‘Ẹtịm Ẹkpan̄ Utọn̄ Ẹkan’
‘Ẹtịm Ẹkpan̄ Utọn̄ Ẹkan’
“Ikpetịm ikpan̄ utọn̄ ikan inọ mme n̄kpọ emi ikokopde, mbak nnyịn idifiọrọ ikpọn̄ mmọ.”—MME HEBREW 2:1.
1. Nam an̄wan̄a nte n̄kpọ oro ọwọn̄ọrede owo ntịn̄enyịn ekemede ndida nsịm afanikọn̄.
MBABUAT n̄kpọntịbe ubomisọn̄ esiwot n̄kpọ nte owo 37,000 kpukpru isua ke United States kpọt. Ntaifiọk ẹdọhọ ke ẹkeme ndifep ediwak n̄kpan̄a emi edieke mme awat-ubomisọn̄ ẹkpenọde ata ntịn̄enyịn ke usụn̄. Mme idiọn̄ọ ye ntọt m̀mê edinyene nneme ke urụk ukopikọ oro ẹkamade-kama ẹsan̄a ẹsiwọn̄ọde ntịn̄enyịn ndusụk mme awat-ubomisọn̄. Mbon en̄wen ẹdu emi ẹsidiade udia ke adan̄aemi ẹsụk ẹwatde uwat. Ke kpukpru idaha emi, n̄kpọ oro ọwọn̄ọrede owo ntịn̄enyịn ekeme ndida nsịm afanikọn̄.
2, 3. Nso item ke Paul ọkọnọ mme Christian ẹdide mme Hebrew, ndien ntak emi item esie okodotde?
2 Ke n̄kpọ nte isua 2,000 mbemiso ẹkebotde ubomisọn̄, apostle Paul ama anam ẹfiọk orụk n̄kpọ oro ekemede ndiwọn̄ọde owo ntịn̄enyịn oro akakamade afanikọn̄ ọnọ ndusụk Christian ẹdide mme Hebrew. Paul ama ọsọn̄ọ etịn̄ ete ke ẹma ẹnọ Jesus Christ oro ẹkenamde eset itie oro okon̄de akan kpukpru angel, koro ẹkedoride enye ke ubọk nnasia Abasi. Ekem apostle oro ama ọdọhọ ete: “Mmọdo ikpetịm ikpan̄ utọn̄ ikan inọ mme n̄kpọ emi ikokopde, mbak nnyịn idifiọrọ ikpọn̄ mmọ.”—Mme Hebrew 2:1.
3 Ntak okoyomde mme Christian ẹdide mme Hebrew ‘ẹtịm ẹkpan̄ utọn̄ ẹkan ẹnọ mme n̄kpọ emi mmọ ẹkekopde’ ẹban̄a Jesus? Koro n̄kpọ nte isua 30 ẹma ẹbe tọn̄ọ nte Jesus ọkọkpọn̄ isọn̄. Sia Eteufọk mmọ mîkodụhe, ndusụk Christian ẹdide mme Hebrew ẹma ẹtọn̄ọ ndifiọrọ n̄kpọn̄ ata mbuọtidem. Ido Ukpono Mme Jew, kpa akani usụn̄ utuakibuot mmọ, ama ọwọn̄ọde ntịn̄enyịn mmọ.
Ama Oyom Mmọ Ẹtịm Ẹkpan̄ Utọn̄ Ẹkan
4. Ntak ẹkekemede nditap ndusụk Christian ẹdide mme Hebrew ndifiak n̄ka Ido Ukpono Mme Jew?
4 Ntak ẹkekemede nditap Christian ndifiak n̄ka Ido Ukpono Mme Jew? Ọfọn, ndutịm utuakibuot oro okodude ke idak Ibet ama abuana mme n̄kpọ oro ẹkekụtde ke enyịn. Mme owo ẹma ẹkeme ndikụt mme oku nnyụn̄ n̄kop utebe mme uwa oro ẹkefọpde. Nte ededi, Ido Ukpono Christ ama okpụhọde ke ndusụk ikpehe. Mme Christian ẹma ẹnyene Akwa Oku, kpa Jesus Christ, edi owo ikekwe enye ke isọn̄ ke isua 30. (Mme Hebrew 4:14) Mmọ ẹma ẹnyene temple, edi edisana ebiet esie ekedi heaven. (Mme Hebrew 9:24) Ke mîbietke mbobi ikpọkidem eke idak Ibet, mbobi Christian ekedi “n̄kpọ ọwọn̄esịt, odu ke spirit.” (Rome 2:29) Mmọdo, ye mme Christian ẹdide mme Hebrew, ekeme ndidi Ido Ukpono Christ ama ọtọn̄ọ nditie nte n̄kpọ oro ẹkerede-kere.
5. Didie ke Paul okowụt nte ke ndutịm utuakibuot oro Jesus ọkọtọn̄ọde ama okon̄ akan enye emi okodude ke idak Ibet?
5 Ama oyom mme Christian ẹdide mme Hebrew ẹfiọk n̄kpọ oro enen̄erede edi akpan n̄kpọ kaban̄a ndutịm utuakibuot oro Christ ọkọtọn̄ọde. Enye ekenen̄ede ọkọn̄ọ ke mbuọtidem utu ke ndikọn̄ọ ke n̄kpọ oro ẹkụtde ke enyịn, edi enye ama okon̄ akan Ibet oro ẹkenọde ẹbe ke prọfet Moses. Paul ekewet ete: “Edieke iyịp ebot ye eke nyara enan̄, ye ntọn̄ abak enan̄, eke ẹdade ẹsịme mmọ emi ẹdehede, anamde mmọ ẹsana ke obụkidem; n̄wan̄wadise ke iyịp Christ, emi ke odudu nsinsi Spirit akawade Idem Esie ọnọ Abasi nte ata edisana uwa, ediyet esịt mbufo, anam mbufo ẹbọhọ utom n̄kpa, ẹnyụn̄ ẹnam n̄kpọ ẹnọ Abasi uwem.” (Mme Hebrew 9:13, 14) Ih, edifen ke ntak mbuọtidem ke uwa ufak Jesus Christ enen̄ede okon̄ ke ediwak usụn̄ akan edifen ke ntak mme uwa oro ẹkewade ke idak Ibet.—Mme Hebrew 7:26-28.
6, 7. (a) Idaha ewe akanam edi usọp usọp n̄kpọ ọnọ mme Christian ẹdide Mme Hebrew ‘nditịm n̄kpan̄ utọn̄ n̄kan nnọ mme n̄kpọ emi mmọ ẹkekopde’? (b) Ke ini Paul ekewetde leta esie ọnọ ẹsọk Mme Hebrew, isua ifan̄ ikosụhọ inọ Jerusalem? (Se ikọ idakisọn̄.)
6 Ntak efen ama odu emi okoyomde mme Christian ẹdide mme Hebrew ẹnen̄ede ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ mme n̄kpọ oro mmọ ẹkekopde ẹban̄a Jesus. Enye ama ebem iso etịn̄ ete ke ẹyesobo Jerusalem. Jesus ọkọdọhọ ete: “Mme usen ẹyesịm fi eke mme asua fo ẹdibotde ibombom ẹkanade fi, ẹkan fi ẹkụk, ẹnyụn̄ ẹbaha fi ke kpukpru n̄kan̄; ẹyenyụn̄ ẹsụhọde fi ẹnịm ke isọn̄, ye nditọ fo emi ẹdụn̄de fi ke esịt; ndien idikpọn̄ke itiat kiet ke enyọn̄ itiat eken ke esịt fo; koro afo mûkọdiọn̄ọke ini eke Abasi edide edise fi.”—Luke 19:43, 44.
7 Ini ewe ke akana emi etịbe? Jesus iketịn̄ke usen ye hour. Utu ke oro, enye ọkọnọ item emi ete: “Ke adan̄aemi mbufo ẹdikụtde nte mbon-ekọn̄ ẹkande Jerusalem ẹkụk, ẹfiọk ndien ẹte, n̄wụre esie ke ekpere. Ke ini oro yak mmọ eke ẹdude ke Judea ẹfen̄e ẹka ikpọ obot; yak mmọ eke ẹdude ke esịt obio ẹwọn̄ọ ẹnyọn̄; yak mmọ eke ẹdude ke in̄wan̄ ẹkûnyụn̄ ẹdụk obio.” (Luke 21:20, 21) Ke ufan̄ isua 30 ke Jesus ama eketịn̄ mme ikọ oro, ndusụk Christian ke Jerusalem ẹma ẹfre nte ini edide usọp usọp ẹnyụn̄ ẹyak n̄kpọ ọwọn̄ọde ntịn̄enyịn mmọ. Mmọ ẹma ẹwaha ẹkpọn̄ usụn̄, yak idọhọ ntre. Afanikọn̄ ekenyene ndidi edieke mmọ mîkenen̄ekede ekikere mmọ. Edide mmọ ẹma ẹkere ntre m̀mê ikekereke, nsobo Jerusalem ama asan̄a ekpere! * Nte enemde, item Paul ama ọnọ mme Christian ke Jerusalem oro ẹkedede ke n̄kan̄ eke spirit ikot ndidemede.
‘Nditịm N̄kpan̄ Utọn̄ N̄kan’ Mfịn
8. Ntak oyomde nnyịn ‘itịm ikpan̄ utọn̄ ikan’ inọ akpanikọ Ikọ Abasi?
8 Ukem nte mme Christian akpa isua ikie, oyom nnyịn ‘itịm ikpan̄ utọn̄ ikan’ inọ akpanikọ Ikọ Abasi. Ntak-a? Koro nnyịn n̄ko isak iso ise nsobo oro asan̄ade ekpere, idịghe nsobo eke idụt kiet kpọt, edi eke ofụri editịm n̄kpọ. (Ediyarade 11:18; 16:14, 16) Nte ededi, nnyịn idiọn̄ọke nnennen usen ye hour oro Jehovah edinamde n̄kpọ emi. (Matthew 24:36) Edi nnyịn imokụt edisu mme ntịn̄nnịm ikọ Bible emi owụtde in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke nnyịn idu uwem ke “ukperedem ini.” (2 Timothy 3:1-5) Ntem, nnyịn ikpenyene ndikpeme mbiọn̄ọ n̄kpọ ekededi oro ekemede ndiwọn̄ọde ntịn̄enyịn nnyịn. Oyom nnyịn ikpan̄ utọn̄ inọ Ikọ Abasi inyụn̄ ika iso inyene nte ini edide usọp usọp ke ekikere. Ke ndinam ntre kpọt ke nnyịn idikeme “ndibọhọ kpukpru n̄kpọ oro ẹdiwọrọde.”—Luke 21:36.
9, 10. (a) Didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ke imetịm ikpan̄ utọn̄ inọ mme n̄kpọ eke spirit? (b) Didie ke ikọ Abasi edi ‘utuenikan̄ ukot nnyịn’ ye ‘un̄wana usụn̄ nnyịn’?
9 Ke mme akpan ini emi, didie ke nnyịn ikeme ndiwụt ke nnyịn ‘imetịm ikpan̄ utọn̄ ikan’ inọ mme n̄kpọ eke spirit? Usụn̄ kiet edi ndidụk mme mbono esop Christian ye n̄kpri ye ikpọ mbono nnyịn kpukpru ini. Nnyịn n̄ko ikpenyene ndidi ifịk ifịk nditọ ukpepn̄kpọ Bible man nnyịn ikeme ndisan̄a n̄kpere Andiwet enye, kpa Jehovah. (James 4:8) Edieke nnyịn inyenede ifiọk Jehovah ebe ke ukpepn̄kpọ idemowo ye mme mbono esop, nnyịn iyetie nte andiwet psalm emi ọkọdọhọde Abasi ete: “Ikọ fo edi utuenikan̄ ukot mi, ye un̄wana usụn̄ mi.”—Psalm 119:105.
10 Bible etie nte ‘un̄wana usụn̄ nnyịn’ ke ini enye asiande nnyịn mme uduak Abasi kaban̄a ini iso. Enye n̄ko edi ‘utuenikan̄ ukot nnyịn.’ Ke nditịn̄ ke usụn̄ efen, enye ekeme ndin̄wam ke usio-ukot oro nnyịn inamde ke ini isobode mme mfịna uwem oro ẹtiede idomo idomo. Ntak edi oro edide akpan n̄kpọ ete nnyịn ‘itịm ikpan̄ utọn̄ ikan’ ke ini nnyịn isopde idem ọtọkiet ye ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ man ibọ item ye ke ini ikotde Ikọ Abasi ke idem nnyịn. Se nnyịn ikopde ayan̄wam nnyịn ndinam nti ubiere oro ẹnyenede ufọn ẹnyụn̄ ẹnemde Jehovah esịt. (Mme N̄ke 27:11; Isaiah 48:17) Didie ke nnyịn ikeme ndinam ini unọ n̄kpan̄utọn̄ nnyịn ọniọn̄ ke mme mbono esop ye ke mme ini ukpepn̄kpọ idemowo man ibọ n̄kponn̄kan ufọn ito mme ndutịm eke spirit Abasi?
Ndifori nte Inọde N̄kpan̄utọn̄ ke Mme Mbono Esop
11. Ntak emi edinọ n̄kpan̄utọn̄ ke mme mbono esop Christian esidide n̄kpọ-ata ke ndusụk idaha?
11 Ke ndusụk idaha, esidi n̄kpọ-ata ndikpan̄ utọn̄ ke mme mbono esop Christian. Ekikere ekeme ndiyo mmemmem mmemmem, ndusụk otode nsekeyen emi atuade eyet m̀mê owo emi edide ke idiọkini ediyom itie. Nnyịn imekeme ndikam n̄kpa mba ke ima ikanam utom ibịghi ke usen. Ekeme ndidi owo emi etịn̄de ikọ ke mbot utịn̄ikọ idịghe etịn̄ikọ emi ekemede ndinen̄ede mmụm owo udọn̄, ndien itise, nnyịn ke iyo ke ekikere—ndusụk ikam idede idap! Ke ikerede iban̄a akpan n̄kpọ oro ẹnemede, nnyịn iyanam ọfọn ndifori ukeme unọ n̄kpan̄utọn̄ nnyịn ke mme mbono esop Christian. Edi didie ke nnyịn ikeme ndinam emi?
12. Nso idinam edi mmemmem ọnọ nnyịn ndikpan̄ utọn̄ ke mme mbono esop?
12 Esiwak ndidi mmemmem n̄kpọ ndikpan̄ utọn̄ ke mme mbono esop edieke nnyịn itịmde idem ọfọn. Ntre, ndien, ntak mûsioho ini unịm man ebem iso ekere aban̄a mme n̄kpọ oro ẹdikpepde? Esida ibat ibat minit kpọt ke usen kiet kiet ndikot nnyụn̄ ntie n̄kere mme ikpehe ibuotn̄wed oro ẹnọde ke edikot Bible eke urua. Ke inamde ndusụk ndutịm, nnyịn n̄ko imekeme ndinyene ini nditịm idem nnọ Ukpepn̄kpọ N̄wed Esop ye Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme. Ndutịm ekededi oro nnyịn imekde, n̄kpọ kiet edi akpanikọ: ntịmidem ayan̄wam nnyịn ndikpan̄ utọn̄ nnọ mme n̄kpọ oro ẹnemede ke mme mbono esop.
13. Nso ikeme ndin̄wam nnyịn ndiwụk ntịn̄enyịn ke se ẹnemede ke mme mbono esop?
13 Ke adianade ye editịm idem ọfọn, ndusụk owo ẹkụt nte ke mmimọ imesitịm ikpan̄ utọn̄ ke mme mbono esop ke ini mmimọ itiede ke iso n̄kpọitie Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Mme usụn̄ en̄wen ndinam ekikere nnyịn okûyo ẹdi ndiwụk enyịn nse etịn̄ikọ, nditiene nse Bible ke ini ẹkotde itie N̄wed Abasi, ndinyụn̄ n̄wet mme akpan n̄kpọ. Nte ededi, nditịm esịt nnyịn edi akpan n̄kpọ akan usụn̄ unọ n̄kpan̄utọn̄ efen ekededi. Oyom nnyịn ifiọk ntak oro isisopde idem ọtọkiet. Nnyịn isisop idem ye ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ akpan akpan man ituak ibuot inọ Jehovah. (Psalm 26:12; Luke 2:36, 37) Mme mbono esop ẹdi akpan usụn̄ emi ẹbọkde nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit. (Matthew 24:45-47) N̄ko-n̄ko, mmọ ẹnọ nnyịn ifet ‘ndidemede kiet eken nnọ ima ye nti utom.’—Mme Hebrew 10:24, 25.
14. Nso isinen̄ede inam mbono esop enem?
14 Ndusụk owo ẹkeme ndida ukeme unọ ukpep mbon oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam mbiere nte mbono esop etiede. Edieke mme etịn̄ikọ ẹnen̄erede ẹnyene ukeme, ẹkeme ndidọhọ ke mbono esop oro ama enem. Edi edieke ukpep oro ẹkenọde etiede nte ikenyeneke uforo, nnyịn imekeme ndidọhọ ke mbono esop oro ikenemke. Edi akpanikọ nte ke mbon oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam ẹkpenyene ndisịn ofụri ukeme mmọ ndida usọ unọ ukpep nnam n̄kpọ akpan akpan man ẹsịm esịt. (1 Timothy 4:16) Edi, nnyịn emi ikpan̄de utọn̄ ikpenyeneke ndikụt ndudue nte mîdotke. Okposụkedi ukeme unọ ukpep mbon oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam edide akpan n̄kpọ, enye idịghe n̄kukụre n̄kpọ oro etịpde esịn ke mbono esop oro enemde. Nte afo unyịmeke nte ke akpan udọn̄ nnyịn ikpenyeneke ndidi m̀mê etịn̄ikọ ọnọ utịn̄ikọ esie ọfọn, edi ekpedi m̀mê nnyịn imetịm inọ n̄kpan̄utọn̄? Ke ini nnyịn idụkde mme mbono esop inyụn̄ ikpan̄de utọn̄ ke se ẹnemede, nnyịn ituak ibuot inọ Abasi ke n̄kemuyo ye uduak esie. Oro edi se inamde mbono esop enem. Edieke enen̄erede ọdọn̄ nnyịn ndinyene ifiọk Abasi, nnyịn iyọbọ ufọn ito mme mbono esop, inamke n̄kpọ m̀mê ukeme etịn̄ikọ etie didie. (Mme N̄ke 2:1-5) Ntem, ke usụn̄ ekededi, ẹyak nnyịn ibiere ‘nditịm n̄kpan̄ utọn̄ n̄kan’ ke mme mbono esop nnyịn.
Bọ Ufọn Ọyọhọ Ọyọhọ to Ukpepn̄kpọ Idemowo
15. Didie ke ukpepn̄kpọ ye editie n̄kere ẹkeme ndinyene ufọn nnọ nnyịn?
15 Nnyịn imesibọ ufọn akamba akamba ito ‘editịm n̄kpan̄ utọn̄ n̄kan’ ke mme ini ukpepn̄kpọ idemowo ye editie n̄kere. Ndikot nnyụn̄ ntie n̄kere se Bible ye mme n̄wed Christian ẹtịn̄de ẹyenam nnyịn inyene ọsọn̄urua ifet ndinam akpanikọ Ikọ Abasi odụk esịt nnyịn. Nte utịp, emi eyenen̄ede otụk nte nnyịn ikerede inyụn̄ inamde n̄kpọ. Ke akpanikọ, enye ayan̄wam nnyịn ikop idatesịt ndinam uduak Jehovah. (Psalm 1:2; 40:8) Ke ntre, oyom nnyịn ifori mme ukeme unọ n̄kpan̄utọn̄ nnyịn man mmọ ẹn̄wam nnyịn ke ini nnyịn ikpepde n̄kpọ. Edi ata mmemmem n̄kpọ ndidi se n̄kpọ ọwọn̄ọrede ntịn̄enyịn! N̄kpri n̄kpọ emi ẹwọn̄ọrede owo ntịn̄enyịn—ikot urụk ukopikọ m̀mê uyom ekeme ndiwọn̄ọde ntịn̄enyịn nnyịn. Mîdịghe ekeme ndikam ndi ukeme unọ n̄kpan̄utọn̄ nnyịn ikponke. Ke nditịm ntịn̄, nnyịn imekeme ndisụhọde ntie ye eti uduak ndidia udia eke spirit, edi ke mîbịghike ekikere ekeme ndiyo. Didie ke nnyịn ikeme ‘nditịm n̄kpan̄ utọn̄ n̄kan’ ke ini ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Ikọ Abasi?
16. (a) Ntak edide akpan n̄kpọ nnyịn ndinam ndutịm nnọ ukpepn̄kpọ idemowo? (b) Didie ke afo osio ini enịm ọnọ edikpep Ikọ Abasi?
16 Ọfọn ndinam ndutịm nnyụn̄ mmek idaha oro etịmde ọfọn ndikpep n̄kpọ. Ata ediwak nnyịn imanana ini oro idude ikpọn̄. Ekeme nditie nnyịn nte n̄kpọ eke mme n̄kpọntịbe ofụri usen oro ẹtịbede usọp usọp ẹmende nnyịn nte usọpmmọn̄ emende eto. Ke akpanikọ, oyom nnyịn in̄wana ye usọpmmọn̄ oro, yak idọhọ ntre, inyụn̄ iyom ini inọ ukpepn̄kpọ. Nnyịn ikemeke nditie mbet ini ukpepn̄kpọ ndiberede ke idem esie. Utu ke oro, oyom nnyịn ise iban̄a idaha oro odude ebe ke ndisio ini nnịm nnọ ukpepn̄kpọ. (Ephesus 5:15, 16) Ndusụk owo ẹsisio ibio ibio ini ẹnịm ke usenubọk, kpa ini oro mme n̄kpọ oro ẹwọn̄ọrede owo ntịn̄enyịn mîwakke. Mbon en̄wen ẹkụt nte ke mbubịteyo ọfọn akan. Akpan n̄kpọ edi nte ke inaha nnyịn ifụmi ediyom ndinyene nnennen ifiọk Abasi ye eke Eyen esie. (John 17:3) Ke ntre, ẹyak nnyịn inam ndutịm inọ ukpepn̄kpọ idemowo ndien ekem isọn̄ọ iyịre ke ndutịm oro.
17. Nso idi editie n̄kere, ndien didie ke enye ekeme ndinọ nnyịn ufọn?
17 Editie n̄kere—kpa usụn̄ ndikere mban̄a se nnyịn ikekpepde—edi ata akpan n̄kpọ. Enye an̄wam nnyịn ndision̄o mme ekikere Abasi ke n̄wed ndọn̄ ke esịt nnyịn. Editie n̄kere an̄wam nnyịn ndikụt nte ikpadade item Bible isịn ke edinam man nnyịn ikabade idi “mme anam-ikọ, [ikûdi] mme andikokop ikpọn̄-ikpọn̄.” (James 1:22-25) Akan oro, editie n̄kere an̄wam nnyịn nditetịm nsan̄a n̄kpere Jehovah, koro emi anam nnyịn itie ikere mme edu esie ye nte ẹtịn̄de ẹban̄a mmọ ke n̄wed oro ikpepde ke mme ini ukpepn̄kpọ.
18. Nso ke ẹyom kaban̄a editie n̄kere oro enyenede uforo?
18 Man ibọ ufọn ọyọhọ ọyọhọ ito ukpepn̄kpọ ye editie n̄kere, inaha nnyịn iyak mme n̄kpọ ẹtịmede ekikere nnyịn. Man inam ufan̄ inọ mbufa ntọt ke ini editie n̄kere, oyom nnyịn ifep ndiyak mme mfịna uwem eyomfịn ẹwọn̄ọde ntịn̄enyịn nnyịn. Ndinam emi esiyom ini ye ndobo ndobo ebiet, edi ọnọ nduọkodudu didie ntem ndidia udia eke spirit nnyụn̄ n̄n̄wọn̄ mmọn̄ akpanikọ oro ẹkụtde ke Ikọ Abasi!
19. (a) Kaban̄a ukpepn̄kpọ idemowo, nso in̄wam ndusụk owo ndinam ini unọ n̄kpan̄utọn̄ mmọ ọniọn̄? (b) Nso ikpedi edu nnyịn kaban̄a ukpepn̄kpọ, ndien mme ufọn ewe ke nnyịn idibọ ito akpan edinam emi?
19 Nso edieke ukeme unọ n̄kpan̄utọn̄ nnyịn mîkponke ndien ekikere nnyịn ọtọn̄ọ ndiyo ke ima ikekpep n̄kpọ ke ibio ini? Ndusụk owo ẹkụt nte ke mmimọ imekeme ndinam mme ukeme unọ n̄kpan̄utọn̄ mmimọ ọniọn̄ ke adan̄aemi ikpepde n̄kpọ ebe ke ndinam mme ini ukpepn̄kpọ edi mbio mbio ndien ekem inam mmọ ẹniọn̄ nte ini akade. Utịtmbuba nnyịn ekpedi ndisịn ini ekemde ke ukpepn̄kpọ oro utu ke ndinam enye itọk itọk. Oyom nnyịn ikọri ọkpọsọn̄ udọn̄ ke ibuot nneme oro ikpepde. Ndien nnyịn imekeme ndika iso nda ata ediwak n̄wed oro otu asan̄autom emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄ ọnọde nnam ndụn̄ọde. Akwa ufọn odu ke ndidụn̄ọde “nditụn̄ọ n̄kpọ Abasi.” (1 Corinth 2:10) Ndinam ntre anam ifiọk oro nnyịn inyenede iban̄a Abasi ọkọri onyụn̄ ofori mme ukeme ufiọk n̄kpọ nnyịn. (Mme Hebrew 5:14, NW) Edieke nnyịn idide ifịk ifịk nditọ ukpepn̄kpọ Ikọ Abasi, nnyịn n̄ko ‘iyetịm idot ndikpep mbon en̄wen.’—2 Timothy 2:2, NW.
20. Didie ke nnyịn ikeme ndikọri nnyụn̄ mmụm ntotụn̄ọ itie ebuana ye Jehovah Abasi n̄kama?
20 Ndidụk mme mbono esop Christian nnyụn̄ nnyene ukpepn̄kpọ idemowo eyenen̄ede an̄wam nnyịn ndikọri nnyụn̄ mmụm ntotụn̄ọ itie ebuana ye Jehovah n̄kama. Nte an̄wan̄ade, ukem oro ke ekedi ye andiwet psalm emi ọkọdọhọde Abasi ete: “Mmama ido fo didie! enye ke ntie n̄kere ofụri usen.” (Psalm 119:97) Do, ke usụn̄ ekededi, ẹyak nnyịn kpukpru ini idụk mme mbono esop ye n̄kpri ye ikpọ mbono. Ndien nnyịn ikpakam idep ifet inọ ukpepn̄kpọ Bible ye editie n̄kere. Ẹyenọ nnyịn utịp akamba akamba ke ‘nditịm n̄kpan̄ utọn̄ n̄kan’ nnọ Ikọ Abasi.
[Ikọ idakisọn̄]
^ ikp. 7 Eyedi ẹkewet leta oro ẹkenọde ẹsọk Mme Hebrew ke 61 E.N. Ke edide ntre, ekedi n̄kpọ nte isua ition kpọt ke ukperedem ke mbonekọn̄ Cestius Gallus ẹkekan Jerusalem ẹkụk. Ikebịghike mbonekọn̄ oro ẹma ẹfiak edem, ayakde mme Christian oro ẹdude ke edidemede ẹfen̄e. Isua inan̄ ke oro ebede, udịmekọn̄ Rome ke idak ndausụn̄ Etubom Titus ama osobo obio oro.
Nte Afo Emeti?
• Ntak emi ndusụk Christian ẹdide mme Hebrew ẹkefiọrọde ẹkpọn̄ ata mbuọtidem?
• Didie ke nnyịn ikeme ndinọ n̄kpan̄utọn̄ ke mme mbono esop Christian?
• Nso idin̄wam nnyịn ndibọ ufọn nto ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ Bible ye editie n̄kere?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 11]
Ama oyom mme Christian ẹdide mme Hebrew ẹdu ke ẹdidemede ẹban̄a nsobo Jerusalem oro akasan̄ade ekpere
[Ndise ke page 13]
Mme ete ye eka ẹkeme ndin̄wam nditọ mmọ ndibọ ufọn nto mme mbono esop Christian