Mme Andinọ Utuakibuot Akpanikọ Ibetedem—Ke Eset ye Idahaemi

NTE afo emeti enyịn̄ owo oro akatuade aban̄a obio Jerusalem eset? Afo emekeme ndidọhọ, ‘Jesus’—ndien Jesus ama enen̄ede anam oro. (Luke 19:28, 41) Nte ededi, ediwak isua ikie mbemiso Jesus ekedide isọn̄, anam-akpanikọ asan̄autom Abasi efen ama atua n̄ko aban̄a Jerusalem. Enye ekekere Nehemiah.—Nehemiah 1:3, 4.

Nso ikanam Nehemiah enen̄ede ofụhọ tutu enye atua aban̄a Jerusalem? Nso ke enye akanam ke ufọn obio oro ye mme andidụn̄ ke enye? Ndien nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ esie? Man ibọrọ mbụme emi, ẹyak nnyịn idụn̄ọde ndusụk n̄kpọ oro ẹketịbede ke eyo esie.

Eren Uko Oro Enyenede Esịtmbọm

Ẹma ẹmek Nehemiah nte andikara Jerusalem, edi mbemiso oro, enye ekedi ata akwa owo ukara ke ufọk edidem Persia ke obio Shushan. Edi, inem inem uwem oro enye okodude ikanamke enye efre enyịn aban̄a idaha nditọete esie ke Jerusalem.  Ke akpanikọ, akpa n̄kpọ oro enye akanamde ke ini mme Jew ẹketode Jerusalem ẹdi Shushan ekedi “[ndibụp] mmọ mban̄a mme Jew oro ẹkebọhọde, emi ẹsụhọde ke otu mmọ oro ẹketode ke itie ntan̄-mfep, nnyụn̄ mbụp mban̄a Jerusalem.” (Nehemiah 1:2) Ke ini isenowo emi ẹkebọrọde ẹte ke mme owo ke Jerusalem ‘ẹketie ke akwa ukụt’ ye nte ke ibibene obio oro ama “owụre,” Nehemiah ama ‘osụhọde etie atua eyet onyụn̄ eseme ke ndusụk usen.’ Ke oro ebede, enye ama owụt mfụhọ esie ke akam ofụri esịt oro enye ọkọbọn̄de ọnọ Jehovah. (Nehemiah 1:3-11) Ntak emi Nehemiah ekenen̄erede ofụhọ ntre? Koro Jerusalem ekedi iwụk ebiet utuakibuot Jehovah ke isọn̄, n̄ko owo ikọnọhọ Jerusalem ntịn̄enyịn. (1 Ndidem 11:36) Akan oro, n̄wụre obio oro okowụt idiọk idaha eke spirit mme andidụn̄ ke enye.—Nehemiah 1:6, 7.

Mfụhọ Nehemiah kaban̄a Jerusalem ye esịtmbọm oro enye ekenyenede aban̄a mme Jew oro ẹkedụn̄ọde do ama onụk enye ndinọ idem unyịme unyịme ndin̄wam. Ke ndondo oro edidem Persia ọkọnọde enye unyịme nditre utom ke ndusụk ini, Nehemiah ama ọtọn̄ọ ndinam ndutịm mban̄a anyan isan̄ oro enye edinamde ika Jerusalem. (Nehemiah 2:5, 6) Enye okoyom ndida ukeme, ini, ye usọ esie nsịn ke utom edifiak mbọp oro okoyomde ẹnam mi. Ke ufan̄ usen ifan̄ ke enye ama akaka ekesịm, enye ama ọtọn̄ọ ndutịm edifiak mbọp ibibene Jerusalem.—Nehemiah 2:11-18.

Nehemiah ama abahade akamba utom edifiak mbọp emi ọnọ ediwak ubon, ndien kpukpru mmọ ẹma ẹdiana kiet ẹnam utom emi. * Ẹma ẹnọ se iwakde ibe otu 40 ndifiak mbọp “ubak” ikpehe ibibene kiet kiet. Nso ikedi utịp? Sia ata ediwak mbonutom—ẹsịnede mme ete ye mme eka ọkọrọ ye nditọ mmọ—ẹkesịnde ini ye ukeme mmọ, ẹma ẹkụre utom oro eketiede nte se owo mîdikemeke ndikụre. (Nehemiah 3:11, 12, 19, 20) Ke ẹma ẹkenam ọkpọsọn̄ utom ke ufan̄ ọfiọn̄ iba, utom ubọp ibibene oro ama okụre! Nehemiah ama ewet ete ke idem mbon oro ẹkebiọn̄ọde utom oro ẹma ẹnyịme ẹte “ke edi Abasi nnyịn esịn ẹnam utom emi.”—Nehemiah 6:15, 16.

Uwụtn̄kpọ Oro Ẹkpetide

Nehemiah ama ọnọ se ikande ini ye usọ unam ndutịm esie. Enye n̄ko ama ada inyene obụkidem esie ọnọ utuakibuot akpanikọ ibetedem. Enye ama ada okụk esie afak nditọete esie ẹkedide mme Jew osio ke ufụn. Enye ama ọnọ okụk ke ebuọt inyụn̄ ibọhọ udori. Enye ‘ikotụkke’ mme Jew ke ndiyom ẹnọ imọ utomo nte andikara, kpa n̄kpọ oro enye ekenyenede unen ndibọ. Utu ke oro, enye ama esinọ ‘owo ikie ye aba ye duop udia ke ufọk esie, ọkọrọ ye mmọ emi ẹtode ke mme idụt eke ẹkekande ẹkụk.’ Kpukpru usen, enye ama esida ‘enan̄ kiet, ye n̄kpri ufene itiokiet oro ẹsatde-sat, ye unen’ anam udia ọnọ isenowo esie. Ke adianade do, ini kiet ke kpukpru usen duop, enye ama esinọ mmọ “kpukpru orụk wine ediwak”—kpukpru emi ke okụk esie.—Nehemiah 5:8, 10, 14-18.

Nso n̄wọrọnda uwụtn̄kpọ ntatubọk ke Nehemiah ekenịm ntem ọnọ kpukpru mme asan̄autom Abasi eke ini eset ye eke idahaemi! Enyene-uko asan̄autom Abasi emi ama enyịme ndida inyene obụkidem esie n̄n̄wam mme anamutom man anam utuakibuot akpanikọ aka iso. Nte odotde, enye ama ekeme ndiben̄e Jehovah nte: “O Abasi mi, ke mfọn ti . . . kpukpru se n̄kanamde ye mbio emi.” (Nehemiah 5:19) Ke akpanikọ, Jehovah ayanam kpasụk ntre.—Mme Hebrew 6:10.

Ẹtiene Uwụtn̄kpọ Nehemiah Mfịn

Edi n̄kpọ inemesịt ndikụt nte ke ikọt Jehovah mfịn n̄ko ẹnyene ufiop ufiop ima, edu edinyịme ndinam n̄kpọ, ye edu n̄waidem kaban̄a utuakibuot akpanikọ. Ke ini nnyịn ikopde ite ke ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹsobo n̄kpọsọn̄ idaha, emi esinen̄ede otụk nnyịn. (Rome 12:15) Ukem nte Nehemiah, nnyịn imesibọn̄ akam inọ Jehovah iban̄a nditọete nnyịn eke spirit emi ẹdude ke ukụt, iben̄ede enye ite: “Mbọk, O Ọbọn̄, kpan̄ utọn̄ fo ke n̄kpe-ubọk owo fo, ye  ke n̄kpe-ubọk ikọt fo emi ẹmade ndibak enyịn̄ fo.”—Nehemiah 1:11; Colossae 4:2.

Nte ededi, ndikere mban̄a mfọnọn̄kpọ eke spirit ye eke obụk nditọete Christian nnyịn ye nte utuakibuot akpanikọ akpakade iso, itụkke ekikere nnyịn kpọt. Enye n̄ko onụk nnyịn ndinam n̄kpọ. Ukem nte Nehemiah, ima onụk mbon oro idaha mmọ ayakde ndikpọn̄ ifụre ufọk mmọ n̄ka ebiet efen n̄kan̄wam mbon oro ẹyomde un̄wam. Sia mîyakke usụhọde idaha udu uwem oro mmọ ẹdisobode ke ndusụk ikpehe ererimbot ọbiọn̄ọ mmọ, mme anamutom unyịmesịt emi ẹsin̄wam ndinam utuakibuot akpanikọ aka iso ke mme idụt emi, ẹnamde utom ọtọkiet ye nditọete Christian mmọ. Edu n̄waidem mmọ enen̄ede odot itoro.

Ndinam Udeme Nnyịn ke N̄kann̄kụk Nnyịn

Nte an̄wan̄ade, ata ediwak nnyịn ikemeke ndiwọrọ n̄ka ebiet en̄wen. Edi imekeme ndinọ utuakibuot akpanikọ ibetedem ke n̄kann̄kụk nnyịn. Ẹwụt emi n̄ko ke n̄wed Nehemiah. Tịm fiọk mme n̄kpọ efen efen oro Nehemiah eketịn̄de aban̄a ndusụk mme anam-akpanikọ ubon oro ẹkebuanade ke utom edifiak mbọp emi. Enye ekewet ete: ‘Jedaiah eyen Harumaph afiak ọbọp ibibene oro odude ke iso ufọk esie, Benjamin ye Hasshub ẹbọp ibibene oro ekperede iso ufọk mmọ. Azariah eyen Maaseiah eyen Ananiah n̄ko afiak ọbọp ibibene okodude ke mben ufọk esie.’ (Nehemiah 3:10, 23, 28-30, NW) Mme owo emi ye ubon mmọ ẹma ẹtịp ekese ẹsịn ke  ndinam utuakibuot akpanikọ aka iso ke ndinam udeme mmọ ke utom edifiak mbọp ibibene Jerusalem ke mben ufọk mmọ.

Mfịn, ediwak nnyịn imesinọ utuakibuot akpanikọ ibetedem ke n̄kann̄kụk nnyịn ke nsio nsio usụn̄. Nnyịn imesibuana ke utom edibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄, ndinọ un̄wam ke mme ini afanikọn̄, ye akpan akpan, ke utom edikwọrọ Obio Ubọn̄. Ke adianade do, edide nnyịn ke idem nnyịn imekeme ndibuana ke utom ubọp ufọk m̀mê utom edinọ n̄kpọ un̄wam m̀mê ikemeke, kpukpru nnyịn imenyene udọn̄ ofụri esịt ndida inyene obụkidem nnyịn nnọ utuakibuot akpanikọ ibetedem, kpa nte Nehemiah akanamde ke ofụri esịt ke eyo esie.—Se ekebe oro “Se Ẹdade Ẹdiọn̄ọ Enọ Unyịmesịt.”

Ndinyene okụk oro ekemde ndida nse mban̄a utom umịn̄n̄wed nnyịn oro akade-ka iso, ndinọ mme n̄kpọ un̄wam, ye ediwak utom efen efen oro ẹnamde ke ofụri ererimbot, ndusụk ini ekeme nditie nte se isọn̄de ikan owo. Nte ededi, ti n̄ko ete ke utom edifiak mbọp akamba ibibene Jerusalem n̄ko eketie nte se isọn̄de ikan owo. (Nehemiah 4:10) Edi, sia ẹma ẹkedeme utom oro ẹnọ ediwak ubon oro ẹkenọde idem unyịme unyịme, ẹma ẹkeme ndikụre utom oro. Kpasụk ntre mfịn, ndinyene mme n̄kpọ oro ẹyomde man ẹda ẹse ẹban̄a utom ofụri ererimbot idisọn̄ke ikan nnyịn edieke nnyịn owo kiet kiet ikade iso ndinam ukeme nnyịn.

Ekebe oro “Mme Usụn̄ Emi Ndusụk Owo Ẹmekde Ndinọ” owụt ekese usụn̄ oro ẹkemede  ndida okụk nnọ utom Obio Ubọn̄ ibetedem. Ke isua emi ekebede, ediwak owo ke otu ikọt Abasi ẹma ẹnọ utọ ibetedem oro, ndien Otu Ukara eke Mme Ntiense Jehovah ada ifet emi ndinen̄ede n̄kọm kpukpru mbon oro esịt ekedemerede mmọ ndibuana ke enọ unyịmesịt emi. Ke akande kpukpru, nnyịn imọkọm Jehovah nte enye enen̄erede ọdiọn̄ ukeme ofụri esịt oro ikọt esie ẹsịnde ke ndinam utuakibuot akpanikọ aka iso ke ofụri ererimbot. Ih, ke ini itiede ikere nte Jehovah adade nnyịn usụn̄ ke mme isua oro ẹbede, oro anam nnyịn ikeme ndifiak ntịn̄ mme ikọ esịtekọm Nehemiah emi: ‘Ubọk Abasi mi ọfọn ye ami.’—Nehemiah 2:18.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ekebe/Mme ndise ke page 28, 29]

Mme Usụn̄ Emi Ndusụk Owo Ẹmekde Ndinọ

MME ETỊBE KABAN̄A UTOM OFỤRI ERERIMBOT

Ediwak owo ẹsinịm, mîdịghe ẹnam ndutịm ẹban̄a okụk oro mmọ ẹdisịnde ke mme ekebe etịbe oro ẹdiande idiọn̄ọ: “Contributions for the Worldwide Work—Matthew 24:14.”

Ke ọfiọn̄ kiet kiet, mme esop ẹsinọ okụk emi aka edide ibuot itieutom ofụri ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah, m̀mê ọfis n̄kọk itieutom n̄kann̄kụk. Ẹkeme ndinọ okụk imaesịt nnennen ẹsọk Treasurer’s Office, Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, 25 Columbia Heights, Brooklyn, New York 11201-2483, m̀mê ọfis n̄kọk itieutom oro esede aban̄a idụt mbufo. Ẹkeme ndinọ n̄ko mme n̄kpọuto m̀mê mme ọsọn̄urua n̄kpọ eken. Mme utọ etịbe oro ẹkpenyene ndisan̄a ye ibio ibio leta oro owụtde in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke emi edi enọ.

NDUTỊM ẸNAMDE ẸNỌ SE ẸNỊMDE KE UBIỌN̄

Ẹkeme ndinọ okụk ebe ke ndutịm oro ẹnamde san̄asan̄a emi edide, edieke andinọ enyenede ọkpọkpọ n̄kpọ ndida enye nnam, ẹnọ ẹfiak ẹsọk enye. Kaban̄a ntọt efen efen, mbọk nyene nneme ye Treasurer’s Office ke adres ẹwụtde ke enyọn̄ emi.

ENỌ EMI ẸDIOMIDE-DIOMI

Ke adianade ye edinọ okụk nte enọ ye mme etịbe okụk oro ẹsịnde ke ubiọn̄, mme usụn̄ enọ efen ẹdu oro ẹkemede ndinyene ufọn nnọ utom Obio Ubọn̄ ofụri ererimbot. Mmọ emi ẹsịne:

Insurance: Ẹkeme ndiwet enyịn̄ Watch Tower Society nte andibọ ufọn insurance m̀mê okụk ukpọn̄ utom.

Okụk Oro Ẹsịnde ke Itie Unịm Okụk: Ẹkeme ndinam okụk oro ẹsịnde ke itie unịm okụk, n̄wed oro ẹwetde okụk oro ẹsịnde ke itie unịm okụk ẹyom udori, m̀mê okụk ukpọn̄ utom owo odu ke enyịn̄ Watch Tower Society, mîdịghe ẹnam ẹkpe enye ẹnọ Watch Tower Society ke ini andinyene akpade, nte ekemde ye ndutịm itie unịm okụk n̄kann̄kụk.

Inyene ye Mbubehe: Ẹkeme ndinọ Watch Tower Society inyene ye mbubehe nte ata enọ.

Isọn̄ ye Inyene: Ẹkeme ndinọ Watch Tower Society isọn̄ ye inyene oro ẹkemede ndinyam edide ke edinọ nte ata enọ m̀mê ke ndimụm n̄kpọ akpa ke isọn̄ ye inyene n̄kama nnọ andinọ, emi ekemede ndisụk n̄ka iso ndụn̄ do ke eyouwem esie. Tọt ọfis n̄kọk itieutom idụt mbufo mbemiso ayakde isọn̄ ye inyene ekededi ọnọ N̄ka.

Unen N̄kpọ Akpa ye Mme Ebuọt: Ẹkeme ndiyak inyene m̀mê okụk nnọ Watch Tower Society ke ndinọ enye unen ndidia n̄kpọ akpa oro ibet enyịmede, mîdịghe ẹkeme ndiwet enyịn̄ Watch Tower Society nte adia ufọn ke n̄wed ebuọt. Ebuọt oro adade ufọn ọsọk n̄ka ido ukpono ekeme ndinam ẹsụhọde urua tax andinọ.

Nte ikọ oro “enọ emi ẹdiomide-diomi” owụtde, oyom andinọ utọ enọ emi anam ndutịm. Man ẹn̄wam mme owo oro ẹnyenede udọn̄ ndin̄wam utom ofụri ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah ebe ke ndusụk orụk enọ emi ẹdiomide-diomi, ẹtịm ediye uduot ekpri n̄wed ẹkotde Planned Giving to Benefit Kingdom Service Worldwide, ke Ikọmbakara ye ke usem Spanish. Ẹkewet ediye uduot ekpri n̄wed emi ke ntak ediwak mbụme oro ẹkebụpde ẹban̄a mme enọ, unen n̄kpọ akpa, ye ebuọt. Enye n̄ko esịne mme ntọt efen efen ẹban̄ade isọn̄ ye ufọk, okụk, ye ndutịm tax. Enye an̄wam mme owo ẹfiọk nsio nsio usụn̄ oro ẹkemede ndinọ ẹnọ idahaemi m̀mê ndikpọn̄ n̄kpọ akpa nnọ ke ini owo akpade. Ẹkeme ndinyene ediye uduot ekpri n̄wed emi ke ndiben̄e idem esie kiet nnennen nnennen nto Itieutom Esede Aban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi.

Ke ẹma ẹkekot ediye uduot ekpri n̄wed emi ẹnyụn̄ ẹnyene nneme ye Itieutom Esede Aban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi, ediwak owo ẹma ẹkeme ndin̄wam Mme Ntiense Jehovah ke ofụri ererimbot ndien ke ukem ini oro, mmọ ndinam ntre enen̄ede osụhọde urua tax oro mmọ ẹkpede. Ẹkpenyene ndinam Itieutom Esede Aban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi ọfiọk aban̄a onyụn̄ ọbọ n̄wetnnịm n̄kpọ oro odotde ke ekededi ke otu ndutịm emi. Edieke afo enyenede udọn̄ ke ekededi ke otu ndutịm enọ oro ẹdiomide-diomi mi, afo ekpenyene ndinyene nneme ye Itieutom Esede Aban̄a Enọ Emi Ẹdiomide-Diomi, edide ke ndiwewet m̀mê ke ndikot ke urụk ukopikọ, ke adres emi ẹwetde ke idak emi m̀mê ke ọfis Mme Ntiense Jehovah emi esede aban̄a idụt mbufo.

Charitable Planning Office

Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

100 Watchtower Drive

Patterson, New York 12563-9204

Telephone: (845) 306-0707

[Ekebe ke page 30]

Se Ẹdade Ẹdiọn̄ọ Enọ Unyịmesịt

Ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Corinth, apostle Paul ama asiak n̄wọrọnda n̄kpọ ita oro ẹdade ẹdiọn̄ọ enọ unyịmesịt. (1) Ke ini ekewetde aban̄a etịbe okụk, Paul ama eteme ete: “Ke akpa usen urua, mbufo owo kiet kiet ẹsio n̄kpọ ke udori eke ẹkụtde, ẹkpọnọde ẹnịm n̄kan̄ kiet.” (1 Corinth 16:2) Ntem, ẹnyene ndibem iso nnam ndutịm mban̄a enọ, ẹnyụn̄ ẹnyene ndinam emi ke nde ke nde. (2) Paul ama ewet n̄ko ete ke owo kiet kiet ekpenyene ndinọ “nte ekemde ye okụk oro enye enyenede.” (1 Corinth 16:2b, New International Version) Ke nditịm ntịn̄, owo oro oyomde ndinọ enọ unyịmesịt ekeme ndinam ntre ke udomo oro ekemde ye se enye enyenede. Idem ọkpọkọm Christian inyeneke ediwak okụk, Jehovah abat esisịt oro enye editịpde esịn ke ọsọn̄urua. (Luke 21:1-4) (3) Paul ama aka iso ewet ete: “Yak kpukpru owo kiet kiet ọnọ nte enye akaduakde ke esịt esie: okûnọ ye mfụhọ-esịt, okûnyụn̄ ọnọ oto ke edinyenyịk; koro Abasi amama owo eke ọnọde ke inemesịt.” (2 Corinth 9:7) Mme ata Christian ẹsinọ enọ ẹto esịt—ke inemesịt.

[Mme ndise ke page 26]

Nehemiah ekedi eren uko oro enyenede esịtmbọm

[Mme ndise ke page 30]

Enọ unyịmesịt an̄wam ke utom umịn̄n̄wed, edinọ mme n̄kpọ un̄wam, edibọp Ufọkmbono Obio Ubọn̄, ye nti utom eken ke ofụri ererimbot