Wụt Ima ke Esịt Ubon

“FỌP edieke ekemede! Fọp ise!” ntre ke Tohru akamia ata ye n̄wan esie. * Ke iyatesịt n̄wan esie ama ọbọrọ ete: “Ke akpanikọ mmọn̄ mfọp,” onyụn̄ akwak ikan̄ oyom ndifop ndise oro mmọ mbiba ẹkedade ẹsio. Ekem enye etịn̄ uyat uyat ete, “Mmọn̄ n̄kịm ikan̄ ke ufọk emi-o!” Tohru ama ayat esịt amia n̄wan esie, anamde eneni oro osụn̄ọ ke en̄wan.

Isua ita ke mbemiso, Tohru ye Yoko ẹketọn̄ọ uwem ọtọkiet nte ebe ye n̄wan oro ẹkopde inemesịt. Nso ndien ikedi mfịna? Okposụkedi eketiede nte Tohru ọfọn, n̄wan esie ekekere ke enye ikamaha imọ ye nte ke enye ikawakke ndikere mban̄a mme ntụk imọ. Eketie nte enye ikekemeke ndinam n̄kpọ mban̄a ima n̄wan esie. Sia mîkekemeke ndiyọ emi, Yoko ama etetịm ayat esịt. Enye ama ọtọn̄ọ ndisobo mme utọ mfịna nte ataba idap, editịmede esịt, unana udọn̄ ndidia udia, iyatesịt, ye mfụhọ, ama esinyụn̄ okop nnyekidem. Kpa ye oro, etie nte idiọk idaha oro okodude ke ufọk esie mi ikebeheke Tohru. Okosụk etie enye nte n̄kpọ itịbeke.

“Ndiọk Eyo”

Mme utọ mfịna oro ẹdi ọsọ n̄kpọ mfịn. Apostle Paul ama ebem iso etịn̄ ete ke ẹdida mme owo oro ‘ẹnanade ima uduot owo,’ ẹdiọn̄ọ ini nnyịn. (2 Timothy 3:1-5) Akpasarade ikọ Greek oro ẹkabarede “ẹnana ima uduotowo” mi enen̄ede enyene n̄kpọ ndinam ye ikọ oro owụtde ima uduot owo oro ẹsikụtde ke otu mbonubon. Ima enen̄ede anana ntre ke eyo nnyịn. Idem edieke ima odude, ekeme ndidi mbonubon isiwakke ndiwụt kiet eken.

Ediwak ete ye eka ifiọkke nte ẹkpewụtde nditọ mmọ ima. Ndusụk owo ẹkọri ẹkponi ke ubon oro ima mîdụhe inyụn̄ ifiọkke ke uwem ekeme nditịm nnem edieke ẹkụtde ẹnyụn̄ ẹwụtde ima. Etie nte emi ekedi mfịna Tohru. Ke ini uyen esie, ete esie ekesiwak ndiyọhọ ye utom ke itieutom, esinyụn̄ ọnyọn̄ edi ufọk okoneyo. Enye ikesiwakke nditịn̄ ikọ ye Tohru, ndien ke ini enye etịn̄de, ekesidi ikọ isụn̄i. Eka Tohru n̄ko ekesinam utom kpukpru ini ikesinyụn̄ itiehe ye enye ibịghi. Ekebe ndise ekedi edep esie. Itoro m̀mê nneme ikodụhe ke ubon oro.

Ido edinam n̄kann̄kụk ekeme ndidi ntak efen oro ima ananade. Ke ndusụk ikpehe ke Latin America, eren ndiwụt n̄wan esie ima atuaha ye ido edinam n̄kann̄kụk. Ke ediwak idụt Edem Usiahautịn ye Africa, etie nte owo ndida ikọ ye edinam n̄wụt ima atuaha ye ido edinam n̄kann̄kụk. Ekeme nditie mme ebe etikwo etikwo ndidọhọ iban m̀mê nditọ mmọ nte “Mmama fi.” Nte ededi, nnyịn imekeme ndikpep n̄kpọ nto akpa itie ebuana eke ubon, oro osụk akade iso ke ata anyan ini.

 Eti Uwụtn̄kpọ Itie Ebuana ke Ubon

Ẹkụt mfọnn̄kan uwụtn̄kpọ ubon ke ntotụn̄ọ itie ebuana oro odude ke ufọt Jehovah Abasi ye ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie. Mmọ ẹwụt kiet eken ima ke mfọnn̄kan usụn̄. Ke anana-ibat ediwak tọsịn isua emi ẹkebede, edibotn̄kpọ eke spirit oro akakabarede edi Jesus Christ ke ukperedem ama adara inem inem itie ebuana ye Ete esie. Enye ama etịn̄ aban̄a itie ebuana emi ete: “Ndien ndu enye ke n̄kan̄, eyen emi enye ọkọde: n̄konyụn̄ ndi se idatde enye esịt ofụri usen; ndara ke iso esie kpukpru ini.” (Mme N̄ke 8:30) Eyen ama enen̄ede enịm ke Ete imọ ama imọ tutu enye ekeme ndidọhọ mbon efen ke imọ ima idat Jehovah esịt ofụri usen. Enye ama enem esịt ke iso Ete esie kpukpru ini.

Idem ke ini enye okodude ke isọn̄ nte owo, Ete esie ama ọnọ Jesus nsọn̄ọ nte ke imọ imenen̄ede ima enye. Ke Jesus ama akana baptism, enye ama okop Ete esie ọdọhọde ete: “Emi edi edima Eyen Mi, emi esịt enemde Mi eti-eti ye Enye.” (Matthew 3:17) Nso akama-nsịnudọn̄ usụn̄ ndiwụt ima ke emi ekedi ntem ke ntọn̄ọ ntọn̄o ini utom Jesus ke isọn̄! Anaedi ama otụk enye ndikop ke Ete imọ ama imọ nte enye akafiakde eti kpukpru n̄kpọ aban̄a uwem esie eke heaven.

Ntem, Jehovah enịm mfọnn̄kan uwụtn̄kpọ ke ndiwụt ima nnọ ubon ofụri ekondo ke n̄kponn̄kan udomo. Edieke nnyịn inyịmede Jesus Christ, Jehovah ayama nnyịn n̄ko. (John 16:27) Okposụkedi nnyịn mîdikopke uyo otode heaven, nnyịn iyokụt ima Jehovah ke mme n̄kpọ oro enye okobotde, ke enye ndikọnọ uwa ufak Jesus, ye ke mme usụn̄ efen. (1 John 4:9, 10) Jehovah esikam akpan̄ utọn̄ ke mme akam oro ibọn̄de esinyụn̄ eyere mmọ ke akakan ufọn nnyịn. (Psalm 145:18; Isaiah 48:17) Nte nnyịn ikọride ntotụn̄ọ itie ebuana ye Jehovah, nnyịn inen̄ede iwụt esịtekọm iban̄a ima ima ukpeme esie.

Jesus ama ekpep oto Ete esie nte ẹkpewụtde mbọm, edikere mban̄a, mfọnido, ye nte ẹkpenen̄erede ẹkere ẹban̄a mbon en̄wen. Enye ama anam an̄wan̄a ete: “N̄kpọ ekededi eke Ete anamde, kpa oro n̄ko ke Eyen onyụn̄ etiene anam. Koro Ete amama Eyen, omonyụn̄ owụt Enye kpukpru n̄kpọ eke Enye ke Idem Esie anamde.” (John 5:19, 20) Ntem, nnyịn imekeme ndikpep usọ ediwụt ima ebe ke ndikpep n̄kpọ nto uwụtn̄kpọ oro Jesus ekenịmde ke ini enye okodude ke isọn̄.—Philippi 1:8.

Ima ke Esịt Ubon—Didie?

Sia ‘Abasi edide ima’ ẹkenyụn̄ ẹbotde nnyịn “ke mbiet” esie, nnyịn imekeme ndifiọk ke ẹma nnyịn, imonyụn̄ ikeme ndiwụt ima. (1 John 4:8; Genesis 1:26, 27) Edi, ukeme emi isidịghe ke mbuari. Man ikeme ndiwụt ima, ana nnyịn ibem iso ima nsan̄a ndọ ye nditọ nnyịn. Tịn̄ enyịn se nti edu oro mmọ ẹnyenede, inamke n̄kpọ m̀mê etie nte mmọ ẹkpri adan̄a didie ke akpa, kere ban̄a mmọ. Afo emekeme ndidọhọ, ‘N̄kwe se mmade ke ebe [n̄wan m̀mê nditọ] mi.’ Ekeme ndidi mbon oro ẹdọde owo oro ẹkemekde-mek ẹnọ mmọ inyeneke ima inọ nsan̄a oro. Ekeme ndidi ndusụk mmọ ikoyomke nditọ. Kpa ye oro, kere ban̄a nte eketiede Jehovah ke idem aban̄a ndamban̄a n̄wan esie, idụt israel, ke ọyọhọ isua tọsịn kiet M.E.N. Ke adan̄aemi prọfet Elijah ekekerede ete ke andituak ibuot nnọ Jehovah ndomokiet efen ikodụhe ke esien Israel duop, Jehovah ama etịm odụn̄ọde onyụn̄ okụt ata ediwak owo—owo 7,000 ke ofụri ofụri—emi ẹkenyenede nti edu ke enyịn esie. Nte afo emekeme ndikpebe Jehovah ebe ke ndiyom nti n̄kpọ ke idem mbonubon fo?—1 Ndidem 19:14-18.

Nte ededi, man mbonubon fo ẹkụt ima oro  afo owụtde, ana afo odomo ofụri ukeme ndisio oro ntịn̄. Ini ekededi oro afo okụtde n̄kpọ oro odotde itoro, toro. Ke etịn̄de aban̄a enyene-ido an̄wan, Ikọ Abasi ọsọn̄ọ etịn̄ aban̄a eti edu ubon esie ete: “Nditọ esie ẹdaha ke enyọn̄ ẹkọm enye. Ebe esie n̄ko onyụn̄ otoro enye.” (Mme N̄ke 31:28) Tịm fiọk nte mbonubon ẹketorode kiet eken. Ke nditoro n̄wan esie, ete enịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ eyeneren esie, esịnde udọn̄ ọnọ enye nditoro nsan̄a esie ke ini enye edidọde ndọ.

N̄ko, mme ete ye eka ẹkpenyene nditoro nditọ mmọ. Oro ekeme ndin̄wam nditọ mmọ ndinyene ukpono idemmọ. Kamse, didie ke owo ekeme ‘ndima mbọhọidụn̄ esie nte idemesie’ edieke enye mînyeneke ukpono idemesie? (Matthew 22:39) Ke n̄kan̄ eken, edieke mme ete ye eka ẹsiwakde ndikụt ndudue nnọ nditọ mmọ, mîsinyụn̄ itoroke mmọ ke baba usụn̄ kiet, nditọ oro ẹkeme ndisọp nnana ukpono idemmọ onyụn̄ ekeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ nnọ mmọ ndiwụt mbon efen ima.—Ephesus 4:31, 32.

Afo Emekeme Ndiyom Un̄wam

Nso edieke ẹkebọkde fi ke ubon oro ima mîdụhe? Afo emekeme ndisụk n̄kpep ndiwụt ima. Akpa n̄kpọ edi ndidiọn̄ọ se idide mfịna ndinyụn̄ nnyịme ndinam ukpụhọde. Ikọ Abasi, kpa Bible, edi akwa n̄kpọ un̄wam ke afan̄ emi. Ẹkeme ndimen enye ndomo ye ukụtiso. Ke ini nnyịn isede idem nnyịn ke ndamban̄a ukụtiso, mme ukpepn̄kpọ Bible, nnyịn iyokụt mme ndo m̀mê ndudue ke ekikere nnyịn. (James 1:23) Ke n̄kemuyo ye mme ukpepn̄kpọ Bible, nnyịn imekeme ndifiak nnen̄ede mme ntụhọ ekededi oro mîdotke. (Ephesus 4:20-24; Philippi 4:8, 9) Nnyịn ikpenyene ndinam ntre kpukpru ini, ndien ikpedehede ‘ikpa mba ke edinam eti n̄kpọ.’—Galatia 6:9.

Ekeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ nnọ ndusụk owo ndiwụt ima ke ntak usụn̄ oro ẹkebọkde mmọ m̀mê ke ntak ido n̄kann̄kụk mmọ. Nte ededi, ndụn̄ọde oro ẹkenamde ke ndondo emi owụt nte ke ẹkeme ndikan mme utọ n̄kpọ ubiọn̄ọ emi. Dr. Daniel Goleman, ata ese n̄kpọ mban̄a nsọn̄idem eke ekikere, anam an̄wan̄a nte ke ‘ẹkeme ndikpụhọde idem ata ediwak ido oro ẹkekpepde toto ke ini uyen oro ẹma ẹkenyụn̄ ẹdọn̄ n̄kam.’ Ke se ibede isua ikie 19 oro ẹkebede, Bible ama owụt ke ẹkeme ndikpụhọde idem mme ntụhọ oro ẹma ẹkedọn̄ n̄kam, ye un̄wam spirit Abasi. Enye ọnọ nnyịn item ete: ‘Ẹsio akani owo ye utom esie ẹduọk, ẹnyụn̄ ẹmen obufa owo ẹsịne.’—Colossae 3:9, 10.

Ndondo oro ẹdiọn̄ọde se idide mfịna, ubon ẹkeme ndikere mban̄a mfịna emi ke adan̄aemi ẹkpepde Bible. Ke uwụtn̄kpọ, ntak mûnamke ndụn̄ọde uban̄a se Bible etịn̄de aban̄a ikọ oro “ima”? Afo emekeme ndikụt utọ itie N̄wed Abasi nte: “Mbufo ẹmekop ẹban̄a ime Job, ẹmenyụn̄ ẹkụt se Ọbọn̄ anamde enye ke akpatre, nte Ọbọn̄ enyenede esịt mbọm [“ima,” NW], onyụn̄ atuade owo mbọm.” (James 5:11) Ekem kere ban̄a mbụk Bible aban̄ade Job, owụkde ntịn̄enyịn ke usụn̄ nte Jehovah ekenyenede ima ọnọ Job onyụn̄ atuade enye mbọm. Nte eyịghe mîdụhe, afo oyoyom ndikpebe Jehovah ke ndinen̄ede nnyene ima nnọ ubon fo nnyụn̄ n̄wụt mbọm.

Nte ededi, sia idide mme anana-mfọnmma ‘nnyịn idedue ke ediwak ini’ ke usụn̄ nte itịn̄de ikọ. (James 3:2) Ke esịt ubon, nnyịn imekeme ndikpu ndida edeme nnyịn nnam n̄kpọ ke usụn̄ oro ọnọde nsịnudọn̄. Ke utọ idaha emi,  oyom nnyịn ibọn̄ akam inyụn̄ iberi edem ke Jehovah. Ẹkûkpa mba. “Ẹkûdop akam.” (1 Thessalonica 5:17) Jehovah ayan̄wam mbon oro ẹyomde ẹwụt mmimọ ima ke ubon ọkọrọ ye mbon oro ẹnyenede udọn̄ ndiwụt ima edi oro mîkemeke ndinam oro.

Ke adianade do, Jehovah ke mfọnido ọmọnọ un̄wam ke esịt esop Christian. James ekewet ete: “Nte owo ọdọn̄ọ [ke n̄kan̄ eke spirit] ke otu mbufo? yak enye okot mbiowo Ufọk Abasi; mmọ ẹnyụn̄ ẹnụhọ ẹfụk enye ẹbọn̄ akam, ẹda aran ẹyet enye ke enyịn̄ Ọbọn̄.” (James 5:14) Ih, mbiowo ke mme esop Mme Ntiense Jehovah ẹkeme ndidi akwa n̄kpọ un̄wam nnọ mme ubon emi mbonubon ẹnyenede mfịna ediwụt kiet eken ima. Okposụkedi mmọ mîdịghe mbiausọbọ, mbiowo ẹkeme ndida ime n̄n̄wam ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ, idịghe ke ndisasian mmọ se mmọ ẹkpenamde, edi ke nditi mmọ se idide ekikere Jehovah ndinyụn̄ mbọn̄ akam ọtọkiet ye mmọ m̀mê ke ndibọn̄ akam mban̄a mmọ.—Psalm 119:105; Galatia 6:1.

Ke se iban̄ade Tohru ye Yoko, mbiowo Christian ẹma ẹsikpan̄ utọn̄ ẹkop mme mfịna mmọ ẹnyụn̄ ẹnọ mmọ ndọn̄esịt kpukpru ini. (1 Peter 5:2, 3) Ke ndusụk idaha, ebiowo kiet ama asan̄a ye n̄wan esie ẹka ẹkese mmọ man Yoko ekeme ndibọ ufọn nto edidu ye Christian an̄wan emi enyenede mbufiọk oro ekekemede nditeme Yoko ‘ndima ebe esie.’ (Titus 2:3, 4) Ebede ke ndiwụt mbufiọk ye mbọm ke ndutụhọ ye iduọesịt ekemmọ mme Christian, mbiowo ẹkabade ẹbiet “ọtọ udịbe ofụm, ye etehe ubọhọ edịm.”—Isaiah 32:1, 2.

Ye un̄wam otode mbiowo oro ẹfọnde ido, Tohru ama edikụt nte ke imọ ima inyene mfịna editịn̄ ntụk imọ ye nte ke “ukperedem ini” emi, Satan ke an̄wana ye ndutịm ubon. (2 Timothy 3:1) Tohru ama ebiere ndinam n̄kpọ mban̄a mfịna esie. Enye ama ọtọn̄ọ ndikụt ke se inamde imọ ikûkeme ndiwụt ima edi koro owo mîkowụtke imọ ima nte imọ ikọkọride. Ebede ke ifịk ifịk ukpepn̄kpọ Bible ye akam, Tohru sụn̄sụn̄ ama ọtọn̄ọ ndinam n̄kpọ mban̄a mme udọn̄ eke ntụk Yoko.

Okposụkedi enye ekesiyatde esịt ye Tohru, ke ini Yoko ekedide edifiọk idaha ubon oro enye okotode onyụn̄ okụtde mmeme esie, enye ama enen̄ede odomo ukeme ndiyom nti n̄kpọ ke idem ebe esie. (Matthew 7:1-3; Rome 5:12; Colossae 3:12-14) Enye ama eben̄e Jehovah ukeme ifịk ifịk ndika iso mma ebe esie. (Philippi 4:6, 7) Nte ini akakade, Tohru ama ọtọn̄ọ ndiwụt ima ndien emi ama anam n̄wan esie okop idatesịt.

Ih, idem ọkpọkọm edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ fi ndinyene nnyụn̄ n̄wụt ima ke ubon, afo emenen̄ede ekeme ndikan mfịna oro. Ikọ Abasi ọnọ nnyịn eti ndausụn̄. (Psalm 19:7) Ebede ke ndifiọk nte n̄kpọ emi edide akpan n̄kpọ, ke ndidomo ndikụt nti n̄kpọ ke idem mbonubon fo, ke ndikpep nnyụn̄ nda se ekpepde ke Ikọ Abasi nsịn ke edinam, ke ndikọn̄ mbuọtidem ke Jehovah ebe ke ifịk ifịk akam, ye ke ndiyom un̄wam mbiowo Christian oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha, afo emekeme ndikan n̄kpọ oro etiede nte esịn enyene-ndịk ubiọn̄ọ ke ufọt fo ye ubon fo. (1 Peter 5:7) Afo n̄ko emekeme ndidara, nte ebe kiet ke United States akadarade. Ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ enye ndisio ntịn̄ nnọ n̄wan esie nte ke imọ imama enye. Ke ini enye ke akpatre ekenyenede uko ndidọhọ n̄wan esie ete “Mmama fi,” idem ama akpa enye ndikụt nte n̄wan esie akanamde n̄kpọ aban̄a emi. Ye mmọn̄eyet idatesịt ke enyịn, n̄wan esie ama ọbọrọ ete: “Mmama fi nde, edi emi edi akpa ini ke ofụri isua 25 oro akanam afo etịn̄de utọ ikọ emi.” Kûbet ebịghe ntre mbemiso osiode etịn̄ ọnọ nsan̄a ndọ ye nditọ fo nte ke imọ imama mmọ!

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 28]

Jehovah ada Ikọ esie, kpa Bible, ọnọ un̄wam