Akpa Mme Christian ye Ibet Moses
Akpa Mme Christian ye Ibet Moses
“Ibet ekedi andikpeme nnyịn, emi adade nnyịn ọsọk Christ.”—GALATIA 3:24.
1, 2. Ndusụk ufọn ewe ke nditọ Israel oro ẹketịn̄de enyịn ẹnịm Ibet Moses ẹkebọ?
KE 1513 M.E.N., Jehovah ama ọnọ nditọ Israel ibet. Enye ama asian mmọ ete ke edieke mmọ ẹdikopde uyo imọ, ke imọ iyọdiọn̄ mmọ ndien ke mmọ ẹyedu inem inem uwem oro ọnọde uyụhọ.—Exodus 19:5, 6.
2 Ibet Moses, m̀mê se ẹkam ẹdiọn̄ọde nte “Ibet” ama “asana, onyụn̄ enen, onyụn̄ ọfọn.” (Rome 7:12) Enye ama esịn udọn̄ ọnọ edinyene utọ nti edu nte mfọnido, edinam akpanikọ, eti ido uwem, ye eti edu mbọhọidụn̄. (Exodus 23:4, 5; Leviticus 19:14; Deuteronomy 15:13-15; 22:10, 22) Ibet oro n̄ko ama esịn udọn̄ ọnọ mme Jew ndima kiet eken. (Leviticus 19:18) N̄ko n̄ko, ikanaha mmọ ẹnyene ebuana m̀mê ẹdọ iban ke otu mme Gentile oro mîkodụhe ke idak Ibet. (Deuteronomy 7:3, 4) Nte “ibibene” oro akabaharede mme Jew ye mme Gentile, Ibet Moses ikayakke ekikere ye edinam mme okpono ndem ẹsabade ikọt Abasi.—Ephesus 2:14, 15; John 18:28.
3. Sia owo ndomokiet mîkekemeke ndinịm Ibet ketket, nso ikedi utịp?
3 Nte ededi, idem mme Jew oro ẹketịn̄de enyịn ẹkan ikekemeke ndinịm Ibet Abasi ketket. Ndi Jehovah ama oyom n̄kpọ awak akaha oto mmọ? Baba-o. Kiet ke otu ntak oro ẹkenọde Israel Ibet ekedi “man ndudue owụt idem.” (Galatia 3:19) Ibet ama anam mme Jew oro ẹkenyenede esịt akpanikọ ẹfiọk ke mmimọ imenen̄ede iyom Andifak. Ke ini Andifak emi ekedide, mme anam-akpanikọ Jew ẹma ẹdat esịt. Edinyan̄a mmọ nsio ke isụn̄i idiọkn̄kpọ ye n̄kpa ama ekpere!—John 1:29.
4. Ke nso usụn̄ifiọk ke Ibet ekedi ‘andikpeme emi adade nnyịn ọsọk Christ’?
4 Ibet Moses ekenyene ndidi ndutịm ibio ini. Ke ewetde n̄wed ọnọ ẹsọk ekemmọ mme Christian, apostle Paul ama etịn̄ aban̄a Ibet nte ‘andikpeme emi adade nnyịn ọsọk Christ.’ (Galatia 3:24) Andikpeme ke eset ama esida nditọwọn̄ aka ufọkn̄wed onyụn̄ ada mmọ ọnyọn̄. Enye ikedịghe andikpep; enye n̄kukụre ekesida nditọwọn̄ ọsọk andikpep. Ukem ntre, ẹketịm Ibet Moses man ada mme Jew oro ẹkebakde Abasi ọsọk Christ. Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ete ke imọ iyodu ye mme anditiene imọ “kpukpru ini, tutu esịm utịt ererimbot.” (Matthew 28:20) Ke ntre, ndondo oro ẹketọn̄ọde esop Christian, “andikpeme”—Ibet—ikenyeneke aba ufọn. (Rome 10:4; Galatia 3:25) Edi, akpanikọ emi ikọsọpke in̄wan̄a ndusụk Christian oro ẹkedide mme Jew. Nte utịp, mmọ ẹma ẹka iso ndinịm ndusụk ikpehe Ibet idem ke Jesus ama ekeset ke n̄kpa. Nte ededi, mbon eken ẹma ẹkpụhọde ekikere mmọ. Ke ndikanam ntem, mmọ ẹma ẹnịm eti uwụtn̄kpọ ẹnọ nnyịn mfịn. Ẹyak nnyịn ise nte mmọ ẹkenamde emi.
Mme Aduai-Owo-Idem N̄kpọntịbe ke Ukpepn̄kpọ Christian
5. Nso ke ẹkewụk Peter ke n̄kukụt ndinam, ndien ntak emi enye okokopde n̄kpaidem?
5 Ke 36 E.N., Christian apostle Peter ama okụt n̄wọrọnda n̄kukụt. Ke ini oro, uyo otode heaven ama owụk enye ete owot onyụn̄ ata mme inuen ye mme unam oro ẹkebatde nte se mîsanake ke idak Ibet. Peter ama okop n̄kpaidem! Akananam enye ‘ikataha se mîsanake ye se ẹbetde ibet.’ Edi uyo oro ama ọdọhọ enye ete: “Kûbat se Abasi anamde asana ke ibet.” (Utom 10:9-15) Utu ke ndisọn̄ọ nyịre ke Ibet, Peter ama okpụhọde ekikere esie. Emi ama osụn̄ọ ke enye ndifiọk utịbe utịbe n̄kpọ mban̄a uduak Abasi.
6, 7. Nso ikan̄wam Peter ndisịm ubiere nte ke idahaemi imọ imekeme ndikwọrọ ikọ nnọ mme Gentile, ndien mme ubiere efen ewe ke enye ekesịm?
6 Emi edi se iketịbede. Owo ita ẹma ẹka ufọk oro Peter okodude ndiben̄e enye asan̄a ye mmimọ aka ufọk Cornelius, enyene-ifịk owo Gentile oro mîkanaha mbobi. Peter ama ọdọhọ mme owo emi ẹdụk ẹdi ufọk onyụn̄ ọnọ mmọ itie ndidan̄. Sia ama ọkọfiọk se n̄kukụt emi ọkọwọrọde, ke ndan̄nsiere Peter ama asan̄a ye mmọ aka ufọk Cornelius. Do, Peter ama ọnọ ọyọhọ ikọ ntiense aban̄a Jesus Christ. Ini oro ke Peter ọkọdọhọ ete: “Ke akpanikọ mmokụt nte Abasi iten̄eke owo enyịn: edi ke kpukpru idụt Enye adadara owo ekededi eke abakde Enye onyụn̄ anamde nti ido.” Idịghe Cornelius kpọt ọkọbuọt idem ye Jesus edi mme iman ye n̄kpet n̄kpet ufan esie ẹma ẹtiene ẹbuọt n̄ko, ndien “Edisana Spirit [ama] ọduọ odoro kpukpru mmọ emi ẹkopde ikọ Abasi ke idem.” Ke ọfiọkde ke Jehovah ama enyene ubọk ke n̄kpọ emi, Peter ama “ọnọ uyo ete ẹnịm mmọ baptism ke enyịn̄ Jesus Christ.”—Utom 10:17-48.
7 Nso ikan̄wam Peter ndisịm ubiere nte ke mme Gentile oro mîkodụhe ke idak Ibet Moses ẹma ẹkeme ndikabade ndi mme anditiene Jesus Christ idahaemi? Ikike eke spirit. Sia Abasi ama okowụt ke imọ imenyịme mme Gentile emi mîkanaha mbobi, an̄wan̄ade spirit esie ọduọk mmọ, Peter ama edi edikụt ke ẹkeme ndiyak mmọ ẹna baptism. Ke ukem ini oro, Peter nte an̄wan̄ade ama edifiọk nte ke Abasi ikoyomke mme Christian ẹdide mme Gentile ẹnịm Ibet Moses man ẹdot ndina baptism. Edieke afo okpokodude uwem ini oro, nte afo ekpekenyịme ndikpụhọde ekikere fo ukem nte Peter?
Ndusụk Owo Ẹma Ẹka Iso Nditiene “Andikpeme”
8. Nso ekikere oro okokpụhọrede ye eke Peter kaban̄a edina mbobi ke ndusụk Christian emi ẹdụn̄de ke Jerusalem ẹkesịn nsọk ẹnọ, ndien ntak-a?
8 Ke ama ọkọkpọn̄ ufọk Cornelius, Peter ama aka Jerusalem. Esop odude do ama okop ete ke mme Gentile oro mînaha mbobi ẹma ‘ẹbọ ikọ Abasi,’ ndien n̄kpọ emi ama afịna ata ediwak mbet ẹdide mme Jew. (Utom 11:1-3) Ke adan̄aemi ẹkenyịmede nte ke mme Gentile ẹkeme ndikabade ndi mme anditiene Jesus, “mmọ emi ẹyịrede mbobi” ẹma ẹyịre ẹte ke ana mme owo emi mîtoho idụt mme Jew ẹnịm Ibet man ẹnyene edinyan̄a. Ke n̄kan̄ eken, ke n̄kann̄kụk oro mme Gentile ẹkewakde ẹkan, kpa ebiet emi mme Christian ẹdide mme Jew mîkawakke, edina mbobi ikenen̄ekede idi mfịna. Ekikere mbiba emi ẹma ẹka iso ke n̄kpọ nte isua 13. (1 Corinth 1:10) Nso udomo ke anaedi emi ekedi ntem ọnọ akpa mme Christian oro—akpan akpan mme Gentile oro ẹkedụn̄de ke n̄kann̄kụk oro mme Jew ẹkedụn̄de!
9. Ntak ekedide akpan n̄kpọ ete ẹbiere eneni aban̄ade edina mbobi?
9 Eneni emi ama edisịm utịt ke 49 E.N. ke ini mme Christian ẹtode Jerusalem ẹkedide Antioch eke Syria, ebiet emi Paul okodude ọkwọrọ ikọ. Mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndikpep nte ke mme Gentile oro ẹkabarede esịt ẹnyene ndina mbobi nte Ibet etemede. Ndien ọkpọsọn̄ eneni ama asiaha ke ufọt mmọ ye Paul ye Barnabas! Ke owo mîkpekebiereke eneni emi, ndusụk Christian, ẹdide mme Jew m̀mê mme Gentile, ikpeketreke-tre ndituak ukot nduọn̄ọ. Ntem, ẹma ẹnam ndutịm Paul ye ibat ibat owo eken ndika Jerusalem n̄keben̄e otu ukara Christian ebiere eneni emi taktak.—Utom 15:1, 2, 24.
Ata Isio Isio Ekikere —Ekem, Edidianakiet!
10. Nso ikedi ndusụk n̄kpọ oro otu ukara ekekerede aban̄a mbemiso anamde ubiere kaban̄a idaha mme Gentile?
10 Ke mbono oro ẹkenịmde, ndusụk owo nte an̄wan̄ade ẹma ẹnyịme ẹte mme Gentile ẹna mbobi, ke adan̄aemi mbon eken ẹkedọhọde mmọ ẹkûna. Edi owo ikadaha ofụri usen oro ineni eneni. Ke mmọ ẹma ẹkeneni ediwak eneni, apostle Peter ye Paul ẹma ẹtịn̄ ẹban̄a mme idiọn̄ọ oro Jehovah akanamde ke otu mbon oro mîkanaha mbobi. Mmọ ẹma ẹnam an̄wan̄a nte ke Abasi ama an̄wan̄a edisana spirit ọduọk mme Gentile oro mîkanaha mbobi. Ke nditịm ntịn̄, mmọ ẹma ẹbụp ẹte, ‘Nte esop Christian nte enende ekeme ndisịn mbon oro Abasi mîsịnke?’ Ekem mbet oro James ama okot itie N̄wed Abasi kiet oro akan̄wamde kpukpru owo ke mbono oro ndifiọk uduak Jehovah ke n̄kpọ emi.—Utom 15:4-17.
11. Ke ndinam ubiere ke se iban̄ade edina mbobi, nso n̄kpọ kiet ke owo mîkabuanke, ndien nso iwụt ke Jehovah ama ọdiọn̄ ubiere oro?
11 Idahaemi kpukpru ntịn̄enyịn okowụhọ ke otu ukara. Ndi mmọ ndidi mme Jew ama anam mmọ ẹsọn̄ọ ẹyịre ẹte mme Gentile ẹna mbobi? Baba-o. Mme anam-akpanikọ iren emi ẹma ẹbiere nditiene N̄wed Abasi ye ndausụn̄ edisana spirit Abasi. Ke ama okokop kpukpru akpan ikọ ntiense emi, otu ukara ama ada esịt kiet enyịme ke ufọn idụhe mme Christian ẹdide mme Gentile ndina mbobi nnyụn̄ ndi ndidu ke idak Ibet Moses. Ke ẹmende ubiere emi ẹketịn̄ ẹnọ nditọete, mmọ ẹma ẹdat esịt, ndien esop ama ọtọn̄ọ ‘nditọt ke ibat ke usen ke usen.’ Mme Christian oro ẹkesụkde ibuot ẹnọ in̄wan̄-in̄wan̄ ndausụn̄ ukara Abasi do, ẹma ẹkụt eti ibọrọ N̄wed Abasi. (Utom 15:19-23, 28, 29; 16:1-5) Kpa ye oro, akpan mbụme kiet ke okosụk osụhọ ndibọrọ.
Nso Kaban̄a Mme Christian Oro Ẹdide Mme Jew?
12. Nso mbụme ke owo mîkọbọrọke?
12 Otu ukara ama owụt in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke ikoyomke mme Christian ẹdide mme Gentile ẹna mbobi. Edi nso kaban̄a mme Christian ẹdide mme Jew? Ubiere oro otu ukara ekesịmde ikotụkke ikpehe mbụme enye emi nnennen nnennen.
13. Ntak akakwan̄ade ndidọhọ ke ama oyom ẹnịm Ibet Moses man ẹnyene edinyan̄a?
13 Ndusụk Christian oro ẹdide mme Jew, oro ‘ẹkenyenede ọkpọsọn̄ ufụp ẹban̄a ibet,’ ẹma ẹka iso ndinịm nditọ mmọ mbobi nnyụn̄ nnịm ndusụk ikpehe Ibet. (Utom 21:20) Mbon en̄wen ẹma ẹnam se ikande oro, idem ẹsọn̄ọde ẹyịre ẹte ke mme Christian ẹdide mme Jew ẹnyene ndinịm Ibet man ẹnyene edinyan̄a. Ke ndinam emi, mmọ ẹma ẹnam ata akamba ndudue. Ke uwụtn̄kpọ, Christian akpasasan̄a didie awa uwa unam kaban̄a edifen mme idiọkn̄kpọ? Uwa Christ ama etre mme utọ uwa oro. Nso kaban̄a Ibet oro mîkoyomke mme Jew ẹnyene n̄kpet n̄kpet ebuana ye mme Gentile? Ekpekedi ata ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ ifịk ifịk mme ọkwọrọ eti mbụk ẹdide mme Christian nditiene mme ukpan emi nnyụn̄ n̄ka iso nnam utom emi ẹkedọn̄de mmọ ẹte ẹkpep mme Gentile kpukpru se Jesus eketemede. (Matthew 28:19, 20; Utom 1:8; 10:28) * Uyarade ndomokiet idụhe ndiwụt ke ẹma ẹnam n̄kpọ emi an̄wan̄a ke mbono oro otu ukara ekenyenede. Kpa ye oro, esop ikananake un̄wam ke n̄kpọ emi.
14. Nso ndausụn̄ aban̄ade Ibet ke mme leta Paul eke odudu spirit ẹkenọ?
14 Ẹma ẹnọ ndausụn̄, edi ikedịghe ke leta oro otu ukara ekewetde, edi ekebe ke mme leta efen efen eke odudu spirit oro mme apostle ẹkewetde. Ke uwụtn̄kpọ, apostle Paul ama ọnọ okopodudu etop ẹsọk mme Jew ye mme Gentile oro ẹkedụn̄de ke Rome. Ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mmọ, enye ama anam an̄wan̄a ete ke ata Jew “edi enye emi edide Jew ke esịt-esịt; ata mbobi onyụn̄ edi n̄kpọ ọwọn̄esịt, odu ke spirit.” (Rome 2:28, 29) Ke leta oro, Paul ama ọnọ uwụtn̄kpọ ndiwụt nte ke mme Christian ikodụhe aba ke idak Ibet. Enye ama owụt ke n̄wan ikemeke ndidọ ebe iba inikiet. Edi, edieke ebe esie akpade, enye enyene ifụre ndifiak ndọ ndọ. Ekem Paul ama abuan uwụtn̄kpọ emi, owụtde nte ke mme Christian oro ẹyetde aran ikemeke ndidu ke idak Ibet Moses nnyụn̄ ndu ke idak Christ ke ukem ini oro. Mmọ ẹkenyene ‘ndikpan̄a n̄wọrọ ke idak ibet’ man mmọ ẹkeme ndidi ndidiana ye Christ.—Rome 7:1-5.
Akpan N̄kpọ Ikọsọpke In̄wan̄a Mmọ
15, 16. Ntak emi mme akpan n̄kpọ Ibet mîkan̄wan̄ake ndusụk mme Christian ẹdide mme Jew, ndien emi owụt nso aban̄a ufọn edika iso ndu ke edidemede ke n̄kan̄ eke spirit?
15 Eyịghe ndomokiet ikodụhe iban̄a se Paul eketịn̄de mi aban̄a Ibet. Ntak, ndien, akpan n̄kpọ emi mîkan̄wan̄ake ndusụk mme Christian ẹdide mme Jew? N̄kpọ kiet edi-o, mmọ ikenyeneke ikike eke spirit. Ke uwụtn̄kpọ, mmọ ẹma ẹsisịn ndidia ọkpọsọn̄ udia eke spirit. (Mme Hebrew 5:11-14) Mmọ n̄ko ikesidụkke mme mbono esop Christian kpukpru ini. (Mme Hebrew 10:23-25) Ekeme ndidi ntak efen oro akpan n̄kpọ emi mîkan̄wan̄ake ndusụk owo ekenyene n̄kpọ ndinam ye nte Ibet ke idemesie eketiede. Ibet ọkọkọn̄ọ ke mme n̄kpọ oro ẹkekemede ndikụt nnyụn̄ ntụk, utọ nte temple ye itie oku. Ama edi mmemmem n̄kpọ ọnọ owo oro mînyeneke eti idaha eke spirit ndinyịme Ibet n̄kan ndinyịme mme ntotụn̄ọ edumbet Ido Ukpono Christ, emi ẹkekọn̄ọde ke mme n̄kpọ oro owo mîkwe.—2 Corinth 4:18.
16 Ke leta oro enye ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Galatia, Paul ama owụt ntak efen oro akanamde ndusụk inua-okot Christian ẹnyene ọkpọsọn̄ udọn̄ ndinịm Ibet. Enye ama anam an̄wan̄a ete ke mme owo emi ẹkeyom ẹnọ mmimọ ukpono, nte mme andibuana ke ọwọrọetop ido ukpono. Utu ke ndidi isio ke obio, mmọ ẹma ẹnyịme ndinam se ededi oro ẹkeyomde mmọ ẹnam man ẹdụk otu. Mmọ ẹkeyom uma owo utu ke uma Abasi.—Galatia 6:12.
17. Ini ewe ke nnennen ekikere aban̄ade edinịm Ibet ekedi edinen̄ede an̄wan̄a?
17 Mme Christian oro ẹkenyenede ikike ẹkenyụn̄ ẹtịmde ẹdụn̄ọde mme uwetn̄kpọ eke odudu spirit eke Paul ye eke mbon eken ẹma ẹdisịm nnennen ubiere kaban̄a Ibet. Nte ededi, ekedi ke isua 70 E.N. ke kpukpru mme Christian ẹdide mme Jew ẹkedi ẹdinyene nnennen ekikere ẹban̄a Ibet Moses. Oro ekedi ke ini Abasi akayakde ẹsobo Jerusalem, temple esie, ye mme n̄wetnnịm n̄kpọ ẹban̄ade itie oku esie. Emi ama anam edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ owo ekededi ndinịm kpukpru ikpehe Ibet.
Ndikpep N̄kpọ nto Emi Mfịn
18, 19. (a) Nso edu ke ana nnyịn inyene ndien mme edu ewe ke ana nnyịn ifep man ika iso isọn̄ idem ke n̄kan̄ eke spirit? (b) Nso ke uwụtn̄kpọ Paul ekpep nnyịn aban̄a editiene ndausụn̄ oro nditọete oro ẹkamade utom ẹnọde? (Se ekebe ke page 24.)
18 Ke ima ikekere iban̄a mme n̄kpọntịbe eset emi, eyedi afo ke ekere ete: ‘Edieke n̄kpokodude uwem ini oro, n̄kpakanam n̄kpọ didie nte ẹkeyararede uduak Abasi sụn̄sụn̄? Nte n̄kpọkọsọn̄ọ nyịre ke Ibet? Mîdịghe ndi n̄kpekenyene ime mbet ẹnam Ibet enen̄ede an̄wan̄a? Ndien ke ini nnyenede nnennen ifiọk mban̄a Ibet, ndi n̄kpekenyịme emi ke ofụri esịt?’
19 Edi akpanikọ, nnyịn ikemeke nditịm mfiọk nte nnyịn ikpakanamde n̄kpọ edieke ikpokodude uwem ini oro. Edi nnyịn imekeme ndibụp idem nnyịn: ‘Nsinam n̄kpọ didie mban̄a mme un̄wana ifiọk Bible oro ẹnọde mfịn? (Matthew 24:45) Ke ini ẹnọde ndausụn̄ N̄wed Abasi, ndi mmesidomo ndida enye nsịn ke edinam, idịghe ndinịm mme ikọ ibet kpọt edi nditiene mme edumbet esie? (1 Corinth 14:20) Ndi mmesitie ke ime mbet Jehovah ke ini etiede nte ibọrọ mbụme ebịghi ndidi?’ Edi akpan n̄kpọ nnyịn ndidia udia eke spirit oro odude mfịn mfọn mfọn, “mbak nnyịn idifiọrọ ikpọn̄ usụn̄.” (Mme Hebrew 2:1, NW) Ẹyak nnyịn itịm inọ n̄kpan̄utọn̄, ke ini Jehovah ọnọde ndausụn̄ ebe ke Ikọ esie, spirit esie, ye esop esie eke isọn̄. Ke inamde ntem, Jehovah ayada anana-utịt uwem oro enyenede inem onyụn̄ ọnọde uyụhọ ọdiọn̄ nnyịn.
[Ikọ idakisọn̄]
^ ikp. 13 Ke ini Peter akakade Antioch eke Syria, enye ama enyene inem inem ebuana ye mme andinịm ke akpanikọ ẹdide mme Gentile. Nte ededi, ke ini mme Christian ẹdide mme Jew ẹketode Jerusalem ẹdi, Peter ama ‘odụri idem afiak adian̄ade ye mme Gentile, koro enye ekefehede mme ana-mbobi.’ Nnyịn imekeme ndikere nte anade edi esịt ama ọdiọk mme Gentile oro ẹkekabarede esịt mi, ke ini apostle oro mmọ ẹkekponode ekesịnde ndidia udia ye mmọ.—Galatia 2:11-13.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Ke nso usụn̄ ke Ibet Moses eketie nte ‘andikpeme oro adade nnyịn ọsọk Christ’?
• Didie ke afo akpanam an̄wan̄a nte Peter ye “mmọ emi ẹyịrede mbobi” ẹkenamde n̄kpọ ẹban̄a ukpụhọde ke ifiọk akpanikọ?
• Nso ke afo ekpep aban̄a usụn̄ nte Jehovah ayararede akpanikọ mfịn?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ekebe/Ndise ke page 24]
Paul Ada Nsụhọdeidem Ọyọ Idomo
Ke ama akanam isan̄ isụn̄utom ama, Paul ama edi edibehe ke Jerusalem ke 56 E.N. Idomo ke akana ebet enye do. Etop ama edisịm esop oro okodude do nte ke enye ke ekekpep ete ke ẹma ẹkpọnọde Ibet ẹnịm n̄kan̄ kiet. Mbiowo ẹma ẹkop ndịk ke mme Christian ẹdide mme Jew oro ẹkabarede esịt obufa mi ẹyetuak ukot ẹduọn̄ọ ke se Paul eketịn̄de emi an̄wan̄wa aban̄a Ibet ye nte ke mbufa owo emi ẹkeme ndisịm ubiere nte ke mme Christian iwụtke ukpono inọ ndutịm Jehovah. Ke esop oro, Christian inan̄ ẹdide mme Jew ẹma ẹdu oro ẹkekan̄ade akan̄a, iso-ọfọn akan̄a ndidi Nazirite. Mmọ ẹkenyene ndika temple n̄kokụre se akan̄a oro okoyomde oto mmọ.
Mbiowo oro ẹma ẹdọhọ Paul asan̄a ye iren inan̄ emi onyụn̄ ọnọ okụk ke ibuot mmọ. Paul ama ewewet ke nsụhọde n̄kaha leta iba eke odudu spirit ndiwụt ke iyomke ẹnịm Ibet man ẹnyene edinyan̄a. Nte ededi, enye ama ekere aban̄a ubieresịt mbon en̄wen. Enye ama ebebem iso ewet ọnọ mmọ ete: “Ye mmọ emi ẹsịnede ke idak ibet, mmakabade ntie nte owo eke odude ke idak ibet . . . man ndụri mmọ oro mînyeneke ibet nda.” (1 Corinth 9:20-23) Ke adan̄aemi akanam mîfụmike mme akpan edumbet N̄wed Abasi ke ebiet emi mmọ ẹkebuanade, Paul ama ekere ke ọfọn imọ ndinam se mbiowo oro ẹkedọhọde imọ inam. (Utom 21:15-26) Idiọk ikodụhe enye ndinam oro. Ndutịm akan̄a ikatuahake ye N̄wed Abasi, ndien ẹkesida temple oro ẹnam edisana utuakibuot, idịghe ukpono ndem. Sia mîkoyomke mme owo ẹtuak ukot ẹduọn̄ọ, do Paul ama anam se ẹkedọhọde enye anam. (1 Corinth 8:13) Nte eyịghe mîdụhe, emi ama oyom Paul enen̄ede osụhọde idem, kpa edu emi anamde nnyịn itịm ima enye.
[Ndise ke page 22, 23]
Nsio nsio ekikere ẹban̄ade Ibet Moses ẹma ẹka iso ẹdu ke otu mme Christian ke ediwak isua