Eti Ndausụn̄—N̄kpọ-Ata Ofụri Ererimbot

Eren oro ekedi ewetn̄wed ye ewet uto. Enye ama enyene ekese idotenyịn ini iso. Ke n̄kpọ nte isua 90 emi ẹkebede, enye ama ekere aban̄a ebiet “emi owo mîkopke ndịk, emi idotenyịn mfọnọn̄kpọ odude; ebiet emi ifiọk edide ke mfọn; ebiet emi ererimbot mîbahakede ke ntak asari; ebiet emi ẹtịn̄de akpanikọ; [ye] ebiet emi ẹsịnde ukeme ẹyom ndisịm mfọnmma.”

EWETN̄WED emi ndien ama owụt idotenyịn nte ke usen kiet idụt imọ ọkọrọ ye mme idụt eken ke ererimbot ẹyedu ke utọ ebiet oro. Edieke ewet uto edide andibọ Enọ Nobel mi okpodude uwem mfịn, enye ke akpanikọ okpokụt akwa edikpu. Kpa ye kpukpru n̄kọri oro enye anamde, ererimbot enen̄ede abahade akan nte akanam edide. Ndien ofụri idotenyịn owo kaban̄a ini iso osụk edi n̄kịmn̄kịm.

Ke ini ẹkebụpde enye ntak emi afai ọkọtọn̄ọde inikiet inikiet ke ufọt ndusụk mbahade-nda otu ke idụt esie, ọtọin̄wan̄ kiet ama anyan ubọk owụt se enye ekekerede nte edide ntak. Enye ọkọdọhọ ete: “Oto ntak ndiọi adausụn̄.” Ke n̄wed esie oro Humanity—A Moral History of the Twentieth Century, ewetmbụk oro Jonathan Glover ọnọ ukem ekikere oro, ọdọhọde ete: “Nsobo ofụri orụk [kpa ke idụt oro] ikọtọn̄ọke ke usua ekpụk ke mbuari, mbon oro ẹkeyomde ndika iso n̄kara mme owo ẹkediomi enye.”

 Ke ini ekọn̄ akasiahade ke ufọt obio iba eke akani Yugoslavia ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1990, ọkọmbụk n̄kpọntịbe kiet ama ewet ete: “Nnyịn ikodụn̄ ọtọkiet ke inemesịt ke ediwak isua ndien idahaemi n̄kpọ abiara esịm ediwot nseknditọ ekemmọ owo. Nso itịbe ye nnyịn?”

India, obio emana ewet uto oro ẹkesiakde ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, oyom usụn̄ ke ediwak tọsịn kilomita ọkpọn̄ Europe. Ke utịn̄ikọ oro ibuotikọ ekedide, “Nte India ekeme ndibọhọ nte idụt kiet?,” ewetn̄wed oro Pranay Gupte ọkọdọhọ ete: ‘N̄kpọ nte mbahade 70 eke ikie ke otu ediwak mbon India isịmke isua 30 ke emana, edi nti adausụn̄ idụhe ndinọ mmọ uwụtn̄kpọ.’

Ke ndusụk idụt, mme adausụn̄ ẹkenyene ndikpọn̄ itieutom mmọ ke ntak ẹbiomde mmọ ikpe n̄wo. Ntem, etie nte ererimbot ke osobo mfịna unana ndausụn̄ ke nsio nsio ntak. Mme idaha ẹsọn̄ọ nte ikọ prọfet kiet oro okodude uwem ke n̄kpọ nte isua 2,600 oro ẹkebede edide akpanikọ. Enye ọkọdọhọ ete: “Usụn̄ owo idụhe owo ke ubọk: owo eke asan̄ade inyụn̄ ikemeke ndinen̄ede ikpat esiemmọ.”—Jeremiah 10:23.

Nte usọbọ odu ọnọ nnanenyịn ererimbot eke ndondo emi? Anie ekeme ndida ubonowo usụn̄ nsịm ererimbot emi en̄wan mîbahakede n̄kaowo m̀mê oro ndịk mîdụhe, ebiet emi ata ifiọk edide ke mfọn onyụn̄ odude barasuene, ye ebiet emi ubonowo ẹsan̄ade ẹbịne mfọnmma?

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 3]

Fatmir Boshnjaku