Mbụk Eyouwem

“N̄kpokpụhọkede N̄kpọ Ndomokiet!”

NTE GLADYS ALLEN OBỤKDE

Ndusụk ini mme owo ẹsibụp mi ẹte, “Edieke afo ekpenyenede ndifiak ntọn̄ọ uwem, nso ke okpokpụhọde?” Mmekeme ndibọrọ ye esịt akpanikọ nte, “N̄kpokpụhọkede n̄kpọ ndomokiet!” Yak nnam an̄wan̄a ntak ndọhọde ntem.

ATA inem inem n̄kpọ ama etịbe ọnọ Matthew Allen, ete mi, ke ndaeyo 1929, ke ini n̄kedide isua iba ke emana. Enye ama ọbọ ekpri n̄wed Millions Now Living Will Never Die!, emi Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible Ofụri Ererimbot, nte ẹkediọn̄ọde Mme Ntiense Jehovah ini oro, ẹkesiode. Ke ama okokot page ifan̄ okụre ye ọkpọsọn̄ udọn̄, Papa ama ọdọhọ ete, “Emi edi mfọnn̄kan n̄kpọ oro akanam n̄kotde!”

Esisịt ini ke oro ebede, Papa ama ọbọ mme n̄wed Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible efen efen. Enye ikabiatke ini ndibuana se enye ekekpepde ye kpukpru mbọhọidụn̄ esie. Nte ededi, esop Mme Ntiense Jehovah ikodụhe ke obio-in̄wan̄ nnyịn. Ke ọfiọkde ufọn edidu ke mboho Christian kpukpru ini, Papa ama ada ubon nnyịn ke 1935 ọwọrọ aka Orangeville, Ontario, Canada, koro esop kiet ama odu do.

Ke ini oro, owo ikesisịnke udọn̄ inọ nditọwọn̄ ndidụk mme mbono esop; mmọ ẹkesiwak ndidu ke an̄wa itie oro ẹkesinịmde mme mbono esop mbre mbre tutu ikpọ owo ẹkụre. Papa ikamaha n̄kpọ emi. Enye ama ekere ete, “Edieke mme mbono esop ẹnyenede ufọn ẹnọ mi, mmọ ẹyenyene ufọn ẹnọ nditọ mi.” Ntre okposụkedi Papa ekedide obufa owo, enye ama eteme mi, Bob akpaneka mi, Ella ye Ruby, nditọeka mi iban, ete itiene ikpọ owo idụk mme mbono esop, ndien nnyịn ima inam oro. Ikebịghike nditọ Mme Ntiense en̄wen ẹma ẹtiene ẹdụk n̄ko. Edidụk mbono esop nnyụn̄ nnọ ibọrọ ama akabade edi ata akpan ubak uwem nnyịn.

 Papa ama ama Bible, ndien enye ama enyene inem inem usụn̄ ndinam mme mbụk Bible n̄wụt. Ke ndinam emi, enye ama esịn mme akpan ukpepn̄kpọ oro nsụk ntide ye akwa idatesịt, ke nsek esịt nnyịn. Ukpepn̄kpọ kiet oro ntide edi nte ke Jehovah esidiọn̄ mbon oro ẹsụkde ibuot ẹnọ enye.

Papa ama ekpep nnyịn n̄ko ndida Bible n̄n̄wana mban̄a mbuọtidem nnyịn. Nnyịn ima isinam emi iwụt. Papa ekeme ndidọhọ, “Ami nnịm ke akpanikọ ke mma n̄kpa ndika heaven. Idahaemi mbufo ẹwụt mi ke ndikaha.” Ami ye Ruby ima isidụn̄ọde n̄wed oro ọdọn̄ọde mme ikọ Bible man ikụt mme itie N̄wed Abasi oro ikpadade iwụt ke ukpepn̄kpọ oro inenke. Ke ima ikokot mme itie N̄wed Abasi oro ikokụtde, Papa ọyọdọhọ, “Ẹmenam etieti, edi ibọrọ oro iyụhọke mi kan̄a.” Ntre nnyịn ima isifiak idụn̄ọde n̄wed oro. Emi ama esida ediwak hour tutu Papa oyụhọ ye ibọrọ oro ikọnọde enye. Nte utịp, ami ye Ruby ima itịm idot ndinam mme edinịm ke akpanikọ nnyịn ẹn̄wan̄a ndinyụn̄ n̄n̄wana mban̄a mbuọtidem nnyịn.

Ndikan Ndịk Owo

Kpa ye eti ukpep oro n̄kọbọde ke ufọk ye ke mme mbono esop, nnyene ndinyịme ke ama odu mme ikpehe uwem Christian oro ẹkedide n̄kpọ-ata ẹnọ mi. Ukem nte ediwak n̄kparawa owo, n̄kamaha ndidi isio ye mbon en̄wen, akpan akpan mme nsan̄a ubet ukpepn̄kpọ mi. Akpa idomo mbuọtidem mi ama abuana se ikokotde mme isan̄ unọ ntọt.

Uduak isan̄ emi ekedi man otu nditọete iren ye iban ẹkama kad idiọn̄ọ oro ẹwetde mme n̄kpọ, ẹsan̄a sụn̄sụn̄ ke ikpọ efak obio. N̄kpọ nte owo 3,000 oro ẹkedụn̄de ke obio nnyịn kpukpru ẹma ẹdiọn̄ọ kiet eken. Ke isan̄ unọ ntọt kiet, ami n̄kasan̄a ke akpatre udịm n̄kamade kad idiọn̄ọ oro ẹkewetde “Ido Ukpono Edi Afia ye N̄kpọ Etabi.” Ndusụk nsan̄a ufọkn̄wed mi ẹma ẹda ẹkụt mi, ndien inikiet inikiet mmọ ẹma ẹdisan̄a mi ke edem ẹkwọ ikwọ ufreidụt emi “Abasi Nyan̄a Edidem.” Nso ke n̄kanam mban̄a n̄kpọ emi? Mma mbọn̄ akam ifịk ifịk mben̄e odudu man n̄keme ndika iso. Ke akpatre, ke ini ikesịmde utịt isan̄ unọ ntọt oro, mma nsọsọp n̄ka Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ndikayak kad idiọn̄ọ mi nnọ nnyụn̄ nnyọn̄ ufọk. Nte ededi, adausụn̄ ke isan̄ oro ama asian mi ete ke ẹmọn̄ ẹtọn̄ọ isan̄ efen ke mîbịghike ndien ke mmimọ ikam iyoyom owo kiet efen edikama idiọn̄ọ. Ntre mma mfiak ntọn̄ọ isan̄ unọ ntọt efen, mbọn̄de akam ata ifịk ifịk n̄kan nte akanam mbọn̄de. Nte ededi, etisịm ini emi mme nsan̄a ubet ukpepn̄kpọ mi ẹma ẹkpa mba ẹnyụn̄ ẹnyọn̄ọ ufọk. Utu ke ndibọn̄ akam mben̄e odudu mma n̄kabade mbọn̄ akam nnọ ekọm!—Mme N̄ke 3:5.

Mme asan̄autom uyọhọ ini ẹma ẹsidi ufọk nnyịn kpukpru ini. Mmọ ẹkedi otu oro ẹkopde inemesịt okonyụn̄ edi n̄kpọ idatesịt ndikama mmọ isen. Mmetịm nti nte ke kpukpru ini ete ye eka nnyịn ẹma ẹsimen utom ukwọrọikọ uyọhọ ini ẹwụt nnyịn nditọwọn̄ nte mfọnn̄kan ubọkọkọ oro odude.

Ke nnamde n̄kpọ mban̄a nsịnudọn̄ mmọ, mma ntọn̄ọ utom ukwọrọikọ uyọhọ ini nte ubọkọkọ mi ke 1945. Ke ukperedem mma n̄kadiana ye Ella eyeneka mi an̄wan, oro akanamde utom usiakusụn̄ ke London, Ontario. Do, ẹma ẹwụt mi ikpehe utom ukwọrọikọ oro n̄kekerede ke ndikemeke ndinam tutu amama. Nditọete ẹma ẹsisan̄a to ke okpokoro kiet sịm eken ke mme itie un̄wọn̄ mmịn n̄kann̄kụk ẹnọ mme ọn̄wọn̄ mmịn Enyọn̄-Ukpeme ye Consolation  (idahaemi Awake!). Ke mfọniso, ẹkesinam utom emi ke uwemeyo Saturday, ntre mma nsida mme usen eken ke urua mbọn̄ akam mben̄e uko man n̄keme ndika utom oro! Baba, utom oro ikedịghe mmemmem n̄kpọ inọ mi, edi ama ọnọ utịp.

Ke n̄kan̄ eken, mma n̄kpep n̄ko nte n̄kpọnọde mme akpan nsiondi Consolation oro ẹtịn̄de ẹban̄a nte ẹkọbọde nditọete nnyịn ke mme itienna ekikere Nazi, akpan akpan nte n̄kpenyenede nneme ye mme anam ikpọ mbubehe Canada, esịnede mme eseutom ikpọ usiakifia. Ke ediwak isua oro ẹbede, mmokụt nte ke Jehovah kpukpru ini esinọ nnyịn ibetedem adan̄a nte nnyịn iberide edem ke enye kaban̄a odudu. Nte Papa ekesidọhọde, Jehovah esidiọn̄ mbon oro ẹsụkde ibuot ẹnọ Enye.

Ndiyere Ikot Ndinam Utom ke Quebec

Ke July 4, 1940, ẹma ẹdori ukpan ke utom Mme Ntiense Jehovah ke Canada. Ke ukperedem, ẹma ẹdorode ukpan, edi ẹkesụk ẹkọkọbọ nnyịn ke mbahade obio ukara Quebec eke mbon Roman Catholic. Ẹma ẹtọn̄ọ san̄asan̄a ubịnikọt oro ẹkekamade ọdọn̄ọ-n̄kpọsọn̄-ikọ tract Quebec’s Burning Hate for God and Christ and Freedom Is the Shame of All Canada man ẹdụri ntịn̄enyịn ẹwụt idiọk usụn̄ oro ẹkenamde n̄kpọ ye nditọete nnyịn do. Nathan H. Knorr, owo Otu Ukara eke Mme Ntiense Jehovah, ama osobo ye ediwak mme asiakusụn̄ ke obio Montreal man anam an̄wan̄a se ikemede ndidi utịp edinam oro nnyịn ikoyomde ndinam. Brọda Knorr ama asian nnyịn ete ke edieke nnyịn inyịmede ndibuana ke ubịnikọt emi, nnyịn ikpenyene ndidori enyịn ke ẹyemụm ẹnyụn̄ ẹdọn̄ nnyịn ke ufọk-n̄kpọkọbi. Oro ekedi akpanikọ didie ntem! Nte ini ebede, ẹma ẹmụm mi utịm ike-15. Ke ini iwọrọde an̄wautom, ima isikụt ite imemen n̄kpọ utụk inua ye edisat mbak edieke ẹmụmde nnyịn ẹdọn̄ ke ufọk-n̄kpọkọbi.

Ke akpa, nnyịn ikesinen̄ede inam ubịnikọt emi okoneyo man ikûsio idem nnyịn inyan. Mma nsikama ediwak tract ke ekpat oro n̄kesikọn̄ọde ke itọn̄ ntehede ke idak kod mi. Ekpat oro tract ọkọyọhọde mi ama enen̄ede okpon, anamde etie nte nsan̄a ye idịbi. Oro ama esinyene ufọn ọnọ mi ke ini ndụkde ubomisọn̄ oro mme owo ẹyọhọde n̄ka efakutom nnyịn. Ediwak ini, mme ọfọn-ido iren ẹma ẹsidaha ẹdada man ẹnọ n̄wan “idịbi” n̄kpọitie.

Nte ini akade, nnyịn ima itọn̄ọ ndisuan mme tract emi uwemeyo. Nnyịn ima isinịm tract ke enyịnusụn̄ ita m̀mê inan̄, ndien ekem iwọrọ ika efakutom en̄wen. Ediwak ini, oro ama esikụt unen. Nte ededi, nnyịn ima isidori enyịn ndidụk afanikọn̄ edieke oku n̄kann̄kụk ọkọfiọkde ke nnyịn do ke n̄kann̄kụk oro. Ke idaha kiet, oku ama esịn nsọk ọnọ otu mbon ntịme esịnede ikpọ owo ye nditọwọn̄ 50 m̀mê 60 ndida tomato ye nsenunen ntomo nnyịn. Nnyịn ima idịbe ke ufọk Christian an̄wan kiet, emi nnyịn ikanade ke isọn̄ ide idap okoneyo oro.

Ẹma ẹnen̄ede ẹyom mme asiakusụn̄ ndikwọrọ ikọ nnọ mbon Quebec oro ẹkesemde usem French, ntre ke December 1958, ami ye Ruby eyeneka mi an̄wan, ima itọn̄ọ ndikpep usem French. Ke oro ebede, ẹma ẹnọ nnyịn ikanam utom ke ediwak mbahade obio ukara oro ẹkesemde usem French. Nnyịn ima inyene n̄wọrọnda ifiọkutom ke efakutom kiet kiet. Ke efakutom kiet, nnyịn ima isan̄a to ke enyịnusụn̄ sịm enyịn̄usụn̄ hour itiaita ke usen, ke isua iba ye unana owo ndomokiet ndinọ n̄kpan̄utọn̄! Mme owo ẹma ẹsikam ẹwọrọ ẹdi ẹdidụri ọfọn̄ enyịnusụn̄ ẹfụk enyịnusụn̄. Edi nnyịn ikakpaha mba. Mfịn, esop iba oro ẹsọn̄de idem ẹdu ke obio emi.

Jehovah Ọbọk Mi ke Kpukpru Usụn̄

Ke 1965, nnyịn ima itọn̄ọ utom akpan asiakusụn̄. Ke efakutom kiet oro mme akpan asiakusụn̄ ẹkenamde utom, nnyịn ima idi idifiọk se mme ikọ Paul ke 1 Timothy 6:8 ẹwọrọde ọyọhọ ọyọhọ, emi ọdọhọde ete: “Mmọdo edieke nnyịn inyenede se idiade ye se idade ifụk iferi, nnyịn iyokụt ite oro ekem.” Nnyịn ikesinyene nditiene ndutịm ubiatokụk ketket man ise iban̄a ubiatokụk nnyịn. Ntre nnyịn ima isisio okụk ufiop, okụk ufọk, okụk ikan̄ ilektrik, ye okụk udia inịm san̄asan̄a. Ke ima ikese iban̄a oro, nnyịn ima isinyene cent 25 ndida nnam se ededi oro ikoyomde tutu ọfiọn̄ okụre.

Sia ikenyenede esisịt okụk, nnyịn ikesikeme ndidomo n̄kpọ unam ufọk ofiop ke hour ifan̄  kpọt ke okoneyo. Ntre akanam ubetnna nnyịn ikebehe Celsius 15, ama esinyụn̄ awak ndinen̄ede mbịt. Ekem, usen kiet eyeneren kiet emi eka esie edide kiet ke otu nditọ ukpepn̄kpọ Ruby ama edi edise nnyịn. Anaedi enye ama ọnyọn̄ eketịn̄ ọnọ eka esie ete ke tuep ọmọn̄ owot nnyịn, koro esisịt ini ke oro ebede eka esie ama esinọ nnyịn dollar 10 kpukpru ọfiọn̄ ndida ndep aran man ikpodomo n̄kpọ unam ufọk ofiop kpukpru ini. Nnyịn ikananake n̄kpọ ke baba usụn̄ kiet. Nnyịn ikenyeneke inyene, edi kpukpru ini ima isinyene mme n̄kpọ oro iyomde. Eketie nnyịn nte ke n̄kpọ en̄wen ekededi oro ikenyenede idian mi ekedi edidiọn̄. Mme ikọ Psalm 37:25 ẹdi akpanikọ didie ntem: “[Akanam] n̄kwe nte ẹkpọn̄de eti owo, nte ubon esie ẹnyụn̄ ẹsan̄ade inọk”!

Kpa ye ubiọn̄ọ oro ikosobode, mma n̄kop inemesịt ndikụt ediwak mbon oro n̄kekpepde Bible ẹdide ẹdifiọk akpanikọ. Ndusụk ẹma ẹtọn̄ọ utom ukwọrọikọ uyọhọ ini nte ubọkọkọ, ndien emi ama ada san̄asan̄a idatesịt ọsọk mi.

Ndikan Mbufa N̄kpọ-Ata Uforo Uforo

Ke 1970, Cornwall, Ontario, ama akabade edi obufa efakutom nnyịn. N̄kpọ nte isua kiet ke ima ikedi idisịm Cornwall, Mama ama ọduọ udọn̄ọ. Papa ama akpa ke 1957, ndien ami ye nditọeka mi iban iba ima ise iban̄a Mama ke adiana ke adiana tutu enye akpa ke 1972. Ella Lisitza ye Ann Kowalenko, mme nsan̄a utom nnyịn ke utom akpan asiakusụn̄, ẹma ẹsọn̄ọ nnyịn idem ẹnyụn̄ ẹnọ nnyịn ima ima un̄wam ke ini emi. Mmọ ẹma ẹse ẹban̄a mme ukpepn̄kpọ Bible nnyịn ye mme mbiomo eken ke ini oro nnyịn mîkodụhe. Mme ikọ Mme N̄ke 18:24 ẹdi akpanikọ didie ntem: “Andima odu emi eyịrede owo akan eyen-eka”!

Ke akpanikọ, uwem ọyọhọ ye mme n̄kpọ-ata. Ye ima ima un̄wam Jehovah, mmekeme ndikan mmọ. Ami nsụk ndadat esịt ndidu ke utom uyọhọ ini. Bob, emi akakpade ke 1993, ama anam utom usiakusụn̄ ke se ibede isua 20, ndien emi ama esịne ọsọn̄urua isua 10 oro enye akanamde utom usiakusụn̄ ọtọkiet ye Doll, n̄wan esie. Ella, adiahaeka mi, emi akakpade ke October 1998, ama anam utom usiakusụn̄ ke se ibede isua 30, ama onyụn̄ enyene edu usiakusụn̄ kpukpru ini. Ke 1991 ẹma ẹdụn̄ọde ẹkụt ke Ruby, udun̄wan eka mi ọkọdọn̄ọ kansa. Kpa ye oro, enye ama ada ekpri ukeme esie ọkwọrọ eti mbụk. Enye n̄ko okosụk enyenyene edu mbubru tutu ke usenubọk oro enye akakpade, ke September 26, 1999.  Ke adan̄aemi mmenyeneke aba nditọeka iban, mmenyene ubon eke spirit oro esịnede nditọete iren ye iban oro ẹn̄wamde mi ndika iso nnyene edu mbubru mi.

Ke ini mfiakde nse uwem mi, nso ke n̄kpokpụhọde? Akanam ndọhọ ndọ, edi mma nnyene ima ima ete ye eka, eyeneka eren, ye nditọeka iban oro ẹkenamde akpanikọ edi akpa ke uwem mmọ. Ami mmodori enyịn ndikụt kpukpru mmọ ke ediset ke n̄kpa ke mîbịghike. Mmekeme ndikụt Papa afatde mi akama idahaemi mmonyụn̄ n̄keme ndikụt mmọn̄eyet ke enyịn Mama nte nnyịn ifatde kiet eken ikama. Ella, Ruby, ye Bob ẹyefrọ ke idatesịt.

Kan̄a ke emi, edi uduak mi ndika iso nda nsọn̄idem ye odudu ekededi oro nnyenede nditoro nnyụn̄ n̄kpono Jehovah. Utom usiakusụn̄ uyọhọ ini edi utịbe utịbe utom oro ọnọde uyụhọ ke uwem. Enye akam edi nte andiwet Psalm eketịn̄de aban̄a mbon oro ẹsan̄ade ke usụn̄ Jehovah: “Ọfọn ọnọ fi, afo onyụn̄ okụt eti n̄kpọ.”—Psalm 128:1, 2.

[Mme ndise ke page 26]

Papa ama ama Bible. Enye ama ekpep nnyịn ndida enye n̄n̄wana mban̄a mbuọtidem nnyịn

[Ndise ke page 28]

Ọtọn̄ọde ke ufien aka nnasia: Ruby, ami, Bob, Ella, Mama, ye Papa ke 1947

[Ndise ke page 28]

Udịm iso; ọtọn̄ọde ke ufien aka nnasia: Ami, Ruby, ye Ella ke Mbono District ke 1998