Ndibọk Nditọ ke Esenidụt—Mme N̄kpọ-Ata ye Mme Utịp

EDIWAK miliọn owo ẹsiwọrọ idụn̄ ye idotenyịn editọn̄ọ obufa uwem ke esenidụt. Se iwakde ibe mme ọwọrọidụn̄ miliọn 20 ẹdụn̄ idahaemi ke Europe, ndien se iwakde ibe owo miliọn 26 oro ẹkemanade ke mme idụt en̄wen ẹnam idụn̄ ke United States, ke adan̄aemi se iwakde ibe mbahade 21 eke ikie ke ofụri ibat mme andidụn̄ ke Australia ẹkemanade ke esenidụt. Ediwak ini, ubon mme ọwọrọidụn̄ emi ẹsinyene ndin̄wana ndikpep obufa usem ẹsinyụn̄ ẹnyene ndikpụhọde nda ekekem ye obufa ido obio.

Ediwak ini, nditọwọn̄ ẹsisọp ndikpep usem obufa idụt mmọ, ẹsinyụn̄ ẹtọn̄ọ ndikere n̄kpọ ke usụn̄ obufa usem emi. Ekeme ndida mme ete ye eka mmọ anyan ini ndikpep usem emi. Nte nditọwọn̄ ẹkọride ẹwọrọ owo ke idụt oro mme ete ye eka mmọ mîmeheke, mfịna unana edikop usem ekeme ndinam edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ ete ye eka ndisineme nneme ye nditọ mmọ.

Ikụreke ke obufa usem emi nditụk usụn̄ nte nditọwọn̄ ẹkerede n̄kpọ, edi ido unam n̄kpọ obufa idụt emi ekeme n̄ko ndikara ntụk mmọ. Ekeme ndisọn̄ mme ete ye eka ndifiọk nte etiede nditọ mmọ ke idem. Ke ntre, mme ete ye eka oro ẹwọrọde idụn̄, emi ẹdomode ndibọk nditọ mmọ “ke ntụnọ ye item Ọbọn̄” ẹsobo esen esen n̄kpọ-ata.—Ephesus 6:4.

N̄kpọ-Ata Edisịm Ekikere ye Esịt

Mme ete ye eka oro ẹdide Christian ẹnyene udọn̄ ye mbiomo edikpep nditọ mmọ “edisana usem” eke akpanikọ Bible. (Zephaniah 3:9, NW) Edi, edieke nditọ ẹnyenede sụk ukeuke ifiọk ẹban̄a usem emana mmọ ndien edieke mme ete ye eka mîkemeke nditịn̄ ikọ udọn udọn ke usem oro nditọ mmọ ẹdide ẹdimehe mi, mme ete ye eka ẹdikeme didie ndisịn ibet Jehovah ke esịt nditọ mmọ? (Deuteronomy 6:7) Nditọ ẹkeme ndifiọk se ikọ oro ete ye eka mmọ ẹtịn̄de ẹwọrọde, edi edieke se ẹtịn̄de mîsịmke esịt mmọ, nditọ ẹkeme ndikabade ntie nte isenowo ke ufọk mmọ.

Pedro ye Sandra ẹma ẹwọrọ ke Edem Usụk America ẹkedụn̄ ke Australia, ndien mmọ ẹsobo n̄kpọ-ata emi ke adan̄aemi ẹbọkde n̄kpri nditọiren mmọ iba. * Pedro ọdọhọ ete: “Ke ini ẹnemede mme n̄kpọ eke spirit, esịt ye ntụk ẹbuana. Afo enyene nditịn̄ mme ntotụn̄ọ ekikere oro ẹnen̄erede ẹnyene se ẹwọrọde, ntre oyom afo ọdiọn̄ọ ediwak nsio nsio ikọ.” Sandra adian do ete: “Edieke nditọ nnyịn mîtịmke ifiọk usem emana nnyịn, do oro ekeme nditụk uwem mmọ eke spirit idiọk idiọk. Ekeme ndidi akpanikọ idin̄wan̄ake mmọ, sia mmọ mîfiọkke edumbet oro akarade se ẹkpepde mmọ. Ikike eke spirit mmọ ekeme nditịp, ndien itie ebuana mmọ ye Jehovah ekeme ndibiara.”

 Gnanapirakasam ye Helen ẹma ẹwọrọ ke Sri Lanka ẹkedụn̄ ke Germany ndien mmọ ẹnyene nditọ iba idahaemi. Mmọ ẹnyịme ẹte: “Nnyịn ikere ke enen̄ede edi akpan n̄kpọ nditọ nnyịn ndisem usem obio emana nnyịn ke adan̄aemi mmọ ẹkpepde usem German. Edi akpan n̄kpọ ọnọ mmọ ndikeme ndineme mme ntụk mmọ ye nnyịn, ndinyụn̄ n̄n̄wan̄a esịt mmọ nnọ nnyịn.”

Miguel ye Carmen, emi ẹkewọrọde ke Uruguay ẹkedụn̄ ke Australia, ẹdọhọ ẹte: “Ana mme ete ye eka oro ẹdude ke ukem idaha nnyịn ẹnam utom ọkpọsọn̄. Mmọ ẹnyene nditịm n̄kpep obufa usem emi tutu mmọ ẹkeme ndifiọk ẹnyụn̄ ẹkeme ndida usem oro nnam mme n̄kpọ eke spirit ẹn̄wan̄a mîdịghe mmọ ẹkpep nditọ mmọ ndimehe ye usem emana mmọ.”

Ubiere Ubon

Ndibiere m̀mê ewe usem ke ubon edida ibọ ‘ukpep ito Jehovah’ edi akpan n̄kpọ ọnọ nsọn̄idem eke spirit ubon ekededi oro ọwọrọde idụn̄. (Isaiah 54:13) Edieke esop oro ẹsemde usem emana ubon oro odude ekpere, ubon oro ekeme ndibiere ndibuana ye esop oro. Ke n̄kan̄ eken, mmọ ẹkeme ndimek ndibuana ye esop oro ẹsemde akpan usem idụt oro mmọ ẹwọrọde ẹka. Mme n̄kpọ ewe ẹdikara ubiere emi?

Demetrios ye Patroulla, emi ẹkewọrọde ke Cyprus ẹkedụn̄ ke England ẹkenyụn̄ ẹbọkde nditọ ition do, ẹnam se ikakarade ubiere mmọ an̄wan̄a ẹte: “Ke akpa, ubon nnyịn ekesibuana ye esop usem Greek. Ke adan̄aemi emi akan̄wamde nnyịn ete ye eka akamba akamba, oro ama ọbiọn̄ọ n̄kọri eke spirit nditọ nnyịn. Okposụkedi mmọ ẹkenyenede akpan ifiọk usem Greek, ama ọsọn̄ ntotụn̄ọ n̄kpọ eke spirit ndin̄wan̄a mmọ. Ẹma ẹkụt emi ke mmọ ndiketre ndinam usọp usọp n̄kọri ke n̄kan̄ eke spirit. Nte ubon, nnyịn ima iwọrọ ika esop Ikọmbakara, ndien ikebịghike emi ama enyene nti utịp ke idem nditọ nnyịn. Ẹmesọn̄ọ mmọ idem ke n̄kan̄ eke spirit. Ubiere ndiwọrọ ikememke utom, edi ke n̄kan̄ nnyịn, enye ekedi ubiere oro owụtde eti ibuot.”

Ubon oro ẹsụk ẹdọdiọn̄ọ usem emana mmọ ndien mmọ ẹnyene akpakịp utịp. Nditọ mmọ ẹdọhọ ẹte: “Ndifiọk ediwak usem enyene ufọn. Okposụkedi Ikọmbakara edide akpan usem nnyịn, nnyịn imokụt nte ke ndifiọk usem Greek anam nnyịn inyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ubon oro ọsọn̄de idem, akpan akpan ye ete ete ye eka eka nnyịn. Enye n̄ko esinam nnyịn itetịm iwụt mme ọwọrọidụn̄ mbọm, onyụn̄ anam nnyịn inyene mbuọtidem nte ke imekeme ndikpep usem en̄wen. Ntre ke ini nnyịn ikọkọride ikpon, ubon nnyịn ama ọwọrọ idụn̄ man akan̄wam esop usem Albanian.”

Christopher ye Margarita n̄ko ẹma ẹwọrọ ke Cyprus ẹkedụn̄ ke England, ndien mmọ ẹma ẹbọk nditọ ita do. Mmọ ẹma ẹmek ndibuana ye esop usem Greek. Nikos, eyeneren mmọ, emi anamde utom idahaemi nte ebiowo ke esop  usem Greek, eti ete: “Ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ nnyịn ndibuana ye esop usem Greek emi ẹketọn̄ọde obufa obufa. Ubon nnyịn akada enye nte utom ukara Abasi.”

Margarita ọdọhọ ete: “Ke ini nditọiren nnyịn iba ẹkedide isua itiaba ye itiata ke emana, mmọ ẹma ẹsịn enyịn̄ ke Ufọkn̄wed Utom Ukara Abasi. Nte ete ye eka, ama afịna nnyịn ke ndusụk udomo sia mmọ mîkenen̄ekede ifiọk usem Greek. Nte ededi, nnyịn ikesida utịn̄ikọ kiet kiet oro ẹkenọde mmọ nte utom ubon, ndien nnyịn ima isibiat ediwak ini ndin̄wam mmọ ẹtịm mme utịn̄ikọ mmọ.”

Joanna, adiaha mmọ ọdọhọ ete: “Mmeti nte Papa ekekpepde nnyịn usem Greek ebe ke ndiwet abisi ke obukpọk ke ufọk, ndien nnyịn ikenyene ndikpep enye ketket. Ediwak owo ẹsibiat ediwak isua ndikpep usem, edi sia Papa ye Mama ẹkesin̄wamde nnyịn, nnyịn ima ikpep usem Greek ye unana edibiat ekese ini.”

Ndusụk ubon ẹdibuana ye esop oro ẹsemde usem emana mmọ sia mme ete ye eka ẹkerede ke edieke anade nditọ ẹkọri “ikike ke n̄kpọ Spirit” ẹnyụn̄ ẹnam n̄kọri, ke oyom mmimọ ikpep mmọ n̄kpọ ke usem emana mmimọ. (Colossae 1:9, 10; 1 Timothy 4:13, 15) Mîdịghe ubon oro ekeme ndida ifiọk oro mmọ ẹnyenede ke usem emana mmọ nte se inyenede ufọn ndida n̄n̄wam mme ọwọrọidụn̄ en̄wen oro ẹsemde usem emana mmọ, ẹkpep akpanikọ.

Ke n̄kan̄ eken, ubon ekeme ndikere ke eyenen̄ede ọfọn mmimọ ndibuana ye esop oro ẹsemde akpan usem idụt oro mmimọ iwọrọde ika ikodụn̄. (Philippi 2:4; 1 Timothy 3:5) Ke ama ekeneme idaha oro ye ubon, edi mbiomo ibuot ufọk ndinam ubiere ke ama ọkọbọn̄ akam ọnọ  Abasi oyom ndausụn̄. (Rome 14:4; 1 Corinth 11:3; Philippi 4:6, 7) Mme ekikere ewe ẹkeme ndin̄wam mme ubon emi?

Ndusụk Nti Ekikere

Pedro ye Sandra, oro ẹketịn̄de ẹban̄a ke mbemiso, ẹdọhọ ẹte: “Ke ufọk, nnyịn ima inịm ibet ite ke ẹnyene ndisem Spanish kpọt man ikụt ite ke owo ifreke usem emana nnyịn. Enye edi ibet oro ọsọn̄de ndinịm, koro nditọ nnyịn ẹfiọk ke nnyịn imọdiọn̄ọ Ikọmbakara. Edi edieke nnyịn mîkpekenịmke ibet emi, mmọ ẹkpesọp ẹfre Spanish.”

Miguel ye Carmen, oro ikokotde n̄ko ito ke mbemiso, ẹnọ ekikere ẹte: “Edieke mme ete ye eka ẹnịmde ukpepn̄kpọ ubon ofụri ini ẹnyụn̄ ẹnemede itien̄wed usen kiet kiet ke usem emana mmọ, do nditọ oro idinyeneke sụk ukeuke ifiọk iban̄a usem oro—mmọ ẹyefiọk ndida usem oro nneme mme n̄kpọ eke spirit.”

Miguel n̄ko ọnọ ekikere ete: “Nam utom edinọ ikọ ntiense enyene inem. Efakutom nnyịn esịne akamba ikpehe akwa obio, ndien imesibiat ekese ini ndinam isan̄ ke ubomisọn̄ man ikoyom mme owo oro ẹsemde usem emana nnyịn. Nnyịn imesida ini isan̄ oro ndibre mme mbre Bible ndinyụn̄ nneme mme akpan n̄kpọ. Mmesidomo ndidiomi isan̄ unọ ikọ ntiense man ikeme ndinam ediwak mfiakn̄ka oro ẹnyenede uforo. Ekem ke utịt usen oro nditọ nnyịn ẹsibuana ke nsụhọde n̄kaha ke nneme kiet oro enyenede ufọn.”

Ndiyọ Mme Ukpụhọde ke Ido Obufa Obio

Ikọ Abasi esịn udọn̄ ọnọ mme uyen ete: “Eyen mi, kop item usọ, kûnyụn̄ ukpọn̄ mbet uka.” (Mme N̄ke 1:8) Nte ededi, mme mfịna ẹkeme ndidemede ke ini ido obio edide isio ye enye oro nditọ ẹdude idahaemi, akarade idaha ntụnọ oro ete ọnọde ye “mbet” oro eka enịmde.

Nte ededi, edi mbiomo ibuot ufọk kiet kiet ndibiere nte enye edikamade ufọk esiemmọ, ndien enye ikpayakke mme ubon en̄wen ẹnyene odudu ke idem esie nte mîdotke. (Galatia 6:4, 5) Edi, eti nneme ke ufọt ete ye eka ye nditọ ekeme ndinam edi mmemmem n̄kpọ mme ete ye eka ndinyịme mme ido obufa obio.

Nte ededi, ediwak ido edinam oro ẹdide ọsọ ke mme idụt uforo ẹkeme ndibiat nsọn̄idem  eke spirit mme Christian. Ẹsiwak ndida ọwọrọetop ikwọ ye unọ idem inemesịt nsịn udọn̄ nnọ oburobụt ido idan̄, idiọkitọn̄, ye nsọn̄ibuot. (Rome 1:26-32) Mme ete ye eka ẹdide Christian ikpenyeneke ndikpọnọde mbiomo mmọ eke edise mban̄a ikwọ ye unọ idem inemesịt oro nditọ mmọ ẹmekde nnịm n̄kan̄ kiet n̄kukụre koro ọsọn̄de mmọ ndifiọk usem oro. Ana mmọ ẹnọ ndausụn̄ oro enyenede iwụk. Nte ededi, emi ekeme ndikama n̄kpọ-ata.

Carmen ọdọhọ ete: “Ediwak ini, nnyịn isifiọkke se mme ikọ ikwọ oro nditọ nnyịn ẹkpan̄de utọn̄ ẹnọ ẹwọrọde. N̄kukwak ekeme ndinem ke utọn̄, edi edieke mme ikọ ikwọ oro ẹnyenede mme n̄kpọ efen oro mmọ ẹwọrọde m̀mê ẹdide mme oburobụt ikọ mbubru, nnyịn idifiọkke.” Didie ke mmọ ẹse ẹban̄a n̄kpọ emi? Miguel ọdọhọ ete: “Nnyịn imesibiat ekese ini ndikpep nditọ nnyịn mban̄a mme n̄kpọndịk oro oburobụt ikwọ ẹkamade, ndien nnyịn imesidomo ndin̄wam mmọ ẹmek ikwọ oro Jehovah edinyịmede.” Ih, oyom ntịn̄enyịn ye eti ibuot man ẹyọ mme ukpụhọde ke ido obio.—Deuteronomy 11:18, 19; Philippi 4:5.

Ndidọk Mme Utịp

Ndibọk nditọ ke esenidụt oyom ini ye ukeme efen efen. Ndien eyịghe ndomokiet idụhe iban̄a oro. Mme ete ye eka ye nditọ ẹkeme ndidọk mme utịp efen efen nto ukeme mmọ.

Azzam ye Sara n̄wan esie ẹma ẹwọrọ ke Turkey ẹkedụn̄ ke Germany, ebiet emi mmọ ẹkebọkde nditọ ita. Akpan mmọ anam utom idahaemi ke ọfis n̄kọk itieutom Mme Ntiense Jehovah ke Selters, Germany. Azzam ọdọhọ ete: “Akamba ufọn oro nditọ emi ẹbọde edi nte ke mmọ ẹkeme ndikọri mme edu oro ẹnen̄erede ẹnyene ufọn ke idụt mbiba emi.”

Antonio ye Lutonadio ẹma ẹwọrọ ke Angola ẹkedụn̄ ke Germany ndien ke ẹbọk nditọ usụkkiet do. Ubon oro esem Lingala, French, ye German. Antonio ọdọhọ ete: “Ndikeme ndisem nsio nsio usem an̄wam ubon nnyịn ndinọ mme owo ẹtode ediwak idụt ikọ ntiense. Ke akpanikọ, emi esida akwa inemesịt ọsọk nnyịn.”

Nditọ iba emi ete ye eka mmọ ẹtode Japan emi ẹkewọrọde ẹkedụn̄ ke England ẹdọhọ ke mmimọ imenen̄ede ibọ ufọn ito edifiọk usem Japanese ye Ikọmbakara. N̄kparawa oro ẹdọhọ ẹte: “Ndifiọk usem iba ama an̄wam nnyịn ndinyene utom. Nnyịn imọbọ ufọn ito ikpọ mbono Ikọmbakara. Ke ukem ini oro, nnyịn imenyene ifet ndinam utom ke esop usem Japanese, ebiet emi udọn̄ okponde.”

Afo Emekeme Ndikụt Unen

Owo ndibọk nditọ ke adan̄aemi odụn̄de ke otu mme owo oro mîbuanake ido edinam obio esie edi n̄kpọ-ata oro mme asan̄autom Abasi ẹsobode toto ke mme ini Bible. Ete ye eka Moses ẹma ẹkụt unen okposụkedi ẹkebọkde enye ke Egypt. (Exodus 2:9, 10) Ediwak mme Jew oro ẹkedude ke ntan̄mfep ke Babylon ẹma ẹbọk nditọ oro ẹkenyịmede ndifiak nnyọn̄ Jerusalem man ẹfiak ẹkewụk utuakibuot akpanikọ.—Ezra 2:1, 2, 64-70.

Kpasụk ntre mfịn, mme ete ye eka ẹdide Christian ẹkeme ndikụt unen. Mmọ ẹyenem esịt ndikop nditọ mmọ ẹtịn̄de se ebe ye n̄wan kiet ẹkekopde nditọ mmọ ẹtịn̄de ẹte: “Nnyịn idi ubon oro etịmde adiana kiet ke ntak ima ima edise enyịn Papa ye Mama, emi nnyịn isinyenede eti nneme kpukpru ini. Nnyịn imokop inemesịt ndidi ubak ubon ofụri ererimbot oro anamde n̄kpọ Jehovah.”

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 24]

Nditịn̄ ikọ ke usem emana mbufo kpọt ke ini ẹdude ke ufọk anam nditọ mbufo ẹnyene akpan ifiọk usem oro

[Ndise ke page 24]

Ọsọ usem ọsọn̄ọ mbọbọ oro odude ke ufọt ete ete ye eka eka ye nditọ nditọ mmọ

[Ndise ke page 25]

Ndikpep Bible ye nditọ mbufo anam mmọ ẹkọri “ikike ke n̄kpọ Spirit”