Be ka se isịnede

Be ka se isịnede

Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Mme Mbụme Ẹtode Mme Andikot

Ke ini John okokụtde nte “akwa otuowo” ẹnamde edisana utuakibuot ke temple Jehovah, ke ikpehe temple ewe ke mmọ ẹkenam emi?—Ediyarade 7:9-15.

Owụt eti ibuot ndidọhọ ke akwa otuowo ẹtuak ibuot ẹnọ Jehovah ke kiet ke otu okụre akwa temple esie eke spirit ke isọn̄, akpan akpan enye oro asan̄ade ekekem ye an̄wa okụre temple Solomon.

Mbemiso 1998, ẹkesidọhọ ẹte ke akwa otuowo ẹdu ke ikpehe emi ke usụn̄ eke spirit, edide mbiet Okụre mme Gentile oro okodude ke eyo Jesus. Nte ededi, ndụn̄ọde efen efen ama ayarade ke nsụhọde n̄kaha ntak ition emi oro mîdịghe ntre. Akpa, idịghe kpukpru ikpehe ke temple Herod ẹnyene mbiet ke akwa temple Jehovah eke spirit. Ke uwụtn̄kpọ, temple Herod ama enyene Okụre Iban ye Okụre Israel. Iren ye iban ẹma ẹsikeme ndidụk Okụre Iban, edi irenowo kpọt ke ẹkenyịme ẹdụk Okụre Israel. Ke okụre akwa temple Jehovah eke spirit ke isọn̄, owo ibahakede irenowo ye iban ke utuakibuot mmọ. (Galatia 3:28, 29) Ntem, Okụre Iban ye Okụre Israel inyeneke mbiet ke temple eke spirit.

Ọyọhọ iba, Okụre mme Gentile ikodụhe ke mbuwed temple Solomon oro Abasi ọkọnọde m̀mê ke temple oro Ezekiel okokụtde ke n̄kukụt; m̀mê enye ndikodu ke temple oro Zerubbabel akafiakde ọbọp. Ntem, ntak ndomokiet idụhe ndidọhọ ke oyom Okụre mme Gentile enyene mbiet ke ndutịm utuakibuot akwa temple Jehovah eke spirit, akpan akpan ke ini ikerede iban̄a akpan n̄kpọ etienede mi.

Ọyọhọ ita, Edidem Herod emi akakarade Edom ọkọbọp Okụre mme Gentile ndida nnọ idemesie ubọn̄ ndinyụn̄ nyom uma mbon Rome. Eyedi Herod ọkọtọn̄ọ ndidiọn̄ temple Zerubbabel ke isua 18 m̀mê 17 M.E.N. The Anchor Bible Dictionary anam an̄wan̄a ete: “Ọwọrọetop ukara Edem Usoputịn [Rome] . . . ama oyom temple oro okokponde akan mbon oro ẹkedude ke mme obio n̄kan̄ edem usiahautịn.” Nte ededi, ẹma ẹbebiere ubom temple oro. N̄wed ukabadeikọ oro anam an̄wan̄a ete: “Ke adan̄aemi Temple oro ke idemesie ekenyenede ndidi ukem ye mbon oro ẹkebemde enye iso ẹdu [eke Solomon ye eke Zerubbabel], owo ikọdọhọke ke Ibombom Temple oro ikemeke ndikpon mbe idaha oro ẹkewetde ke n̄wed.” Ntem, Herod ama atat ebiet temple oro ebe ke ndibọp se ẹkotde Okụre mme Gentile ke eyomfịn. Ntak emi ufọk oro ọwọrọde utọ etop oro ekpenyenede mbiet ke ndutịm temple Jehovah eke spirit?

Ọyọhọ inan̄, ekpere ndidi kpukpru owo—mme nnan, mme mbụn̄ọ, ye mme Gentile oro mîkanaha mbobi—ẹma ẹsikeme ndidụk Okụre mme Gentile. (Matthew 21:14, 15) Edi akpanikọ, okụre oro ama enyene ufọn ọnọ ediwak Gentile oro mîkanaha mbobi, emi ẹkeyomde ndinọ Abasi enọ. Ndien edi do ke Jesus ekesitịn̄ ikọ ọnọ otuowo ndusụk ini ndien enye ama ebịn mme okpụhọ okụk ye mbonurua osion̄o do ikaba, ọdọhọde ete ke mmọ ikponoke ufọk Ete imọ. (Matthew 21:12, 13; John 2:14-16) Kpa ye oro, The Jewish Encyclopedia ọdọhọ ete: “Ke nditịn̄ ata nnennen nnennen, an̄wa okụre emi ikedịghe ubak Temple. Isọn̄ emi enye akadade ikedịghe edisana, owo ekededi ama esikeme ndidụk.”

Ọyọhọ ition, ikọ Greek (hi·e·ron’) oro ẹkabarede “temple” oro ẹdade ẹtịn̄ ẹban̄a Okụre mme Gentile “ada ọnọ ofụri okụre oro, utu ke ndida nnọ Temple san̄asan̄a ke idemesie,” ntem ke A Handbook on the Gospel of Matthew, emi Barclay M. Newman ye Philip C. Stine ẹwetde, ọdọhọ. Ke edide isio, ikọ Greek (na·os’) oro ẹkabarede “temple” ke n̄kukụt John aban̄ade akwa otuowo etịn̄ n̄kpọ ata nnennen. Ke udọn̄ikọ aban̄ade temple Jerusalem, enye nte ido edide esitịn̄ aban̄a Ata Edisana m̀mê ufọk temple oro. Ndusụk ini ẹsikabade enye “edisana ebiet.”—Matthew 27:5, 51, NW; Luke 1:9, 21, NW; John 2:20.

Mbon akwa otuowo ẹnyene mbuọtidem ke uwa ufak Jesus. Mmọ ẹsana ke n̄kan̄ eke spirit, sia ‘ẹma ẹkeyet ọfọn̄idem mmọ ẹnam afia ke iyịp Eyen-erọn̄.’ Ntem, ẹtebe mmọ ikpe, ẹnamde mmọ ẹnyene idotenyịn edikabade ndi mme ufan Abasi ndinyụn̄ mbọhọ akwa ukụt. (James 2:23, 25) Ke ediwak usụn̄, mmọ ẹbiet mme okpono Abasi ke ido mme Jew ke Israel oro ẹkesụkde ibuot ẹnọ Ibet ediomi ẹkenyụn̄ ẹdianade ye nditọ Israel ẹtuak ibuot.

Nte ededi, mme okpono Abasi ke ido mme Jew oro ikanamke utom ke esịt okụre, ebiet emi mme oku ẹkesinamde utom mmọ. Ndien mbon akwa otuowo idụhe ke esịt okụre akwa temple Jehovah eke spirit, emi adade aban̄a idaha mme mfọnmma, ndinen nditọ ẹdide owo eke mme andibuana ke otu “ndisana oku” Jehovah ke adan̄aemi mmọ ẹdude ke isọn̄. (1 Peter 2:5) Edi nte ebiowo eke heaven oro eketịn̄de ọnọ John, akwa otuowo ẹnen̄ede ẹdu ke temple, idụhe ke ikpehe an̄wa temple emi ẹkerede nte edide Okụre mme Gentile ke usụn̄ eke spirit. Nso ifet ke oro edi ntem! Ndien didie ke enye owụt ntem nte ke oyom owo kiet kiet omụm edisana idaha ido uwem ye edisana idaha eke spirit akama kpukpru ini!

[Mme ndise ke page 31]

(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)

Temple Solomon

1. Ufọk Temple

2. Esịt Okụre

3. An̄wa Okụre

4. Udịghi ukot adade esịm Okụre Temple