Mbuọtidem Fo Ọsọn̄ Adan̄a Didie?
Mbuọtidem Fo Ọsọn̄ Adan̄a Didie?
“Ke mbuọtidem ke mbufo ẹdada.”—2 CORINTH 1:24.
1, 2. Ntak anade nnyịn inyene mbuọtidem, ndien didie ke ikeme ndinam enye enen̄ede ọsọn̄?
MME asan̄autom Jehovah ẹfiọk ẹte ke ana mmimọ inyene mbuọtidem. Ke nditịm ntịn̄, “ke mbuọtidem mîdụhe, owo ikemeke ndinem Abasi esịt.” (Mme Hebrew 11:6) Ke ntre, owụt eti ibuot ndibọn̄ akam mben̄e edisana spirit nnyụn̄ mben̄e mbuọtidem, emi edide ubak nti mbun̄wụm spirit. (Luke 11:13; Galatia 5:22, 23, NW) Ndikpebe mbuọtidem ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ekeme n̄ko ndisọn̄ọ mbuọtidem nnyịn.—2 Timothy 1:5; Mme Hebrew 13:7.
2 Mbuọtidem nnyịn eyenen̄ede ọsọn̄ edieke nnyịn ikade iso nditiene usụn̄ uwem oro Ikọ Abasi ọdọhọde mme Christian ẹtiene. Ẹkeme ndinyene mbuọtidem oro ọsọn̄de ke ndikot Bible ke usen ke usen ye ndikpep N̄wed Abasi ifịk ifịk ye un̄wam mme n̄wed oro “akama-ukpọhọde, emi anamde akpanikọ” ọnọde. (Luke 12:42-44; Joshua 1:7, 8) Ke ndidụk mme mbono esop Christian, n̄kpri ye ikpọ mbono kpukpru ini, nnyịn imesibọ nsịnudọn̄ ito mbuọtidem kiet eken. (Rome 1:11, 12; Mme Hebrew 10:24, 25) Ndien nnyịn imesisọn̄ọ mbuọtidem nnyịn ke ini inyenede nneme ye mbon en̄wen ke an̄wautom.—Psalm 145:10-13; Rome 10:11-15.
3. Ke se iban̄ade mbuọtidem, nso un̄wam ke nnyịn isinyene ito ima ima mbiowo Christian?
3 Ima ima mbiowo Christian ẹsin̄wam nnyịn ndibọp mbuọtidem nnyịn ebe ke ndinọ item ye nsịnudọn̄ N̄wed Abasi. Mmọ ẹnyene ukem edu apostle Paul, oro ọkọdọhọde mbon Corinth: “[Nnyịn idi] mme andin̄wam mbufo ndinyene idatesịt. Koro ke mbuọtidem ke mbufo ẹdada.” (2 Corinth 1:23, 24) Edikabade efen okot ete: “Nnyịn inam utom ye mbufo man inam mbufo ẹkop idatesịt, koro mbuọtidem mbufo ọsọn̄de.” (Contemporary English Version) Ndinen owo ẹdu uwem ke mbuọtidem. Edi akpanikọ, owo ndomokiet ikemeke ndinyene mbuọtidem nnọ nnyịn m̀mê ndinam nnyịn idi mme anam-akpanikọ mbon nsọn̄ọnda. Ke afan̄ emi, ‘ana nnyịn ibiom mbiomo idem nnyịn.’—Galatia 3:11; 6:5.
4. Didie ke mbụk N̄wed Abasi aban̄ade mme asan̄autom Abasi oro ẹkenamde akpanikọ an̄wam ndisọn̄ọ mbuọtidem nnyịn?
4 Mbụk mbon mbuọtidem ẹyọyọhọ N̄wed Abasi. Ekeme ndidi imemehe ye ediwak n̄wọrọnda edinam mmọ, edi nso kaban̄a mbuọtidem oro mmọ ẹkesiwụtde ke usen ke usen, eyedi ke ofụri eyouwem mmọ? Ndineme idahaemi mban̄a nte mmọ ẹkewụtde edu emi ke mme idaha ẹbietde eke nnyịn ekeme ndin̄wam ndisọn̄ọ mbuọtidem nnyịn.
Mbuọtidem Anam Nnyịn Inyene Uko
5. Nso uyarade N̄wed Abasi idu nte ke mbuọtidem esisọn̄ọ nnyịn idem nditịn̄ ikọ Abasi uko uko?
5 Mbuọtidem esisọn̄ọ nnyịn idem nditịn̄ ikọ Abasi ye uko. Enoch ama ebem iso etịn̄ aban̄a ubiereikpe Abasi uko uko. Enye ọkọdọhọ ete: “Sese, Ọbọn̄ asan̄a ye ata ediwak ndisana ikọt Esie edi, ndikpe ikpe ye kpukpru owo, ndinyụn̄ mbiom kpukpru mmọ emi mîbakke Enye ikpe mban̄a kpukpru mbukpo ido eke mmọ ẹnamde, ye kpukpru n̄kpọsọn̄ ikọ eke mmọ emi mîbakke Enye ẹketịn̄de ẹdian Enye.” (Jude 14, 15) Ke ini mme asua Enoch emi mîkabakke Abasi ẹkekopde utọ ikọ oro, mmọ ẹma ẹnen̄ede ẹyom ndiwot enye. Kpa ye oro, enye ke mbuọtidem ama etịn̄ ikọ uko uko, ndien Abasi “ama emen enye” ke ndinam enye ede ke n̄kpa, eyedi mbak enye edikop ubiak n̄kpa. (Genesis 5:24, NW; Mme Hebrew 11:5) Mme utọ utịben̄kpọ oro isitịbeke inọ nnyịn, edi Jehovah esibọrọ akam nnyịn man ikeme nditịn̄ ikọ esie ke mbuọtidem ye uko.—Utom 4:24-31.
6. Didie ke mbuọtidem ye uko oro Abasi ọnọde akan̄wam Noah?
6 Oto mbuọtidem Noah “ọkọn̄ ubom ndida nnyan̄a ufọk esie.” (Mme Hebrew 11:7; Genesis 6:13-22) Noah ekedi n̄ko “ọkwọrọ edinen ido” oro ọkọnọde mbon eyo esie ntọt Abasi uko uko. (2 Peter 2:5) Anaedi mmọ ẹkeda etop esie oro akaban̄ade Ukwọ oro okoyomde ndidi ẹnam nsahi, nte ndusụk owo ẹsisakde nsahi ke ini inọde mmọ uyarade N̄wed Abasi oro owụtde ke ẹmọn̄ ẹsọp ndisobo editịm n̄kpọ emi mfep. (2 Peter 3:3-12) Nte ededi, ukem nte Enoch ye Noah, nnyịn ikeme nditan̄a utọ etop oro koro Abasi ọmọnọ nnyịn mbuọtidem ye uko.
Mbuọtidem Esinam Nnyịn Inyene Ime
7. Didie ke Abraham ye mbon en̄wen ẹkewụt mbuọtidem ye ime?
7 Nnyịn imoyom mbuọtidem ye ime, akpan akpan nte nnyịn itiede ibet utịt idiọk editịm n̄kpọ emi. Abak-Abasi ete-ekpụk oro Abraham esịne ke otu mbon ‘oro ẹdidade mbuọtidem ye ime ẹbọ mme un̄wọn̄ọ Abasi ẹnyene.’ (Mme Hebrew 6:11, 12) Oto mbuọtidem Abraham ọkpọn̄ obio Ur, kpa ye kpukpru nti n̄kpọ oro ẹkedude ke obio emi, onyụn̄ ekedi odudụn̄ ke isọn̄ emi Abasi ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ enye. Isaac ye Jacob ẹma ẹtiene enye ẹnyene un̄wọn̄ọ emi. Nte ededi, “mmọ emi kpukpru ẹkpan̄a ke mbuọtidem; mmọ ibọhọ se ẹken̄wọn̄ọde ẹnọ mmọ.” Oto mbuọtidem mmọ “ẹyom isọn̄ eke ọfọnde akan, oro edi, isọn̄ eke odude ke heaven.” Mmọdo, Abasi “ama eben̄e Obio ọnọ mmọ.” (Mme Hebrew 11:8-16) Ih, Abraham, Isaac, ye Jacob—ye mme abak-Abasi iban mmọ—ẹma ẹtie ke ime ẹbet Obio Ubọn̄ Abasi eke heaven, emi ẹdinamde mmọ ẹset ẹdidu uwem ke isọn̄.
8. Abraham, Isaac, ye Jacob ẹkewụt ime ye mbuọtidem kpa ye nso?
8 Abraham, Isaac, ye Jacob ikọduọkke mbuọtidem. Mmọ ikadaha Isọn̄ Un̄wọn̄ọ inyene, ikonyụn̄ ikwe nte kpukpru mme idụt ke ererimbot ẹkụtde mfọn eke otode ke mfri Abraham. (Genesis 15:5-7; 22:15-18, NW) Okposụkedi ‘obio emi Abasi edide Andibọp’ mîkedịghe ata idem n̄kpọ, ibọhọke ke ediwak isua ikie ẹma ẹkebe, iren emi ẹma ẹka iso ẹwụt mbuọtidem ye ime ke ofụri eyouwem mmọ. Ke akpanikọ nnyịn ikpanam kpasụk ntre ke emi Obio Ubọn̄ Messiah ama ekedi ata idem n̄kpọ ke heaven mi.—Psalm 42:5, 11; 43:5.
Mbuọtidem Anam Nnyịn Inyene Mme N̄kponn̄kan Utịtmbuba
9. Nso ebuana ke mbuọtidem enyene ye mme utịtmbuba?
9 Akananam mme anam-akpanikọ ete-ekpụk iketieneke idu esuene esuene uwem oro mbon Canaan ẹkedude, koro mmọ ẹma ẹnyene mme n̄kponn̄kan utịtmbuba ye uduak. Ukem ntre, mbuọtidem anam nnyịn inyene mme utịtmbuba eke spirit oro ẹn̄wamde nnyịn nditre ndidi ubak ererimbot oro esịnede ke ubọk andidiọk, Satan kpa Devil.—1 John 2:15-17; 5:19.
10. Nnyịn isan̄a didie ifiọk ke Joseph ama ebịne utịtmbuba oro ekenen̄erede okpon akan uwọrọiso eke ererimbot?
10 Ke Abasi adade enye usụn̄, Joseph eyen Jacob ama anam utom nte esenyịn udia ke Egypt, edi utịtmbuba esie ikedịghe ndidi ọwọrọiso owo ke ererimbot emi. Sia ekenyenede mbuọtidem nte ke Jehovah oyosu mme un̄wọn̄ọ Esie, Joseph emi ekedide isua 110 ama ọdọhọ nditọete esie ete: “Ami mmọn̄ n̄kpa: ndien Abasi eyedi ndise mbufo, oyonyụn̄ osio mbufo ke isọn̄ emi, ọdọk aka ke isọn̄ emi Enye ọkọn̄wọn̄ọde ọnọ Abraham, ye Isaac, ye Jacob.” Joseph ama eben̄e ete ẹbụk imọ ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. Ke enye ama akakpa, ẹma embalm enye ẹsịn ke ekebe ẹnịm ke Egypt. Edi ke ini ẹkesion̄ode nditọ Israel ke ufụn Egypt, prọfet Moses ama anam ẹbiom ọkpọ Joseph ẹkebụk ke Isọn̄ Un̄wọn̄ọ. (Genesis 50:22-26; Exodus 13:19) Ukem mbuọtidem Joseph ekpenyene ndinụk nnyịn ndibịne mme utịtmbuba oro ẹnen̄erede ẹkpon ẹkan uwọrọiso ererimbot.—1 Corinth 7:29-31.
11. Ke nso usụn̄ ke Moses okowụt ke imọ ima inyene mme utịtmbuba eke spirit?
11 Moses ‘ama emek ndibiom ukụt ye ikọt Abasi utu ke ndidia inemesịt idiọk-n̄kpọ ke ekpri ini’ nte eyen ufọk ubọn̄ Egypt oro ekenen̄erede ọfiọk n̄wed. (Mme Hebrew 11:23-26; Utom 7:20-22) Emi ama anam enye ataba uwọrọiso ererimbot ye ndidi se ẹdade ekebe oro ẹtịmde ẹbana ẹbụk ke kiet ke otu mme ọwọrọetop udi Egypt. Edi nso ufọn ke oro ekpekenyene ke ẹmende ẹdomo ye akwa ifet edidi “owo Abasi,” esịne-ufọt Ibet ediomi, prọfet Jehovah, ye kiet ke otu mme andiwet Bible? (Ezra 3:2) Ndi afo oyom uku uku uwọrọiso ererimbot, mîdịghe ndi mbuọtidem anam fi enyene mme utịtmbuba eke spirit oro ẹnen̄erede ẹkpon?
Mbuọtidem Osụn̄ọ ke Uwem Oro Enyenede Se Ọwọrọde
12. Nso utịp ke mbuọtidem ekenyene ke uwem Rahab?
12 Mbuọtidem inamke mme owo ẹnyene mme n̄kponn̄kan utịtmbuba kpọt edi anam mmọ n̄ko ẹdu uwem oro enyenede se ọwọrọde. Anaedi uwem Rahab, akpara Jericho ikenen̄ekede inyene se ọwọrọde. Edi, oro okokpụhọde didie ntem ke ini enye ekedide edinyene mbuọtidem! Ẹma ‘ẹbat ke ikpe etebe Rahab oto ke edinam n̄kpọ ke mbuọtidem, ke ini enye adade mme isụn̄utom Israel esịn ke ufọk, onyụn̄ anamde mmọ ẹsan̄a ke usụn̄ en̄wen ẹnyọn̄ọ,’ man ẹbọhọ mbon Canaan oro ẹkesuade mmọ. (James 2:24-26) Sia ọkọfiọkde Jehovah nte ata Abasi, Rahab ama owụt mbuọtidem n̄ko ke ndikpọn̄ uwem akpara. (Joshua 2:9-11; Mme Hebrew 11:30, 31) Enye ọkọdọ asan̄autom Jehovah, ikọdọhọ owo Canaan emi mîkedịghe okpono Abasi. (Deuteronomy 7:3, 4; 1 Corinth 7:39) Rahab ama enyene akwa ifet edikabade ndi eka ete Messiah. (1 Chronicles 2:3-15; Ruth 4:20-22; Matthew 1:5, 6) Ukem nte mbon en̄wen, emi ndusụk ẹma ẹkekpọn̄ oburobụt usụn̄ uwem, enye ọyọbọ utịp efen—ediset ndidu uwem ke paradise isọn̄.
13. Didie ke David akanam idiọkn̄kpọ ye Bath-sheba, edi nso edu ke enye okowụt?
13 Ke ama ọkọkpọn̄ idiọk usụn̄ uwem esie, nte an̄wan̄ade Rahab ama aka iso odu eti uwem. Nte ededi, ndusụk owo oro ẹma ẹkeyak idem ẹnọ Abasi ke anyan ini ẹsinam akwa idiọkn̄kpọ. Edidem David ama esịn efịbe ye Bath-sheba, ọdọhọ ẹwot ebe esie ke ekọn̄, ekem emen enye ọdọ. (2 Samuel 11:1-27) Ke atuade n̄kpọfiọk ye ọkpọsọn̄ mfụhọ, David ama ekpe Jehovah ubọk ete: ‘Kûbọ mi edisana spirit fo.’ Abasi ikọbọhọ David spirit esie. Enye ama enyene mbuọtidem nte ke Jehovah, ke mbọm esie, idisịnke “edibụn̄ọ ye edinuaha esịt” ke ndek. (Psalm 51:11, 17; 103:10-14) Ke ntak mbuọtidem mmọ, ẹma ẹnam David ye Bath-sheba ẹnyene itie ke udịm ubon Messiah.—1 Chronicles 3:5; Matthew 1:6, 16; Luke 3:23, 31.
Nsọn̄ọ Oro Abasi Ọnọde Ọsọn̄ọ Mbuọtidem
14. Mme nsọn̄ọ ewe ke ẹkenọ Gideon, ndien didie ke mbụk emi okpotụk mbuọtidem nnyịn?
14 Okposụkedi nnyịn isan̄ade ke mbuọtidem, ndusụk ini imesiyom nsọn̄ọ nte ke Abasi ke an̄wam nnyịn. Oro ekedi ntre ye Ebiereikpe Gideon, kiet ke otu mbon oro “ẹkedade mbuọtidem ẹkan mme idụt.” (Mme Hebrew 11:32, 33) Ke ini mbon Midian ye nsan̄a mmọ ẹkedade ekọn̄ ẹdụk Israel, spirit Abasi ama odoro Gideon ke idem. Ke oyomde nsọn̄ọ nte ke Jehovah odu ye imọ, enye ama anam n̄kpọ ndidomo oro nse ke ndibri ofụri ideterọn̄ ke ọtọ-ubek ibokpot ke ofụri okoneyo. Ke akpa idomo oro, mbara okodu ke ideterọn̄ ikpọn̄-ikpọn̄, edi ofụri isọn̄ ama asat. Ke ọyọhọ idomo iba, ideterọn̄ ikpọn̄-ikpọn̄ akasat ke adan̄aemi mbara okodude ke ofụri isọn̄. Ke mme nsọn̄ọ emi ẹsọn̄ọde enye idem, Gideon emi ekenyenede mbufiọk ama anam n̄kpọ ke mbuọtidem onyụn̄ akan mme asua Israel. (Judges 6:33-40; 7:19-25) Nnyịn ndiyom nsọn̄ọ ke ini iyomde ndinam ubiere iwọrọke ke nnyịn inyeneke mbuọtidem. Nnyịn inen̄ede iwụt mbuọtidem ke ini ikade ibịne Bible ye mme n̄wed Christian ye ke ndibọn̄ akam mben̄e ndausụn̄ edisana spirit ke ini inamde ubiere.—Rome 8:26, 27.
15. Didie ke nditie n̄kere mbuọtidem Barak ekeme ndin̄wam nnyịn?
15 Nsịnudọn̄ ama ọsọn̄ọ mbuọtidem Ebiereikpe Barak. Prọfet an̄wan oro Deborah ama esịn udọn̄ ọnọ enye ndinam n̄kpọ man nditọ Israel ẹbọhọ ufịk Edidem Jabin eke Canaan. Ke enyenede mbuọtidem, ke ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọde ẹnọ enye ke Abasi ayan̄wam enye, Barak ama ada iren 10,000 oro mîketịmke idem mfọn mfọn aka ekọn̄ onyụn̄ akakan akwa udịmekọn̄ Etubom Sisera. Ẹma ẹkwọ aduai-owo-idem ikwọ Deborah ye Barak ndidara edikan oro. (Judges 4:1-5:31) Deborah ama esịn udọn̄ ọnọ Barak anam n̄kpọ nte adausụn̄ Israel oro Abasi ekemekde, ndien enye ekedi kiet ke otu mme asan̄autom Abasi emi ẹkedade mbuọtidem “ẹnam udịm-ekọn̄ mme idụt ẹfen̄e.” (Mme Hebrew 11:34) Nditie n̄kere nte Abasi ọkọdiọn̄de Barak ke enye ndikanam n̄kpọ ke mbuọtidem ekeme n̄ko ndinụk nnyịn inam n̄kpọ edieke etiede nte ke imemen̄e ndinam utom oro ọsọn̄de ke utom Jehovah.
Mbuọtidem Esịn Emem
16. Nso eti uwụtn̄kpọ ke Abraham ekenịm ke ndinam emem ye Lot?
16 Kpa nte mbuọtidem esin̄wamde nnyịn ndinam utom oro ọsọn̄de ke utom Abasi, ntre ke enye esinyụn̄ anam emem ye ifụre ẹdu. Abraham emi ama ọkọsọn̄ ke emana ama ayak ekpri Lot, eyen eyeneka esie emek mbiet ufene oro ọkọfọnde akan ke ini mme ekpeme ufene esie ye eke Lot ẹketọhọde, ke ini okoyomde mmọ ẹdian̄ade ẹkpọn̄ kiet eken. (Genesis 13:7-12) Anaedi Abraham ama ọbọn̄ akam ke mbuọtidem eben̄e un̄wam Abasi ndikọk mfịna emi. Utu ke ndibem iso nyụhọ udọn̄ esie, enye ekebiere mfịna emi emem emem. Edieke itọhọde ye nditọete Christian nnyịn, ẹyak nnyịn ibọn̄ akam ke mbuọtidem inyụn̄ ‘iyom emem,’ itide uwụtn̄kpọ ima ima edikere mban̄a Abraham.—1 Peter 3:10-12.
17. Ntak ikemede ndidọhọ ke ẹma ẹkọk se iketiede nte edidian̄ade nsan̄a ke ufọt Paul, Barnabas, ye Mark ke emem emem usụn̄?
17 Kere nte edida mme edumbet Christian nsịn ke edinam ọkọrọ ye mbuọtidem ẹkemede ndin̄wam nnyịn isịn emem. Ke ini Paul okoyomde nditọn̄ọ isan̄ isụn̄utom esie ọyọhọ ikaba, Barnabas ama enyịme eben̄e oro ẹkeben̄ede enye nditiene nsan̄a nse mme esop ke Cyprus ye Asia Minor. Nte ededi, Barnabas okoyom ndida Mark eyen eyeneka eka esie man asan̄a ye mmọ. Paul ikenyịmeke koro Mark ama ọkpọn̄ mmọ ke Pamphylia. “Ọkpọsọn̄ eneni” ama etịbe, ndien eneni emi ama anam mmọ ẹdian̄ade nsan̄a. Barnabas ama ada Mark osio aka Cyprus, ke adan̄aemi Paul ekemekde Silas nte nsan̄a ada aka “Syria ye Cilicia, ọsọn̄ọ mme ufọk Abasi idem.” (Utom 15:36-41) Nte ini akakade, ẹma ẹkọk se iketiede nte edidian̄ade nsan̄a emi, koro Mark ama odu ye Paul ke Rome, ndien apostle emi ama etịn̄ eti ikọ aban̄a enye. (Colossae 4:10; Philemon 23, 24) Ke ini Paul ekedide owo n̄kpọkọbi ke Rome ke n̄kpọ nte isua 65 E.N., enye ama asian Timothy ete: “Da Mark ye idem fo di, koro enye ọfọn ye ami ke edinam n̄kpọ nnọ mi.” (2 Timothy 4:11) Etie nte Paul ama esịn itie ebuana oro enye ekenyenede ye Barnabas ye Mark ke akam mbuọtidem oro enye ọkọbọn̄de, ndien emi ama osụn̄ọ ke ifụre oro ẹdade ẹkebuan ye “emem Abasi.”—Philippi 4:6, 7.
18. Eyedi nso iketịbe ke ufọt Euodia ye Syntyche?
18 Edi akpanikọ, sia nnyịn idide mme anana-mfọnmma owo “kpukpru nnyịn idedue ke ediwak n̄kpọ.” (James 3:2) Mfịna ama edemede ke ufọt Christian iban iba, emi Paul ekewetde aban̄a ete: “Mmọnọ Euodia item, mmonyụn̄ nnọ Syntyche item, nte mmọ ẹnyene esịt kiet ke Ọbọn̄. . . . [N̄wam] iban oro, koro mmọ ẹkesan̄ade ye ami ẹn̄wana en̄wan ẹban̄a gospel.” (Philippi 4:1-3) Enen̄ede etie nte ke mme abak-Abasi iban emi ẹma ẹkọk mfịna mmọ ke emem emem usụn̄ ke ndida utọ item nte enye oro ẹwetde ke Matthew 5:23, 24 nsịn ke edinam. Ndida item N̄wed Abasi nsịn ke edinam ye mbuọtidem eyenen̄ede an̄wam ndisịn emem mfịn.
Mbuọtidem An̄wam Nnyịn Ndiyọ
19. Nso idaha oro eketiede idomo idomo mîkedehede ibiat mbuọtidem Isaac ye Rebekah?
19 Oto mbuọtidem nnyịn n̄ko imekeme ndiyọ afanikọn̄. Ekeme ndidi nnyịn ikop mfụhọ koro kiet ke otu mbonubon nnyịn oro ama akana baptism ọsọn̄de ibuot ye Abasi ke ndidọ owo oro mînịmke ke akpanikọ. (1 Corinth 7:39) Isaac ye Rebekah ẹma ẹkop ubiak ke ntak oro Esau, akpan mmọ ọkọdọde iban oro mîbakke Abasi. Iban Heth oro enye ọkọdọde ‘ẹkedi se iyatde’ mmọ esịt—tutu Rebekah ọdọhọ ete: “Nditọ iban Heth ẹsịn uwem efek mi; edieke Jacob ọdọde n̄wan ke otu nditọ-iban Heth, nte mmọ emi ke otu iban isọn̄ emi, uwem mi ọfọn ke nso?” (Genesis 26:34, 35; 27:46) Kpa ye oro, idaha oro eketiede idomo idomo mi ikedehede ibiat mbuọtidem Isaac ye Rebekah. Nnyịn ikpakam ika iso inyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem edieke n̄kpọsọn̄ idaha ẹdide n̄kpọ-ata ẹnọ nnyịn.
20. Mme uwụtn̄kpọ mbuọtidem ewe ke Naomi ye Ruth ẹkenịm ẹnọ nnyịn?
20 Naomi, ebeakpa oro ama ọkọsọn̄ emi ekedide eyen Judah ama ọfiọk ke ndusụk iban Judah ẹyeman nditọiren oro ẹdidide mme ete ete Messiah. Nte ededi, sia nditọiren esie ẹma ẹkekpan̄a ye unana edinyene nditọ enye ama okonyụn̄ ebe isua uman eyen, ifet oro ubon esie ekenyenede nditiene ndụk udịm ubon Messiah ekedi ata esisịt. Edi, Ruth n̄wan eyen esie emi ebe ama akakpa ama akabade edi n̄wan akanieren Boaz, aman eyen ọnọ enye, onyụn̄ akabade edi eka ete Jesus, kpa Messiah! (Genesis 49:10, 33; Ruth 1:3-5; 4:13-22; Matthew 1:1, 5) Mbuọtidem Naomi ye Ruth ama an̄wam mmọ ndiyọ afanikọn̄, onyụn̄ anam mmọ ẹdat esịt. Nnyịn n̄ko iyenyene akwa idatesịt edieke nnyịn ikade iso ndinyene mbuọtidem kpa ye afanikọn̄.
21. Nso ke mbuọtidem anam ọnọ nnyịn, ndien nso ikpedi ubiere nnyịn?
21 Okposụkedi nnyịn mîkemeke ndifiọk se usen kiet kiet edidade ọsọk nnyịn owo kiet kiet, nnyịn imekeme ndida mbuọtidem n̄kan n̄kpọ-ata ekededi. Mbuọtidem anam nnyịn inyene uko ye ime. Enye anam nnyịn ibịne mme n̄kponn̄kan utịtmbuba ye uwem oro enyenede se ọwọrọde. Mbuọtidem enyene eti odudu ke itie ebuana oro nnyịn inyenede ye mbon en̄wen onyụn̄ an̄wam nnyịn ndiyọ mme afanikọn̄. Ke ntre, nnyịn ikpakam “idi mmọ emi ẹbuọtde idem isịm edinyan̄a ukpọn̄.” (Mme Hebrew 10:39) Ke ukeme oro ima ima Abasi nnyịn, Jehovah, ọnọde nnyịn, ẹyak nnyịn ika iso ndinyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem inyụn̄ inọ enye ubọn̄.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Nso uyarade N̄wed Abasi idu nte ke mbuọtidem ekeme ndinam nnyịn inyene uko?
• Ntak emi ikemede ndidọhọ ke mbuọtidem anam nnyịn idu uwem oro enyenede se ọwọrọde?
• Didie ke mbuọtidem esịn emem?
• Nso uyarade idu nte ke mbuọtidem an̄wam nnyịn ndiyọ afanikọn̄?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 16]
Mbuọtidem ama ọnọ Noah ye Enoch uko nditan̄a etop Jehovah
[Mme ndise ke page 17]
Ukem mbuọtidem Moses onụk nnyịn ndibịne mme utịtmbuba eke spirit
[Mme ndise ke page 18]
Nsọn̄ọ un̄wam Abasi ama ọsọn̄ọ mbuọtidem Barak, Deborah, ye Gideon