‘Ẹda Anyanime Ẹsịne’

‘Ẹda ndien esịt mbọm ye anyanime ẹsịne.’—COLOSSAE 3:12.

1. Bụk eti uwụtn̄kpọ kiet aban̄ade anyanime.

 RÉGIS, oro odụn̄de ke ufọt ufọt edem usụk ye edem usoputịn France, akakabade edi Ntiense Jehovah oro anade baptism ke 1952. Ke ediwak isua n̄wan esie ama anam kpukpru se enye ekekemede ndibiọn̄ọ mme ukeme esie ndinam n̄kpọ Jehovah. Enye ama esidomo ndibom ọkpọ ubomisọn̄ esie man ọbiọn̄ọ enye ndidụk mme mbono esop, ndien ke idaha kiet n̄wan emi ama akam etiene enye ke edem nte enye ọkọkwọrọde etop Bible to ke enyịnusụn̄ sịm enyịnusụn̄, asakde enye nsahi nte enye okobụkde eti mbụk Obio Ubọn̄ ọnọ mme enyeneufọk. Kpa ye n̄kaiso ubiọn̄ọ emi, Régis ama aka iso ndime anyanime. Ntem, Régis edi eti uwụtn̄kpọ ọnọ kpukpru Christian, sia Jehovah oyomde kpukpru mme andituak  ibuot nnọ enye ẹnyene anyanime ke nte mmọ ẹnamde n̄kpọ ye mbon en̄wen.

2. Nso ke ikọ Greek oro adade ọnọ “anyan ime” ọwọrọ ke ata ata usụn̄, ndien nso ke enye owụt?

² Ikọ Greek oro adade ọnọ “anyanime” ke ata ata usụn̄ ọwọrọ “anyan edu.” Edisana Ŋwed Abasi Ibom akabade ikọ emi utịm ike-usụkkiet nte “anyan ime,” utịm ikanan̄ nte “ime,” ye ini kiet nte ‘ndibiom ukụt.’ Ikọ Hebrew ye Greek oro ẹkabarede “anyan ime” esịne ekikere ime, edu ediyọ, ye editre ndisọp iyatesịt.

3. Didie ke usụn̄ nte mme Christian ẹkebatde anyanime okokpụhọde ye eke mbon Greece ke akpa isua ikie?

³ Mbon Greece akpa isua ikie ikabatke anyanime nte eti ido. Akananam mbon akwaifiọk Stoic ikadaha ikọ oro itịn̄ ikọ. Nte eyen ukpepn̄kpọ Bible oro William Barclay ọdọhọde, anyanime “edi ata isio ye ido mbon Greece,” emi ẹkenamde inua ẹban̄a “editre ndiyọ usọn̄enyịn m̀mê ibak ekededi” ke adianade ye mme n̄kpọ eken. Enye ewet ete: “Ye mbon Greece, owo emi ekesinen̄erede odot ekedi owo emi anamde ofụri se enye ekemede ndisio usiene. Ye mme Christian, owo emi enen̄erede odot edi owo emi etrede ndisio usiene, idem ke ini enye ekemede ndinam oro.” Ekeme ndidi mbon Greece ẹkebat anyanime nte idiọn̄ọ mmeme, edi mi, ukem nte ke mme idaha en̄wen, “ndisịme eke Abasi edi ọniọn̄ akan owo, mmeme eke Abasi onyụn̄ ọsọn̄ akan owo.”—1 Corinth 1:25.

Uwụtn̄kpọ Anyanime Christ

4, 5. Nso n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ anyanime ke Jesus ekenịm?

⁴ Christ Jesus ama enịm eti uwụtn̄kpọ anyanime emi anyanime Jehovah kpọt okponde akan. Ke ini okodude ke ọkpọsọn̄ mfịghe, Jesus ama enen̄ede eme ime. Ẹma ẹtịn̄ ntịn̄nnịm ikọ ẹban̄a enye ẹte: “Ẹtụk enye, enye onyụn̄ osụhọde idem esie enịm, inyụn̄ itatke inua esiemmọ; ẹda enye nte eyen-erọn̄ ẹka, ẹte ẹkewot, ndien kpa nte uman erọn̄ odopde inua ke iso mme andifat enye, kpa ntre enye inyụn̄ itatke inua esiemmọ.”—Isaiah 53:7.

⁵ Nso n̄wọrọnda anyanime ke Jesus ekenyene ntem ke ofụri ini utom ukwọrọikọ esie ke isọn̄! Enye ama ọyọ mme n̄kari n̄kari mbụme mme asua esie ye usọn̄enyịn mme andibiọn̄ọ. (Matthew 22:15-46; 1 Peter 2:23) Enye ama eme ime ye mme mbet esie, idem ke ini mmọ ẹkekade iso ndineni m̀mê anie edi n̄kponn̄kan. (Mark 9:33-37; 10:35-45; Luke 22:24-27) Ndien nso n̄wọrọnda ime ke Jesus ekenyene ntem ke okoneyo oro ẹkedade enye ẹnọ ke ini Peter ye John ẹkedede idap ke ẹma ẹkesian mmọ ẹte “ẹkpeme”!—Matthew 26:36-41.

6. Didie ke Paul ọkọbọ ufọn oto anyanime Jesus, ndien nso ke nnyịn ikpep ito emi?

⁶ Ke Jesus ama akakpa onyụn̄ eset, enye ama aka iso ndinyene anyanime. Apostle Paul ama ọfiọk emi akpan akpan, sia enye ekedide andikọbọ mme Christian ke mbemiso. Paul ekewet ete: “Ikọ oro edi akpanikọ, onyụn̄ odot owo ọbọ ke ofụri esịt, ete, Christ Jesus ekedi ke ererimbot ndinyan̄a mme idiọk owo; emi ami ndide etubom mmọ. Edi ẹketua mi mbọm ke ntak emi, man Jesus Christ akpada mi, nte akan idiọk owo, ayarade ofụri anyan ime Esie, onyụn̄ enịm ete, nda ke ibuot mmọ emi ẹditienede ẹbuọt idem ye Enye ẹkesịm uwem nsinsi.” (1 Timothy 1:15, 16) Inamke n̄kpọ m̀mê nso ke nnyịn ikanam ke ini edem, edieke nnyịn ibuọtde idem ye Jesus, enye eyenyene anyanime ye nnyịn—ke adan̄aemi odoride enyịn nnyịn ndinam “utom eke odotde edikabade esịt.” (Utom 26:20; Rome 2:4) Mme etop oro Christ ọkọnọde ẹsọk esop itiaba ke Asia Minor ẹwụt nte ke adan̄aemi enye enyenede anyanime, enye oyom nnyịn inam mme ukpụhọde.—Ediyarade, ibuot 2 ye 3.

Mbun̄wụm Spirit

7. Nso ebuana idu ke ufọt anyanime ye edisana spirit?

⁷ Ke ọyọhọ ibuot 5 ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Galatia, Paul owụt ukpụhọde oro odude ke ufọt ubọkutom obụkidem ye mbun̄wụm spirit. (Galatia 5:19-23) Sia anyanime edide kiet ke otu mme edu Jehovah, edu  emi oto enye onyụn̄ edi kiet ke otu mbun̄wụm spirit esie. (Exodus 34:6, 7) Ke akpanikọ, ẹsiak anyanime (NW) nte ọyọhọ inan̄ ke udịm mbun̄wụm spirit oro Paul eketịn̄de aban̄a, ke adianade ye “ima, idatesịt, emem, . . . mfọn-ido, eti ido, edinam akpanikọ, ifụre ifụre ido, mfara ke idem.” (Galatia 5:22, 23) Ke ntre, ke ini mme asan̄autom Abasi ẹnyenede ime nte Abasi, m̀mê anyanime, mmọ ẹnam oro ke odudu edisana spirit.

8. Nso idin̄wam nnyịn ndikọri mbun̄wụm spirit, esịnede anyanime?

⁸ Nte ededi, emi iwọrọke ite ke Jehovah esinyenyịk owo ọnọ spirit esie. Ana nnyịn inyịme odudu esie. (2 Corinth 3:17; Ephesus 4:30) Nnyịn iyak spirit oro anam utom ke uwem nnyịn ebe ke ndikọri mbun̄wụm esie ke kpukpru se nnyịn inamde. Ke ama akasiak ubọkutom obụkidem ye mbun̄wụm spirit, Paul ama adian ete: “Edieke nnyịn idude uwem ke Spirit, ẹyak nnyịn inyụn̄ ida odudu Spirit isan̄a. Ẹkûyak ẹbian̄a mbufo; owo ikemeke ndibian̄a Abasi: se ededi owo ọtọde, oro ke enye edinyụn̄ ọdọk. Owo eke ọtọde ọnọ obụkidem ọyọdọk mbiara oto obụkidem; edi owo eke ọtọde ọnọ Spirit, oto ke Spirit ke enye ọyọdọk nsinsi uwem.” (Galatia 5:25; 6:7, 8) Edieke anade ikụt unen ke ndikọri anyanime, ana nnyịn n̄ko ikọri mbun̄wụm eken oro edisana spirit esinamde mme Christian ẹsion̄o.

“Ima Enyenyene Anyan Ime”

9. Nso ikeme ndidi ntak oro Paul ọkọdọhọde mbon Corinth ete ke “ima enyenyene anyan ime”?

⁹ Paul ama owụt ke akpan ebuana odu ke ufọt ima ye anyanime ke ini enye ọkọdọhọde ete: “Ima enyenyene anyan ime.” (1 Corinth 13:4) Eyen ukpepn̄kpọ Bible kiet, Albert Barnes, ọnọ ekikere ete ke Paul ọkọsọn̄ọ etịn̄ emi ke ntak utọk ye en̄wan oro okodude ke esop Christian ke Corinth. (1 Corinth 1:11, 12) Barnes ọdọhọ ete: “Ikọ oro ẹdade mi [ẹtịn̄ ẹban̄a anyanime] edi isio ye ibụmede: edi isio ye ikọ ye ekikere iyatesịt, onyụn̄ edi isio ye edisọp iyatesịt. Enye ada aban̄a idaha ekikere oro ekemede NDIYỌ KE ANYAN INI ke ini ẹfịkde, ke ini ẹdemerede iyatesịt esie.” Ima ye anyanime ẹsitịp akamba akamba ẹsịn n̄ko ke emem esop Christian.

10. (a) Ke nso usụn̄ ke ima an̄wam nnyịn ndinyene anyanime, ndien nso item ke apostle Paul ọnọ ke afan̄ emi? (b) Nso ke eyen ukpepn̄kpọ Bible kiet eketịn̄ aban̄a anyanime ye mfọnido Abasi? (Se ikọ idakisọn̄.)

¹⁰ “Ima enyenyene anyan ime onyụn̄ ọfọn ido; ima . . . iyomke ufọn esiemmọ, isọpke iyatesịt.” Ntem, ke ediwak usụn̄, ima an̄wam nnyịn ndinyene anyanime. * (1 Corinth 13:4, 5) Ima an̄wam nnyịn ndiyọ kiet eken ke ime ndinyụn̄ nti nte ke kpukpru nnyịn idi mme anana-mfọnmma owo imesinyụn̄ inam ndudue. Enye an̄wam nnyịn ndikere mban̄a  nnyụn̄ mfen nnọ. Apostle Paul esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ete isan̄a ‘ke kpukpru nsụk-idem ye ifụre-ifụre ido, ye anyan ime; ime ime ye kiet eken ke ima; isịn ifịk ida emem nte urụk ibọp idem idian ọtọ kiet ke Spirit.’—Ephesus 4:1-3.

11. Ntak enen̄erede edi akpan n̄kpọ ndinyene anyanime ke otu mme Christian?

¹¹ Otu mme Christian, edide mme esop, mme ufọkidụn̄ Bethel, mme ufọkidụn̄ isụn̄utom, otu mme ọbọpn̄kpọ, m̀mê mme ufọkn̄wed Christian ndinyene anyanime esitịp esịn ke emem ye inemesịt. Ke ntak mme ukpụhọde ke edu uwem, ke se ẹmade, ke nte ẹkebọkde, ke idaha eti ido, idem ke usanaidem, mme idaha oro ẹtiede idomo idomo ẹkeme ndidemede ke ini ke ini. Ukem emi ke edi ye mme ubon. Nditre ndisọp iyatesịt edi akpan n̄kpọ. (Mme N̄ke 14:29; 15:18; 19:11) Oyom kpukpru owo ẹnyene anyanime—ediyọ ke ime, ke idotenyịn nte ke mme n̄kpọ ẹyekpụhọde ẹfọn ẹkan.—Rome 15:1-6.

Anyanime An̄wam Nnyịn Ndiyọ

12. Ntak emi anyanime edide akpan n̄kpọ ke mme idaha oro ẹtiede idomo idomo?

¹² Anyanime an̄wam nnyịn ndiyọ mme idomo idomo idaha oro ẹtiede nte inyeneke utịt m̀mê usọp usọp usọbọ ekededi. Emi ekedi ntre ye Régis, oro ẹketịn̄de ẹban̄a ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ. Ke ediwak isua, n̄wan esie ama ọbiọn̄ọ mme ukeme esie ndinam n̄kpọ Jehovah. Nte ededi, usen kiet n̄wan esie ama asan̄a ye mmọn̄eyet edidọhọ enye ete: “Mmọfiọk nte ke emi edi akpanikọ. N̄wam mi. Mmoyom ukpepn̄kpọ Bible.” Nte ini akakade enye ama ana baptism nte Ntiense. Régis ọdọhọ ete: “Emi owụt ete ke Jehovah ama ọdiọn̄ mme isua nsịn̄ede, ime, ye ediyọ oro.” Ẹma ẹnọ anyanime esie utịp.

13. Nso ikan̄wam Paul ndiyọ, ndien didie ke uwụtn̄kpọ esie ekeme ndin̄wam nnyịn ndiyọ?

¹³ Ko ke akpa isua ikie E.N., apostle Paul ama enịm eti uwụtn̄kpọ anyanime. (2 Corinth 6:3-10; 1 Timothy 1:16) Ke ekperede utịt uwem esie ke ini enye ọkọnọde Timothy ekpri nsan̄a esie item, Paul ama ọtọt enye ete ke kpukpru Christian ẹyesobo idomo. Paul ama etịn̄ aban̄a uwụtn̄kpọ idemesie onyụn̄ asian Timothy mme akpan edu Christian oro ẹyomde man ẹkeme ndiyọ. Enye ekewet ete: “Afo ama etiene okụt se n̄kpepde, ye uwem mi, ye uduak mi, ye mbuọtidem mi, ye anyan ime mi, ye ima mi, ye ime, ye isịn-enyịn, ye ndutụhọ: ama onyụn̄ okụt se ikọwọrọde mi ke Antioch, ye ke Iconium, ye ke Lystra; adan̄a isịn-enyịn eke okobiomode mi do; edi Ọbọn̄ akanyan̄a mi ke kpukpru oro. Ke akpanikọ kpukpru owo eke ẹyomde ndidu eti uwem ke Christ Jesus ẹnyene ndibiom isịn-enyịn.” (2 Timothy 3:10-12; Utom 13:49-51; 14:19-22) Man ikeme ndiyọ, oyom kpukpru nnyịn inyene mbuọtidem, ima ye anyanime.

Ẹda Anyanime Ẹsịne

14. Paul ekemen mme edu Abasi nte anyanime odomo ye nso, ndien nso item ke enye ọkọnọ mme Christian ke Colossae?

¹⁴ Apostle Paul ama emen anyanime ye  mme edu Abasi eken odomo ye ọfọn̄ oro Christian ekpesịnede ke ama okosio mme utom “akani owo” ọduọk. (Colossae 3:5-10) Enye ekewet ete: “Nte mmọ emi Abasi ekemekde, emi Abasi akanamde mmọ ẹsana onyụn̄ amade, ẹda ndien esịt mbọm ẹsịne, ye mfọn-ido, ye nsụk-idem, ye ifụre-ifụre ido, ye ime; ẹme ime ye kiet eken, ẹnyụn̄ efen kiet eken, edieke owo mbufo ekededi enyenede ikọ ye owo; kpa nte Ọbọn̄ ekefende mbufo, ẹfen mmọ en̄wen kpasụk ntre. Ndien ọkọrọ ke kpukpru n̄kpọ, ẹsịne ima, emi edide se ibọpde uwem adiana inam ọfọn ama.”—Colossae 3:12-14.

15. Nso isidi utịp ke ini mme Christian ẹdade anyanime ye mme edu Abasi eken “ẹsịne”?

¹⁵ Ke ini mme andibuana ke esop ẹdade esịt mbọm, mfọnido, nsụkidem, ifure-ifụre ido, anyanime, ye ima “ẹsịne,” mmọ ẹsikeme ndikọk mme mfịna nnyụn̄ n̄ka iso ke utom Jehovah ke edidianakiet. Oyom mme esenyịn Christian akpan akpan ẹnyene anyanime. Mme ini ẹkeme ndidu oro oyomde mmọ ẹsua ẹnọ Christian efen, edi nsio nsio usụn̄ ẹdu ndinam emi. Paul ama etịn̄ aban̄a mfọnn̄kan edu ke ini enye ekewetde ọnọ ẹsọk Timothy ete: “Wụt mme owo ndudue mmọ, sua nọ mmọ, kpe ye mmọ; san̄a ye ofụri ime ye edikpep nam utom emi.” (2 Timothy 4:2) Ih, ẹkpenyene ndinam n̄kpọ ye mme erọn̄ Jehovah ye anyanime, uku, ye mbọm kpukpru ini.—Matthew 7:12; 11:28; Utom 20:28, 29; Rome 12:10.

“Anyan Ime ye Kpukpru Owo”

16. Nso ikeme ndisụn̄ọ ke ini nnyịn inyenede “anyan ime ye kpukpru owo”?

¹⁶ Anyanime oro Jehovah enyenede ye ubonowo anam nnyịn inyene mbiomo ‘edinyene anyan ime ye kpukpru owo.’ (1 Thessalonica 5:14) Emi ọwọrọ ndinyene ime ye mbonubon, mme mbọhọidụn̄, mme nsan̄autom, ye mme nsan̄a ubet ukpepn̄kpọ oro mîdịghe Mme Ntiense. Mme Ntiense oro ẹyọde mme ndek ndek ikọ m̀mê ata ata ubiọn̄ọ otode mme owo oro mmọ ẹdụkde nsan̄a ke itieutom m̀mê ke ufọkn̄wed, ndusụk ini ke ediwak isua, ẹkan ediwak asari. (Colossae 4:5, 6) Apostle Peter ama ewet ete: “Ẹkama idem nte odotde ke iso mme Gentile, man ke nde eke mmọ ẹtịn̄de n̄kpọ ẹbiat mbufo ẹte ẹdi mme anam-idiọk, mmọ ẹkpeda nti ido mbufo, emi ẹdikụtde ke ini eke ẹdide ndidomo mbufo nse, ẹnọ Abasi ubọn̄.”—1 Peter 2:12.

17. Didie ke nnyịn ikeme ndikpebe ima ye anyanime Jehovah, ndien ntak emi nnyịn ikpanamde oro?

¹⁷ Anyanime Jehovah ediwọrọ edinyan̄a ọnọ ediwak miliọn owo. (2 Peter 3:9, 15) Edieke nnyịn ikpebede ima ye anyanime Jehovah, nnyịn ke ime iyaka iso ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi ndinyụn̄ n̄kpep mbon en̄wen ndisụk ibuot nnọ ukara Obio Ubọn̄ Christ. (Matthew 28:18-20; Mark 13:10) Edieke nnyịn itrede ndikwọrọ ikọ, editie nte n̄kpọ eke nnyịn iyomde Jehovah etre ndinyene anyanime mînyụn̄ ifiọkke uduak anyanime esie, emi  edide ndinam mme owo ẹkabade esịt.—Rome 2:4.

18. Nso akam ke Paul ọkọbọn̄ aban̄a mbon Colossae?

¹⁸ Ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mme Christian ke Colossae, Asia Minor, Paul ekewet ete: “Ke ntak emi, toto ke usen emi ikokopde n̄kpọ emi, nnyịn n̄ko idopke ndibọn̄ akam mban̄a mbufo, ndinyụn̄ nnam n̄kpe-ubọk ite, Abasi akpakam anam mbufo ẹyọhọ ye ifiọk uduak Esie ke kpukpru eti ibuot ye ikike ke n̄kpọ Spirit; man mbufo ẹsan̄a ke ido nte odotde Ọbọn̄, ẹnem Enye esịt ke kpukpru usụn̄, ẹnyụn̄ ẹn̄wụm mfri ke edinam kpukpru nti utom, ẹnyụn̄ ẹkọri ke ifiọk Abasi: Abasi akpakam onyụn̄ ada kpukpru odudu Esie ọsọn̄ọ mbufo idem, nte asan̄ade ekekem ye ukeme ubọn̄ Esie, man mbufo ẹkeme ndibiom kpukpru n̄kpọ nnyụn̄ mme anyan ime ye idatesịt.”—Colossae 1:9-11.

19, 20. (a) Didie ke nnyịn ikeme ndifep ndise anyanime oro Jehovah akade iso ndinyene nte idomo? (b) Mme ufọn ewe ẹdito nnyịn ndinyene anyanime?

¹⁹ Anyanime, m̀mê ime, oro Jehovah akade iso ndinyene ididịghe idomo inọ nnyịn edieke nnyịn ‘iyọhọde ye ifiọk uduak Esie,’ emi edide yak “kpukpru owo ẹnyene edinyan̄a, ẹnyụn̄ ẹsịm ifiọk akpanikọ.” (1 Timothy 2:4) Nnyịn iyaka iso ‘ndin̄wụm mfri ke edinam kpukpru nti utom,’ akpan akpan ke ndikwọrọ “gospel Ubọn̄ Abasi emi.” (Matthew 24:14) Edieke nnyịn ke edinam akpanikọ ikade iso ndinam emi, Jehovah ayada ‘kpukpru odudu Esie ọsọn̄ọ nnyịn idem,’ an̄wamde nnyịn “ndibiom kpukpru n̄kpọ nnyụn̄ mme anyan ime ye idatesịt.” Ke ndinam ntre, nnyịn ‘iyasan̄a ke ido nte odotde Ọbọn̄,’ nnyịn iyonyụn̄ inyene emem oro otode edifiọk nte ke nnyịn ‘imenem Enye esịt ke kpukpru usụn̄.’

²⁰ Nnyịn ikpakam itịm ikụt ọniọn̄ oro odude ke Jehovah ndinyene anyanime. Enye ọwọrọ edinyan̄a ọnọ nnyịn onyụn̄ ọwọrọ edinyan̄a ọnọ mbon oro ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ ukwọrọikọ ye ukpepn̄kpọ nnyịn. (1 Timothy 4:16) Ndikọri mbun̄wụm spirit—ima, mfọnido, eti ido, ifụre ifụre ido, ye mfara ke idem—ayan̄wam nnyịn ndime anyanime ye idatesịt. Nnyịn iyenen̄ede ikeme ndidu ke emem ye mbonubon nnyịn ọkọrọ ye nditọete nnyịn ke esịt esop. Anyanime ayan̄wam nnyịn n̄ko ndinyene ime ye mme nsan̄autom m̀mê mme nsan̄a ufọkn̄wed nnyịn. Ndien anyanime nnyịn eyenyene uduak, eke edinam mme anamidiọk ẹnyene edinyan̄a ye eke edinọ Jehovah, Abasi anyanime, ubọn̄.

[Ikọ idakisọn̄]

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Ke mme usụn̄ ewe ke Christ edi n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ anyanime?

• Nso idin̄wam nnyịn ndikọri anyanime?

• Didie ke anyanime an̄wam mme ubon, mme otu Christian, ye mbiowo?

• Didie ke nnyịn ndinyene anyanime edida ufọn ọsọk nnyịn ye mbon en̄wen?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 15]

Idem ke ini okodude ke akamba mfịghe, Jesus ama eme ime ye mme mbet esie

[Ndise ke page 16]

Ẹsịn udọn̄ ẹnọ mme esenyịn Christian ndinịm eti uwụtn̄kpọ anyanime ke nte mmọ ẹnamde n̄kpọ ye nditọete mmọ

[Ndise ke page 17]

Edieke nnyịn ikpebede ima ye anyanime Jehovah, nnyịn iyaka iso ndikwọrọ eti mbụk

[Ndise ke page 18]

Paul ama ọbọn̄ akam ete mme Christian ẹme “anyan ime ye idatesịt”