Ẹsọn̄ Ubọk

KE Bible, ẹtịn̄ ẹban̄a ubọk ẹbe utịm ike-1,800. Ẹda mme ebetọ ikọ oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam ye ubọk ẹtịn̄ ikọ ke nsio nsio usụn̄. Ke uwụtn̄kpọ, edisana ubọk ada aban̄a unana ndudue. (2 Samuel 22:21; Psalm 24:3, 4) Nditat ubọk ọwọrọ ndifọn ido ye mbon efen. (Deuteronomy 15:11; Psalm 145:16) Ẹtịn̄ ẹban̄a owo emi esịnde uwem esie ke itiendịk nte esịnde uwem esie ke ubọk esie. (1 Samuel 19:5) Ubọk ndimem owo ọwọrọ ndikop mmemidem. (2 Chronicles 15:7) Ndien ndisọn̄ ubọk ọwọrọ ndisọn̄ọ idem nnyụn̄ n̄kop odudu ndinam n̄kpọ.—1 Samuel 23:16.

Mfịn enen̄ede oyom isọn̄ ubọk. Nnyịn idu uwem ke “ndiọk eyo.” (2 Timothy 3:1) Ke ini idem ememde nnyịn, edi ndammana n̄kpọ owo ndikpa mba nnyụn̄ mmem ubọk. Edi ọsọ n̄kpọ ndikụt mme uyen ẹkpọn̄de ufọkn̄wed, mme ete ẹkpọn̄de ubon mmọ, ye mme eka ẹkpọn̄de nditọ mmọ. Nte mme Christian, oyom nnyịn isọn̄ ubọk man ikeme ndiyọ mme idomo oro isobode ke utom oro inamde inọ Abasi. (Matthew 24:13) Ke ndinam ntre, nnyịn inam esịt Jehovah adat.—Mme N̄ke 27:11.

Nte Ẹkemede Ndisọn̄ Ubọk

Ama oyom mme Jew ke eyo Ezra ẹsọn̄ ubọk man ẹkpekụre utom edifiak mbọp temple Jehovah ke Jerusalem. Didie ke ẹkesọn̄ọ mmọ ubọk? Mbụk oro ọdọhọ ete: “Mmọ ẹnyụn̄ ẹnịm usọrọ uyo eke leaven mîdụhe, ke usen itiaba ke idara: koro Jehovah akanamde esịt adat mmọ, okonyụn̄ akabarede esịt edidem Assyria ama mmọ, onyụn̄ ọsọn̄ mmọ ubọk ke utom ufọk Abasi, Abasi Israel.” (Ezra 6:22) Nte an̄wan̄ade, Jehovah akada anamutom odudu esie ndinụk “edidem Assyria” man ayak ikọt Abasi ẹnyọn̄ọ, ndien Enye ama edemede udọn̄ mme owo emi man ẹkeme ndikụre utom emi mmọ ẹketọn̄ọde.

Ke ukperedem, ke ini okoyomde ẹfiak ẹdiọn̄ mme ibibene Jerusalem, Nehemiah ama ọsọn̄ọ nditọete esie ubọk man ẹnam utom emi. Nnyịn ikot ntem ite: “Nsian mmọ ubọk Abasi mi, nte enye ọkọfọnde ye ami: ye ikọ edidem n̄ko oro enye ọkọdọn̄de mi. Ndien mmọ ẹdọhọ, ẹte, Yak nnyịn idaha ke enyọn̄ inyụn̄ idiọn̄. Ndien mmọ ẹsọn̄ọ ubọk ẹnam eti n̄kpọ.” Ke ẹma ẹkesọn̄ọ mmọ ubọk, Nehemiah ye ekemmọ mme Jew ẹma ẹkeme ndibọp mme ibibene Jerusalem ke usen 52 oro ekedide n̄wọrọnda n̄kpọ!—Nehemiah 2:18; 6:9, 15.

Ukem ntre, Jehovah ọsọn̄ọ nnyịn ubọk ndikwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄. (Matthew 24:14) Enye anam oro ebe ke ‘ndinọ nnyịn kpukpru nti n̄kpọ ndida nnam se Enye amade.’ (Mme Hebrew 13:21) Enye ọnọ nnyịn mme mfọnn̄kan n̄kpọutom. Nnyịn imenyene Bible ye mme n̄wed oro ẹkọn̄ọde ke Bible, mme magazine, ndiye uduot n̄kpri n̄wed, mme tract, ye mme kaset ye kaset vidio man ida isịm mme owo ke ofụri ererimbot. Ke nditịm ntịn̄, mme n̄wed nnyịn ẹdu ke n̄kpọ nte usem 380.  Ke adianade do, Jehovah ada mme mbono esop, n̄kpri ye ikpọ mbono ndinọ nnyịn ukpep ukara Abasi ke nte ikemede ndikama nti n̄kpọutom emi nnam utom ukwọrọikọ nnyịn ọyọhọ ọyọhọ.

Okposụkedi Jehovah ọsọn̄ọde nnyịn ubọk ke ediwak usụn̄, enye n̄ko odori enyịn nnyịn ndisịn̄ede idem nnyịn. Ti se prọfet Elisha ọkọdọhọde Edidem Jehoash, emi ekedide ebịne Elisha ediyom un̄wam man an̄wana ye udịmekọn̄ Syria. Elisha ama ọdọhọ edidem oro emen idan̄ atịgha isọn̄. Uwetn̄kpọ Bible oro ọdọhọ ete: “Enye atịgha utịm ikata, ndien odop. Ndien owo Abasi ayat esịt ye enye, onyụn̄ ọdọhọ ete, Afo akpatịgha utịm ikotion m̀mê ikotiokiet: ndien afo akpasuan Syria tutu ama mmọ: edi ke emi ayasuan Syria utịm ikata kpọt.” (2 Ndidem 13:18, 19) Ke ndiketre ndisịn̄ede idemesie ifịk ifịk, Jehoash okokụt sụk ukeuke unen ke ndin̄wana ye mbon Syria.

Ukem edumbet oro abuana nnyịn edieke iyomde ndikụt unen ke se Jehovah ọnọde nnyịn ete inam. Utu ke nditịmede esịt mban̄a mme n̄kpọ ubiọn̄ọ oro ẹdude ke usụn̄ nnyịn m̀mê nditịmede esịt mban̄a nte utom oro edisọn̄de iketre, nnyịn ikpanam enye ifịk ifịk ye ke ofụri esịt. Oyom nnyịn isọn̄ ubọk inyụn̄ iberi edem ke Jehovah kaban̄a un̄wam.—Isaiah 35:3, 4.

Jehovah Ọyọsọn̄ọ Nnyịn Ubọk

Jehovah iditreke ndin̄wam nnyịn nnyụn̄ nsọn̄ọ nnyịn ubọk ndinam uduak esie. Nte ededi, Abasi idinamke utịben̄kpọ man anam kpukpru n̄kpọ ọnọ nnyịn. Enye odori enyịn nnyịn ndinam udeme nnyịn—ndikot Bible ke usen ke usen, nditịm idem nnọ nnyụn̄ ndụk mme mbono esop kpukpru ini, ndibuana ke an̄wautom adan̄a ediwak ini nte ikekeme, ndinyụn̄ mbọn̄ akam nnọ enye kpukpru ini. Edieke nnyịn ikade iso ndinam udeme nnyịn ifịk ifịk ke adan̄aemi inyenede ifet, Jehovah ọyọnọ nnyịn ukeme ndinam se enye oyomde oto nnyịn.—Philippi 4:13.

Kere se iketịbede inọ Christian kiet emi akatabade n̄wan ye eka esie ke n̄kpa ke ufan̄ isua kiet. Nte enye okosụk oyomde ndiyọ ubiak n̄kpan̄a emi, n̄wan eyen esie ama ọkpọn̄ eyen esie onyụn̄ etre ndisan̄a ke usụn̄ uwem Christian. Eyenete emi ọkọdọhọ ete: “Mma ndikpep nte ke nnyịn ikemeke ndimek mme idomo nnyịn, ini emi mmọ ẹkemede nditịbe, m̀mê adan̄a ini emi mmọ ẹkemede nditịbe.” Enye ada odudu ke m̀mọ̀n̄ aka iso ọyọ? “Akam ye ọkpọkpọ ukpepn̄kpọ ẹka iso ndisọn̄ọ mi idem. Ndien un̄wam oro mbọde nto nditọete mi eke spirit enen̄ede ọnọ mi ndọn̄esịt. Ke akande kpukpru, ami mmedi ndifiọk ufọn edikọri eti, ọkpọkpọ itie ebuana ye Jehovah mbemiso n̄kpọsọn̄ idaha ẹdemerede.”

Se ededi oro afo osobode ke uwem, biere ndiberi edem ke Jehovah ofụri ofụri ndinyụn̄ nda kpukpru ndutịm emi enye anamde ndisọn̄ọ fi ubọk, nnam n̄kpọ ke eti usụn̄. Do afo eyekeme ndinam mfọnn̄kan utom nnọ Jehovah ndien ke ntre adade itoro ye ukpono ọsọk ọsọn̄urua enyịn̄ esie.—Mme Hebrew 13:15.

[Ndise ke page 31]

Ke ndiketre ndisịn̄ede idemesie ifịk ifịk, Jehoash okokụt sụk ukeuke unen ke ndin̄wana ye mbon Syria