M̀mọ̀n̄ ke Ẹkeme Ndikụt Ata Ndọn̄esịt?
M̀mọ̀n̄ ke Ẹkeme Ndikụt Ata Ndọn̄esịt?
‘Abasi ye Ete Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ . . . ọdọn̄ nnyịn esịt ke kpukpru ukụt nnyịn.’—2 CORINTH 1:3, 4.
1. Mme idaha ewe ẹkeme ndinam mme owo ẹnen̄ede ẹyom ndọn̄esịt?
UDỌN̄Ọ emi akamade ọkpọsọn̄ mmemidem ekeme ndinam owo ekere ke uwem imọ odu ke nditaha. Unyekisọn̄, oyobio, ye akan̄ ẹnam mme owo ẹdu ke unana. Ekọn̄ ekeme ndisụn̄ọ ke n̄kpa mbonubon, ekeme ndibiat ufọk, mîdịghe ekeme ndinyịk mme enyeneufọk ndikpọn̄ inyene mmọ. Ukwan̄ikpe ekeme ndinam mme owo ẹkere ke ebiet ndomokiet idụhe oro mmimọ ikemede ndika n̄koyom un̄wam. Mbon emi mme utọ afanikọn̄ oro ẹsịmde ẹnen̄ede ẹyom ndọn̄esịt. M̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt enye?
2. Ntak emi ndọn̄esịt oro Jehovah ọnọde edide n̄wọrọnda?
2 Ndusụk owo ye esop ẹsidomo ndinọ ndọn̄esịt. Ẹsiwụt esịtekọm ẹban̄a ndinem ikọ oro ẹtịn̄de. Mme ata ata n̄kpọ un̄wam ẹn̄wam ndiyụhọ mme udọn̄ ibio ini. Edi Jehovah kpọt, kpa ata Abasi, ekeme ndisio kpukpru afanikọn̄ mfep nnyụn̄ nnọ orụk un̄wam oro ẹyomde mbak mme utọ afanikọn̄ oro ẹdidede ẹfiak ẹtịbe. Bible etịn̄ aban̄a enye ete: “Itoro enyene Abasi ye Ete Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ, Ete mbọm ye Abasi kpukpru ndọn̄esịt: emi ọdọn̄de nnyịn esịt ke kpukpru ukụt nnyịn, man nnyịn ikpekeme ndida ndọn̄esịt eke Abasi ọnọde nnyịn ndọn̄ mmọ emi ẹdude ke ukụt ekededi esịt.” (2 Corinth 1:3, 4) Didie ke Jehovah ọdọn̄ nnyịn esịt?
Ndifiọk nte Mme Mfịna Ẹketọn̄ọde
3. Didie ke ndọn̄esịt oro Abasi ọnọde anam ẹfiọk nte mme mfịna ubonowo ẹketọn̄ọde?
3 Ofụri ekpụk ubonowo ama ada unana mfọnmma amana nte utịp idiọkn̄kpọ Adam, ndien oro ama ada ekesịm ekese mfịna oro ke akpatre ẹsụn̄ọde ke n̄kpa. (Rome 5:12) Idaha oro ọdọdiọn̄ ọdiọk sia Satan kpa Devil edide “Ọbọn̄ ererimbot emi.” (John 12:31; 1 John 5:19) Jehovah ama anam n̄kpọ aban̄a idaha unana inemesịt oro ubonowo osobode. Enye ama ọnọ ikpọn̄-ikpọn̄ edibon Eyen esie nte ufak man ọnọ edinyan̄a, ndien Enye ama asian nnyịn ete ke imekeme ndibọhọ mme utịp idiọkn̄kpọ Adam edieke nnyịn ibuọtde idem ye Eyen imọ. (John 3:16; 1 John 4:10) Abasi ama ebem iso etịn̄ n̄ko ete ke Jesus Christ, emi ẹkenọde ofụri odudu ke heaven ye ke isọn̄, oyosobo Satan ye ofụri idiọk editịm n̄kpọ esie efep.—Matthew 28:18; 1 John 3:8; Ediyarade 6:2; 20:10.
4. (a) Nso ke Jehovah ọnọ man ọsọn̄ọ mbuọtidem nnyịn ke mme un̄wọn̄ọ esie ẹban̄ade ubọhọ? (b) Didie ke Jehovah an̄wam nnyịn ndifiọk ini oro ubọhọ emi edidide?
4 Man ọsọn̄ọ mbuọtidem nnyịn ke mme un̄wọn̄ọ esie, Abasi ama ọnọ akpakịp uyarade nte ke se ededi oro imọ ibemde iso itịn̄ oyosu. (Joshua 23:14) Enye ama ewet ke Bible aban̄a se enye akanamde man anyan̄a mme asan̄autom esie osio ke mme idaha oro owo mîkemeke ndinam n̄kpọ mban̄a. (Exodus 14:4-31; 2 Ndidem 18:13–19:37) Ndien ebede ke Jesus Christ, Jehovah ama owụt nte ke uduak imọ esịne ndinam “kpukpru orụk mmemidem ẹkụre” mme owo, idem inamde mme akpan̄kpa ẹset. (Matthew 9:35; 11:3-6) Ini ewe ke kpukpru emi ẹdida itie? Ke ọnọde ibọrọ, Bible etịn̄ aban̄a ukperedem ini eke akani editịm n̄kpọ emi, oro ebemde obufa enyọn̄ ye obufa isọn̄ iso. Ikọ Jesus enen̄ede ekem ye ini oro nnyịn idude uwem mi.—Matthew 24:3-14; 2 Timothy 3:1-5.
Ndọn̄esịt Emi Ẹnọde Mbon Oro Ẹkopde Mfụhọ
5. Ke ini ọkọnọde Israel eset ndọn̄esịt, nso ke Jehovah okodụri ntịn̄enyịn mmọ owụt?
5 Ebede ke usụn̄ oro Jehovah akanamde n̄kpọ ye Israel eset, nnyịn imekpep nte enye ọkọdọn̄de mmọ esịt ke mme ini mfụhọ. Enye ama eti mmọ aban̄a orụk Abasi oro imọ idide. Emi ama ọsọn̄ọ mbuọtidem mmọ ke mme un̄wọn̄ọ esie. Jehovah ama anam mme prọfet esie ẹwụt in̄wan̄-in̄wan̄ ukpụhọde oro odude ke ufọt esie nte Abasi akpanikọ emi odude uwem ye ndisọi n̄kpọ, oro mîkemeke ndin̄wam idemmọ m̀mê mme andituak ibuot nnọ mmọ. (Isaiah 41:10; 46:1; Jeremiah 10:2-15) Ke ini ọdọhọde Isaiah ete, “Mbufo ẹdọn̄ ikọt mi esịt, ẹdọn̄ ikọt mi esịt,” Jehovah ama anam prọfet esie ọnọ mme uwụtn̄kpọ onyụn̄ etịn̄ aban̄a mme utom edibotn̄kpọ Esie man ọsọn̄ọ owụt ubom Jehovah nte ata Abasi kierakiet.—Isaiah 40:1-31.
6. Nso idiọn̄ọ ke Jehovah ọkọnọ ke ndusụk ini kaban̄a ini emi ẹdinyenede edinyan̄a?
6 Ke ndusụk idaha, Jehovah ama ọnọ ndọn̄esịt ebe ke ndinịm ini emi edinyan̄ade ikọt esie, edide n̄kpet n̄kpet m̀mê nsannsan. Nte edinyan̄a nsio ke Egypt akasan̄ade ekpere, enye ọkọdọhọ nditọ Israel oro ẹkefịkde ete: “Nyada ufen kiet efen kan̄a nnọ Pharaoh ye Egypt; emi ama ebe, enye ayayak mbufo ẹdan̄a ke ọtọ emi.” (Exodus 11:1) Ke ini idụt ita ẹkedianade kiet ẹda ekọn̄ ẹdụk Judah ke eyo Edidem Jehoshaphat, Jehovah ọkọdọhọ mmọ ete ke imọ iyanam n̄kpọ ke ibuot mmọ “n̄kpọn̄.” (2 Chronicles 20:1-4, 14-17) Ke n̄kan̄ eken, Isaiah ama ewet aban̄a edinyan̄a mmọ nsio ke Babylon ke ekperede ndidi isua 200 ke mbemiso, ndien ẹma ẹnọ ọyọhọ ntọt efen ebe ke Jeremiah ke se ikperede ndisịm isua ikie mbemiso edinyan̄a oro akadade itie. Mme ntịn̄nnịm ikọ oro ẹkekama nsịnudọn̄ didie ntem ẹnọ mme asan̄autom Abasi ke ini edinyan̄a akasan̄ade ekpere!—Isaiah 44:26–45:3; Jeremiah 25:11-14.
7. Nso ikesiwak ndisịne ke mme un̄wọn̄ọ ẹban̄ade edinyan̄a, ndien didie ke emi okotụk mme anam-akpanikọ ke Israel?
7 Odot ẹtịm ẹfiọk nte ke mme un̄wọn̄ọ oro ẹkedade ndọn̄esịt ẹsọk ikọt Abasi ẹma ẹsiwak ndisịne ntọt ẹban̄ade Messiah. (Isaiah 53:1-12) Ke ofụri emana, emi ama ọnọ mme anam-akpanikọ idotenyịn nte mmọ ẹkesobode ata ediwak idomo. Ke Luke 2:25, nnyịn ikot ite: “Sese, owo kiet odu ke Jerusalem, emi ekerede Simeon; owo emi edi edinen owo emi eten̄ede Abasi, onyụn̄ etiede ebet ndọn̄esịt Israel [emi ke akpanikọ, edide Messiah]: ndien Edisana Spirit odoro enye ke idem.” Simeon ama ọfiọk idotenyịn oro ẹwetde ke N̄wed Abasi ẹban̄a Messiah, ndien ndibet edisu oro ama otụk uwem esie. Enye ikọfiọkke nte kpukpru mmọ ẹdisude, ndien enye ke idemesie ikodụhe uwem ikụt edinyan̄a oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a nte akabarede edi ata idem n̄kpọ, edi enye ama adat esịt ke ini enye ọkọdiọn̄ọde Enye emi Abasi ‘edidade ọnọ edinyan̄a.’—Luke 2:30.
Ndọn̄esịt Oro Ẹnọde ebe ke Christ
8. Didie ke ẹmen un̄wam oro Jesus ọkọnọde ẹdomo ye se ediwak owo ẹkekerede ke mmimọ imoyom?
8 Nte Jesus Christ akanamde utom ukwọrọikọ esie ke isọn̄, idịghe kpukpru ini ke enye ọkọnọ un̄wam oro mme owo ẹkekerede ke mmimọ imoyom. Ndusụk mmọ ẹma ẹyom Messiah oro edinyan̄ade mmimọ osio ke ufịk mbon Rome. Edi Jesus ikesịnke udọn̄ inọ edikpụhọ ukara; enye ọkọdọhọ mmọ “ẹnọ Caesar . . . n̄kpọ eke enyenede Caesar.” (Matthew 22:21) Uduak Abasi ama abuana se ikande edinyan̄a ndusụk owo nsio ke ufịk otode ndusụk ukara ukaraidem. Mme owo ẹkeyom ndinam Jesus edi edidem, edi enye ọkọdọhọ ke imọ ‘iyọnọ uwem Imọ ndifak ediwak owo.’ (Matthew 20:28; John 6:15) Ini ikekemke kan̄a enye ndida ubọn̄, ndien Jehovah ekenyene ndinọ enye odudu ndikara, idịghe otu mbon ntịme.
9. (a) Nso ikedi etop ndọn̄esịt oro Jesus akatan̄ade? (b) Didie ke Jesus okowụt nte etop oro edide akpan n̄kpọ ọnọ mme idaha oro mme owo ẹkesobode ọkpọkpọ? (c) Nso ke utom ukwọrọikọ Jesus ekesịn itiat idakisọn̄ ọnọ?
9 “Eti mbụk Ubọn̄ Abasi” ama esịne ndọn̄esịt oro Jesus ọkọnọde. Emi ekedi etop oro Jesus akatan̄ade ke ebiet ekededi emi enye akakade. (Luke 4:43) Enye ama ọsọn̄ọ owụt nte etop oro edide akpan n̄kpọ ọnọ mme mfịna oro mme owo ẹsobode kpukpru usen ebe ke ndiwụt se imọ nte Messiah Andikara idinamde inọ ubonowo. Enye ama ọnọ mme owo oro ẹkebọde ndutụhọ obufa ntak ndidu uwem ebe ke ndinam nnan okụt usụn̄ nnyụn̄ nnam imụm etịn̄ ikọ (Matthew 12:22; Mark 10:51, 52), ndinam mbụn̄ọ asan̄a isan̄ (Mark 2:3-12), ndinam idiọk udọn̄ọ okụre ekemmọ nditọ Israel (Luke 5:12, 13), ndinyụn̄ nnam mmọ ẹbọhọ mme idiọk udọn̄ọ eken. (Mark 5:25-29) Enye ama ada akwa nsụkesịt ọsọk mbonubon oro ẹkefụhọde ebe ke ndinam nditọ mmọ ẹset ke n̄kpa. (Luke 7:11-15; 8:49-56) Enye ama owụt ukeme esie nditre akama-ndịk oyobio nnyụn̄ nyụhọ udọn̄ akwa otuowo ke ndinọ mmọ udia. (Mark 4:37-41; 8:2-9) Akan oro, Jesus ama ekpep mmọ mme edumbet udu uwem oro ẹkemede ndin̄wam mmọ ndikan mme mfịna oro ẹdude uforo uforo, emi ẹdinyụn̄ ẹnamde mme owo ẹnyene idotenyịn kaban̄a edinen itie ukara Messiah. Ntem nte Jesus akanamde utom ukwọrọikọ esie, enye ikọdọn̄ke esịt mbon oro ẹkedade mbuọtidem ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ enye kpọt, edi n̄ko ama esịn itiat idakisọn̄ ọnọ mme owo ndibọ nsịnudọn̄ ke ediwak tọsịn isua oro ẹdidide.
10. Nso ke uwa Jesus anam ẹkeme ndinyene?
10 Ke se ibede isua 60 ke Jesus ama akawa uwem esie eke owo ẹnyụn̄ ẹnam enye eset okodụk uwem eke heaven, ẹma ẹnọ apostle John odudu spirit ndiwet ete: “N̄kpri nditọ mi, mmewet n̄kpọ emi nnọ mbufo, man mbufo ẹkûnam idiọk-n̄kpọ. Ndien edieke owo anamde idiọk-n̄kpọ, nnyịn imenyene Ekpe-emem ke ufọt nnyịn ye Ete, kpa Jesus Christ, emi edide edinen; enye onyụn̄ edi usio-isop mme idiọk-n̄kpọ nnyịn, inyụn̄ idịghe eke nnyịn ikpọn̄, edi eke ofụri ererimbot nde.” (1 John 2:1, 2) Ẹnen̄ede ẹdọn̄ nnyịn esịt ke ntak mme ufọn ẹtode mfọnmma uwa Jesus. Nnyịn imọfiọk ite ke nnyịn imekeme ndinyene edifen mme idiọkn̄kpọ, eti ubieresịt, eti itie ebuana ye Abasi, ye idotenyịn nsinsi uwem.—John 14:6; Rome 6:23; Mme Hebrew 9:24-28; 1 Peter 3:21.
Edisana Spirit nte Ọnọ-Ndọn̄esịt
11. Nso ndutịm en̄wen kaban̄a ndọn̄esịt ke Jesus ọkọn̄wọn̄ọ mbemiso enye akpade?
11 Ke adan̄aemi okodude ye mme apostle esie ke akpatre mbubịteyo mbemiso n̄kpa uwa esie, Jesus ama etịn̄ aban̄a ndutịm efen oro Ete esie eke heaven akanamde man ọdọn̄ mmọ esịt. Jesus ọkọdọhọ ete: “Nyonyụn̄ mben̄e Ete, ndien Enye ọyọnọ mbufo Ibetedem efen [ọnọ-ndọn̄esịt; Greek, pa·raʹkle·tos] man Enye edidu ye mbufo ke nsinsi; kpa Spirit akpanikọ.” Jesus ama ọsọn̄ọ etịn̄ ọnọ mmọ ete: “Ibetedem, kpa Edisana Spirit, . . . eyekpep mbufo kpukpru n̄kpọ, onyụn̄ anam mbufo ẹti kpukpru se Ami n̄ketịn̄de nnọ mbufo.” (John 14:16, 17, 26) Didie ke edisana spirit ekenen̄ede ọdọn̄ mmọ esịt?
12. Didie ke udeme oro edisana spirit enyenede nte un̄wam oro anamde mme mbet Jesus ẹti n̄kpọ an̄wam ke ndida ndọn̄esịt nsọk ediwak owo?
12 Mme apostle ẹma ẹbọ ntatara ukpep ẹto Jesus. Ke akpanikọ mmọ idifreke ukpep oro, edi nte mmọ ẹyenen̄ede ẹti se enye eketịn̄de? Ndi ẹyefre mme akpan item ke ntak anana-mfọnmma ukeme uti n̄kpọ mmọ? Jesus ama ọsọn̄ọ etịn̄ ọnọ mmọ nte ke edisana spirit ‘ayanam mmọ ẹti kpukpru se Imọ iketịn̄de inọ mmọ.’ Ntem, n̄kpọ nte isua itiaita ke Jesus ama akakpa, Matthew ama ewet akpa Gospel, emi enye ekewetde inem inem Ukwọrọikọ Jesus Oro ke Obot, ediwak n̄ke esie ẹban̄ade Obio Ubọn̄, ye ọyọhọ nneme aban̄ade idiọn̄ọ edidu esie. Ke se iwakde ibe isua 50 ke ukperedem, apostle John ama ewet mbụk oro ẹkemede ndiberi edem emi ọkọnọde ọyọhọ ntọt aban̄a akpatre usen ifan̄ oro Jesus okodude uwem ke isọn̄. Mme n̄wetnnịm n̄kpọ eke odudu spirit emi ẹnọ nsịnudọn̄ didie ntem tutu esịm eyo nnyịn!
13. Didie ke edisana spirit akanam n̄kpọ nte andikpep ọnọ akpa mme Christian?
13 Ke akande ikpîkpu editi mme ikọ, edisana spirit ama ekpep mme mbet onyụn̄ ada mmọ usụn̄ ndifiọk uduak Abasi ọyọhọ ọyọhọ. Ke adan̄aemi Jesus okosụk odude ye mme mbet esie, enye ama asian mmọ mme n̄kpọ oro mmọ mîketịmke ifiọk ini oro. Nte ededi, ke ukperedem, edisana spirit ama onụk John, Peter, James, ye Paul ndiwet mban̄a n̄kaiso n̄kpọ oro ẹdade itie ke uduak Abasi. Ntem edisana spirit ama anam n̄kpọ nte andikpep, ọnọde eti nsọn̄ọ kaban̄a ndausụn̄ Abasi.
14. Ke mme usụn̄ ewe ke edisana spirit akan̄wam ikọt Jehovah?
14 Mme utịbe utịbe enọ eke spirit n̄ko ẹma ẹn̄wam ndinam an̄wan̄a nte ke Abasi ama emen mfọn esie ọkpọn̄ Israel eke obụk ọnọ esop Christian. (Mme Hebrew 2:4) Mbun̄wụm spirit oro ndiwụt idem ke uwem mme owo n̄ko ekedi akpan n̄kpọ ke ndinam ẹdiọn̄ọ mbon oro ẹkenen̄erede ẹdi mme mbet Jesus. (John 13:35; Galatia 5:22-24) Ndien spirit ama ọsọn̄ọ mme andibuana ke esop oro idem ndidi mme ntiense oro ẹnyenede uko.—Utom 4:31.
Un̄wam ke Idak Ọkpọsọn̄ Mfịghe
15. (a) Nso mme mfịghe ke mme Christian eset ye eke eyomfịn ẹsobo? (b) Ntak emi mbon oro ẹnọde nsịnudọn̄ ẹsiyomde nsịnudọn̄ ndusụk ini?
15 Kpukpru mbon oro ẹyakde idem ẹnọ Jehovah ẹnyụn̄ ẹnamde akpanikọ ẹnọ enye ẹsisobo ndusụk orụk isịnenyịn. (2 Timothy 3:12) Nte ededi, ediwak Christian ẹmesobo mfịghe oro enen̄erede ọsọn̄ ubọk. Ke eyomfịn, otu mbon ntịme ẹmefịna ndusụk owo ẹnyụn̄ ẹtomo mmọ ẹdọn̄ ke mme itienna ekikere, ufọk-n̄kpọkọbi, ye mme itienna ufen ke unana esịtmbọm. Mme ukara ẹmekabade ẹdi ifịk ifịk mme andikọbọ, mîdịghe ẹyak mme abiatibet ẹnam afai ye unana edinọ mmọ ufen. Ke adianade do, mme Christian ẹmesobo ọkpọsọn̄ unana nsọn̄idem m̀mê ikpọ mfịna ubon. Christian oro ọkọride esịm ọyọhọ idaha emi esin̄wamde ediwak ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ẹyọ n̄kpọsọn̄ idaha ekeme n̄ko ndisobo mfịghe. Ke mme utọ idaha oro, enye emi ọnọde nsịnudọn̄ ekeme n̄ko ndiyom nsịnudọn̄.
16. Ke ini David okodude ke ọkpọsọn̄ mfịghe, didie ke enye ọkọbọ un̄wam?
16 Ke ini Edidem Saul ekebịnede David man owot enye, David ama ọwọn̄ọde ebịne Abasi nte Andin̄wam enye, ekpede enye ubọk ete: “O Abasi, kop n̄kpe-ubọk mi. Ami nnyụn̄ mbuọt idem ke mfụt mba fo.” (Psalm 54:2, 4; 57:1) Ndi David ama ọbọ un̄wam? Ih, enye ama ọbọ. Ke ini oro, Jehovah ama ada Gad edide prọfet ye Abiathar edide oku ọnọ David ndausụn̄, ndien Enye ama ada Jonathan eyen Saul ọsọn̄ọ akparawa oro idem. (1 Samuel 22:1, 5; 23:9-13, 16-18) Jehovah n̄ko ama ayak mme Philistine ẹbụmede ẹda ẹn̄wan ẹtiene idụt oro, ntem anamde Saul etre ndibịne enye.—1 Samuel 23:27, 28.
17. Ke ini okodude ke ọkpọsọn̄ mfịghe, m̀mọ̀n̄ ke Jesus ọkọwọn̄ọde aka okoyom un̄wam?
17 Jesus Christ ke idemesie okodu ke ọkpọsọn̄ mfịghe nte utịt uwem esie ke isọn̄ akasan̄ade ekpere. Enye ama enen̄ede ọfiọk nte edu uwem esie ekekemede nditụk enyịn̄ Ete esie eke heaven ye se enye ekemede ndiwọrọ nnọ ini iso ofụri ubonowo. Enye ama ọbọn̄ akam ifịk ifịk, akam ‘odude ke ọkpọsọn̄ ubiak.’ Abasi ama okụt ete ke Jesus ama ọbọ un̄wam oro enye okoyomde ke ọkpọsọn̄ ini oro.—Luke 22:41-44.
18. Nso ndọn̄esịt ke Abasi ọkọnọ akpa mme Christian emi ẹkekọbọde idiọk idiọk?
18 Ukọbọ mme Christian ama enen̄ede ọsọn̄ ubọk ke ẹma ẹketọn̄ọ esop akpa isua ikie tutu ẹbịn kpukpru owo ẹfep ke Jerusalem ke mîbọhọke mme apostle. Ẹma ẹdụri iren ye iban ẹsion̄o ke mme ufọk mmọ. Nso ndọn̄esịt ke Abasi ọkọnọ mmọ? Nsọn̄ọ oro otode Ikọ esie nte ke mmọ ẹma ẹnyene “inyene eke ọfọnde akan onyụn̄ ebịghide,” kpa udeme oro mîkemeke ndikpu ye Christ ke heaven. (Mme Hebrew 10:34; Ephesus 1:18-20) Nte mmọ ẹkekade iso ndikwọrọ ikọ, mmọ ẹma ẹkụt uyarade nte ke spirit Abasi ama odu ye mmimọ, ndien ifiọkutom mmọ ama ọnọ mmọ n̄kaiso ntak ndidat esịt.—Matthew 5:11, 12; Utom 8:1-40.
19. Okposụkedi Paul okosobode ọkpọsọn̄ ukọbọ, didie ke enye ekese ndọn̄esịt oro Abasi ọnọde?
19 Nte ini akakade, Saul (Paul), emi ke idemesie ekedide afai afai andikọbọ, ama akabade edi owo emi ẹkekọbọde koro enye akakabarede edi Christian. Ke isuo Cyprus, abiaidiọn̄ ama odu emi okodomode ndida n̄wo ye abian̄a mbiọn̄ọ utom ukwọrọikọ Paul. Ke Galatia, ẹma ẹtọn̄ọ Paul ke itiat ẹnyụn̄ ẹkere ke enye akpa. (Utom 13:8-10; 14:19) Ẹma ẹtịm enye ke eto ke Macedonia. (Utom 16:22, 23) Ke ama okosobo afai mbon ntịme ke Ephesus, enye ama ewet ete: “Ẹkesọn̄ọ ẹfịk nnyịn eti-eti, akan nte ikemede ndibiom, tutu iduọk idot-enyịn ite iyodu uwem: ke akpanikọ esịt nnyịn eketetịn̄ ọnọ nnyịn ete, iyakpa.” (2 Corinth 1:8, 9) Edi kpasụk ke leta oro, Paul ama ewet mme ikọ ndọn̄esịt oro ẹkotde ke ikpehe ekikere 2 ke ibuotikọ emi.—2 Corinth 1:3, 4.
20. Nso ke nnyịn idineme ke ibuotikọ oro etienede?
20 Didie ke afo ekeme ndibuana ke ndinọ utọ ndọn̄esịt oro? Ediwak owo ẹdu ke eyo nnyịn emi ẹyomde ndọn̄esịt ke ini ẹkopde mfụhọ, edide ke ntak afanikọn̄ ọnọmọde ediwak tọsịn owo m̀mê ke ntak ukụt oro ọnọmọde mmọ kpọt. Ke ibuotikọ oro etienede, nnyịn iyeneme nte ikemede ndinọ ndọn̄esịt ke idaha ekededi.
Nte Afo Emeti?
• Ntak emi ndọn̄esịt oro Abasi ọnọde enen̄erede ọsọn̄ urua?
• Nso ndọn̄esịt ke ẹnọ ebe ke Christ?
• Didie ke edisana spirit edi ọnọ-ndọn̄esịt?
• Nọ mme uwụtn̄kpọ ndọn̄esịt oro Abasi ọkọnọde ke ini ikọt esie ẹkedude ke ọkpọsọn̄ mfịghe.
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Mme ndise ke page 15]
Bible owụt nnyịn ete ke Jehovah ama ọnọ ndọn̄esịt ebe ke ndinyan̄a ikọt esie
[Mme ndise ke page 16]
Jesus ama ọnọ ndọn̄esịt ebe ke ndinọ ukpep, ndikọk udọn̄ọ, ndinyụn̄ nnam mme akpan̄kpa ẹset
[Ndise ke page 18]
Jesus ama ọbọ un̄wam otode enyọn̄