Kpeme Esịt Fo
Kpeme Esịt Fo
“Tịm kpeme esịt fo kan kpukpru se ekpemede; koro uwem otode enye.”—MME N̄KE 4:23.
1, 2. Ntak oyomde ikpeme esịt nnyịn?
AKANIEREN kiet oro odụn̄de ke isuo Caribbean ama ọwọrọ ke ufọk esie edi ke oyobio ama okodobo. Nte enye ekesede akanade n̄wụre ke n̄kann̄kụk esie, enye ama okụt ete ke akamba eto kiet oro akadade ekpere inuaotop esie ke ediwak isua ama ọduọ. Enye ama ekere ete, ‘Oro akpasan̄a didie etịbe, ke ini n̄kpri eto ke n̄kann̄kụk emi ẹbọhọde?’ Ndidụn̄ọde etak eto oro ama ọnọ ibọrọ. Ọwọn̄ eto oro eketiede nte se mîkemeke ndiduọ mi ama adiahade, ndien oyobio oro akakam anam ẹkụt nte ọwọn̄ eto oro eketiede.
2 Esidi n̄kpọ mmọn̄eyet didie ntem ke ini ata andituak ibuot oro etiede nte enen̄ede ọsọn̄ idem ke usụn̄ uwem Christian ọduọde ke idomo mbuọtidem. Bible etịn̄ nte enende ete ke “ekikere esịt owo [ọdiọk] toto ke uyen esie.” (Genesis 8:21) Emi ọwọrọ ete edieke owo mîkpemeke enye kpukpru ini, ẹkeme nditap idem mfọnn̄kan esịt ndinam idiọk. Sia mîdụhe esịt anana-mfọnmma owo oro mîkemeke ndibiara, oyom nnyịn ida item emi ke akpan n̄kpọ: “Tịm kpeme esịt fo kan kpukpru se ekpemede.” (Mme N̄ke 4:23) Ntre didie ke nnyịn ikeme ndikpeme ndamban̄a esịt nnyịn?
Ndụn̄ọde Ofụri Ini—Se Mînaha Ẹfụmi
3, 4. (a) Mme mbụme ewe ke ikpobụp kaban̄a ata ata esịt? (b) Nso idin̄wam nnyịn ndidụn̄ọde ndamban̄a esịt nnyịn?
3 Edieke afo akade ebịne abiausọbọ man ese fi idem, eyedi enye eyese fi esịt. Nte nsọn̄idem fo, esịnede esịt fo, owụt nte ke afo emesidia nti udia oro ẹkemde? Udomo iyịp fo ada didie? Ndi esịt fo atuak nte ọfọnde? Nte afo emesisịn̄ede idem nte ekemde? Nte mfịghe oro mîdotke efịghe ke esịt fo?
4 Edieke oyomde ẹdụn̄ọde ata ata esịt kpukpru ini, nso kaban̄a ndamban̄a esịt fo? Jehovah esidomo ndamban̄a esịt. (1 Chronicles 29:17) Nnyịn ikpenyene ndinam ukem oro. Didie? Ebe ke ndibụp mme utọ mbụme nte: Ndi esịt mi enyene udia eke spirit oro ekemde ebe ke ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ ye edidụk mme mbono esop ofụri ini? (Psalm 1:1, 2; Mme Hebrew 10:24, 25) Nte etop Jehovah odu mi ke esịt nte “ikan̄ eke asakde, esịne mi ke ọkpọ,” onụkde mi ndibuana ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄ ye edinam mbet? (Jeremiah 20:9; Matthew 28:19, 20; Rome 1:15, 16) Ndi onụk mi ndinen̄ede nsịn ukeme, mbuanade ke ndusụk ikpehe utom uyọhọ ini ke ini n̄kemede? (Luke 13:24) Nso ke ami nda mbọk ndamban̄a esịt mi? Nte ami nnam nsan̄a ye mbon oro esịt mmọ ẹsịnede ke utuakibuot akpanikọ? (Mme N̄ke 13:20; 1 Corinth 15:33) Nnyịn ikpakam isọp ndikụt mmeme ekededi inyụn̄ inam n̄kpọ iwiwa ndinen̄ede emi.
5. Nso enyene-ufọn uduak ke mme idomo mbuọtidem ẹkeme ndinyene?
5 Nnyịn imesiwak ndisobo mme idomo mbuọtidem. Mmọ emi ẹsinọ nnyịn mme ifet ndifiọk nte esịt nnyịn etiede. Moses ọkọdọhọ nditọ Israel oro ẹkekperede ndibe ndụk Isọn̄ Un̄wọn̄ọ ete: “Jehovah Abasi fo [akada] fi asan̄a ke ofụri isua aba emi ke wilderness, man enye anam fi osụk idem, onyụn̄ odomo fi, ete ifiọk se idude fi ke esịt, m̀mê afo eyetịn̄ enyịn ke mme ewụhọ imọ, m̀mê udutịn̄ke.” (Deuteronomy 8:2) Nte idem isikpaha nnyịn ndifiọk mme ekikere, udọn̄, m̀mê nte nnyịn inamde n̄kpọ ke ini isobode mme idaha m̀mê mme idomo unana idotenyịn? Ke akpanikọ, mme idomo oro Jehovah ayakde ẹsịm nnyịn ẹkeme ndinam nnyịn ifiọk mme mmeme nnyịn, ẹnọde nnyịn ifet ndinam ukpụhọde. (James 1:2-4) Akpakam nnyịn idehede ifụmi nditie n̄kere nnyụn̄ mbọn̄ akam mban̄a nte nnyịn isinamde n̄kpọ iban̄a mme idomo!
Nso ke Mme Ikọ Nnyịn Ẹyarade?
6. Nso ke se nnyịn imade ndineme ekeme ndiyarade mban̄a esịt nnyịn?
6 Nnyịn ikeme didie ndifiọk se nnyịn ibonde ke esịt nnyịn? Jesus ọkọdọhọ ete: “Eti owo osion̄o se ifọnde ke nti n̄kpọ eke enye okobonde ke esịt esie; idiọk owo onyụn̄ osion̄o se idiọkde ke mme idiọk n̄kpọ eke enye okobonde ke esịt esie; koro oto ke uyọhọ esịt ndien inua etịn̄.” (Luke 6:45) Se nnyịn isiwakde ndineme mban̄a esinen̄ede owụt se esịt nnyịn aduakde. Nte nnyịn imesiwak ndineme mban̄a mme n̄kpọ obụkidem ye inyene ererimbot? Mîdịghe nte nneme nnyịn kpukpru ini ẹsikọn̄ọ ke mme n̄kpọ eke spirit ye mme utịtmbuba ukara Abasi? Utu ke nditịn̄ mban̄a mme ndudue mbon en̄wen, nte nnyịn imesida ima ifụk mmọ? (Mme N̄ke 10:11, 12) Nte nnyịn imesinyene ntụhọ editịn̄ ekese mban̄a mme owo ye se ikade iso ke uwem mmọ edi itịn̄ esisịt iban̄a mme n̄kpọ eke spirit ye nti ido uwem? Ndi emi ekeme ndidi idiọn̄ọ nte ke nnyịn ke inọhọ ke ọkpọkpọ mbubehe mbon en̄wen?—1 Peter 4:15.
7. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep mban̄a edikpeme esịt nnyịn ke mbụk aban̄ade nditọete Joseph duop?
7 Kere ban̄a se iketịbede ke akwa ubon kiet. Ikpọ nditọiren Jacob duop ‘ikekwe nte ẹdọhọde Joseph ekpri eyenete mmọ ikọ emem.’ Ntak-a? Mmọ ẹkefụbe enye ufụp koro enye ekedide eyenima ete mmọ. Ke ukperedem ke ini Abasi akanamde Joseph adaba ndap, owụtde ete ke enye ama enyene mfọn Jehovah, mmọ ẹma “ẹdediọn̄ ẹsua enye.” (Genesis 37:4, 5, 11) Ye esịt ibak, mmọ ẹma ẹnyam eyenete mmọ ẹsịn ke ufụn. Ekem, ke ẹdomode ndifụk idiọkn̄kpọ mmọ, mmọ ẹma ẹbian̄a ete mmọ ndikere nte ke idiọk unam ama owot Joseph. Nditọete Joseph duop ẹma ẹkpu ndikpeme esịt mmọ ke edinam oro. Edieke nnyịn isọpde ndikụt ndudue nnọ mbon en̄wen, nte oro ekeme ndidi uyarade nte ke usua m̀mê ufụp odu nnyịn ke esịt? Oyom nnyịn idu ke edidemede ndidụn̄ọde se iwọrọde nnyịn ke inua inyụn̄ isọp ndibịn ndiọi uduak mfep ke esịt nnyịn.
8. Nso idin̄wam nnyịn ndidụn̄ọde esịt nnyịn edieke edide ima isu nsu?
8 Okposụkedi “Abasi mîkemeke ndisu nsu,” mme anana-mfọnmma owo ẹnyene ntụhọ edisu nsu. (Mme Hebrew 6:18) Andiwet psalm ama eseme ete: “Kpukpru owo ẹdi mme osunsu.” (Psalm 116:11) Idem apostle Peter ama akan̄ Jesus utịm ikata. (Matthew 26:69-75) Nte an̄wan̄ade, ana nnyịn idu ke ukpeme man ifep ndisu nsu, koro Jehovah asasua “edeme nsu.” (Mme N̄ke 6:16-19) Edieke edide akanam imosu nsu, ọkpọfọn nnyịn idụn̄ọde se ikedide ntak. Ndi ekedi ke ntak ndịk owo? Ndi ndịk edidi se ẹmiade ufen ekedi ntak? Ndi ekeme ndidi ekedi man ikpeme eti enyịn̄ nnyịn mîdịghe ekeme ndidi ibụk ekedi ntak? Se ededi oro ekedide ntak, odot didie ntem ete nnyịn itie ikere n̄kpọ oro, isụk idem inyịme ndudue nnyịn, inyụn̄ iben̄e Jehovah edifen nnọ, iyomde un̄wam esie man ikan mmeme oro! “Mbiowo Ufọk Abasi” ẹkeme ndidi mbon oro ẹnen̄erede ẹdot ndinọ utọ un̄wam oro.—James 5:14.
9. Nso ke akam nnyịn ẹkeme ndiyarade mban̄a esịt nnyịn?
9 Ke ọbọrọde eben̄e oro ekpri Edidem Solomon ekeben̄ede enye eti ibuot ye ifiọk, Jehovah ama ọdọhọ ete: “Koro emi odude fi ke esịt, mûnyụn̄ uben̄eke okụk ye inyene, ye ubọn̄ . . . , ẹmenọ fi eti ibuot ye ifiọk oro: ami nyonyụn̄ nnọ fi okụk, ye inyene, ye ubọn̄.” (2 Chronicles 1:11, 12) Otode se Solomon ekeben̄ede ye se enye mîkeben̄eke, Jehovah ama ọfiọk se ikodude Solomon ke esịt. Nso ke mme nneme nnyịn ye Abasi ẹyarade ẹban̄a esịt nnyịn? Nte akam nnyịn ẹyarade nte ke ọdọn̄ nnyịn ndinyene ifiọk, eti ibuot, ye mbufiọk? (Mme N̄ke 2:1-6; Matthew 5:3) Nte mme udọn̄ n̄kpọ Obio Ubọn̄ ẹdu nnyịn ke esịt? (Matthew 6:9, 10) Edieke akam nnyịn ẹtiede eto eto, emi ekeme ndidi uyarade nte ke oyom ida ini itie ikere mme edinam Jehovah. (Psalm 103:2) Kpukpru Christian ẹkpenyene ndidu ke edidemede ndifiọk se akam mmọ ẹyararede.
Nso ke Mme Edinam Nnyịn Ẹtịn̄?
10, 11. (a) M̀mọ̀n̄ ke efịbe ye use ẹsitọn̄ọ? (b) Nso idin̄wam nnyịn ‘ikûsịn efịbe ke esịt nnyịn’?
10 Ẹdọhọ ẹte ke mme edinam ẹsitịn̄ ikọ ẹsọn̄ uyo ẹkan ikọ. Ke akpanikọ, mme edinam nnyịn ẹsitịn̄ ekese ẹban̄a se nnyịn idide ke esịtidem. Ke uwụtn̄kpọ, ke mme n̄kpọ ẹban̄ade ido uwem, ndikpeme esịt abuana se ikande sụk edifep ndinam use m̀mê ndisịn efịbe. Ke Ukwọrọikọ esie oro ke Obot, Jesus ọkọdọhọ ete: “Owo ekededi eke esede n̄wan ke enyịn use ama esịn efịbe ye enye ama ke esịt esie.” (Matthew 5:28) Didie ke nnyịn ikeme ndifep ndisịn efịbe idem ke esịt nnyịn?
11 Anam-akpanikọ ete-ekpụk oro Job ama enịm uwụtn̄kpọ ọnọ mme Christian oro ẹdọde ndọ. Eyịghe idụhe nte ke Job ama esinam nsan̄a ye mme n̄kaiferi ndien ama esikam an̄wam mmọ ke mfọnido edieke mmọ ẹkeyomde un̄wam. Edi eren emi ekenyenede nsọn̄ọnda mi ikenyeneke udọn̄ edinam use ye mmọ. Ntak-a? Koro enye ama enen̄ede ebiere ete ke imọ idisehe n̄wan ke enyịn use. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmodiomi ediomi ye enyịn mi; nnam didie, ndien, ntịn̄ enyịn eyen-an̄wan ke idem?” (Job 31:1) Nnyịn ikpakam inam ukem ediomi oro ye enyịn nnyịn inyụn̄ ikpeme esịt nnyịn.
12. Didie ke afo akpada Luke 16:10 abuan ye edikpeme esịt fo?
12 Eyen Abasi ọkọdọhọ ete: “Owo eke anamde akpanikọ ke ata ekpri n̄kpọ onyụn̄ anam akpanikọ ke akamba n̄kpọ; owo eke akwan̄ade ke ata ekpri n̄kpọ onyụn̄ akwan̄a ke akamba n̄kpọ.” (Luke 16:10) Ih, oyom nnyịn idụn̄ọde edinam nnyịn ke se itiede nte n̄kpri n̄kpọ ke uwem eke usen ke usen, idem mbon oro inamde ke ndịbe ke ufọk nnyịn. (Psalm 101:2) Ke adan̄aemi itiede ke ufọk nnyịn, isede ekebe ndise, m̀mê idụn̄ọrede Intanet, nte nnyịn imodu ke ukpeme nditiene item N̄wed Abasi emi: “Edi ama edi use, ye kpukpru mbubiam ido, m̀mê edisịn esịt ke n̄kpọ owo, ẹkûyak ẹtịn̄ ẹban̄a n̄kpọ oro ke otu mbufo, nte odotde ikọt Abasi. Ẹkûnyụn̄ ẹyak ẹtịn̄ ndek-ndek ikọ, m̀mê ndisịme ikọ, m̀mê ikọ idiọk mbubru, emi mîdotke mbufo”? (Ephesus 5:3, 4) Ndien nso kaban̄a afai oro ẹkemede ndiwụt ke ekebe ndise m̀mê ke mme mbre vidio? Andiwet psalm ọkọdọhọ ete: “Jehovah odomo edinen owo: ndien ama edi idiọk owo, ye owo eke amade afai, ukpọn̄ esie asua mmọ.”—Psalm 11:5.
13. Nso ukpeme ke oyom iwụt ke ini ikerede iban̄a se itode esịt nnyịn iwọrọ?
13 Jeremiah ama ọtọt ete: “Esịt abian̄a akan kpukpru n̄kpọ, onyụn̄ abiara fap.” (Jeremiah 17:9) Abian̄a esịt emi esiwụt idem ke ini nnyịn inọde mme ntak kaban̄a ndudue nnyịn, idade mme ndudue nnyịn mfefere mfefere, idomode ndiwụt ke ndiọi edu uwem oro inyenede ẹnen, m̀mê ibụrede mbụre iban̄a mme ukeme nnyịn. Esịt oro abiarade ekeme n̄ko ndinam owo odu uwem esịt iba—adade nneminua etịn̄ n̄kpọ kiet edi edinam esie owụtde se idide isio. (Psalm 12:2; Mme N̄ke 23:7) Edi akpan n̄kpọ didie ntem ete nnyịn inam akpanikọ nte nnyịn idụn̄ọrede se itode esịt nnyịn iwọrọ!
Nte Enyịn Nnyịn Ẹnen̄ede Ẹse?
14, 15. (a) Nso idi enyịn oro ‘ẹnen̄erede ẹse’? (b) Didie ke ndinam enyịn nnyịn ẹnen̄ede ẹse an̄wam nnyịn ndikpeme esịt?
14 Jesus ọkọdọhọ ete: “Utuenikan̄ ikpọkidem edi enyịn.” Enye ama adian do ete: “Edieke enyịn fo ẹnen̄erede ẹse, ofụri ikpọkidem fo ayayama.” (Matthew 6:22) Enyịn oro ẹnen̄erede ẹse ẹwụhọ ke akpan utịtmbuba, m̀mê uduak, iwọn̄ọkede ikpọn̄ oro. Ke akpanikọ, enyịn nnyịn ẹkpewụhọ ke ‘ndibem iso nyom Obio Ubọn̄ Abasi ye edinen ido Esie.’ (Matthew 6:33) Nso ikeme nditịbe nnọ ndamban̄a esịt nnyịn edieke enyịn nnyịn mînen̄ekede ise?
15 Kere n̄kpọ aban̄ade ediyom se ẹdade ẹdu uwem. Ndinọ se ubon nnyịn ẹyomde edi se ẹyomde ẹto Christian. (1 Timothy 5:8) Edi nso edieke ọdọn̄de nnyịn ndinyene n̄kpọ oro ọwọrọde edi obufa, n̄kpọ oro edide mfọnn̄kan, udia, ọfọn̄, ye ufọk oro ẹnen̄erede ẹma, ye mme n̄kpọ eken? Nte oro ikpenen̄ekede inam esịt ye ekikere nnyịn ẹdu ke ufụn, anamde utuakibuot nnyịn edi eke ubak esịt? (Psalm 119:113; Rome 16:18) Ntak emi nnyịn ikpenen̄erede isịn idem ke ndise mban̄a mme udọn̄ obụkidem tutu uwem nnyịn owụhọ ofụri ofụri ke ubon, mbubehe, ye mme n̄kpọ obụkidem? Ti item odudu spirit emi: “Ẹkpeme idem mbufo, mbak uyụhọ udia ye mmịn ye ekikere uwem emi edinam esịt mbufo odobi, ndien usen oro edibuat mbufo nte ekpọ; koro usen oro eyesịm kpukpru mmọ emi ẹdụn̄de ke iso isọn̄.”—Luke 21:34, 35.
16. Nso item ke Jesus ọkọnọ aban̄a enyịn, ndien ntak-a?
16 Enyịn edi akpan usụn̄ nneme ọnọ ekikere ye esịt. Se enye esede ekeme ndinen̄ede ntụk ekikere, ntụk, ye mme edinam nnyịn. Ke adade ndamban̄a ikọ, Jesus ama etịn̄ aban̄a odudu oro idomo enyịn enyenede onyụn̄ ọdọhọ ete: “Edi edieke enyịn nnasia esịnde fi ọduọ, wụbede enye, top, duọk: koro ọfọn ye afo ubak idem fo nditak utu ke ndikpọduọk fi ofụri idem ke [Gehenna, NW].” (Matthew 5:29) Ẹnyene ndikpan enyịn ndise mme n̄kpọ oro mîdotke. Ke uwụtn̄kpọ, owo inyeneke ndiyak enye ese mme ndise oro ẹtịmde man ẹdemede oburobụt udọn̄ idan̄.
17. Didie ke edida Colossae 3:5 nsịn ke edinam an̄wam nnyịn ndikpeme esịt nnyịn?
17 Nte ededi, ukeme ukụt n̄kpọ idịghe n̄kukụre ukeme unyene nneme nnyịn ye n̄kann̄kụk nnyịn. Mme ukeme eken, utọ nte ukeme editụk ye edikop n̄kpọ, ẹnyene udeme, ndien oyom nnyịn ikpeme mme utọ mbak idem emi n̄ko. Apostle Paul eketeme ete: “Mmọdo ẹwot mbak idem mbufo emi ẹdude ke isọn̄. Ẹkpọn̄ use, ye ndek-ndek ido, ye idiọk udọn̄, ye idiọk itọn̄, ye edisịn esịt ke n̄kpọ owo, emi edide ukpono-ndem.”—Colossae 3:5.
18. Nso ke nnyịn ikpanam iban̄a ndiọi ekikere?
18 Idiọk udọn̄ ekeme nditọn̄ọ ke ekikere nnyịn. Ndiwụk ekikere ke utọ n̄kpọ oro esiwak ndinam idiọk udọn̄ oro ọkọri, otụkde esịt. “Ekem idiọk udọn̄ ama [oyomo], aman idiọk-n̄kpọ.” (James 1:14, 15) Ediwak owo ẹnyịme ẹte ke emi edi usụn̄ nte edifiọn̄ọ ndido idan̄ n̄kop uyụhọ esitọn̄ọde. Edi akpan n̄kpọ didie ntem ete nnyịn ida mme udọn̄ n̄kpọ eke spirit iyọhọ ekikere nnyịn! (Philippi 4:8) Ndien edieke idiọk ekikere odụkde nnyịn esịt, nnyịn ikpenyene ndisịn ukeme ndibịn enye mfep.
‘Nam N̄kpọ Jehovah ke Ofụri Esịt’
19, 20. Didie ke nnyịn ikeme ndikụt unen ndinam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt?
19 Ke ini usọn̄ esie, Edidem David ama asian eyen esie ete: “Solomon eyen mi, fiọk Abasi usọ, nyụn̄ nam n̄kpọ esie ke ofụri esịt, ye ke ima ukpọn̄: koro Jehovah odụn̄ọde kpukpru esịt owo, onyụn̄ etịm ọfiọk kpukpru se ekikere obotde.” (1 Chronicles 28:9) Solomon ke idemesie ama ọbọn̄ akam eben̄e “esịt ọniọn̄.” (1 Ndidem 3:9) Edi, enye ama osobo n̄kpọ-ata edika iso nnyene utọ esịt oro ke ofụri eyouwem esie.
20 Edieke anade nnyịn ikụt unen ke afan̄ oro, iyomke nnyịn ikem esịt ye Jehovah kpọt edi oyom ikpeme esịt nnyịn n̄ko. Man inam emi, ana nnyịn ida mme n̄kpọ editi eke Ikọ Abasi isịn ke esịt nnyịn—‘ke ọwọn̄ esịt nnyịn.’ (Mme N̄ke 4:20-22) Nnyịn ikpenyene n̄ko ndinam edi ido nnyịn ndidụn̄ọde esịt nnyịn, ibọn̄de akam iban̄a inyụn̄ itiede ikere se mme ikọ ye edinam nnyịn ẹyararede. Nso ufọn ke utọ editie n̄kere oro edinyene edieke nnyịn mîyomke un̄wam Jehovah ifịk ifịk ndinen̄ede mmeme ekededi oro nnyịn ikụtde? Ndien edi akpan n̄kpọ didie ntem ete nnyịn inen̄ede ikpeme se nnyịn idade ibọk mme ukeme ufiọk n̄kpọ nnyịn! Ke inamde emi, ẹn̄wọn̄ọ ẹnọ nnyịn ẹte ke “emem Abasi, emi ayan̄ade ifiọk owo, eyekpeme [nnyịn] esịt ye ekikere ke Christ Jesus.” (Philippi 4:6, 7) Ih, ẹyak nnyịn ibiere ndikpeme esịt nnyịn n̄kan kpukpru se ikpemede, ndinyụn̄ nnam n̄kpọ Jehovah ke ofụri esịt.
Nte Afo Emeti?
• Ntak emi ndikpeme esịt edide akpan n̄kpọ?
• Ntak emi edidụn̄ọde nneme nnyịn an̄wamde nnyịn ndikpeme esịt nnyịn?
• Ntak emi nnyịn ikpanamde enyịn nnyịn ‘ẹnen̄ede ẹse’?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 23]
Nso ke nnyịn isiwak ndineme mban̄a ke an̄wautom, ke mme mbono esop, ye ke ufọk?
[Ndise ke page 25]
Enyịn oro ẹnen̄erede ẹse ẹsisọn̄ọ ẹwụhọ ke n̄kpọ