Uwem Oro Mme Nsunsu Ekikere Ẹkarade

AFO osobo ye owo nte afo ọwọrọde ke ufọk. Afo atuak ukot ke itiat. Inuen kiet anam uyom ke okoneyo. Afo adaba ndap kiet ndien ndien. Ye ediwak owo, mmọ emi ẹdi mme n̄kpọntịbe oro mîkemeke ndinọ unan. Edi ndusụk owo ke Edem Usoputịn Africa ẹkeme ndida mme n̄kpọ emi nte idiọn̄ọ, ndomo, m̀mê etop ẹtode ererimbot mme spirit. Ọkọn̄ọde ke idiọn̄ọ ye nte ẹkabarede enye, ekeme ndidi mfọniso m̀mê afanikọn̄ ke edi ke usụn̄.

Nte ededi, ẹsọn̄ọ ẹyịre ke mme nsunsu ekikere n̄ko ke mme idụt oro mîdụhe ke Africa. Kpa ye ediwak isua oro mmọ mîkenịmke ke Abasi odu, ibat owo oro akpade owo idem ke China ye ke mme obio ukara akani Soviet Union ke ẹsụk ẹsọsọn̄ọ ẹyịre ke mme nsunsu ekikere. Ke Edem Usoputịn, ediwak owo ẹsidụn̄ọde mme ndise ntantaọfiọn̄ mmọ man ẹfiọk se iditịbede inọ mmọ ke ini iso, ẹsikop ndịk ẹban̄a Friday emi edide ọyọhọ usenọfiọn̄ 13, isinyụn̄ iyomke ndikụt mbubịt an̄wa. Ndusụk owo oro ẹdụn̄de ke Nsannsan Edem Edere ẹsibat un̄wana edem edere nte idiọn̄ọ ekọn̄ ye idiọk udọn̄ọ. Ke India, mme awat ubomisọn̄ mbiomo oro ẹnịmde ke akpanikọ ẹte ke man idem ebịt mmimọ ke ufiop ufiop usen ke oyom mmimọ inyene ebuana idan̄, ke ẹsuan AIDS. Ke Japan, mme asiak usụn̄ idakisọn̄ ẹnịm ke akpanikọ ke edi ndiọkiso n̄wan ndidụk usụn̄ idakisọn̄ mbemiso ẹkụrede enye. Mme nsunsu ekikere ẹdọn̄ n̄kam n̄ko ke mme mbre mbuba. Ebre volleyball kiet ama akam ọdọhọ ke ntak oro imọ isikande ndien ndien ke mbre emi edi koro imọ isisịnede mbubịt sọks utu ke mfia. Ibat mme nsunsu ekikere inyeneke utịt.

Nso kaban̄a fi? Ndi ekeme ndidi afo emenyene ndedịbe ndịk oro afo mûkemeke ndinam an̄wan̄a? Ndi “edinịm ke akpanikọ, ekikere, m̀mê edinam oro etiede nte inyeneke eti nsọn̄ọ” akara fi? Ibọrọ fo ekeme ndisịn fi ke un̄wana, koro oro edi nte n̄wed ndụn̄ọde kiet akabarede ikọ oro “nsunsu ekikere.”

Owo oro ayakde nsunsu ekikere akara mme ubiere ye edinam esie eke usen ke usen ayak n̄kpọ oro enye mîtịmke ifiọk akara enye. Ndi emi owụt eti ibuot? Nte akpana nnyịn isụk ibuot inọ utọ n̄kpọ oro nnyịn mîtịmke ifiọk do, inyụn̄ iyak idem inọ se ikemede ndidi idiọk odudu? Ndi nsunsu ekikere edi mmeme oro mîdịghe akpan n̄kpọ m̀mê n̄kpọ oro akamade n̄kpọndịk?