Mme Christian Ẹyom Kiet Eken
Mme Christian Ẹyom Kiet Eken
“Nnyịn [idi] mbak idem kiet eken.”—EPHESUS 4:25.
1. Nso ke n̄wed ofụri orụk ifiọk kiet etịn̄ aban̄a idem owo?
IDEM owo edi utịbe utịbe n̄kpọ obot! The World Book Encyclopedia ọdọhọ ete: “Ndusụk ini, mme owo ẹsikot idem owo masịn—ata utịbe utịbe masịn oro akanam ẹbotde. Nte ededi, idem owo idịghe masịn. Edi, ẹkeme ndimen enye ndomo ye masịn ke ediwak usụn̄. Ukem nte masịn, idem owo enyene ediwak ndido. Ndido idem kiet kiet, ukem nte mbakidem masịn, ẹnam nsio nsio utom. Edi kpukpru mbakidem ẹnam utom ọtọkiet ndien ke ntre ẹnamde idem owo m̀mê masịn anam utom mfọn mfọn.”
2. Ke nso usụn̄ ke esop Christian ebiet idem owo?
2 Ih, idem owo enyene ediwak ndido, m̀mê mbakidem, ndien ndido kiet kiet esinam n̄kpọ oro ẹyomde. Idụhe usan̄aiyịp, esịp, m̀mê mbakidem efen oro mînyeneke ufọn. Ukem ntre, andibuana kiet kiet ke esop Christian ekeme nditịp n̄kpọ nsịn ke nsọn̄idem eke spirit ye uyai esop. (1 Corinth 12:14-26) Okposụkedi andibuana ke esop mîkpekereke ke imọfọn ikan mbon en̄wen, owo ndomokiet ikpekereke ke imọ inyeneke ufọn.—Rome 12:3.
3. Didie ke Ephesus 4:25 owụt ke mme Christian ẹyom kiet eken?
3 Mme Christian ẹyom kiet eken ukem nte mbakidem kiet kiet oyomde eken. Apostle Paul ama asian ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ oro ẹyetde aran ete: “Mmọdo ẹduọk nsu, mbufo kpukpru ẹnyụn̄ ẹtịn̄ akpanikọ ẹnọ mbọhọidụn̄ esie: koro nnyịn idide mbak idem kiet eken.” (Ephesus 4:25) Sia mmọ ‘ẹdide mbak idem kiet eken,’ nneme esịt akpanikọ ye ọyọhọ edidianakiet ẹdu ke otu mme andibuana ke Israel eke spirit—kpa “Idem Christ.” Ih, owo mmọ kiet kiet edi mbak idem kiet eken. (Ephesus 4:11-13) Mme anam-akpanikọ Christian oro ẹnyenede idotenyịn eke isọn̄ ẹdiana ye mmọ ke inemesịt.
4. Ke mme usụn̄ ewe ke ẹkeme ndin̄wam mbufa owo?
4 Kpukpru isua, ediwak tọsịn owo oro ẹnyenede idotenyịn edidu uwem ke paradise isọn̄ ẹsina baptism. Mme andibuana eken ke esop ẹsidat esịt ndin̄wam mbufa owo emi ‘ndikọri nsịm ọyọhọ idaha.’ (Mme Hebrew 6:1-3, NW) Un̄wam emi ekeme ndibuana edibọrọ mme mbụme N̄wed Abasi oro mmọ ẹbụpde m̀mê edinọ mmọ ata ata un̄wam ke utom ukwọrọikọ. Nnyịn imekeme ndin̄wam mbufa owo ebe ke ndinịm eti uwụtn̄kpọ ke nditiene mbuana ke mme mbono esop Christian kpukpru ini. Ke mme ini afanikọn̄, nnyịn imekeme n̄ko ndinọ mmọ nsịnudọn̄ m̀mê ndọn̄esịt. (1 Thessalonica 5:14, 15) Nnyịn ikpenyene ndiyom mme usụn̄ ndin̄wam mbon en̄wen ‘ẹka iso ẹsan̄a ke akpanikọ.’ (3 John 4) Edide nnyịn idi n̄kpri m̀mê ikpọ owo, edide itọtọn̄ọ ndisan̄a ke akpanikọ m̀mê imasasan̄a ke ediwak isua, nnyịn imekeme nditịp nsịn ke mfọnọn̄kpọ eke spirit ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ—ndien mmọ ẹyom nnyịn.
Mmọ Ẹma Ẹnọ Un̄wam Oro Ẹkeyomde
5. Didie ke Aquila ye Priscilla ẹken̄wam Paul?
5 Mme ọdọ ndọ oro ẹdide mme Christian ẹsịne ke otu mbon oro ẹsikopde uyụhọ ke ndin̄wam ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ. Ke uwụtn̄kpọ, Aquila ye n̄wan esie Priscilla (Prisca), ẹma ẹn̄wam Paul. Mmọ ẹma ẹda enye ẹsịn ke ufọk mmọ, ẹnam utom ye enye nte mme anam ufọkọfọn̄, ẹnyụn̄ ẹn̄wam enye ndisọn̄ọ obufa esop ke Corinth, idem. (Utom 18:1-4) Ke ndusụk usụn̄ oro owo mîtịn̄ke, mmọ ẹma ẹkam ẹsịn uwem mmọ ke itiendịk ke ntak Paul. Mmọ ẹkedụn̄ ke Rome ke ini Paul akasiande mme Christian ete: “Ẹkọm Prisca ye Aquila, mme nsan̄a-utom mi ke Christ Jesus, emi ẹkenyịmede ndiduọk uwem mmọ kaban̄a uwem mi: idịghe ami ikpọn̄ ndọhọ ekọm mmọ; edi kpukpru mme ufọk Abasi ke otu mme Gentile ẹtiene ẹnọ ekọm nde.” (Rome 16:3, 4) Ukem nte Aquila ye Priscilla, ndusụk Christian eyomfịn ẹsisọn̄ọ mme esop idem ẹnyụn̄ ẹn̄wam ekemmọ mme andituak ibuot ke nsio nsio usụn̄, ndusụk ini ẹkam ẹsịnde uwem mmọ ke itiendịk man ẹfep ndisio mme asan̄autom Abasi eken nnyan nnọ afai m̀mê n̄kpa ke ubọk mme andikọbọ.
6. Nso un̄wam ke Apollos ọkọbọ?
6 Aquila ye Priscilla n̄ko ẹma ẹn̄wam Apollos, Christian oro ekedide owo udọnikọ, emi ekekpepde mme andidụn̄ Ephesus n̄kpọ aban̄a Jesus Christ. Ke ini oro, Apollos ọkọfiọk sụk baptism oro John ekenịmde nte idiọn̄ọ edikabade esịt n̄kpọn̄ idiọkn̄kpọ oro ẹkenamde ẹdian Ibet ediomi. Ke ẹfiọkde ẹte ke Apollos ama oyom ndusụk un̄wam, Aquila ye Priscilla ẹma “ẹtịm ẹyarade usụn̄ Abasi ẹnọ enye.” Eyedi mmọ ẹma ẹnam an̄wan̄a enye nte ke baptism Christian abuana edibụhọ ke mmọn̄ ye edibọ edisana spirit. Apollos ama etịm ọbọ ukpepn̄kpọ emi. Ke ukperedem ke Achaia “enye [ama] ọsọn̄ọ an̄wam mmọ emi ẹkenịmde ke akpanikọ oto ke mfọn Abasi. Koro enye akande mme Jew an̄wa-an̄wa ke eneni, osion̄o ikọ ke n̄wed Abasi, owụt ete Jesus edi Christ.” (Utom 18:24-28) Ediwak ini, ibọrọ oro ekemmọ mme andituak ibuot ọnọde ekeme ndin̄wam ndinam ifiọk Ikọ Abasi nnyịn ọkọri. Ke afan̄ emi n̄ko, nnyịn imoyom kiet eken.
Ndinọ Un̄wam N̄kpọ Obụkidem
7. Didie ke nditọete Philippi ẹkenam n̄kpọ ke ini ekemmọ mme Christian ẹkeyomde un̄wam n̄kpọ obụkidem?
7 Mme andibuana ke esop Christian ke Philippi ẹma ẹma Paul etieti ẹnyụn̄ ẹnọ mme n̄kpọ obụkidem ẹsọk enye ke ini enye okodude ke Thessalonica. (Philippi 4:15, 16) Ke ini nditọete ke Jerusalem ẹkeyomde un̄wam n̄kpọ obụkidem, nditọete ke Philippi ẹma ẹsọsọp ẹnọ un̄wam, idem ẹnọde ẹbe nte ukeme mmọ ẹkedide. Paul ama enen̄ede owụt esịtekọm aban̄a eti edu nditọete Philippi emi tutu enye asiak mmọ nte uwụtn̄kpọ ọnọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ.—2 Corinth 8:1-6.
8. Nso edu ke Epaphroditus ekenyene?
8 Ke ini Paul okodude ke ufọk-n̄kpọkọbi, nditọete Philippi ikọnọhọ enọ n̄kpọ obụkidem kpọt ẹsọk enye, edi ẹma ẹsio n̄ko isụn̄utom mmọ, Epaphroditus ẹdọn̄. Paul ọkọdọhọ ete: “Koro osụk esisịt [Epaphroditus] ndikpa ke edinam utom Christ, ikereke uwem esie, man enye anam se isụhọde mbufo ndinam nnọ mi ọyọhọ.” (Philippi 2:25-30; 4:18) Owo isianke nnyịn m̀mê Epaphroditus ekedi ebiowo m̀mê asan̄autom unamutom. Nte ededi, enye ekedi Christian oro ekesinamde n̄waidem onyụn̄ ọnọde un̄wam, ndien Paul ama enen̄ede ama enye. Ndi odu owo ke esop mbufo oro ebietde Epaphroditus?
Mmọ Ẹma Ẹnọ “Ndọn̄esịt”
9. Nso uwụtn̄kpọ ke Aristarchus enịm ọnọ nnyịn?
9 Ẹnen̄ede ẹdara ima ima nditọete iren ye iban, utọ nte Aquila, Priscilla, ye Epaphroditus ke esop ekededi. Ndusụk ekemmọ mme andituak ibuot ẹkeme nditie nte Christian oro Aristarchus eke akpa isua ikie. Enye ye mbon efen ẹma ẹsinọ mme owo “ndọn̄esịt,” iso-ọfọn ẹnọde nsụkesịt m̀mê ata ata un̄wam. (Colossae 4:10, 11) Ke ndin̄wam Paul, Aristarchus ama owụt ke idi ata ufan ini nnanenyịn. Enye ekedi utọ owo oro ẹketịn̄de ẹban̄a ke Mme N̄ke 17:17 ẹte: “Ufan amama ufan kpukpru ini, edi eyen-eka [eke amanade] ọnọ ini nnan-enyịn.” Nte kpukpru nnyịn ikpodomoke ndinọ ekemmọ mme Christian “ndọn̄esịt”? Nnyịn ikpenen̄ede inam un̄wam nnyịn atara esịm mbon oro ẹdude ke afanikọn̄.
10. Peter ekenịm nso uwụtn̄kpọ ọnọ mbiowo Christian?
10 Ana mbiowo Christian akpan akpan ẹsọn̄ọ nditọete mmọ eke spirit idem. Christ ọkọdọhọ apostle Peter ete: “Sọn̄ọ nditọ-ete fo idem.” (Luke 22:32) Peter ama ekeme ndinam oro koro enye ama enyene uko ye iwụk akpan akpan ke Jesus ama ekeset ke n̄kpa. Mbiowo, ẹsịn ofụri ukeme ndinam ukem oro ke unyịme esịt ye ke ima ima usụn̄, koro ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹyom mbufo.—Utom 20:28-30; 1 Peter 5:2, 3.
11. Didie ke nnyịn ikeme ndibọ ufọn ke ndikere mban̄a edu Timothy?
11 Timothy, nsan̄a ukaisan̄ Paul ekedi ebiowo oro ekenen̄erede ekere aban̄a mme Christian eken. Okposụkedi enye ekenyenede ndusụk mfịna unana nsọn̄idem, Timothy ama enyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem onyụn̄ ‘asan̄a ye Paul asuan gospel.’ Ke ntre apostle oro ama ekeme ndisian mbon Philippi ete: “Nnyeneke owo eke ebietde enye, eke edikerede n̄kpọ mbufo ke akpanikọ.” (Philippi 2:20, 22; 1 Timothy 5:23; 2 Timothy 1:5) Nnyịn imekeme ndidi edidiọn̄ nnọ ekemmọ mme andituak ibuot nnọ Jehovah ebe ke ndiwụt ukem edu Timothy. Edi akpanikọ, nnyịn inyene ndiyọ mme mmeme ye nsio nsio idomo nnyịn, edi nnyịn n̄ko imekeme, ikponyụn̄ inyene ndiwụt ọkpọsọn̄ mbuọtidem ye ima ima edikere mban̄a nnọ nditọete nnyịn eke spirit. Nnyịn ikpenyene nditi kpukpru ini nte ke mmọ ẹyom nnyịn.
Iban Emi Ẹkekerede Ẹban̄a Mbon En̄wen
12. Nso ke nnyịn ikeme ndikpep nto uwụtn̄kpọ Dorcas?
12 Dorcas ekedi kiet ke otu iban emi ẹten̄ede Abasi ẹkesinyụn̄ ẹkerede ẹban̄a mbon en̄wen. Ke ini enye akakpade, mme mbet ẹma ẹkekot Peter ẹda ẹdọk ubet enyọn̄. Do, “kpukpru mme ebeakpa [ẹma] ẹda ẹkpere okpo ẹtua eyet, ẹnyụn̄ ẹwụt ọfọn̄idem ye edisịnen̄kpọ emi Dorcas ekekịmde, ke ini enye [okodude] ye mmọ.” Ẹma ẹnam Dorcas afiak odu uwem ndien eyịghe idụhe nte ke enye ama aka iso “ọyọhọ ye nti utom ye ntatubọk.” Ke esop Christian eyomfịn, iban oro ẹbietde Dorcas ẹdu emi ẹkemede ndikịm ọfọn̄idem m̀mê ndinam mme ima ima n̄kpọ eken nnọ mbon oro ẹdude ke unana. Nte ededi, nti utom mmọ akpan akpan ẹnyene n̄kpọ ndinam ye edinam mme ufọn n̄kpọ Obio Ubọn̄ ẹkọri ye edibuana ke utom unam mbet.—Utom 9:36-42; Matthew 6:33; 28:19, 20.
13. Didie ke Lydia okowụt ekemmọ mme Christian edikere mban̄a?
13 Lydia oro akabakde Abasi ama ekere aban̄a mbon en̄wen. Enye ekedi amanaisọn̄ Thyatira okonyụn̄ odụn̄ ke Philippi ke ini Paul ọkọkwọrọde ikọ do ke n̄kpọ nte 50 E.N. Eyedi Lydia ekedi okpono Abasi ke ido mme Jew, ndien ekeme ndidi ibat ibat Jew ẹkedu ndien synagogue ndomokiet ikodụhe ke Philippi. Enye ye mme enyene-ifịk iban eken ẹkesop idem ke mben akpa ndikpono Abasi ke ini apostle oro akatan̄ade eti mbụk ọnọ mmọ. Mbụk oro ọdọhọ ete: “Ọbọn̄ onyụn̄ eberede [Lydia] esịt, anam enye ọbiọn̄ utọn̄ ọnọ ikọ oro Paul etịn̄de. Edi ke ini ẹnịmde enye ye ufọk esie baptism, enye ekpe ye nnyịn ete, Edieke mbufo ẹbatde ẹte ndi owo akpanikọ nnọ Ọbọn̄, ẹdi ke ufọk mi ẹditie do. Enye onyụn̄ eyịre nnyịn.” (Utom 16:12-15) Sia Lydia okoyomde ndinam nti n̄kpọ nnọ mbon en̄wen, enye ama ekpek Paul ye nsan̄a esie nditie ye enye. Nnyịn isiwụt esịtekọm didie ntem ke ini mme ọfọn-ido ye ima ima Christian ẹsiwụtde ukem edu ntatubọk oro mfịn!—Rome 12:13; 1 Peter 4:9.
Nnyịn Imoyom Mbufo N̄kpri Owo N̄ko
14. Didie ke Jesus Christ ekesinam n̄kpọ ye n̄kpri owo?
14 Ọfọn-ido ye ima ima Eyen Abasi, Jesus Christ, ọkọtọn̄ọ esop Christian. Mme owo ẹma ẹsidu ke ifụre ndisan̄a n̄kpere enye koro enye ama esiwụt ima ye mbọm. Ke idaha kiet, ke ini ndusụk owo ẹketọn̄ọde ndida n̄kpri nditọ mmọ nsọk Jesus, mme mbet esie ẹma ẹdomo ndibịn mmọ ẹnyọn̄ọ. Edi Jesus ama ọdọhọ ete: “Ẹyak n̄kpri nditọ ẹtiene Mi; ẹkûkpan mmọ: koro Obio Ubọn̄ Abasi edide eke orụk emi. Ke akpanikọ ke ndọhọ mbufo, Owo ekededi eke mîdibọhọ Obio Ubọn̄ Abasi nte ekpri eyen, ididụkke dụk ke esịt.” (Mark 10:13-15) Man ibọ mme edidiọn̄ Obio Ubọn̄, ana nnyịn isụhọde idem inyụn̄ idi se ẹkemede ndinọ ukpep ukem nte n̄kpri nditọ. Jesus ama owụt nte enye akamade n̄kpri nditọ ke ndimen mmọ n̄kama nnyụn̄ ndiọn̄ mmọ. (Mark 10:16) Nso kaban̄a mbufo n̄kpri owo mfịn? Ẹnen̄ede ẹma ẹnyụn̄ ẹyom mbufo ke esop.
15. Mme n̄kpọ ewe ẹban̄ade uwem Jesus ke ẹwet ke Luke 2:40-52, ndien nso uwụtn̄kpọ ke enye ekenịm ọnọ n̄kpri owo?
15 Ke adan̄aemi Jesus okosụk edide akparawa, enye ama ama Abasi ye N̄wed Abasi. Ke ini enye ekedide isua 12 ke emana, enye ye ete ye eka esie, Joseph ye Mary, ẹma ẹnam isan̄ ẹto obio emana mmọ Nazareth ẹka Jerusalem man ẹkenịm Passover. Ke usụn̄ unyọn̄, ete ye eka esie ẹma ẹdikụt ke Jesus ikodụhe ke otu mbon isan̄. Ke akpatre, mmọ ẹma ẹdikụt enye etiede ke kiet ke otu ubet temple, akpan̄de utọn̄ ọnọ mme andikpep ẹdide mme Jew onyụn̄ obụpde mmọ mbụme. Ke okopde n̄kpaidem nte ke Joseph ye Mary ikọfiọkke ebiet oro ẹkpekụtde imọ, Jesus ama obụp ete: “Nte ifiọkke ite, nnyene ndidu ke ufọk Ete Mi?” Enye ama etiene ete ye eka esie ọnyọn̄ ufọk, aka iso osụk ibuot ọnọ mmọ, onyụn̄ aka iso ndikọri ke eti ibuot ye idaha. (Luke 2:40-52) Nso eti uwụtn̄kpọ ke Jesus ekenịm ntem ọnọ n̄kpri owo nnyịn! Ke akpanikọ, mmọ ẹkpenyene ndikop uyo mme ete ye eka mmọ nnyụn̄ nnyene udọn̄ ndikpep mban̄a mme n̄kpọ eke spirit.—Deuteronomy 5:16; Ephesus 6:1-3.
16. (a) Nso ke ndusụk nditọwọn̄ ẹkefiori ke ini Jesus ọkọkwọrọde ikọ ke temple? (b) Nso akwa ifet ke n̄kparawa Christian ẹnyene mfịn?
16 Nte akparawa owo, ekeme ndidi afo emesinọ ikọ ntiense ke ufọkn̄wed aban̄a Jehovah onyụn̄ etiene ete ye eka fo ọnọ ikọ ntiense ke ufọk ke ufọk. (Isaiah 43:10-12; Utom 20:20, 21) Ke ini Jesus ọkọkwọrọde ikọ onyụn̄ ọkọkde mme owo udọn̄ọ ke temple esisịt ini mbemiso n̄kpa esie, ndusụk nditọwọn̄ ẹma ẹfiori ẹte: “Hosanna enyene Eyen David”! Ke ẹkopde iyatesịt ẹban̄a emi, ikpọ oku ye mme scribe ẹma ẹdọhọ ẹte: “Nte omokop se mmọ emi ẹdọhọde?” Jesus ama ọbọrọ ete: “Edi ntre; nte akanam mbufo ikotke se ẹwetde ẹte, Afo osio itoro eke ọfọnde ama ke inua nsek-nditọ ye mme awap-eba?” (Matthew 21:15-17) Ukem nte nditọ oro, mbufo n̄kparawa owo ke esop ẹmenyene akwa ifet editoro Abasi ye Eyen esie. Nnyịn imama mbufo inyụn̄ iyom mbufo ẹnam utom ọtọkiet ye nnyịn nte mme anditan̄a Obio Ubọn̄.
Ke Ini Afanikọn̄ Etịbede
17, 18. (a) Ntak emi Paul akanamde ndutịm man ẹtịp etịbe ẹnọ mme Christian ke Judea? (b) Nso utịp ke etịbe unyịmesịt oro ẹketịpde ẹnọ mme andinịm ke akpanikọ oro ẹdide mbon Judea ekenyene ke idem mme Jew ye mme Gentile oro ẹkedide mme Christian?
17 Se ededi oro mme idaha nnyịn ẹdide, ima esinụk nnyịn ndin̄wam ekemmọ mme Christian oro ẹdude ke unana. (John 13:34, 35; James 2:14-17) Ima oro enye akamade nditọete esie ke Judea okonụk Paul ndinam ndutịm man mme esop ke Achaia, Galatia, Macedonia, ye ikpehe Asia ẹtịp etịbe ke ufọn mmọ. Ekeme ndidi ukọbọ, ndutịme mbio obio, ye akan̄ oro mme mbet ẹkesobode ke Jerusalem okosụn̄ọ ke se Paul okokotde “ndutụhọ,” “ukụt,” ye ‘edibụme inyene mmọ.’ (Mme Hebrew 10:32-34; Utom 11:27–12:1) Ke ntre, enye ama anam ndutịm kaban̄a etịbe oro ẹdinọde ẹsọk mme Christian ẹdide ubuene ke Judea.—1 Corinth 16:1-3; 2 Corinth 8:1-4, 13-15; 9:1, 2, 7.
18 Etịbe unyịmesịt oro ẹketịpde ẹnọ ikọt Abasi ke Judea ama owụt nte ke mbọbọ itie nditọete ama odu ke ufọt mme Jew ye mme Gentile oro ẹketuakde ibuot ẹnọ Jehovah. Ediyak etịbe oro nnọ ama an̄wam mme Christian ẹdide mme Gentile ndiwụt esịtekọm n̄ko nnọ ekemmọ mme andituak ibuot ẹdide mbon Judea ke inyene eke spirit oro mmọ ẹkebọde ẹto mmọ. Ntem, ẹma ẹnọ enọ ke n̄kan̄ eke obụkidem ye eke spirit. (Rome 15:26, 27) Mme etịbe oro ẹtịpde ẹnọ ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ mfịn ẹdi n̄ko ke unyịmesịt ye imaesịt. (Mark 12:28-31) Nnyịn imoyom kiet eken ke afan̄ emi n̄ko man kpukpru n̄kpọ ẹkpedi ukem ukem, ndien “owo eke enyenede esisịt inyeneke ekpri akaha.”—2 Corinth 8:15, NW.
19, 20. Nọ uwụtn̄kpọ kiet ndiwụt nte ikọt Jehovah ẹsinọde un̄wam ke ini afanikọn̄ ẹtịbede.
19 Sia ifiọkde ite ke mme Christian ẹyom kiet eken, nnyịn imesisọp ndinọ nditọete nnyịn un̄wam. Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a se iketịbede ke ini akama-nsobo unyekisọn̄ ọkọnọmọde El Salvador ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 2001. Ntọt kiet ọkọdọhọ ete: “Nditọete ke kpukpru ikpehe El Salvador ẹma ẹnọ n̄kpọ un̄wam. Mme otu nditọete ẹtode Guatemala, United States, ye Canada ẹma ẹdi ẹdin̄wam nnyịn. . . . Ẹma ẹbọp se iwakde ibe ufọk 500 ye ndiye Ufọkmbono Obio Ubọn̄ 3 ke ekpri ibio ini. Ọkpọsọn̄ utom ye edidianakiet nditọete oro ẹnamde n̄waidem mi, ẹmenọ akwa ikọ ntiense.”
20 Ntọt otode South Africa ọkọdọhọ ete: “Enyene-ndịk ukwọ oro ọkọnọmọde akamba ikpehe Mozambique ama otụk n̄ko ediwak nditọete Christian nnyịn. N̄kọk itieutom ke Mozambique ama anam ndutịm ndise mban̄a ekese n̄kpọ oro mmọ ẹkeyomde. Edi mmọ ẹma ẹdọhọ nnyịn inọ ndiye n̄kani ọfọn̄ ẹsọk nditọete oro ẹdude ke unana. Nnyịn ima ibọ ediwak ọfọn̄ inyụn̄ idọn̄ iyọhọ ekebe oro ọniọn̄de ke mita 12 inọ ẹsọk nditọete nnyịn ke Mozambique.” Ih, ke mme usụn̄ emi n̄ko, nnyịn imoyom kiet eken.
21. Nso ke ẹdineme ke ibuotikọ oro etienede?
21 Nte ẹketịn̄de ke mbemiso, kpukpru ndido idem owo ẹnyene ufọn. Enen̄ede edi ukem oro ye esop Christian. Kpukpru mme andibuana ke enye ẹyom kiet eken. Oyom mmọ n̄ko ẹka iso ẹnam n̄kpọ ke edidianakiet. Ibuotikọ oro etienede eyeneme ndusụk n̄kpọ oro anamde ẹkeme ndinam emi.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Didie ke esop Christian ebiet idem owo?
• Didie ke akpa mme Christian ẹkesinam n̄kpọ ke ini ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹkeyomde un̄wam?
• Nso idi ndusụk uwụtn̄kpọ N̄wed Abasi oro ẹwụtde ke mme Christian ẹyom ẹsinyụn̄ ẹn̄wam kiet eken?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 10]
Aquila ye Priscilla ẹma ẹkere ẹban̄a mbon en̄wen
[Mme ndise ke page 12]
Ikọt Jehovah ẹsin̄wam kiet eken ye mbon en̄wen ke ini afanikọn̄ etịbede