Mbụk Eyouwem

Ndisọn̄ Nnyụn̄ Nyụhọ Isua

NTE MURIEL SMITH OBỤKDE

Ẹma ẹnen̄ede ẹkọn̄ usụn̄ufọk mi. Ami ndikosụk nnyọn̄ ukwọrọikọ ke usenubọk ndi ufọk ndidia udia uwemeyo ekedi oro. Nte ido mi ekedide, ami n̄ketem mmọn̄ ndinam tea n̄n̄wọn̄ n̄konyụn̄ nyom ndiduọk odudu ke ubak hour. Ẹma ekọn̄ usụn̄ufọk oro ata uyịre uyịre, ndien nte n̄kasan̄ade n̄ka enyịnusụn̄ oro, mma n̄kere m̀mê anie akpawaha edi ke utọ ini emi. Ikebịghike mma ndifiọk. Iren iba oro ẹkedade ke enyịnusụn̄ mi ẹma ẹdọhọ ke mmimọ idi ikpọ owo bodisi. Mmọ ẹma ẹdọhọ ke mmimọ ikedi ndidụn̄ọde ufọk mi nyom mme n̄wed oro Mme Ntiense Jehovah—esop oro ẹkedoride ukpan—ẹsion̄ode.

Ntak emi ẹkedoride Mme Ntiense Jehovah ukpan ke Australia, ndien n̄kasan̄a didie ndidi kiet ke otu mmọ? Emi ọkọtọn̄ọ ye enọ oro eka mi ọkọnọde mi ke isua 1910, ke ini n̄kedide isua duop ke emana.

UBON nnyịn okodụn̄ ke ufọk obukpọk ke Edem Edere Sydney ke esịt obio Crows Nest. Usen kiet mma nnyọn̄ ufọkn̄wed ndikụt eka mi enemede nneme ye eren kiet emi akadade ke enyịn̄usụn̄ an̄wa. Mma nnyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndifiọk owo emi esenowo emi ekesịnede suit onyụn̄ akamade ekpat ọyọhọde ye n̄wed mi ekedide. Ye bụt, mma mben̄e mbe ndụk esịtufọk. Nte ededi, ke minit ifan̄ ke ukperedem, Mama ama okot mi. Enye ama ọdọhọ ete: “Eren emi enyene nti n̄wed, ndien mmọ kpukpru ẹban̄a N̄wed Abasi. Ke emi, sia idinamde usọrọ usen emana fo ke mîbịghike, nyọnọ fi obufa ọfọn̄ m̀mê mme n̄wed emi. Ewe ke afo akpama?”

 Mma mbọrọ nte: “O Mama sọsọn̄ọ-o, nyom mme n̄wed emi.”

Ntre ke ndide isua duop ke emana, mma nnyene akpa eboho ita eke Studies in the Scriptures, emi Charles Taze Russell ekewetde. Eren oro akadade ke enyịnusụn̄ ama anam an̄wan̄a eka mi nte ke oyoyom enye an̄wam ndinam mme n̄wed oro ẹn̄wan̄a mi, koro etie nte mmọ ẹyesọn̄ ẹkan mi. Mama ama ọdọhọ ke imọ iyadara ndinam oro. Ke mfụhọ, esisịt ini ke emi ebede, Mama ama akpa. Papa ama enen̄ede ese aban̄a mi, akpaneka mi, ye udun̄wan eka mi, edi idahaemi mma nnyene mbiomo efen efen ndibiom, ndien eketie nte mme mbiomo emi ẹma ẹdobi ẹkan mi. Edi, n̄kpọ mmọn̄eyet efen ke akasan̄a ekpere.

Akpa ekọn̄ ererimbot ama asiaha ke 1914, ndien ke n̄kpasịp isua kiet ke ukperedem, ẹma ẹwot edima ete nnyịn. Idahaemi sia idide nditọakpa, ẹma ẹnọ nditọeka mi ẹkedụn̄ ye iman nnyịn, ndien ẹma ẹnọ mi n̄ka akamba ufọkn̄wed Catholic oro ẹdụn̄de-dụn̄. Ndusụk ini, ndobo ama esinam mi n̄kop mfụhọ. Edi mmokop inemesịt mban̄a ifet oro ẹkenọde mi ndikpep ubọkọkọ oro mmade—ikwọ, akpan akpan piano. Mme isua ẹma ẹbe, ndien mma n̄kụre ukpep ke akamba ufọkn̄wed oro. Ke 1919, mma ndọ Roy Smith, kpa anyam n̄kpọ ubre ikwọ. Ke 1920, nnyịn ima itọn̄ọ ubon, ndien ini kiet efen, mme editịmede esịt uwem eke usen ke usen ẹma ẹdia mi idem. Edi nso kaban̄a mme n̄wed oro?

Mbọhọidụn̄ Abuana Akpanikọ eke Spirit

“Mme n̄wed Bible” oro ẹma ẹdu ye ami ke kpukpru isua oro. Okposụkedi akanam mmen̄kenen̄ekede n̄kot mmọ, ke esịt mi mma mfiọk ke mmọ ẹma ẹdọn̄ọ akpan etop. Ekem, usen kiet ke utịt utịt 1920, Lil Bimson, kiet ke otu mbọhọidụn̄ nnyịn, ama awaha edise nnyịn. Nnyịn ima idụk ufọtufọk, isụhọde itetie, inyụn̄ in̄wọn̄ tea.

Ke mbuari enye ama ọdọhọ ete: “O, ọwọrọ emenyene mme n̄wed emi!”

Ke n̄kpaidem, mma mbụp nte: “Mme n̄wed ewe?”

Enye ama anyan ubọk owụt Studies in the Scriptures oro ẹkedude ke itie ubon n̄wed. Lil ama ọbuọt mmọ ada ọnyọn̄ ufọk usen oro onyụn̄ okokot ye ọkpọsọn̄ udọn̄. Ikebịghike, nduaidem kaban̄a se enye okokotde ama enen̄ede ana in̄wan̄-in̄wan̄. Lil ama ọbọ mme n̄wed efen efen oto Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible, nte ẹkediọn̄ọde Mme Ntiense Jehovah ini oro. Akan oro, enye ikekemeke ndime ndisian nnyịn kpukpru n̄kpọ oro enye ekekpepde. Kiet ke otu n̄wed oro enye ọkọbọde ekedi The Harp of God, ndien ikebịghike ẹma ẹmen n̄wed oro ẹdi ufọk nnyịn. Ke akpatre, ubọkọkọ mi ke utom Jehovah ama ọtọn̄ọ ke ini n̄kosiode ini nnịm ndikot n̄wed Bible emi. Ke akpatre, mma nnyene ibọrọ nnọ mme akpan mbụme oro ufọkabasi nnyịn mîkekemeke ndibọrọ.

Ke edide n̄kpọ ata inemesịt ọnọ mi, Roy ama enen̄ede ọnọ n̄kpan̄utọn̄ ke etop Bible oro, ndien nnyịn mbiba ima ikabade idi ifịk ifịk nditọ ukpepn̄kpọ Bible. Ke mbemiso, Roy ekedi owo Freemason. Idahaemi ubon nnyịn ama adiana kiet ke utuakibuot akpanikọ, ndien ikaba ke urua, kiet ke otu nditọete iren ama esinịm ukpepn̄kpọ Bible ye ofụri ubon nnyịn. Nnyịn ima ibọ nsịnudọn̄ efen efen ke ini ikọtọn̄ọde ndidụk mme mbono esop oro Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹkenịmde. Itie oro ẹkesinịmde enye ke Sydney ekedi ke ekpri ufọkmbono oro ikọbọde ke ukpe okụk oro okodude ke esịt obio Newtown. Ke ini oro, Mme Ntiense ke ofụri idụt oro ikesịmke  400, ntre ye ata ediwak nditọete, ndidụk mme mbono esop ọkọwọrọ ndinam ata anyan isan̄.

Ye ubon nnyịn, ndidụk mme mbono esop ọkọwọrọ ndisibe Esụk Sydney kpukpru ini. Mbemiso ẹkedoride Ebọp Esụk Sydney ke 1932, ẹkesida ubom ẹbe esụk oro kpukpru ini. Kpa ye ini ye ekọmurua oro edinam isan̄ emi akakpade, nnyịn ima isidomo nditre nditaba udia eke spirit ekededi oro Jehovah ọkọnọde. Ukeme oro nnyịn ikesịnde ndisọn̄ idem ke akpanikọ ama odot, sia edide ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba ke akan̄wana, ndien n̄kpọ aban̄ade edida san̄asan̄a oyotụk ubon nnyịn nnennen nnennen.

Mme Ini Idomo ye Mme Utịp

Ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1930 ẹkedi ini nduaidem ẹnọ mi ye ubon mi. N̄kana baptism ke 1930, ndien ke 1931, mma ndụk n̄wọrọnda akamba mbono oro ke ini kpukpru nnyịn ikadahade-ida inyụn̄ inyịmede ndida inem inem enyịn̄ oro Mme Ntiense Jehovah. Ami ye Roy ima idomo ndidu uwem ekekem ye enyịn̄ oro ebe ke ndibuana ke kpukpru usụn̄ ukwọrọikọ ye ubịnikọt oro esop ekesịnde udọn̄ ọnọ. Ke uwụtn̄kpọ, ke 1932 nnyịn ima ibuana ke akpan ubịnikọt edisuan san̄asan̄a ekpri n̄wed oro ẹketịmde man ẹsịm ediwak owo oro ẹkedide ndise nte ẹbererede Ebọp Esụk Sydney. Se ikedide akpan n̄kpọ udọn̄ inọ nnyịn ekedi edikama mme ubomisọn̄ usuanetop, ndien nnyịn ima inyene ifet edikụt nte ẹsịnde ukwak usuanetop emi ke ubomisọn̄ ubon nnyịn. Nnyịn ima isida ukwak usuanetop emi ibre mme utịn̄ikọ Bible Brọda Rutherford oro ẹkemụmde ẹsịn ke usanikwọ, ke mme efak Sydney.

Nte ededi, mme idaha ẹma ẹfiak ẹkpụhọde ẹnyụn̄ ẹdọdiọn̄ ẹdiọk. Etisịm 1932 Akwa Iduọ Ndutịm Uforo ama enen̄ede otụk Australia, ntre ami ye Roy ima ibiere ndidu mmemmem uwem. Usụn̄ kiet oro nnyịn ikanamde emi ekedi ndiwọrọ ndidụn̄ n̄kpere esop nnyịn, ndien ke ntem ima inen̄ede isụhọde ekọmurua ukpeusụn̄. Nte ededi, mme mfịghe ndutịm uforo ẹkedi ata ekpri n̄kpọ nte ndịk Ekọn̄ Ererimbot II okomụmde ekondo.

Ke ndinam ewụhọ Jesus nditre ndidi eke ererimbot, Mme Ntiense Jehovah ke ofụri ererimbot ẹma ẹkabade ẹdi iso en̄wan ukọbọ, ntre n̄ko ke ekedi ke Australia. Ke ẹyatde esịt ẹban̄a ndutịme ini ekọn̄ oro, ndusụk owo ẹma ẹkot nnyịn mbon ukara Communist. Mme andibiọn̄ọ emi ke ndudue ẹkedọhọ ke Mme Ntiense Jehovah ẹkesida ufọkutom usuanetop ekebe ukopikọ inan̄ oro mmọ ẹkenyenede ke Australia ndinọ etop ẹsọk udịmekọn̄ Japan.

Nditọete ẹdide n̄kparawa oro ẹkekotde ẹdidụk utom ekọn̄ ẹma ẹsobo ọkpọsọn̄ mfịghe ndikan̄ mbuọtidem. Mmokop inemesịt nditịn̄ nte ke nditọ nnyịn mbita ẹma ẹda ẹnọ mme edinịm ke akpanikọ mmọ ẹnyụn̄ ẹmụm edida san̄asan̄a mmọ ẹkama. Ẹma ẹbiere n̄kpọkọbi isua kiet ye ọfiọn̄ itiokiet ẹnọ Richard akpan nnyịn. Kevịn, udọ nnyịn ama ekeme ndisịn enyịn̄ ke n̄wed nte owo emi esịnde utom ekọn̄ ke ntak ido ukpono. Nte ededi, ke mfụhọ, Stuart, udọudọ nnyịn ama akpa ke mbabuat n̄kpọntịbe ọkpọkkpọk o-moto nte enye akakade esop ndikụre ikpe aban̄ade edida san̄asan̄a esie. N̄kpọ mmọn̄eyet emi ama enen̄ede akama mfụhọ. Edi, ndika iso n̄wụk ntịn̄enyịn ke Obio Ubọn̄ ye ke un̄wọn̄ọ Jehovah aban̄ade ediset ke n̄kpa ama an̄wam nnyịn ndiyọ.

Mmọ Ẹma Ẹtaba Ata Ọsọn̄urua N̄kpọ

Ke January 1941, ẹma ẹdori Mme Ntiense Jehovah ke Australia ukpan. Edi, ukem nte mme apostle Jesus, ami ye Roy ima ikop uyo Abasi nte andikara ikan uyo owo, ndien ke isua iba ye ubak, nnyịn ima ika iso ndinam utom ke ndịbe. Ekedi ke ini emi ke bodisi iba oro n̄ketịn̄de mban̄a ke ntọn̄ọ oro mîkesịneke ọfọn̄ bodisi ẹkekọn̄ usụn̄ufọk mi. Nso iketịbe?

Ọfọn, mma ndọhọ mmọ ẹdụk ẹdi. Nte mmọ ẹkedụkde ufọk, mma mbụp mmọ, “Ndi ẹyeyak n̄n̄wọn̄ tea n̄kụre mbemiso ẹdụn̄ọrede ufọk mi?” Ke n̄kpaidem, mmọ ẹma ẹnyịme, ndien mma ndụk ufọk utemudia ndikọbọn̄ akam nnọ Jehovah nnyụn̄ n̄kere se ndinamde. Ke ini n̄kafiakde ndi, bodisi kiet ama odụk itie oro isitiede ikpep n̄kpọ onyụn̄ emen kpukpru n̄kpọ oro enye okokụtde ẹnyenede idiọn̄ọ Enyọn̄-Ukpeme, esịnede mme n̄wed ye Bible oro ẹkedọn̄ọde ke ekpat ukwọrọikọ mi.

Ekem enye ama obụp ete: “Ndi etịn̄ akpanikọ ke unyeneke mme n̄wed efen ekededi oro edịpde  ke mme katọn? Nnyịn imokop ite ke mbufo ẹmesinịm mbono esop kpukpru urua ke ufọkmbono emi odude ke ibuot efak emi ye nte ke mbufo ẹmesida ediwak n̄wed ẹka do.”

Mma mbọrọ nte: “Oro edi akpanikọ, edi mme n̄wed oro idụhe do idahaemi.”

Enye ama ọbọrọ ete: “Ih, nnyịn imọfiọk oro, Mma Smith. Nnyịn imọfiọk n̄ko ite ke ẹsibon mme n̄wed oro ke ufọk mme owo ke ofụri ikpehe obio emi.”

Ke ubet eyen nnyịn, mmọ ẹma ẹfiọhọ katọn ition ẹdọn̄ọde n̄wed Freedom or Romanism.

Enye ama obụp ete: “Ndi etịn̄ akpanikọ ke n̄wed efen idụhe ke ufọk unịm ubomisọn̄?”

Mma mbọrọ nte: “Baba, n̄wed efen idụhe do.”

Ekem, enye ama okụbọde kọbọd oro odude ke ufọk udia. Enye ama okụt mme babru oro owo mîkewetke n̄kpọ, emi ẹkesidade ẹwet ibatutom esop. Enye ama atan̄ mme babru emi ndien ekem eyịre ndidụn̄ọde ufọk unịm ubomisọn̄.

Mma ndọhọ nte: “Di nan̄a n̄kan̄ emi.”

Mmọ ẹma ẹtiene mi ẹka ufọk unịm ubomisọn̄ ndien ke ẹma ẹkedụn̄ọde ufọk oro ẹkụre mmọ ẹma ẹnyọn̄ọ.

Nte ededi, ke nditan̄ katọn ition oro, mme bodisi oro ẹkekere ke mmimọ ima inyene ata ọsọn̄urua n̄kpọ! Nte ededi, mmọ ẹma ẹkpọn̄ se ikedide ata ọsọn̄urua n̄kpọ. Kamse, ke ini oro, ami n̄kanam utom nte ewetn̄wed esop, ndien mma nnyene enyịn̄ mme asuanetop esop ye akpan ntọt efen ke ufọk. Nte enemde, nditọete ẹma ẹdụri nnyịn utọn̄ ẹte iben̄e idem inọ mme utọ ndụn̄ọde oro, ndien mma ntịm ndịp mme n̄wed emi. Mma ndọn̄ mmọ ke mme efọkn̄wed nnyụn̄ mmen mmọ nsịn ke idak iko tea, suka, ye ndomuyo. Mma mbon n̄ko ndusụk n̄wetnnịm n̄kpọ emi ke ufọk inuen, emi okodude ekpere ufọk unịm ubomisọn̄. Ntre mme bodisi oro ẹma ẹsan̄a ẹbe akpan ntọt oro mmọ ẹkeyomde.

Ndidụk Utom Uyọhọ-Ini

Etisịm 1947, ikpọ nditọ nnyịn ẹma ẹtọn̄ọ ubon mmọ. Ke ini emi, ami ye Roy ima ibiere nte ke nnyịn imekeme nditọn̄ọ utom ukwọrọikọ uyọhọ ini. Udọn̄ kaban̄a utom emi ama odu ke efakutom Edem Usụk Australia, ntre nnyịn ima inyam ufọk nnyịn idep ufọkisan̄, emi nnyịn ikosiode enyịn̄ Mizpah, ọwọrọde “Enyọn̄-Ukpeme.” Usụn̄ udu uwem emi ama anam nnyịn ikeme ndikwọrọ ikọ ke mme n̄kann̄kụk oro ẹkedude nsannsan. Ediwak ini, nnyịn ima isinam utom ke efakutom obio-in̄wan̄ oro owo mîbahakede inọ owo. Mmeti ediwak inem inem n̄kpọ mban̄a ini oro. Kiet ke otu ukpepn̄kpọ oro n̄kenịmde ekedi ye n̄kaiferi kiet ekekerede Beverly. Mbemiso akanamde n̄kọri esịm ndina baptism, enye ama ọkpọn̄ n̄kann̄kụk oro. Kere nte n̄kokopde idatesịt ediwak isua ke ukperedem ke ini eyenete an̄wan kiet akasan̄ade ekpere mi ke akamba mbono kiet onyụn̄ ọdọhọde ke imọ idi Beverly! Nso inemesịt ke emi ekedi ntem ọnọ mi ke ediwak isua ẹma ẹkebe, ndikụt enye ye ebe esie ye nditọ esie ẹnamde n̄kpọ Jehovah.

Ke 1979, mma nnyene ifet ndidụk Ufọkn̄wed Utom Usiakusụn̄. Kiet ke otu n̄kpọ oro ẹkesọn̄ọde ẹtịn̄ ke ufọkn̄wed oro ekedi nte ke man owo aka iso ke utom usiakusụn̄, ana owo enyene eti ndutịm ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ. Mma nnen̄ede n̄kụt nte oro edide akpanikọ. Ukpepn̄kpọ, mbono esop, ye utom ukwọrọikọ ẹkabade ẹdi uwem mi. Mbat ke edi akwa ifet ndinam utom nte asiakusụn̄ ofụri ini ke se iwakde ibe isua 50.

Ndiyọ Mme Mfịna Unana Nsọn̄idem

Nte ededi, mmokụt ndusụk ikpọ n̄kpọ-ata ke ediwak iduọk isua emi ẹbede. Ke 1962, ẹma ẹdụn̄ọde  ẹkụt ke ndọn̄ọ ubiak n̄kpasịp enyịn. Ke ini oro, owo iketịmke inyene usọbọ inọ udọn̄ọ, ndien ukeme ukụt usụn̄ mi ama enen̄ede ọdiọk. Idem ama ọtọn̄ọ ndidiọk Roy n̄ko, ndien ke 1983 enye ama ọdọn̄ọ ata idiọk akpauben̄ ekpo oro akanamde ubak idem esie akpa ndien enye ikekemeke nditịn̄ ikọ. Enye ama akpa ke 1986. Enye ama ọnọ mi ekese un̄wam ke utom ukwọrọikọ uyọhọ ini mi, ndien mma nnen̄ede ntaba enye.

Kpa ye mme mfịna oro, mma ndomo ndika iso nnyene eti ndutịm eke spirit. Mma ndep okopidem ubomisọn̄, enye oro okodotde ndikama nnam utom ukwọrọikọ ke n̄kann̄kụk oro eketiede nte obio-in̄wan̄ ke ndusụk udomo, mma nnyụn̄ n̄ka iso ke utom ukwọrọikọ mi ye un̄wam Joyce adiaha mi. Ukeme ukụt usụn̄ mi ama aka iso ndidiọk tutu ke akpatre n̄kekemeke ndikụt usụn̄ aba ke enyịn n̄kan̄ kiet. Mme dọkta ẹma ẹsịn mi enyịn efen oro ẹdade akrasi ẹnam. Edi, ke ndisịne akrasi oro anamde n̄kpọ ẹkponi ndinyụn̄ n̄kama mme n̄wed oro ẹmịn̄de ke ikpọ abisi, mma nsikeme ndibiat hour ita esịm ition ke usen n̄kpep n̄kpọ ye enyịn n̄kan̄ kiet oro okosụhọde.

Ini ukpepn̄kpọ esidi ata ọsọn̄urua n̄kpọ ọnọ mi kpukpru ini. Ntre afo emekeme ndikụt nte ekedide enyene-ndịk n̄kpọ n̄kpaidem ke uwemeyo usen kiet ke adan̄aemi n̄kosụk n̄kpepde n̄kpọ, ke mbuari, n̄kekemeke ndikụt aba usụn̄. Eketie nte n̄kpọ eke owo ekenịmede ikan̄. N̄kekemeke ndikụt aba usụn̄. Didie ke ami n̄ka iso ndikpep n̄kpọ? Ọfọn, idem okposụkedi oro ami idahaemi ndide inan, ami mberi edem ke mme ọkpọ umụmikọ ye ima ima un̄wam oro ubon mi ẹnọde ndinam mi n̄ka iso nsọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit.

Ndime Ime Nsịm Akpatre

Idahaemi, nte owo isua 100, mmenyene mme mfịna unana nsọn̄idem en̄wen, ndien idem enen̄ede emem mi. Ndusụk ini, nsinen̄ekede ndiọn̄ọ idem. Ke nditịm ntịn̄, ke emi mmen̄kemeke ndikụt aba usụn̄, mmesisop usụn̄ ke ndusụk ini! N̄kpama ndifiak nnyene ndusụk ukpepn̄kpọ Bible, edi ke ntak unana nsọn̄idem, n̄kemeke ndiwọrọ n̄koyom mmọ. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ, emi ama anam mi n̄kop mfụhọ. N̄kenyene ndikpep ndinyịme mme mmeme mi nnyụn̄ nnam ukeme mi. Emi idịghe mmemmem n̄kpọ. Kpa ye oro, nso ifet ke edi ntem ndisikeme nditọt ke kpukpru ọfiọn̄ ndusụk ini oro n̄kabiatde nditịn̄ mban̄a akwa Abasi nnyịn, Jehovah. Ke ini mme ifet ẹsibererede ẹnọ mi nditịn̄ mban̄a Bible, utọ nte ke ini mme nurse, mbonurua, ye mbon en̄wen ẹwahade ẹdi ndise mi, mmesida mme ini emi nnam n̄kpọ ye usọ.

Kiet ke otu edidiọn̄ oro ẹnen̄erede ẹnọ uyụhọ edi ndikụt emana inan̄ ke ubon mi ẹtuakde ibuot ẹnọ Jehovah ke edinam akpanikọ. Ndusụk mmọ emi ẹnyanade ẹbịne edinam utom nte mme asan̄autom uyọhọ ini ke mme ebiet oro udọn̄ okponde akan, nte mbiowo m̀mê mme asan̄autom unamutom, ye ke Bethel. Nte ededi, kpa nte ediwak mbon eyo mi, n̄kodori enyịn utịt editịm n̄kpọ emi ndidi anyan ini ko. Edi nso n̄kọri ke n̄kụt ntem ke isua 70 oro nnamde utom! Mmenyene akamba uyụhọ ndibuana ke utom eke okponde ntem.

Mme nurse oro ẹsiwahade ẹdise mi ẹsidọhọ ke anaedi mbuọtidem mi anam mi n̄ka iso ndu uwem. Mmenyịme ye mmọ. Ndisịn idem ke utom Jehovah anam mi ndu mfọnn̄kan uwem. Ukem nte Edidem David, mmekeme ndinen̄ede ntịn̄ ke mmọsọn̄ nnyụn̄ nyụhọ isua.—1 Chronicles 29:28.

(Sista Muriel Smith ama akpa ke April 1, 2002, nte ẹkekperede ndikụre ibuotikọ emi. N̄kpasịp ọfiọn̄ kiet kpọt akayak enye ndiyọhọ isua 102, ndien enye ekenen̄ede edi uwụtn̄kpọ edinam akpanikọ ye ime.)

[Mme ndise ke page 24]

Ke ini n̄kedide n̄kpọ nte isua ition ye ke ini n̄kedide isua 19 ke emana, ini oro n̄kosobode ye Roy, ebe mi

[Ndise ke page 26]

Ubomisọn̄ ye ufọkisan̄ nnyịn oro ikosiode enyịn̄ Mizpah

[Ndise ke page 27]

Ye Roy, ebe mi, ke 1971