Nso Itịbe inọ Mme Edumbet eke Spirit?

“Iren ye iban 30 ẹdụk ikpehe edinam [Catholic] eke mbubịteyo man ẹbọ item mbemiso ẹdọde ndọ. Ke otu owo 30 oro ẹdụkde edinam emi, owo 3 kpọt ẹdọhọ ke mmimọ imenyene mbuọtidem.”—La Croix, n̄wedmbụk n̄kpọntịbe Catholic eke usem French.

MME edumbet ido ukpono ẹdu ke idiọk idaha. Newsweek eke ofụri ererimbot, nsiondi eke July 12, 1999, ama obụp mbụme emi ke ikpaedem esie: “Ndi Abasi Akpa?” Magazine oro ama ọbọrọ ete ke enen̄ede etie nte enye akpa ke n̄kan̄ edem usoputịn Europe. Ke etịn̄de aban̄a mbono akwa esop Ufọkabasi Catholic oro ẹkenịmde ke Rome ke October isua oro, n̄wedmbụk n̄kpọntịbe France oro Le Monde ọkọdọhọ ete: “Enen̄ede ọsọn̄ Ufọkabasi idem akan nte akanam edide ndisuan etop esie ke ebiet oro ‘mme owo mîmaha aba’ etop emi. . . . Ke Italy, Ido Ukpono Catholic ikpepke ukem ukpepn̄kpọ aba. . . . Ke Germany, eneni aban̄ade mme itie unọ item usion̄o idịbi ke esịn akamba ubahade ke ufọt pope ye ukara mbio obio oro mîben̄eke idem aba ndiyọ mme ukpan ukpan ewụhọ. Ndusụk mme anam ndụn̄ọde ẹdọhọ ke [mbon Netherlands] ẹwọn̄ọ ẹkpọn̄ Ido Ukpono Christ ke ntak uko uko idaha mmọ ke n̄kpọ aban̄ade ido uwem ye edida mbọm ntre uwem mme owo oro ẹdọn̄ọde tutu inyeneke idotenyịn edidu uwem.”

Emi enen̄ede edi ukem ke mme ebiet efen. Ke 1999, George Carey, Akwa Bishop Canterbury ama ọtọt nte ke Ufọkabasi England “ididụhe aba etisịm emana en̄wen.” Ke ibuotikọ oro “Utịt Ido Ukpono Christ ke Europe,” n̄wedmbụk n̄kpọntịbe France oro Le Figaro ọkọdọhọ ete: “Emi edi ukem ke kpukpru ebiet. . . . Mme owo ke ẹnen̄ede ẹnyene eyịghe ẹban̄a mme idaha ido uwem ye mme ukpepn̄kpọ ufọkabasi.”

Ibat Mme Aka Ido Ukpono Osụhọde

Ke Europe, ibat mme aka ufọkabasi enen̄ede osụhọde. Se isụhọrede ikan mbahade 10 eke ikie ke otu mbon Catholic ke France ẹsidụk Mass kpukpru Sunday, ke adan̄aemi sụk mbahade 3 esịm 4 eke ikie ke otu mbon  Catholic ke Paris ẹsikade ufọkabasi kpukpru ini. Ẹkụt ke ibat emi edi ukem mîdịghe akam osụhọde akan emi ke United Kingdom, Germany, ye mme idụt Scandinavia.

Unana edikụt mme owo mmek oku edi n̄kpọ oro enen̄erede afịna mme adaiso ido ukpono. Ke se isụhọrede ikan isua ikie, ibat mme oku ke France enen̄ede osụhọde, to ke oku 14 oro ẹkesisede ẹban̄a mbio obio 10,000 edisịm oku 1 esede aban̄a mbio obio 10,000 mfịn. Ke ofụri Europe, isua emana mme oku ke ọdọk ke ẹbaharede ukem ukem, ndien mme oku iwakke aba idem ke mme utọ idụt nte Ireland ye Belgium. Ke ukem ini oro, ibat nditọwọn̄ oro ẹsịnde enyịn̄ ndibọ ukpep Catechism osụhọde, enen̄erede edemede eyịghe aban̄a ukeme Ufọkabasi Catholic ndinyene mbufa owo.

Ke se iban̄ade ido ukpono, etie nte edinyene mbuọtidem edidi n̄kpọ eset. Sụk mbahade 6 eke ikie ke otu mbon France ẹnịm ke “ẹkeme ndikụt akpanikọ ke ido ukpono kiet kpọt,” ke ẹmende ẹdomo ye mbahade 15 eke ikie oro ẹkenịmde emi ke 1981 ye mbahade 50 eke ikie oro ẹkenịmde emi ke 1952. Unana udọn̄ ke ido ukpono ke atara asuana. Ibat mbon oro ẹdọhọde ke mmimọ ikaha ufọkabasi ndomokiet ọmọdọk to ke mbahade 26 eke ikie ke 1980 sịm mbahade 42 eke ikie ke 2000.—Les valeurs des Français—Évolutions de 1980 à 2000 (Mme Edumbet Mbon France—Ọtọn̄ọde ke 1980 esịm 2000).

Akamba Ukpụhọde ke Mme Edumbet Ido Uwem

Idaha ido uwem odu ke idiọk idaha n̄ko. Nte ẹketịn̄de ke mbemiso, ediwak mme aka ufọkabasi imaha ndinyịme mme edumbet ido uwem oro ufọkabasi mmọ enịmde. Mmọ inyịmeke ekikere oro nte ke mme adaiso ido ukpono ẹnyene unen ndinịm mme edumbet ido uwem. Idem mme owo oro ẹsitorode pope ẹban̄a idaha esie kaban̄a mme unen owo, ẹsisịn nditiene ndausụn̄ esie ke ini mme ikọ esie ẹtụkde ọkpọkpọ uwem mmọ. Ke uwụtn̄kpọ, ẹnen̄ede ẹfụmi idaha esie kaban̄a ibọk ukpan uyomo idịbi, idem ke otu ediwak mme ọdọ ndọ ẹdide mbon Catholic.

Edu emi otụk mme aka ufọkabasi ye mbon oro mîkaha ukem ukem, ke kpukpru idaha ke n̄kaowo. Ẹmenyịme mme edinam oro N̄wed Abasi enen̄erede obiom ikpe. Ke isua 20 ko ke edem, mbahade 45 eke ikie ke otu mbon France ikesinyịmeke idan̄ ukem uduot. Mfịn, mbahade 80 eke ikie ẹnyịme edinam emi. Okposụkedi ata ediwak owo ẹmade ẹnam akpanikọ ke ndọ, sụk mbahade 36 eke ikie ẹbiom idan̄ oro ọwọrọde ọkpọn̄ ndọ ikpe nte se mîdotke.—Rome 1:26, 27; 1 Corinth 6:9, 10; Mme Hebrew 13:4.

Mbuaha Ido Ukpono

Ke N̄kan̄ Edem Usoputịn, ọkpọkpọ ido ukpono, emi owo enyenede unen ndimek se enye enịmde ke akpanikọ, ke atara asuana. Ẹnyịme ndusụk ukpepn̄kpọ ido ukpono, ke adan̄aemi ẹfụmide ndusụk. Ndusụk ẹkot idemmọ Christian ke adan̄aemi ẹnịmde edifiak mmana ke akpanikọ, ndien mbon eken imen̄eke nditiene nsio nsio edinịm ke akpanikọ ido ukpono ke ukem ini. (Ecclesiastes 9:5, 10; Ezekiel 18:4, 20; Matthew 7:21; Ephesus 4:5, 6) N̄wed oro Les valeurs des Français ama owụt in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke ediwak mme aka ufọkabasi mfịn ẹwaha ofụri ofụri ẹkpọn̄ usụn̄ oro ufọkabasi mmọ asan̄ade.

Nte ededi, ọkpọkpọ ido ukpono enen̄ede edi n̄kpọndịk. Jean Delumeau, ewetmbụk ido ukpono ye andibuana ke Institut de France, enịm ke akpanikọ ete ke owo ikemeke ndinam ido ukpono esie ye unana un̄wam ndutịm ekededi oro ama okododu. “Edinịm ke akpanikọ ikemeke ndika iso edieke enye mînyeneke orụn̄ ke akpan ido ukpono.” Ana mme edinam ido ukpono owo ẹdu ke n̄kemuyo ye nti edumbet eke spirit. M̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt utọ n̄kemuyo oro ke n̄kaowo oro okpụhọrede mi?

Ke ofụri ofụri, Bible eti nnyịn nte ke edi Abasi enịm nti edumbet ido uwem, okposụkedi enye esinọde mme owo ifụre ndimek nditiene mmọ m̀mê nditre nditiene. Ediwak miliọn owo ke ofụri ererimbot ẹfiọk ẹte ke n̄wed oro ẹmade ke anyan ini mi enen̄ede enyene ufọn mfịn ye nte ke enye edi ‘utuenikan̄ ukot ye un̄wana usụn̄ mmimọ.’ (Psalm 119:105) Mmọ ẹkesan̄a didie ẹdisịm utọ ubiere oro? Ẹyeneme ẹban̄a emi ke ibuotikọ oro etienede.