Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Mme Edumbet Abasi Ẹkeme Ndinọ Fi Ufọn

Mme Edumbet Abasi Ẹkeme Ndinọ Fi Ufọn

Mme Edumbet Abasi Ẹkeme Ndinọ Fi Ufọn

NTE eyịghe mîdụhe, afo ọmọfiọk nte ke ntụk akara mme unam. Ẹnam ediwak masịn man ẹtiene ndausụn̄. Edi ẹkenen̄ede ẹbot mme owo man mme edumbet ẹnọ mmọ ndausụn̄. Didie ke afo ekeme ndinịm oro ke akpanikọ? Ọfọn, Jehovah, Anditọn̄ọ kpukpru ndinen edumbet, ama ọtọt ke ini enye okobotde akpa owo ete: “Ẹyak nnyịn inam owo isịn ke mbiet nnyịn, etie nte nnyịn.” Andibot edi spirit; enye inyeneke idem eke obụk nte nnyịn inyenede, ntre nnyịn idi “mbiet” esie ke usụn̄ifiọk oro nte ke nnyịn imekeme ndiwụt edu esie, iwụtde ndusụk udomo nti edu esie. Mme owo ẹnyene ukeme ndidu uwem ekekem ye mme edumbet, oro edi, nte ekemde ye se mmọ ẹnịmde nte edide ibet eti edinam. Jehovah ama anam ẹwet ediwak edumbet emi ke Ikọ esie.—Genesis 1:26; John 4:24; 17:17.

Owo ekeme ndidọhọ: ‘Edi Bible ọdọn̄ọ ediwak edumbet ke mme itie ikie. N̄kereke ke mmekeme ndifiọk kpukpru mmọ.’ Oro edi akpanikọ. Nte ededi, kere ban̄a akpanikọ emi: Ke adan̄aemi kpukpru edumbet Abasi ẹnyenede ufọn, ndusụk ẹnen̄ede ẹdi akpan n̄kpọ ẹkan mmọ eken. Afo emekeme ndikụt oro ke Matthew 22:37-39, ebiet emi Jesus okowụtde nte ke otu mme ibet ye mme edumbet oro ẹsan̄ade ẹkekem ye Ibet Moses, ndusụk ẹma ẹnen̄ede ẹdi akpan n̄kpọ ẹkan mmọ eken.

Mme edumbet ewe ẹnen̄ede ẹdi akpan n̄kpọ ẹkan? Mme akpan edumbet Bible ẹdi mme edumbet oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam nnennen nnennen ye itie ebuana nnyịn ye Jehovah. Edieke nnyịn inịmde mme edumbet emi, Andibot akabade edi akpan odudu ke ukwak uwụt owo usụn̄ ido uwem nnyịn. Adianade do, mme edumbet ẹdu oro ẹtụkde itie ebuana nnyịn ye mbon en̄wen. Ndida mme edumbet emi nsịn ke edinam ayan̄wam nnyịn ndisọn̄ọ nda mbiọn̄ọ edu ami-ndi-akpa, se ededi oro ẹkemede ndikot enye.

Ẹyak nnyịn itọn̄ọ ye kiet ke otu akpanikọ oro ẹdide ata akpan n̄kpọ ke Bible. Nso idi akpanikọ oro, ndien didie ke enye otụk nnyịn?

“Ata Edikon̄ ke Ofụri Ererimbot”

Edisana N̄wed Abasi anam an̄wan̄a nte ke Jehovah edi Akwa Andibot nnyịn, Ata Ọkpọsọn̄ Abasi. Owo ikemeke-keme ndidi ukem ye enye m̀mê ndida itie esie. Emi edi ata akpanikọ oro ẹwetde ke Bible.—Genesis 17:1, NW; Ecclesiastes 12:1, NW.

Kiet ke otu mme andiwet Psalm ama etịn̄ aban̄a Jehovah ete: “Afo . . . ikpọn̄ . . . edi Ata Edikon̄ ke ofụri ererimbot.” Edidem David eke eset ọkọdọhọ ete: “O Jehovah, itie edidem edi okuo, afo onyụn̄ okon̄ nte etubom kpukpru.” Ndien ama onụk prọfet Jeremiah oro ẹketịmde ẹdiọn̄ọ ndiwet ete: “Baba n̄kpọ kiet ibietke fi, O Jehovah; afo omokpon, enyịn̄ fo omonyụn̄ okpon ke odudu.”—Psalm 83:18; 1 Chronicles 29:11; Jeremiah 10:6.

Didie ke nnyịn ikpada mme akpanikọ oro ẹban̄ade Abasi isịn ke edinam ke uwem ofụri usen?

Ẹdiọn̄ọ owo emi ekpenen̄erede edi akpan owo ke uwem nnyịn—kpa Andibot ye Ọnọ-Uwem nnyịn. Do, nte ikpodotke ndibiọn̄ọ ntụhọ ekededi ndidụri ntịn̄enyịn nnọ idem nnyịn—ntụhọ oro ekemede ndisọn̄ ubọk ke ndusụk owo n̄kan mmọ en̄wen? Edumbet oro adade owo usụn̄ oro owụtde eti ibuot edi ‘ndinam kpukpru n̄kpọ nnọ Abasi ubọn̄.’ (1 Corinth 10:31) Prọfet Daniel ama enịm eti uwụtn̄kpọ ke afan̄ emi.

N̄wetnnịm n̄kpọ eke eset asian nnyịn ete ke ini kiet ko, ke ndap ama etịmede Edidem Nebuchadnezzar eke Babylon, enye ama onyụn̄ oyom ndifiọk se ndap oro ọkọwọrọde. Okposụkedi ifiọk akayan̄ade kpukpru owo, Daniel ama asian edidem nnennen se enye okoyomde ndifiọk. Ndi Daniel ama ọbọ itoro kaban̄a emi? Baba, enye ọkọnọ ‘Abasi emi ayararede ndịbe n̄kpọ, emi odude ke enyọn̄,’ ubọn̄. Daniel ama aka iso etịn̄ ete: “Idịghe ọniọn̄ eke odude mi ke idem akan kpukpru mme odu-uwem, esịn ẹyarade ndịbe n̄kpọ emi ẹnọ mi.” Daniel ekedi owo edumbet. Eyịghe idụhe ẹtịn̄de ẹban̄a enye utịm ikata ke n̄wed Daniel nte “owo emi enemde Abasi esịt.”—Daniel 2:28, 30; 9:23; 10:11, 19.

Afo ọyọbọ ufọn edieke ekpebede Daniel. Ke nditiene uwụtn̄kpọ Daniel, akpan n̄kpọ oro ẹyomde edi uduakesịt. Anie ọkpọbọ ukpono ke se afo anamde? Inamke n̄kpọ m̀mê nso idaha ke afo odu, afo emenyene ukeme ndinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye edumbet Bible emi enen̄erede edi akpan n̄kpọ mi—Jehovah edi Ọbọn̄ Andikara. Afo ndinam ntre ayanam fi edi “owo emi enemde Abasi esịt.”

Ẹyak nnyịn ke emi ikere iban̄a akpan edumbet iba oro ẹkemede ndida nnyịn usụn̄ ke itie ebuana owo ye owo. Kpa ye akwa nsọn̄uyo oro ẹdoride ke edida idem ke n̄kpọ n̄kaha, ikpehe uwem enye emi enen̄ede akama n̄kpọ-ata.

‘Da Nsụhọde-Esịt’

Mbon oro ẹnịmde idem mmọ akpa isiwakke ndikop uyụhọ. Ediwak owo ẹyom uwem oro etịmde ọfọn akan, ndien mmọ ẹyom enye kpa idaha oro. Ye mmọ, nsụkidem edi orụk mmeme. Mmọ ẹse ime nte edu oro mbon en̄wen kpọt ẹkpenyenede. Ke edide edisịm mmọ ndidi ebeiso, mmọ ẹsinam se ededi oro ẹmade. Ndi emekere ke usụn̄ efen ekededi odu nditre ndinam n̄kpọ nte mmọ ẹnamde?

Mme asan̄autom Abasi ẹsisobo edu edinam oro ke usen ke usen, edi mmọ ikpenyeneke ndikpebe mmọ. Mme Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹnyịme edumbet oro nte ke “idịghe owo emi otorode idem ke ẹbat ke eti, edi owo emi Ọbọn̄ otorode.”—2 Corinth 10:18.

Ndida edumbet oro odude ke Philippi 2:3, 4 nsịn ke edinam ayan̄wam. Itien̄wed oro esịn udọn̄ ọnọ fi ete ‘okûnam baba n̄kpọ kiet ke ndomo-idem m̀mê ke ntan̄idem, edi yak afo ada nsụhọde-esịt abat ete, owo en̄wen ọfọn akan imọ.’ Ntem afo ‘udusehe n̄kpọ idemfo ikpọn̄, edi ayakam ese n̄kpọ owo en̄wen.’

Owo oro ekenyenede eti edu aban̄a idemesie okonyụn̄ anamde nnennen ndụn̄ọde aban̄a idemesie ekedi Gideon, ebiereikpe ke otu mme Hebrew eset. Enye ikoyomke ndidi adausụn̄ Israel. Nte ededi, ke ini ẹkemekde enye ndinam utom oro, Gideon ama odụri ntịn̄enyịn owụt unana edidot esie. Enye ama anam an̄wan̄a ete: “Tọsịn mi ekpri akan ke Manasseh; ami nnyụn̄ ndi eyenọwọn̄ ke ufọk ete mi.”—Judges 6:12-16.

Akan oro, ke Jehovah ama ọkọnọ Gideon edikan, nditọ Ephraim ẹma ẹtọn̄ọ utọk ye enye. Didie ke Gideon akanam n̄kpọ? Nte edikan oro ama okpon enye ibuot? Baba. Enye ama efep afanikọn̄ ke ndinọ sụn̄sụn̄ ibọrọ. “Nso ke ami n̄keme ndinam n̄kem ye eke mbufo?” Gideon ama osụhọde idem.—Judges 8:1-3.

Edi akpanikọ, mme n̄kpọntịbe oro ẹkebuanade Gideon ẹketịbe ke anyan ini emi ekebede. Kpa ye oro, ọfọn ndikere mban̄a mbụk emi. Afo emekeme ndikụt nte ke Gideon ekenyene edu oro edide ata isio ye se idide ọsọ mfịn, ndien enye ama odu uwem ekekem ye oro, onyụn̄ ọbọ ufọn.

Ọsọ edu oro odude mfịn oro owụkde ntịn̄enyịn ke edida idem ke n̄kpọ n̄kaha ekeme nditịmede ekikere nnyịn aban̄ade se nnyịn idide. Mme edumbet Bible ẹsinen̄ede ukwan̄ ekikere oro, ẹkpepde nnyịn se nnyịn inen̄erede idi ke ebuana ye Andibot ye mbon en̄wen.

Ke nditiene mme edumbet Bible, nnyịn imefep ọsọ edu oro odude idahaemi. Mme ekikere ye mme ido ikarake nnyịn aba. Adan̄a nte nnyịn ikpepde iban̄a ndinen edumbet, ntre ke nnyịn itịm imehe ye Anditọn̄ọ mmọ. Ih, ndinọ akpan ntịn̄enyịn ke mme edumbet Abasi ke ini ikotde Bible enen̄ede odot ye ukeme oro nnyịn isịnde.—Se ekebe.

Jehovah okobot mme owo ẹkon̄ ẹkan mme unam, emi ntụk enen̄ede akara. Nditiene uduak Abasi abuana ndida mme edumbet Abasi nsịn ke edinam. Ntem ke nnyịn ikeme ndinịm ukwak uwụt owo usụn̄ eke ido uwem nnyịn ke eti idaha, ukwak uwụt owo usụn̄ oro edidade nnyịn usụn̄ esịm obufa editịm n̄kpọ Abasi. Bible ọnọ nnyịn ntak ndidori enyịn mban̄a obufa editịm n̄kpọ oro edidade itie ke ofụri isọn̄ ke mîbịghike emi ‘edinen ido edidụn̄de.’—2 Peter 3:13.

[Ekebe/Ndise ke page 6]

Ndusụk Edumbet Bible Oro Ẹkemede Ndin̄wam

Ke esịt ubon:

“Owo okûyom ufọn esie, edi oyom ufọn owo en̄wen.”—1 Corinth 10:24.

“Ima . . . iyomke ufọn esiemmọ.”—1 Corinth 13:4, 5.

“Yak owo kiet kiet ama n̄wan esiemmọ nte amade idem esie.”—Ephesus 5:33.

“Iban, ẹsụk idem ẹnọ mme ebe mbufo.”—Colossae 3:18.

“Kop uyo usọ emi okobonde fi: kûnyụn̄ usịn uka ke ndek, koro enye ọsọn̄de.”—Mme N̄ke 23:22.

Ke ufọkn̄wed, ke itieutom, m̀mê ke mbubehe:

“Jehovah abat nsunsu balance ke mbubiam: . . . Idiọk owo anam utom ikpîkpu.”—Mme N̄ke 11:1, 18.

“Owo eke esiyịpde inọ, okûyịp aba; edi yak enye akam anam ọkpọsọn̄ utom.”—Ephesus 4:28.

“Edieke owo mînyịmeke ndinam utom, enye okûnyụn̄ adia n̄kpọ.”—2 Thessalonica 3:10.

“Se ededi eke mbufo ẹnamde, ẹnam ke ofụri esịt, nte n̄kpọ eke ẹnamde ẹnọ Ọbọn̄.”—Colossae 3:23.

“Iyom ndidu uwem nte ọfọnde ke kpukpru usụn̄.”—Mme Hebrew 13:18.

Edu kaban̄a inyene:

“Owo eke ọkọde wowo inyene idibọhọke ufen.”—Mme N̄ke 28:20.

“Owo eke amade silver iyụhọke silver.”—Ecclesiastes 5:10.

Ndidụn̄ọde se owo edide:

“Owo ndiyom ukpono idem-mmọ inyụn̄ idịghe ukpono.”—Mme N̄ke 25:27.

“Yak owo efen otoro fi, okûdi inua fo.”—Mme N̄ke 27:2.

“Ndọhọ kpukpru owo ke otu mbufo, nte enye okûkere ete idi n̄kpọ ikan nte ekpekerede.”—Rome 12:3.

“Edieke owo abatde idem ke n̄kpọ ke ini enye mîdịghe n̄kpọ, enye ababian̄a idem.”—Galatia 6:3.

[Ndise ke page 5]

Daniel ama ọnọ Abasi itoro oro Enye okodotde

[Ndise ke page 7]

Ndinam n̄kpọ ye mbon en̄wen ke n̄kemuyo ye mme edumbet Abasi etịp esịn ke eti itie ebuana ye inemesịt

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 7]

U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./Robert Bridges