyịn. Nte ededi, nnyịn ndinyene enye anam nnyịn isobo mme n̄kpọ-ata. Sia inyenede ifụre uduak, nnyịn inyene ndinam mme ubiere ke uwem.

Edi akpanikọ, ndusụk ubiere ẹsidi ata n̄kpri. Mme ubiere eken, utọ nte ubọkọkọ oro ẹkpemekde mîdịghe m̀mê ẹkpenyene ndidọ ndọ, ẹkeme nditụk ofụri ini iso nnyịn. Mme ubiere eken ẹsitụk mbon en̄wen. Ndusụk ubiere oro mme ete ye eka ẹnamde ẹsinen̄ede ẹtụk nditọ mmọ. Akan oro, nnyịn inyene ndinam ibat nnọ Abasi ke ediwak ubiere oro nnyịn inamde.—Rome 14:12.

Nnyịn Imoyom Un̄wam

Mme owo iwọrọke eti etop ke ini edide edisịm edinam ubiere. Kiet ke otu ata akpa ubiere oro owo akanamde ke mbụk ama ada afanikọn̄ edi. Eve ama ebiere ndidia mfri oro Abasi ama akakpan in̄wan̄-in̄wan̄. Ubiere esie, oro ọkọkọn̄ọde ke ibụk ibụk udọn̄, ama osụn̄ọ ke ebe esie ndidiana ye enye nsọn̄ ibuot ye Abasi, ndien emi ama ada akwa ndutụhọ ọsọk ubonowo. Ke ediwak idaha, mme owo ẹsụk ẹkọkọn̄ mme ubiere mmọ ke mme ibụk ibụk udọn̄ utu ke ndikọn̄ ke ndinen edumbet. (Genesis 3:6-19; Jeremiah 17:9) Ndien ke ini isobode n̄kpọsọn̄ ubiere, nnyịn imesiwak ndikụt nte nnyịn inanade ukeme.

Do, idịghe n̄kpọ n̄kpaidem nte ediwak owo ẹsiyomde un̄wam ẹto mme itie oro ẹkon̄de ẹkan owo ke ini ẹnamde ikpọ ubiere. Bible obụk aban̄a ini kiet emi Nebuchadnezzar ekenyenede ubiere ndinam, ke ini ekọn̄. Okposụkedi enye ekedide edidem, ama ọdọn̄ enye ‘ndibre idiọn̄,’ ndiyom un̄wam nto mme spirit. Ntem, mbụk oro ọdọhọ ete: “Enye enyen̄e idan̄, obụp mme teraphim, ese esịt (unam).” (Ezekiel 21:21) Ukem ntre mfịn, ediwak owo ẹsika ẹbịne mme etịn̄ ini iso ye mme asiak ntantaọfiọn̄ ẹnyụn̄ ẹyom un̄wam ẹto mme spirit ke mme usụn̄ en̄wen. Edi mme itie emi ẹdi abian̄a abian̄a itie ẹnyụn̄ ẹtụn owo usụn̄.—Leviticus 19:31.

Owo kiet odu oro ẹkemede ndinen̄ede mberi edem oro onyụn̄ an̄wamde mme owo ndinam nti ubiere ke ofụri mbụk. Owo oro idịghe owo efen ikan Jehovah Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, ke eset, Abasi ama ọnọ idụt esie, Israel, Urim ye Thummim—eyedi mmọemi ẹkedi ndisana afia oro ẹkesisịnde ke ini idụt oro okosobode mme akpan idaha. Ebede ke Urim ye Thummim, Jehovah ama esinọ nnennen ibọrọ ke mme mbụme onyụn̄ an̄wam mbiowo Israel nditịm n̄kụt ke mme ubiere mmimọ ẹdu ke n̄kemuyo ye uduak esie.—Exodus 28:30; Leviticus 8:8; Numbers 27:21.

Kere ban̄a uwụtn̄kpọ efen. Ke ini ẹkekotde Gideon ẹte edida udịmekọn̄ Israel usụn̄ akan̄wana ye mbon Midian, enye ekenyene ndibiere m̀mê imọ ikpenyene ndinyịme utọ akwa ifetutom oro. Ke oyomde ndinyene nsọn̄ọ nte ke Jehovah ayan̄wam imọ, Gideon ama obụp  aban̄a utịbe utịbe idiọn̄ọ. Enye ama eben̄e ete yak mbara ebịt ideterọn̄ oro imọ ibride ke an̄wa ke ofụri okoneyo edi yak ofụri isọn̄ asat. Ke mbubịteyo ndan̄nsiere, enye ama eben̄e ete yak ideterọn̄ oro asat ke adan̄aemi mbara ebịtde isọn̄. Jehovah ke mfọnido ama ọnọ Gideon mme idiọn̄ọ oro enye ekeben̄ede. Nte utịp, Gideon ama anam eti ubiere ndien, ye un̄wam Abasi, akan kpukpru asua Israel.—Judges 6:33-40; 7:21, 22.

Nso Kaban̄a Mfịn?

Mfịn, Jehovah osụk an̄wan̄wam mme asan̄autom esie ke ini mmọ ẹyomde ndinam mme akpan ubiere. Didie? Ukem nte Gideon, nte nnyịn ikpenyene ndiben̄e ‘udomo mbara,’ mme idiọn̄ọ ẹtode Jehovah ndiwụt nnyịn nnennen ubiere oro ikpanamde? Ebe ye n̄wan kiet ẹma ẹkere m̀mê mmimọ ikpenyene ndiwọrọ n̄kanam utom ke ebiet oro udọn̄ kaban̄a mme ọkwọrọikọ Obio Ubọn̄ okokponde akan. Man an̄wam mmọ ndibiere, mmọ ẹma ẹdiomi udomo. Mmọ ẹma ẹduak ndinyam ufọk mmọ ke akpan ekọmurua. Edieke ẹdidepde ufọk oro etisịm usenọfiọn̄ oro mmọ ẹnịmde ye ke ekọmurua oro mmọ ẹbierede m̀mê ekọmurua oro ọdọkde akan oro, mmọ ẹyeda oro nte idiọn̄ọ nte ke Abasi oyom mmimọ iwọrọ idụn̄. Edieke owo mîdepke ufọk oro, mmọ ẹyebiere ẹte ke Abasi iyomke mmimọ iwọrọ idụn̄.

Owo ikedepke ufọk oro. Nte oro okowụt nte ke Jehovah ikoyomke ebe ye n̄wan emi ẹnam utom ke ebiet oro udọn̄ okokponde akan? Nte ededi, ekpedi iseri nditịn̄ ata nnennen se Jehovah esinamde m̀mê mîsinamke inọ mme asan̄autom esie. Mfịn nnyịn ikemeke ndidọhọ nte ke Jehovah isisịbeke idụk man owụt nnyịn se uduak esie edide. (Isaiah 59:1) Nte ededi, nnyịn inyeneke unen ndidori enyịn mban̄a utọ edisịbe ndụk oro ke ikpọ ubiere nnyịn, ke ntre ikpọn̄de mme ubiere nnyịn inọ Abasi anam. Kamse, idem Gideon ke akamba ubak ini uwem esie ekenyene ndinam mme ubiere ye unana mme utịbe utịbe idiọn̄ọ ẹtode Jehovah!

Edi, Bible ọdọhọ ete ke ndausụn̄ Abasi odu. Enye ama ebem iso etịn̄ aban̄a eyo nnyịn ete: “Utọn̄ fo ẹyekop uyo ke edem fo, ete, ‘Emi edi ọkpọusụn̄, mbufo ẹsan̄a ke esịt,’ ke mbufo ẹdin̄wọn̄ọrede ẹka nnasia, m̀mê ẹnyụn̄ ẹka ufien.” (Isaiah 30:21) Ke ini nnyịn isakde iso ise mme akpan edimek, enen̄ede odot ndidụn̄ọde n̄kụt ke mme ubiere nnyịn ẹdu ke n̄kemuyo ye uduak Abasi ẹnyụn̄ ẹwụt akakan ọniọn̄ esie. Didie? Ebe ke ndika mbịne Ikọ esie nnyụn̄ nnyịme enye edi ‘utuenikan̄ ukot nnyịn, ye un̄wana usụn̄ nnyịn.’ (Psalm 119:105; Mme N̄ke 2:1-6) Man inam emi, oyom nnyịn inyene edu edikpep nnennen ifiọk Bible. (Colossae 1:9, 10) Ndien ke ini nnyịn iyomde ndinam ubiere, oyom nnyịn itịm idụn̄ọde kpukpru edumbet Bible oro ẹnyenede ebuana ye ubiere oro. Utọ ndụn̄ọde oro ayan̄wam nnyịn “ndidomo mfiọk se ifọnde ikan.”—Philippi 1:9, 10.

Nnyịn ikpenyene n̄ko nditịn̄ ikọ nnọ Jehovah ke akam, inyenede mbuọtidem nte ke enye ayakpan̄ utọn̄ ọnọ nnyịn. Ọnọ ndọn̄esịt didie ntem nditịn̄ ubiere oro inyenede ndinam ye mme edimek oro nnyịn ikerede iban̄a nnọ ima ima Abasi nnyịn! Ekem, nnyịn ye mbuọtidem imekeme ndiben̄e ndausụn̄ ke ndinam nnennen ubiere. Ediwak ini, edisana spirit eyeti nnyịn mme edumbet Bible oro ẹnyenede ebuana,  mîdịghe enye ekeme ndin̄wam nnyịn ndinen̄ede mfiọk itien̄wed oro enyenede ebuana ye mfịna nnyịn.—James 1:5, 6.

Jehovah ọnọ n̄ko mbon oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ke esop oro nnyịn ikemede nditịn̄ mme ubiere nnyịn nnọ. (Ephesus 4:11, 12) Nte ededi, ke ndika mbịne mbon efen, nnyịn ikpetieneke usụn̄ edinam mbon oro ẹsisan̄ade to ke owo kiet sịm efen tutu mmọ ẹkụt owo oro etịn̄de se mmọ ẹyomde ndikop. Ndien mmọ ẹtiene item esie. Nnyịn n̄ko ikpenyene nditi ntọt uwụtn̄kpọ Rehoboam. Ke ini enye okoyomde ndinam akpan ubiere, mbiowo oro ẹkenamde utom ye ete esie ẹma ẹnọ enye eti item. Nte ededi, utu ke nditiene item mmọ, enye ama aka ebịne n̄kparawa oro ẹkedide ubọkn̄ka esie. Ke etienede item mmọ, enye ama anam ata idiọk ubiere ndien nte utịp, ama ataba akamba ubak obio ubọn̄ esie.—1 Ndidem 12:1-17.

Ke ini oyomde item, ka bịne mbon oro ẹnyenede ifiọk ke uwem ẹnyụn̄ ẹnen̄erede ẹnyene ifiọk N̄wed Abasi ye ukpono ẹnọ ndinen edumbet. (Mme N̄ke 1:5; 11:14; 13:20) Ke ini ekemede, da ini tie kere mme edumbet oro ẹnyenede ebuana ye kpukpru ntọt oro afo enyenede. Nte afo edide edikụt mme n̄kpọ ke un̄wana Ikọ Jehovah, etie nte afo ọyọfiọk se idide nnennen ubiere.—Philippi 4:6, 7.

Mme Ubiere Oro Nnyịn Inamde

Ndusụk ubiere ẹsidi mmemmem ndinam. Ke ini ẹkewụkde mmọ ẹte ẹtre ndinọ ikọ ntiense, mme apostle ẹma ẹfiọk ẹte ke mmimọ ikenyene ndika iso n̄kwọrọ mban̄a Jesus, ndien mmọ ẹma ẹsọsọp ẹtọt Sanhedrin ubiere mmọ ndikop uyo Abasi n̄kan uyo owo. (Utom 5:28, 29) Mme ubiere eken ẹkeme ndiyom ẹnen̄ede ẹkere koro Bible mîtịn̄ke n̄kpọ nnennen nnennen iban̄a n̄kpọ oro. Kpa ye oro, mme edumbet Bible ẹyesịn un̄wana kpukpru ini ke mfọnn̄kan ubiere oro ikpanamde. Ke uwụtn̄kpọ, okposụkedi ediwak orụk unọ idem inemesịt oro ẹdude mfịn mîkodụhe ke eyo Jesus, mme in̄wan̄-in̄wan̄ utịn̄ikọ ẹdu ke Bible kaban̄a se isinemde Jehovah esịt ye se mînemke enye esịt. Ntem, Christian ekededi oro esịnde idem ke unọ idem inemesịt oro esịnde udọn̄ ọnọ afai, oburobụt ido, m̀mê nsọn̄ibuot, anam idiọk ubiere.—Psalm 97:10; John 3:19-21; Galatia 5:19-23; Ephesus 5:3-5.

Ndusụk ini, ubiere iba ẹkeme ndidi nnennen. Ndinam utom ke ebiet oro udọn̄ okponde akan edi utịbe utịbe ifetutom onyụn̄ ekeme ndisụn̄ọ ke akwa edidiọn̄. Edi edieke owo ke ndusụk ntak ebierede nditre ndinam oro, enye osụk ekekeme ndinam eti utom ke esop obio emana esie. Ke ndusụk idaha, ekeme ndiyom nnyịn inam ubiere oro edinọde nnyịn ifet ndiwụt udomo utuakibuot nnyịn nnọ Jehovah m̀mê se idide akpan n̄kpọ ikan ke uwem nnyịn. Ntem, Jehovah esiyak nnyịn ida ifụre uduak nnyịn inam n̄kpọ man owụt se inen̄erede idu nnyịn ke esịt.

Ke ini ke ini, mme ubiere nnyịn ẹsitụk mbon en̄wen. Ke uwụtn̄kpọ, mme Christian akpa isua ikie ẹma ẹdat esịt ndibọhọ ediwak ukpan eke Ibet. Ke uwụtn̄kpọ, emi ọkọwọrọ ete ke mmọ ẹma ẹkeme ndidia m̀mê nditre ndidia udia oro mîkasanake ke idak Ibet. Kpa ye oro, ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ mmọ ndikere mban̄a ubieresịt mbon  en̄wen ke ini ẹbierede m̀mê ẹkpenyene ndida ifụre emi nnam n̄kpọ. Mme ikọ Paul ke n̄kpọ emi ẹkeme ndibuana ediwak ubiere oro nnyịn inamde: “Ẹkûnam n̄kpọ ẹdi ntak iduọ.” (1 Corinth 10:32) Udọn̄ nditre ndidi ntak iduọ ekeme ndin̄wam nnyịn ifiọk nte ikpanamde ediwak ke otu ubiere nnyịn. Kamse, ima mbọhọidụn̄ edi udiana n̄kponn̄kan ibet.—Matthew 22:36, 39.

Utịp Ubiere Nnyịn

Mme ubiere oro ẹnamde ye eti esịt ẹnyụn̄ ẹkọn̄ọde ke mme edumbet Bible ẹsinyene nti utịp ke akpatre. Nte ededi, mmọ ẹkeme ndisụn̄ọ ke ndusụk n̄waidem ibio ini. Ke ini mme apostle ẹkesiande Sanhedrin ubiere mmọ ndika iso ke ndikwọrọ ikọ mban̄a Jesus, ẹma ẹmia mmọ mbemiso ẹkesanade mmọ ẹyak. (Utom 5:40) Ke ini nditọ Hebrew ita oro—Shadrach, Meshach, ye Abednego—ẹkebierede ẹte ke mmimọ idinụhọke inọ mbiet o-gold Nebuchadnezzar, mmọ ẹma ẹsịn uwem mmọ ke itiendịk. Mmọ ẹma ẹben̄e idem ndisobo n̄kpa oro ekekemede ndito ubiere mmọ. Edi mmọ ẹma ẹfiọk ẹte ke mmimọ iyenyene unyịme ye edidiọn̄ Abasi.—Daniel 3:16-19.

Edieke nnyịn isobode afanikọn̄ ke ima ikanam ubiere oro otode esịt, oro idịghe ntak ndikere ke ubiere oro ikenenke. “Ini ye unọmọ” ẹkeme ndinam idem ata nti ubiere ẹnyene ndiọi utịp. (Ecclesiastes 9:11) Akan oro, ndusụk ini Jehovah esiyak afanikọn̄ esịm nnyịn man odomo udomo nte nnyịn iyakde idem inọ. Jacob ekenyene ndin̄wana ye angel ke ofụri okoneyo mbemiso ọkọbọde edidiọn̄. (Genesis 32:24-26) Ekeme ndiyom nnyịn n̄ko in̄wana ye idiọk idaha, idem ke ini inamde se inende. Edi, ke ini mme ubiere nnyịn ẹdude ke n̄kemuyo ye uduak Abasi, nnyịn imekeme ndinyene mbuọtidem nte ke enye ayan̄wam nnyịn ndiyọ ye nte ke enye ọyọdiọn̄ nnyịn ke akpatre.—2 Corinth 4:7.

Ntem, ke ini anamde akpan ubiere, kûberi edem ke ọniọn̄ fo. Dụn̄ọde yom mme edumbet Bible oro ẹnyenede ẹbuana. Tịn̄ nọ Jehovah ban̄a n̄kpọ oro. Ke ebiet ekemede, ka bịne mme ekemmọ Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha. Nyene uko. Da ifụre uduak oro Abasi ọnọde fi nam n̄kpọ ke eti usụn̄. Nam eti ubiere nyụn̄ wụt Jehovah ete ke esịt fo enen ke iso esie.

[Ndise ke page 28]

Ka bịne Ikọ Abasi mbemiso anamde mme akpan ubiere

[Mme ndise ke page 28, 29]

Tịn̄ mme ubiere oro afo enyenede ndinam nọ Jehovah

[Ndise ke page 30]

Afo emekeme nditịn̄ ikpọ ubiere fo nnọ mme Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha