Mbụk Eyouwem

Efakutom Isụn̄utom Ama Akabade Edi Obio Nnyịn

NTE DICK WALDRON OBỤKDE

Ekedi uwemeyo Sunday kiet ke September 1953. Ikebịghike nnyịn ikebehe ke South-West Africa (emi edide Namibia idahaemi). Ikọyọhọke urua kiet tọn̄ọ nnyịn ikedi idụt oro ikonyụn̄ iyom ndinịm an̄wan̄wa mbono esop ke ibuot obio oro, Windhoek. Nso ikada nnyịn ito Australia idi idisịm idụt Africa emi? Ami ye n̄wan mi, ọkọrọ ye n̄kaiferi ita, ikedi nte mme isụn̄utom eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi.—Matthew 24:14.

 N̄KAMANA ke Australia, emi odude ke nsannsan ikpehe isọn̄, ke enịmmbụk isua oro, 1914. Akwa Iduọ Ndutịm Uforo akada itie ke ini n̄kedide uyen, ndien n̄kenyene ndinam udeme mi man ubon enyene se ẹdiade. Utom ikodụhe, edi mma ntịbi usụn̄ ndi ndida mmụm oyot, emi ẹkenen̄erede ẹwak ke Australia. Ntem, kiet ke otu akpan n̄kpọ oro n̄kesitịpde nsịn ke udia ubon ekedi ndikụt nte ke unam oyot ikedehede inana.

Etisịm ini oro ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba akasiahade ke isua 1939, mma nnyene utom nte ọbọ-okụk ke tren efak ye mme bọs ke akwa obio Melbourne. N̄kpọ nte owo 700 ẹkesinam utom ke nsio nsio ini ke mme bọs oro, ndien ke nsio nsio ini utom emi mma nsisobo ye nsio nsio mme andiwat m̀mê mme ọbọ-okụk. Mma nsiwak ndibụp mmọ kiet kiet nte, “Afo aka ewe ufọkabasi?” mma nsinyụn̄ nnam mmọ ẹtịn̄ se mmọ ẹnịmde ke akpanikọ. N̄kukụre owo oro ekekemede ndinọ mi ibọrọ oro ọnọde uyụhọ ekedi kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah. Enye ama anam etop Bible aban̄ade paradise isọn̄, emi mme owo oro ẹbakde Abasi ẹdidụn̄de ke nsinsi, an̄wan̄a mi.—Psalm 37:29.

Kan̄a ke emi, eka mi n̄ko ama osobo ye Mme Ntiense Jehovah. Ediwak ini, ke ini nnyọn̄de  utom ndi okoneyo, ẹma ẹsinịm udia ye idem magazine Consolation (ẹkotde Awake! idahaemi) ẹnọ mi. Se n̄kokotde ama enem etieti. Nte ini akakade, mma mbiere ke ido ukpono akpanikọ edi emi, ndien mma ntọn̄ọ ndibuana ifịk ifịk ke esop, mma nnyụn̄ nna baptism ke May 1940.

Ufọkidụn̄ mme asiakusụn̄ ama odu ke Melbourne, emi n̄kpọ nte owo 25 emi ẹkedide mme asan̄autom uyọhọ ini eke Mme Ntiense Jehovah ẹkedụn̄de. Mma n̄wọrọ n̄kodụn̄ ye mmọ. Ke usen ke usen mma nsikpan̄ utọn̄ nnọ mme akama-nduaidem ifiọkutom oro mmọ ẹkenyenede ke utom ukwọrọikọ, ndien ama ọdọn̄ mi nditiene mmọ nnam utom usiakusụn̄. Ke akpatre, mma nsịn n̄wed eben̄e ndidụk utom usiakusụn̄. Ẹma ẹnam eben̄e mi ẹnyụn̄ ẹkot mi ndinam utom ke ọfis n̄kọk itieutom eke Mme Ntiense Jehovah ke Australia. Ntem ke n̄kakabade ndi owo ubon Bethel.

N̄kpọkọbi ye Ukpan

Kiet ke otu utom mi ke Bethel ekedi ke itie usiaketo. Do ke nnyịn ikesisiak eto ifọp akabade ukan̄ man ẹda ẹnam n̄kpọ unọ odudu uwat. Ẹma ẹsida emi ẹsịn ke mme n̄kpọisan̄ oro ẹkedude ke n̄kọk itieutom emi sia ekọn̄ akanamde aran uwat anana. Nnyịn owo 12 ikanam utom ke itie usiaketo oro, ndien ẹma ẹnyịk kpukpru nnyịn ẹte idụk ekọn̄. Ikebịghike ẹma ẹbiere n̄kpọkọbi ọfiọn̄ itiokiet ẹnọ nnyịn ke ntak ubiere nnyịn emi enyenede nsọn̄ọ ke Bible nditre ndidụk ekọn̄. (Isaiah 2:4) Ẹma ẹnọ nnyịn ika in̄wan̄ ufọk-n̄kpọkọbi man ikanam ọkpọsọn̄ utom. Nso utom ke nnyịn ikenyene ndinam do? Ama akpa nnyịn idem nte ke ikenyene ndisiak eto, kpa utom emi ẹkekpepde nnyịn ndinam ke Bethel!

Nnyịn ima inam utom oro etịm ọfọn tutu andikara ufọk-n̄kpọkọbi ọnọ nnyịn Bible ye mme n̄wed Bible nnyịn, kpa ye ẹkesọn̄ọde ẹwụk ẹte ẹkûnọ nnyịn mme utọ n̄wed oro. Ini emi ke n̄kekpep eti ukpepn̄kpọ aban̄ade itie ebuana owo ye owo. Ke adan̄aemi n̄kanamde utom ke Bethel, ama odu eyenete kiet emi mmen̄kenyeneke eti itie ebuana ye enye. Edu nnyịn ẹkedi ata nsio nsio. Nte ededi, afo ekere ke anie ke ẹkesịn ke ubet ufọk-n̄kpọkọbi oro ẹkesịnde mi? Ekedi kpa eyenete emi. Idahaemi nnyịn ima inen̄ede inyene ifet nditịm ndiọn̄ọ kiet eken, ndien nte utịp nnyịn ima ikọri n̄kpet n̄kpet itie ufan emi ebịghide.

Nte ini akakade, ẹma ẹdori ukpan ke utom Mme Ntiense Jehovah ke Australia. Ẹma ẹfịk nnyịn ẹbọ kpukpru okụk nnyịn, ndien nditọete emi ẹdude ke Bethel ẹkenyene ata esisịt okụk ndida ndu uwem. Isan̄ kiet, kiet ke otu mmọ ama edi ebịne mi edidọhọ ete: “Dick, nyom ndika n̄kọnọ ikọ ntiense ke obio, edi nnyeneke ikpaukot, nnyene ikpaukot utom kpọt.” Ama enem mi esịt ndin̄wam enye, ndien enye ama esịne ikpaukot mi aka obio.

Ekem, ẹma ẹditọt nnyịn ẹte ke ẹmụm enye ẹsịn ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak ukwọrọikọ. Mma n̄wet ikọ ifan̄ nnọ ẹsọk enye nte: “Mmeseme etieti mban̄a se itịbede inọ fi. Enem mi esịt sia mîdịghe ami ke ẹkemụm.” Edi ikebịghike ẹma ẹfiak ẹmụm mi n̄ko ẹsịn ke ufọk-n̄kpọkọbi ke ntak edida san̄asan̄a mi. Ke ẹma ẹkesana mi ẹyak, ẹma ẹnọ mi utom ndise mban̄a in̄wan̄ emi ubon Bethel ẹkesidade udia mmọ. Etisịm ini oro esopikpe ama ebiere ke nnyịn imakan, ndien ẹma ẹdorode ukpan ẹfep ke utom Mme Ntiense Jehovah.

Ndidọ Ifịk Ifịk Andikwọrọ Eti Mbụk

Ke adan̄aemi n̄kosụk nnamde utom ke in̄wan̄ emi, mma ntọn̄ọ ndinen̄ede n̄kere mban̄a ndọ ndien mma mma Coralie Clogan, n̄kaiferi asiakusụn̄. Eka eka Coralie ekedi akpa owo ke ubon mmọ ndiwụt udọn̄ ke etop Bible. Ke nna n̄kpa esie, enye ama ọdọhọ Vera, eka Coralie ete: “Bọk nditọ fo ẹma ẹnyụn̄ ẹnam utom Abasi, ndien usen kiet nnyịn iyosobo ke Paradise isọn̄.” Ke ukperedem, ke ini asiakusụn̄ ekedide ufọk Vera edinọ enye n̄wed oro Millions Now Living Will Never Die, ikọ oro ẹka esie eketịn̄de mbemiso akpade ama ọtọn̄ọ ndisịne ifiọk. Ekpri n̄wed oro ama anam Vera okụt ke ekedi uduak Abasi ubonowo ndidara uwem ke paradise ke isọn̄. (Ediyarade 21:4) Enye ama ana baptism ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1930, ndien kpa nte eka esie ekesịnde udọn̄ ọnọ enye ndinam, enye ama an̄wam nditọiban esie ita—Lucy, Jean, ye Coralie—ẹma Abasi. Nte ededi, ete Coralie ama  enen̄ede ọbiọn̄ọ udọn̄ emi ubon esie ekenyenede ke ido ukpono, kpa nte Jesus ọkọtọtde nte se ikemede nditịbe ke ubon.—Matthew 10:34-36.

Ubon Clogan ẹma ẹma ikwọ; nditọ mmọ kiet kiet ẹma ẹfiọk ndibre ndido ikwọ. Coralie ama esibre ndido urụk, ndien ke 1939, ke edide isua 15 ke emana, ẹma ẹnọ enye n̄weditoro ke ubre ikwọ. Ekọn̄ Ererimbot II ndikasiaha ama anam Coralie enen̄ede ekere aban̄a ini iso esie. Ini ama edikem enye ndibiere se enye edidade uwem esie anam. Ke n̄kan̄ kiet, enye ama enyene ifet ndida ikwọ nte ubọkọkọ. Mbemiso ini emi ẹma ẹnọnọ enye ikot ndibre ikwọ ke N̄ka Ikwọ Melbourne. Ke n̄kan̄ eken, ifet ama odu enye ndiyak ini esie nsịn ke akwa utom edikwọrọ etop Obio Ubọn̄. Ke enye ama eketịm ekere, Coralie ye nditọeka esie iban iba ẹma ẹna baptism ke 1940 ẹnyụn̄ ẹben̄e idem ndidụk utom ukwọrọikọ uyọhọ ini.

Ikebịghike ke ini Lloyd Barry, otode n̄kọk itieutom Australia, emi ke ukperedem ekedide edinam utom nte owo Otu Ukara eke Mme Ntiense Jehovah, ama eketịn̄ ikọ ye enye, Coralie ama ebiere ndidụk utom ukwọrọikọ uyọhọ ini. Ke ama ọkọnọ utịn̄ikọ okụre ke Melbourne, enye ama ọdọhọ Coralie ete: “Mmọn̄ mfiak nnyọn̄ Bethel. Ntak mûtieneke mi udụk tren ududu ye ubon Bethel?” Enye ama eyere ikot oro unyịme unyịme.

Coralie ye nditọete iban eken ke Bethel ẹma ẹnyene akpan udeme ke ndinam nditọete ke Australia ẹnyene mme n̄wed Bible ke ini ukpan isua ekọn̄ emi. Ke akpanikọ, mmọ ẹma ẹmịn̄ ata ediwak n̄wed ke idak ndausụn̄ Brọda Malcolm Vale. Ẹma ẹmịn̄ ẹnyụn̄ ẹsịn edem n̄wed nte The New World ye Children, ndien owo ikatabake nsiondi magazine Enyọn̄—Ukpeme ndomokiet ke se iwakde ibe isua iba oro ẹkedoride ukpan do.

Ẹkenyene ndisio itie umịn̄n̄wed n̄ka nsio nsio itie 15 man ẹfep mme bodisi. Isan̄ kiet, ẹma ẹmịn̄ mme n̄wed Bible ke idak isọn̄ ufọk oro ẹkesimịn̄de n̄wed efen. Eyenete an̄wan oro odude ke itie udara isenowo ama esikeme nditie do mfịk n̄kpọ oro edimiade n̄kanika ke idak isọn̄ ufọk oro ke ini mfịna ekededi odude, man otodo nditọete iban oro ẹkpekeme ndidịp mme n̄wed oro mbemiso ẹtọn̄ọde ndinam ndụn̄ọde.

Ini kiet ke ini ẹkenamde utọ ndụn̄ọde oro, ndịk ama anam ndusụk nditọete iban oro ke ini mmọ ẹkefiọkde ke idem Enyọn̄-Ukpeme kiet ama odoro ke enyọn̄ okpokoro oro kpukpru owo ẹkemede ndikụt. Bodisi ama odụk edi, ayak ekpat esie odori ke idem Enyọn̄-Ukpeme oro onyụn̄ ọtọn̄ọ ndinam ndụn̄ọde. Sia mîkekwe n̄kpọ ndomokiet, enye ama odorode ekpat esie asan̄a ọwọrọ!

Ke ẹma ẹkedorode ukpan oro ẹfep ẹnyụn̄ ẹfiak ẹyak n̄kọk itieutom ẹnọ nditọete, ẹma ẹnọ ediwak mmọ ifet ndiwọrọ n̄ka an̄wa n̄kanam utom nte mme akpan asiakusụn̄. Ini emi ke Coralie ọkọnọ idem unyịme unyịme ndika Glen Innes. Mma n̄ka n̄kadiana ye enye do ke ima ikọdọ ndọ ke January 1, 1948. Etisịm ini oro nnyịn ikọkpọn̄de efakutom emi, ẹma ẹtọn̄ọ esop kiet do oro ekenen̄erede ọkọri.

Efakutom efen oro ẹkenọde nnyịn ika ekedi Rockhampton, edi nnyịn ikekemeke ndinyene ufọk ndomokiet do. Ntre nnyịn ima iwụk ataya ke in̄wan̄ owo oro ekenyenede udọn̄. Ataya oro ekedi ufọk nnyịn ke ọfiọn̄ usụkkiet oro ẹketienede. Ekeme ndidi nnyịn ikpokodụn̄ do ebịghi akan oro, edi ke ini ukwọ edịm, oyobio ama awai ataya oro mbai mbai, ndien ọkpọsọn̄ edịm emi akasan̄ade ye ofụm ama owụri enye. *

 Nnyịn Ndiwọrọ N̄ka Efakutom Esenidụt

Ke adan̄aemi ikosụk idude ke Rockhampton, ẹma ẹnọ nnyịn ikot ndidụk ọyọhọ otu 19 eke Ufọkn̄wed Enyọn̄-Ukpeme Ukpep Bible eke Gilead man ikọbọ ukpep kaban̄a utom isụn̄utom. Ndien oro edi nte ẹkesan̄ade ẹnọ nnyịn ika ebiet oro ẹkediọn̄ọde ini oro nte South-West Africa, ke ikụrede ukpep ke 1952.

Ye unana ubiatini, mme ọkwọrọ ederi Christendom ẹma ẹwụt nte mmimọ ikesede utom isụn̄utom nnyịn. Ke Sunday kiet kiet ke ufan̄ urua itiokiet, mmọ ẹma ẹda ke n̄kpoto ẹdụri mbon ufọkabasi mmọ utọn̄ ẹban̄a nnyịn. Mmọ ẹma ẹdọhọ mme owo ẹkûberede usụn̄ ẹnọ nnyịn ẹkûnyụn̄ ẹyak nnyịn ikot Bible, sia emi editịmerede mmọ. Ke ebiet kiet, nnyịn ima inịm ediwak n̄wed, edi ọkwọrọ ederi kiet ama etiene nnyịn ke edem asan̄a ke ufọk ke ufọk ọbọ mme n̄wed oro. Usen kiet nnyịn ima inyene nneme ke itie ukpepn̄kpọ ọkwọrọ ederi emi inyụn̄ ikụt ke enye ama enyene ata ediwak n̄wed nnyịn.

Ikebịghike ukara n̄kann̄kụk n̄ko ama ọtọn̄ọ ndinyene udọn̄ ke utom nnyịn. Nte eyịghe mîdụhe, ke ntak nsọk emi mme ọkwọrọ ederi ẹkesịnde, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndiyịk nte ke ekeme ndidi nnyịn imenyene ebuana ye mbon Communist. Ntre ẹma ẹnam nnyịn ifịk ubọk ke n̄wed, ẹnyụn̄ ẹnam ndụn̄ọde ye ndusụk owo emi nnyịn ikawahade ufọk mmọ. Kpa ye ofụri ubiọn̄ọ emi, ibat mme owo oro ẹkedụkde mbono esop ama aka iso ndikọri.

Toto ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ ini oro nnyịn ikedide ididu mi, nnyịn ima ikọri ọkpọsọn̄ udọn̄ ndisuan etop Bible ke otu mme amanaisọn̄ oro ẹdụn̄de ke Ovambo, Herero, ye Nama. Nte ededi, emi ikedịghe mmemmem n̄kpọ. Do ke ini oro, South-West Africa okodu ke idak ukara asari South Africa. Nte mfia owo, owo ikenyịmeke nnyịn inọ ikọ ntiense ke mme n̄kann̄kụk mbubịt owo ibọhọke nnyịn ibọ unyịme ito ukara. Ke ini ke ini, nnyịn ima isisịn eben̄e, edi ukara ikesimaha ndinọ nnyịn unyịme.

Ke ima ikodu isua iba ke efakutom esenidụt emi, n̄kpọ oro nnyịn mîkodorike enyịn ama etịbe. Coralie ama oyomo. Charlotte, adiaha nnyịn, ama amana ke October 1955. Okposụkedi nnyịn mîkekemeke aba ndika iso nnam utom nte mme isụn̄utom, mma n̄keme ndinyene utom idịbi udia eke ibio ini mma nnyụn̄ n̄ka iso ndinam utom ke esisịt ini nte asiakusụn̄.

Ibọrọ Akam Nnyịn

Ke 1960 nnyịn ima isobo n̄kpọ-ata efen. Coralie ama ọbọ leta oto ufọk nte ke eka esie ama enen̄ede ọdọn̄ọ ndien ke edieke enye Coralie mîdịghe ufọk, ke ekeme ndidi enye idikwe eka esie aba tutu amama. Ntre nnyịn ima inam ndutịm ndikpọn̄ South-West Africa mfiak nnyọn̄ Australia. Ekem n̄kpọ ama etịbe—kpa ke urua oro nnyịn ikoyomde ndidaha, mma mbọ unyịme nto ukara n̄kann̄kụk ndidụk Katutura, n̄kann̄kụk mbubịt owo. Nso ke nnyịn ikpanam  idahaemi? Ndi ikpenyene ndifiak nyak n̄wed unyịme oro nnọ ke ima ikan̄wana ndibọ emi ke isua itiaba? Ikọsọn̄ke ndikere ke mbon en̄wen ẹyetọn̄ọ ke ebiet oro iketrede. Edi nte n̄wed unyịme emi ikedịghe edidiọn̄ Jehovah ye ibọrọ akam nnyịn?

Mma nsọsọp nnam ubiere. Mma mbiere ke nditieneke Coralie n̄ka, mbak ukeme oro nnyịn ikesịnde ndidụn̄ mi taktak editak edieke kpukpru nnyịn ikade Australia. Ke ndan̄nsiere, mma mbiat ediomi oro n̄kanamde nditiene nsan̄a ke nsụn̄ikan̄ nnyụn̄ nnọ Coralie ye Charlotte ẹka nduọkodudu anyan ini ke Australia.

Ke ini mmọ ẹma ẹkedaha, mma ntọn̄ọ ndinọ mme andidụn̄ n̄kann̄kụk mbubịt owo ikọ ntiense. Udọn̄ oro mmọ ẹkewụtde ama okpon etieti. Ke ini Coralie ye Charlotte ẹkenyọn̄de ẹdi, ediwak owo ẹtode n̄kann̄kụk mbubịt owo ẹma ẹdodụk mme mbono esop.

Etisịm ini emi, mma nnyene akani ubomisọn̄ oro n̄kesidade mmen mbon oro ẹnyenede udọn̄ n̄ka mbono esop. Mma nsifiak utịm ikanan̄ m̀mê utịm ikotion ndikemen owo itiaba, itiaita, m̀mê usụkkiet ke isan̄ kiet kiet ke kpukpru mbono esop. Ke ini akpatre owo ọwọrọde, Coralie ama esibụp ke ido mbubru ete: “Owo ifan̄ ẹsụhọ ke idak n̄kpọitie?”

Man inen̄ede inyene uforo ke utom ukwọrọikọ, nnyịn ima iyom n̄wed ke usem mme amanaisọn̄ obio emi. Ke ntre mma nnyene akwa ifet ndinam ndutịm man ẹkabade tract oro Life in a New World ẹsịn ke usem n̄kann̄kụk inan̄: Herero, Nama, Ndonga, ye Kwanyama. Mme akabade n̄wed emi ẹkedi mme ọfiọkn̄wed owo oro nnyịn ikosụk ikpepde mmọ Bible, edi akana ntie ye mmọ man n̄kụt nte ke ẹkabade udịmikọ kiet kiet nte enende. Nama edi usem oro mînyeneke ediwak ikọ. Ke uwụtn̄kpọ, n̄kodomo ndinam ikọ emi an̄wan̄a: “Ke editọn̄ọ, Adam ekedi mfọnmma.” Akabade n̄wed ama awai ibuot onyụn̄ ọdọhọ ke imọ imefre ikọ Nama oro ẹkemede ndida n̄kabade “mfọnmma.” Enye ama ọdọhọ ke akpatre ete, “Mmeti. Ke editọn̄ọ Adam ekebiet ndatndat mfri.”

Ndikop Uyụhọ ke Efakutom Oro Ẹkenọde Nnyịn

N̄kpọ nte isua 49 ẹmebe tọn̄ọ nte nnyịn ikedi idisịm obio emi ẹkotde idahaemi Namibia. Iyomke aba ibọbọ unyịme mbemiso idụkde mme n̄kann̄kụk mbubịt owo. Obufa ukara odu ke Namibia emi enyenede mme ibet oro mîyomke ẹnam asari eke orụk. Mfịn, ke Windhoek nnyịn imenyene ikpọ esop inan̄ emi ẹsisopde idem ke ndiye Ufọkmbono Obio Ubọn̄.

Nnyịn imesiwak ndikere mban̄a mme ikọ oro ikokopde ke Gilead: “Yak efakutom esenidụt fo edi obio fo.” Ebede ke usụn̄ oro Jehovah anamde n̄kpọ, nnyịn imenịm nte ke ekedi uduak esie esenidụt emi ndikabade ndi obio nnyịn. Nnyịn imedi idima nditọete ye nsio nsio inem inem ido edinam n̄kann̄kụk mmọ. Nnyịn imesisak ye mmọ ke ini inemesịt inyụn̄ itua ye mmọ ke ini mfụhọ. Ndusụk ke otu mbufa owo oro nnyịn ikesinamde ẹfaha ẹdụk ubomisọn̄ nnyịn ẹka mbono esop ẹnam utom idahaemi nte mme adaha ke mme esop mmọ. Ke ini ikedide akwa obio emi ke 1953, mme asuanetop n̄kann̄kụk oro ẹkekwọrọde eti mbụk ikesịmke owo duop. Ọtọn̄ọde ke ekpri ntọn̄ọ oro, ibat nnyịn ọmọkọri esịm se iwakde ibe owo 1,200. Kpa nte un̄wọn̄ọ esie edide, Jehovah amanam n̄kọri odu ke ebiet emi nnyịn ye mbon efen ‘ikọtọde inyụn̄ ibọkde ke mmọn̄.’—1 Corinth 3:6.

Ke itide ediwak isua utom nnyịn, akpa ke Australia ndien idahaemi ke Namibia, ami ye Coralie imetịm ikop uyụhọ. Nnyịn imodori enyịn inyụn̄ ibọn̄ akam ite Jehovah aka iso ọnọ nnyịn odudu ndinam uduak esie idahaemi ye ke nsinsi.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 26, 27]

Ndiwọrọ n̄ka efakutom nnyịn ke Rockhampton, Australia

[Ndise ke page 27]

Ke itiembehe nsụn̄ikan̄ ndika Ufọkn̄wed Gilead

[Ndise ke page 28]

Ndinọ ikọ ntiense ke Namibia ọnọ nnyịn akwa idatesịt