“Akananam Owo Itịn̄ke Ikọ nte Owo Emi”

“Kpukpru mmọ ẹnyụn̄ ẹdi ntiense ẹnọ Enye, ẹnyụn̄ ẹdu ke n̄kpa-idem ndikop ikọ mfọn [“ndinem ikọ,” NW] eke ẹwọn̄ọde Enye ke inua.”—Luke 4:22.

1, 2. (a) Ntak emi mme isụn̄utom oro ẹkedọn̄de ẹka ẹkemụm Jesus ẹkefiakde ẹnyọn̄ọ ẹdi ubọk ubọk? (b) Nso iwụt ke idịghe mme isụn̄utom oro kpọt ke ukpepn̄kpọ Jesus okotụk?

 MME isụn̄utom ẹma ẹkpu ndinam se ẹkedọn̄de mmọ. Ẹkedọn̄ mmọ ẹka ẹkemụm Jesus Christ, edi mmọ ẹma ẹfiak ẹnyọn̄ọ ẹdi ubọk ubọk. Ikpọ oku ye mme Pharisee ẹma ẹbụp ẹte: “Nsinam mbufo mîdaha Enye idi?” Ke nditịm ntịn̄, ntak emi mme isụn̄utom oro mîkomụmke eren emi mîkpakan̄wanake man anyan̄a idemesie? Mme isụn̄utom oro ẹma ẹnam an̄wan̄a ẹte: “Akananam owo itịn̄ke ikọ nte owo emi.” Ukpepn̄kpọ Jesus ama enen̄ede otụk mmọ tutu mmọ ikekwe ntak ndimụm utọ emem emem eren emi. *—John 7:32, 45, 46.

² Idịghe mme isụn̄utom oro kpọt ke ukpepn̄kpọ Jesus okotụk. Bible asian nnyịn ete ke mme owo ẹma ẹwọn̄ọ ọkwọkudịm ẹdi man ẹkam ẹdikop nte enye etịn̄de ikọ. Mbon obio emana esie ẹma ẹdu ke n̄kpa-idem ndikop “ikọ mfọn [“ndinem ikọ,” NW] eke ẹwọn̄ọde Enye ke inua.” (Luke 4:22) Ediwak ini enye ama esitie ke ubom etịn̄ ikọ ọnọ akwa otuowo oro ẹkesopde idem ke mben Inyan̄ Galilee. (Mark 3:9; 4:1; Luke 5:1-3) Ke idaha kiet, “akwa otu” ẹma ẹdu ye enye ke ediwak usen, ikam inyụn̄ idiaha udia.—Mark 8:1, 2.

3. Nso ikedi akpan ntak oro akanamde Jesus edi n̄wọrọnda andikpep?

³ Nso ikanam Jesus edi n̄wọrọnda andikpep? Ima ekedi akpan ntak. * Jesus ama ama akpanikọ oro enye ekekpepde, ama onyụn̄ ama mme owo oro enye ekekpepde akpanikọ emi. Edi Jesus ama enyene n̄ko mme n̄wọrọnda usụn̄ unọ ukpep. Ke mme ibuotikọ ukpepn̄kpọ oro ẹdude ke nsiondi emi, nnyịn iyeneme ndusụk usụn̄ unọ ukpep emi ẹnyenede uforo oro enye ekesidade ye nte nnyịn ikemede ndida mmọ nnam n̄kpọ.

Emem Onyụn̄ An̄wan̄a

4, 5. (a) Ntak emi Jesus ekesidade mme ikọ oro ẹn̄wan̄ade owo ke ukpepn̄kpọ esie, ndien nso inam emi edi n̄wọrọnda? (b) Didie ke Ukwọrọikọ Oro ke Obot edi uwụtn̄kpọ mmemmem usụn̄ oro Jesus ekesinọde ukpep?

⁴ Idịghe esen n̄kpọ mbon oro ẹnen̄erede ẹfiọk n̄wed ndida mme ikọ oro mîn̄wan̄ake mme andikpan̄ utọn̄ nnọ mmọ. Edi edieke se nnyịn itịn̄de mîn̄wan̄ake mbon en̄wen, didie ke mmọ ẹkeme ndibọ ufọn nto ifiọk nnyịn? Nte andikpep, akananam Jesus ikadaha ikọ oro mîn̄wan̄ake mbon en̄wen. Kere ban̄a nsio nsio ikọ oro ekemede ndidi enye ama ọfiọk. Edi, kpa ye akaka ifiọk oro enye ekenyenede, enye ikekereke iban̄a idemesie, edi ekekere aban̄a mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye. Enye ama ọfiọk ke ediwak mmọ ẹkedi “mbon emi mîkekpepke n̄wed, ẹnyụn̄ ẹdide ndisịme ke ifiọk n̄wed.” (Utom 4:13) Man esịm esịt mmọ, enye ekesida mme ikọ oro ẹken̄wan̄ade mme utọ owo oro. Ekeme ndidi mme ikọ oro ẹma  ẹmem ndifiọk, edi mmọ ẹma ẹkama ntotụn̄ọ akpanikọ.

⁵ Da Ukwọrọikọ Oro ke Obot ke uwụtn̄kpọ, emi ẹwetde ke Matthew 5:3–7:27. Ekeme ndidi akada Jesus n̄kpasịp minit 20 ndikwọrọ ikọ oro. Edi, mme ukpepn̄kpọ esie ẹtụn̄ọ, ẹnen̄ede ẹtụk mme utọ n̄kpọ nte efịbe, usiondọ, ye uma-inyene. (Matthew 5:27-32; 6:19-34) Nte ededi, ukwọrọikọ esie ikesịneke awak-n̄kukọhọ m̀mê ikpọ ikọ oro mîn̄wan̄ake owo. Kamse, ọsọsọn̄ ndikụt ikọ oro idem eyenọwọn̄ mîkekemeke ndisọp mfiọk! Eyịghe idụhe otuowo—eyedi esịnede ediwak mme ọtọin̄wan̄, mme ekpemerọn̄, ye mme ọkọiyak—‘ẹkekopde n̄kpaidem ẹban̄a ukpepn̄kpọ Esie,’ ke enye okụrede ukwọrọikọ oro!—Matthew 7:28.

6. Nọ uwụtn̄kpọ ke nte Jesus eketịn̄de mme ikọ oro ẹkedide mmemmem edi oro ẹkenen̄erede ẹnyene se ẹwọrọde.

⁶ Jesus ama esiwak ndida mbio mbio ikọ oro ẹken̄wan̄ade owo ntịn̄ ikọ oro ẹkedide mmemmem edi oro ẹkenen̄erede ẹnyene se ẹwọrọde. Ke eyo oro n̄wed oro ẹmịn̄de-mịn̄ mîkodụhe ndin̄wam nditọ ufọkn̄wed nditi se ẹkekpepde mmọ, emi ekedi usụn̄ oro Jesus akadade ndisịn etop esie ke ekikere ye esịt mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ke usụn̄ oro mmọ mîdisọpke ifre. Tịm fiọk ndusụk uwụtn̄kpọ: “Baba owo kiet ikemeke ndisan̄a utom mme ete iba: . . . mbufo ikemeke ndisan̄a utom Abasi ye eke mammon.” “Ẹkûsion̄o owo ndo, mbak ẹdision̄o mbufo ndo.” “Mbufo ẹdida mfri mmọ ẹfiọk mmọ.” “Mmọ emi ẹnyenede nsọn̄idem iyomke abia-ibọk, edi mmọ emi ẹdọn̄ọde ẹyom.” “Kpukpru owo eke ẹmende ofụt ẹyekpan̄a ke ofụt.” “Ẹnọ Caesar se inyenede Caesar, ẹnyụn̄ ẹnọ Abasi se inyenede Abasi.” “Ọfọn ndinọ akan ndibọ.” * (Matthew 6:24; 7:1, 20; 9:12; 26:52; Mark 12:17; Utom 20:35) Tutu esịm mfịn emi, se ikperede ndisịm isua 2,000 ke Jesus ama eketịn̄ mme ikọ oro, ẹsisọp nditi mme utọ okopodudu ikọ emi.

Edida Mme Mbụme

7. Ntak emi Jesus ekesibụpde mme mbụme?

⁷ Jesus ama esida mme mbụme ke n̄wọrọnda usụn̄. Enye ama esiwak ndinam ntre idem ke ini akpakadade enye esisịt ini ndikam ntịn̄ akpan n̄kpọ nnọ mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye. Do, ntak emi enye ekesibụpde mme mbụme? Ke ini ke ini, enye ama esida mme mbụme oro ẹnamde owo ekere n̄kpọ ndiyarade uduak mme andibiọn̄ọ enye, ke ntre ekịbide mmọ inua. (Matthew 12:24-30; 21:23-27; 22:41-46) Nte ededi, ke ediwak idaha, Jesus ama esida ini ndibụp mme mbụme  man ekpep akpanikọ, man anam mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ẹtịn̄ se ikodude mmọ ke esịt, man edemede onyụn̄ anam mme mbet esie ẹkere n̄kpọ nte ọfọnde. Ẹyak nnyịn idụn̄ọde uwụtn̄kpọ iba, mbiba ẹbuanade apostle Peter.

8, 9. Didie ke Jesus akada mme mbụme an̄wam Peter esịm nnennen ubiere ke n̄kpọ aban̄ade edinọ utomo temple?

⁸ Akpa, ti idaha oro mme atan̄-okụk utomo ẹkebụpde Peter m̀mê Jesus esinọ utomo temple. * Peter emi ekesinamde n̄kpọ ibụmede ibụmede ke ndusụk idaha, ama ọbọrọ ete, “Enye ọnọnọ.” Nte ededi, esisịt ini ke ukperedem, Jesus ama ọkọk ibuot ye enye ete: “Simon, ekere didie? Ndidem ererimbot ẹbọ mme anie utomo ye komi? ẹbọ ikọt ekemmọ, m̀mê ẹbọ isen owo? Peter ete, Ẹbọ isen owo. Jesus ọdọhọ enye ete, Ntre ke ikọt mmọ ẹbọhọ.” (Matthew 17:24-27) Anaedi ọkpọikọ oro okodude ke mme mbụme Jesus ama an̄wan̄a Peter. Ntak edide ntre?

⁹ Ke eyo Jesus, mbonubon ufọkubọn̄ ikesinọhọ utomo. Ntem, nte ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen Edidem eke heaven emi ẹketuakde ibuot ẹnọ Ete esie ke temple oro, ikobiomoke Jesus ndinọ utomo. Tịm fiọk ke utu ke ndikam ntịn̄ nnennen ibọrọ nnọ Peter, Jesus ke sụn̄sụn̄ edu ama ada mme mbụme anam n̄kpọ uforo uforo man an̄wam Peter esịm nnennen ubiere—ndien iso-ọfọn man an̄wam enye ndikụt ufọn editịm n̄kere mbemiso etịn̄de ikọ.

10, 11. Didie ke Jesus akanam n̄kpọ ke ini Peter ekesịbede eren kiet utọn̄ ke okoneyo Passover 33 E.N., ndien didie ke emi owụt ke Jesus ama ọfiọk ufọn edibụp mme mbụme?

¹⁰ Ọyọhọ uwụtn̄kpọ iba enyene n̄kpọ ndinam ye n̄kpọntịbe oro akadade itie ke okoneyo Passover 33 E.N. ke ini otu mbon ntịme ẹkedide ndimụm Jesus. Mme mbet ẹma ẹbụp Jesus m̀mê akpana mmimọ in̄wana inọ enye. (Luke 22:49) Ke mîbetke man ọbọ ibọrọ, Peter ama osio ofụt esịbe eren kiet utọn̄ (okposụk ekemede ndidi Peter ama aduak ndinọmọ enye n̄kan oro). Nte Peter akanamde n̄kpọ ama atuaha ye uduak eteufọk esie, koro Jesus ama enen̄ede eben̄e idem ndiyak idemesie nnọ. Didie ke Jesus akanam n̄kpọ? Ke osụk enyenede ime, enye ama obụp Peter mbụme ita: “Nte ndin̄wọn̄ke cup emi Ete Mi ọkọnọde Mi?” “Ese ete n̄kemeke ndikpe Ete Mi ubọk, mbọ Enye se ibede legion mme angel duopeba idaha emi? Edi se ẹwetde, ẹte, N̄kpọ enyene ndiwọrọ ntem, edinam didie ndien osu?”—John 18:11; Matthew 26:52-54.

¹¹ Tie kere esisịt ban̄a mbụk oro. Nte adama-idat otu mbon ntịme ẹkekande Jesus ẹkụk, enye ama ọfiọk ke ini n̄kpa imọ asan̄a ekpere ye nte ke obiomo imọ ndinam enyịn̄ Ete imọ asana nnyụn̄ nnyan̄a ubonowo. Edi, enye ama ada ini oro ndida mme mbụme nsịn mme akpanikọ oro ẹdide akpan n̄kpọ ke esịt Peter. Ndi inaha in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke Jesus ama ọfiọk ufọn edibụp mme mbụme?

In̄wan̄-In̄wan̄ Ikọ Oro Anamde N̄kpọ Enyene Udobi

12, 13. (a) Nso idi ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi? (b) Didie ke Jesus akada ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi ndisọn̄ọ ntịn̄ nte edide ndisịme ndisio n̄kpri ndudue nditọete nnyịn nnyan?

¹² Ke utom ukwọrọikọ esie, Jesus ama esiwak  ndida usụn̄ unọ ukpep en̄wen oro enyenede uforo—ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi. Emi edi edikokoi n̄kpon inua ikọ ye uduak edidori nsọn̄uyo. Ke adade ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi, Jesus ama esinam mme owo ẹkụt se enye eketịn̄de ke enyịn ikike ke usụn̄ oro mmọ mîdisọpke ndifre. Ẹyak nnyịn ikere iban̄a uwụtn̄kpọ ifan̄.

¹³ Ke Ukwọrọikọ Oro ke Obot, ke ini ọkọsọn̄ọde etịn̄ ufọn ‘editre ndibiere ikpe nnọ mbon en̄wen’ (NW), Jesus ọkọdọhọ ete: “Nsinam afo esede ekpri mbio eke odude ke enyịn eyen-ete fo, edi mûkereke obukpọk oro odude fi ke enyịn?” (Matthew 7:1-3) Nte afo emekeme ndikụt idaha oro ke enyịn ikike? Owo emi enyenede ntụhọ edikụt ndudue nnọ mbon en̄wen oyom ndisio ekpri mbio ke “enyịn” eyenete esie. Okụt-ndudue oro ọdọhọ ke eyenete imọ ikemeke nditịm n̄kụt mme n̄kpọ man ekeme ndibiere ikpe nte enende. Edi “obukpọk”—akamba eto m̀mê ndori ufọk oro ẹkemede ndida n̄kọn̄ ọkọmufọk, ọbiọn̄ọ ukeme okụt-ndudue oro ndibiere ikpe nte enende. Nso usụn̄ oro owo mîkemeke ndifre ke emi edi ntem ndisọn̄ọ ntịn̄ nte edide ndisịme ndisio n̄kpri ndudue nditọete nnyịn nnyan ke ini ekemede ndidi nnyịn imenyene ikpọ ndudue!

14. Ntak emi mme ikọ Jesus ẹban̄ade edidụhọde nsụn̄ nsio nnyụn̄ mmen camel ẹkenen̄erede ẹdi okopodudu ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi?

¹⁴ Ke idaha efen, Jesus ama obiom mme Pharisee ikpe ete ke mmọ ẹdi “nnan mme eteme-usụn̄, emi ẹdụhọrede nsụn̄ ẹsio, ẹnyụn̄ ẹmen camel.” (Matthew 23:24) Emi ekenen̄ede edi okopodudu usụn̄ ndida ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi. Ntak-a? Ukpụhọde oro okodude ke ufọt ekpri nsụn̄ ye camel, emi mme andikpan̄ utọn̄ nnọ Jesus ẹkediọn̄ọde nte kiet ke otu n̄kponn̄kan unam, ekedi n̄wọrọnda. Ẹdọhọ ke edida nsụn̄ miliọn 70 ndidobi ukem nte ukeuke camel! N̄ko, Jesus ama ọfiọk ke mme Pharisee ẹma ẹsida udụhọde n̄kpọ ẹdụhọde wine mmọ. Mme Pharisee oro ẹkesọn̄ọde ẹyịre ke ibet mi ẹkenam emi man ẹfep ndimen nsụn̄ mbak ẹdidehe ke n̄kan̄ ido edinam. Edi, ke ndamban̄a usụn̄, mmọ ẹma ẹmen camel emi n̄ko ekedide edidehe. (Leviticus 11:4, 21-24) Akpan n̄kpọ ke ikọ Jesus ama ana in̄wan̄-in̄wan̄. Mme Pharisee ẹma ẹtiene n̄kpri n̄kpọ oro Ibet okoyomde ketket, edi mmọ ẹma ẹtre ndinam ikpọ n̄kpọ Ibet—“ikpe, ye mbọm, ye mbuọtidem.” (Matthew 23:23) Jesus okowụt owo emi mmọ ẹkenen̄erede ẹdi in̄wan̄-in̄wan̄ didie ntem!

15. Nso idi ndusụk ukpepn̄kpọ oro Jesus akadade ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi ekpep?

¹⁵ Ke ofụri ini utom ukwọrọikọ esie, Jesus ama esiwak ndida ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi. Kere ban̄a ndusụk uwụtn̄kpọ. “Mbuọtidem [ekpride] nte n̄kpasịp mustard” oro ekemede ndiwụhọde obot—ọkpọkọsọsọn̄ Jesus ndikụt usụn̄ efen oro etịmde enyene uforo ndida ndori nsọn̄uyo nte ke idem ekpri mbuọtidem ekeme ndinam ekese. (Matthew 17:20) Akamba camel oro odomode ndifaha mbe ke odudu abiabon ukịmọfọn̄—emi enen̄ede anam nnanenyịn emi asakde iso ese imọ owo emi odomode ndinam n̄kpọ Abasi ke adan̄aemi akade iso ke usụn̄ uwem uma-inyene an̄wan̄a didie ntem! (Matthew 19:24) Ndi idem ikpaha fi iban̄a mme inem inem ndamban̄a ikọ Jesus ye ukeme esie ndida mme ikọ ifan̄ nsịm esịt mme owo?

N̄kọkibuot Oro Owo Mîkemeke Ndifan̄a

16. Kpukpru ini Jesus ekesida n̄wọrọnda ukeme ukere n̄kpọ esie anam n̄kpọ ke nso usụn̄?

¹⁶ Ye mfọnmma ekikere esie, Jesus ama enyene usọ ke ndikọk ibuot ye mme owo. Edi, akananam enye ikadaha ukeme esie emi inam n̄kpọ ke idiọk usụn̄. Ke ukpepn̄kpọ esie, enye kpukpru ini ekesida n̄wọrọnda ukeme ukere n̄kpọ esie ndinam akpanikọ aka iso. Ke ndusụk idaha, enye ama esida okopodudu n̄kọkibuot ndifan̄a mme nsunsu edori ikọ mbon ido ukpono oro ẹkebiọn̄ọde enye. Ke ediwak idaha, enye ekesida eti n̄kọkibuot man ekpep mme mbet esie mme akpan ukpepn̄kpọ. Ẹyak nnyịn idụn̄ọde usọ usọ ukeme Jesus ke ndida n̄kọkibuot nnam n̄kpọ.

17, 18. Nso okopodudu n̄kọkibuot ke Jesus akada ndifan̄a nsunsu edori ikọ mme Pharisee?

¹⁷ Kere ban̄a idaha oro Jesus akanamde eren kiet oro ekenyenede demon okonyụn̄ edide nnan ye imụm okop nsọn̄idem. Ke mme Pharisee ẹkopde emi, mmọ ẹma ẹdọhọ ẹte: “Owo emi ibịnke demon iduọk, ke mîtoho Beelzebub [Satan], ọbọn̄ mme demon.” Tịm fiọk ke mme  Pharisee ẹma ẹnyịme ke ama oyom odudu oro akande ukeme owo man ẹbịn mme demon Satan ẹduọn̄ọ. Nte ededi, man ẹbiọn̄ọ mme owo oro ndinịm Jesus ke akpanikọ, mmọ ẹma ẹdọhọ ke odudu esie oto Satan. Ke owụtde ke mmọ ikadaha eneni mmọ ikesịm utịt nte owụtde eti ibuot, Jesus ama ọbọrọ mmọ ete: “Kpukpru obio edidem eke abaharede ada an̄wana ye idem esie odụk nditaha; kpukpru obio m̀mê ufọk eke onyụn̄ abaharede an̄wana ye idem esie idisọn̄ọke ida. Ndien edieke Satan ebịnde Satan ọduọk, enye abahade ada an̄wana ye idem esie; didie ndien ke obio ubọn̄ esie edisọn̄ọ ida?” (Matthew 12:22-26) Ke nditịm ntịn̄, Jesus ọkọdọhọ ete: ‘Edieke n̄kpedide isụn̄utom Satan, nte mbufo ẹdọhọde, mbiatde se Satan akanamde, do Satan akpan̄wana ye ufọn idemesie okponyụn̄ ọduọ ke mîbịghike.’ Nte oro ikedịghe okopodudu n̄kọkibuot?

¹⁸ Ekem, Jesus ama aka iso ndikọk ibuot ke n̄kpọ emi. Enye ama ọfiọk ke ndusụk mme Pharisee ẹma ẹbịn mme demon ẹduọn̄ọ. Ntem, enye ama obụp mmemmem mbụme oro eketịmerede mmọ: “Edieke ami ndade Beelzebub mbịn mme demon nduọk, nditọ [m̀mê mme mbet] mbufo ẹda anie ẹbịn mmọ ẹduọk?” (Matthew 12:27) Ke usụn̄ efen, n̄kọkibuot Jesus ekedi ntem: ‘Ke akpanikọ, edieke ami ndade odudu Satan mbịn mme demon nduọk, do anaedi mme mbet mbufo ẹda ukem odudu emi.’ Nso ke mme Pharisee ẹkpetịn̄? Tutu amama mmọ idinyịmeke ke mme mbet mmimọ ẹkeda odudu Satan ẹnam n̄kpọ. Ye n̄kọkibuot oro owo mîkemeke ndifan̄a do, Jesus ama anam ikọ oro mmọ ẹkedoride enye akabade edi se mîwụtke ifiọk.

19, 20. (a) Ke nso in̄wan̄-in̄wan̄ usụn̄ ke Jesus akada mfan̄a oro anamde owo enịm anam n̄kpọ? (b) Didie ke Jesus akada n̄kọkibuot oro ẹkotde “adan̄a didie akan oro” anam n̄kpọ, ke ini enye akanamde n̄kpọ aban̄a eben̄e mbet esie ndikpep mmọ ndibọn̄ akam?

¹⁹ Ke adianade ye edida n̄kọkibuot n̄kịbi mme andibiọn̄ọ enye inua, Jesus n̄ko ama esida eti mfan̄a oro anamde owo enịm, ndikpep in̄wan̄-in̄wan̄, inem inem akpanikọ aban̄ade Jehovah. Ediwak ini, enye ama esida n̄kọkibuot oro ẹkemede ndikot “adan̄a didie akan oro,” an̄wamde mme andikpan̄ utọn̄ nnọ enye ndinam n̄kọri mbe akpanikọ oro mmọ ẹma ẹkememehe nsịm edinịm ke akpanikọ efen. Ẹyak nnyịn idụn̄ọde uwụtn̄kpọ iba kpọt.

²⁰ Ke ini enye akanamde n̄kpọ aban̄a eben̄e mbet esie ndikpep mmọ ndibọn̄ akam, Jesus ama ọnọ uwụtn̄kpọ aban̄a eren kiet emi akanamde ufan esie oro eketiede mmen̄e mmen̄e ọnọ se enye ekeben̄ede ke akpatre ke ntak oro enye ‘ekeyịrede.’ Jesus n̄ko ama etịn̄ aban̄a mme ete ye eka ndisinyịme ‘ndinọ nditọ mmọ nti enọ.’ Ekem enye ama eberi ete: “Edieke mbufo emi ẹdiọkde ẹfiọkde ndinọ nditọ mbufo nti enọ, adan̄a didie akan oro ke Ete mbufo ke heaven ediyak Edisana Spirit ọnọ mmọ eke ẹben̄ede Enye?” (Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn; Luke 11:1-13) Akpan n̄kpọ oro Jesus okowụtde ikọn̄ọke ke ukem n̄kpọ, edi ọkọn̄ọ ke n̄kpọ oro edide isio. Edieke ẹkekemede ndikpek ufan oro eketiede mmen̄e mmen̄e ndinọ se mbọhọidụn̄ esie okoyomde, ndien edieke mme ete ye eka oro ẹdide mme anana-mfọnmma owo ẹkemede ndiyụhọ udọn̄ nditọ mmọ, adan̄a didie akan oro ke ima ima Ete nnyịn eke heaven ediyak edisana spirit esie ọnọ mme anam-akpanikọ asan̄autom esie emi ẹsụhọrede idem ẹsan̄a ẹkpere enye ke akam!

21, 22. (a) Nso n̄kọkibuot ke Jesus akada ke ini ọkọnọde item ke nte ẹkpeyọde editịmede esịt mban̄a mme n̄kpọ obụkidem? (b) Ke ima ikodụn̄ọde ibat ibat ke otu usụn̄ unọ ukpep Jesus, nso ubiere ke nnyịn isịm?

²¹ Jesus ama ada ukem n̄kọkibuot oro ke ini enye ọkọnọde item ke nte ẹkpeyọde editịmede esịt mban̄a mme n̄kpọ obụkidem. Enye ọkọdọhọ  ete: “Ẹse mme inuen enyọn̄, ẹte, mmọ itọhọ tọ, inyụn̄ idọkke dọk; inyeneke ubet ubon-n̄kpọ ye ufọk ibokpot; ndien Abasi ọbọk mmọ; mbufo ẹmekpon ẹkan mme inuen adan̄a didie! Ẹse ekpọn̄-idịm nte mmọ ẹkọride: mmọ ifiakke ndidi, inyụn̄ idọkke ọfọn̄ . . . Edi edieke Abasi esịnede mbiet in̄wan̄ n̄kpọ ntem, kpa mbiet eke odude mfịn, ndien n̄kpọn̄ ẹmen ẹsịn ke usan̄-uyo; adan̄a didie akan oro ke Enye edisịne mbufo n̄kpọ, O nditọ ekpri mbuọtidem?” (Sịghisịghi ubọkn̄wed edi eke nnyịn; Luke 12:24, 27, 28) Ih, edieke Jehovah esede aban̄a mme inuen ye mme flawa, adan̄a didie akan oro ke enye edise aban̄a mme asan̄autom esie! Nte eyịghe mîdụhe, utọ ima ima ye okopodudu n̄kọkibuot oro ama otụk esịt mme andikpan̄ utọn̄ nnọ Jesus.

²² Ke ima ikodụn̄ọde ibat ibat ke otu mme usụn̄ unọ ukpep Jesus, nnyịn imekeme ndisọsọp mbiere ke mme isụn̄utom oro ẹkekpude ndimụm Jesus iketịn̄ke ikọ n̄kponinua ke baba usụn̄ kiet ke ini mmọ ẹkedọhọde ẹte: “Akananam owo itịn̄ke ikọ nte owo emi.” Edi etie nte usụn̄ unọ ukpep oro ẹnen̄erede ẹda ẹdiọn̄ọ Jesus edi edida mme uwụtn̄kpọ m̀mê mme n̄ke ntịn̄ ikọ. Ntak emi enye akadade usụn̄ unọ ukpep emi? Ndien nso ikanam mme uwụtn̄kpọ esie ẹnen̄ede ẹnyene uforo ntre? Ẹyeneme mme mbụme emi ke ibuotikọ oro etienede.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Nte Afo Emeti?

• Mme uwụtn̄kpọ ewe ẹwụt ke Jesus ama esikpep n̄kpọ ke usụn̄ oro ememde onyụn̄ an̄wan̄ade?

• Ntak emi Jesus ekesidade mme mbụme ke ukpepn̄kpọ esie?

• Nso idi ikọ oro anamde n̄kpọ enyene udobi, ndien didie ke Jesus akada usụn̄ unọ ukpep emi anam n̄kpọ?

• Didie ke Jesus akada eti n̄kọkibuot ndikpep mme mbet esie mme inem inem akpanikọ ẹban̄ade Jehovah?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 9]

Jesus ekesida mme ikọ oro ẹken̄wan̄ade mme usụhọde owo

[Ndise ke page 10]

Mme Pharisee ‘ẹma ẹdụhọde nsụn̄ edi ẹmen camel’