Christ Etịn̄ Ikọ ọnọ Mme Esop
Christ Etịn̄ Ikọ ọnọ Mme Esop
‘Ntem ke Enye, emi omụmde ntantaọfiọn̄ itiaba akama ke ubọk nnasia Esie ọdọhọ.’—EDIYARADE 2:1.
1, 2. Ntak emi nnyịn ikpenyenede udọn̄ ke se Christ eketịn̄de ọnọ esop itiaba ke Asia Minor?
JESUS CHRIST, ikpọn̄-ikpọn̄ edibon eyen Jehovah, edi Ibuot esop Christian. Man enịm esop mme anditiene enye oro ẹyetde aran asana, Christ ama ada itieibuot esie anam n̄kpọ ke nditoro nnyụn̄ nnen̄ede mmọ. (Ephesus 5:21-27) Nti uwụtn̄kpọ ẹban̄ade emi ẹdu ke Ediyarade ibuot 2 ye 3, ebiet emi nnyịn ikemede ndikụt mme okopodudu ye ima ima etop oro Jesus ọkọnọde esop itiaba oro ẹkedude ke Asia Minor.
2 Mbemiso enye okokopde mme ikọ oro Jesus okoyomde nditịn̄ nnọ mme esop itiaba oro, ẹma ẹnam apostle John okụt n̄kukụt “usen Ọbọn̄.” (Ediyarade 1:10) “Usen” oro ọkọtọn̄ọ ke ini ẹkewụkde Obio Ubọn̄ Messiah ke 1914. Ke ntre, se Christ eketịn̄de ọnọ mme esop oro enen̄ede edi akpan̄ n̄kpọ ke ukperedem ini emi. Nsịnudọn̄ ye item esie ẹn̄wam nnyịn ndiyọ ndiọkeyo emi.—2 Timothy 3:1-5.
3. Nso ke ‘mme ntantaọfiọn̄,’ “mme angel,” ye “udiọk-utuenikan̄ o-gold” oro apostle John okokụtde ẹda ẹban̄a?
3 John ama okụt Jesus Christ oro ẹnọde ubọn̄, emi “omụmde ntantaọfiọn̄ itiaba akama ke ubọk nnasia Esie onyụn̄ asan̄ade ke ufọt udiọk-utuenikan̄ o-gold [m̀mê mme esop] itiaba.” ‘Mme ntantaọfiọn̄’ oro ẹdi “mme angel ufọk Abasi [“mme esop,” NW] mbitiaba.” (Ediyarade 1:20; 2:1) Ndusụk ini mme ntantaọfiọn̄ ẹsida ẹban̄a mme edibotn̄kpọ eke spirit ẹdide mme angel, edi Christ ikpadaha owo ndiwet mme etop nnọ ẹsọk mme edibotn̄kpọ eke spirit. Ntem, nte owụtde ifiọk, ‘mme ntantaọfiọn̄’ emi ẹda ẹban̄a mme esenyịn oro ẹyetde aran ke spirit, m̀mê mme otu mbiowo. Ikọ oro “mme angel” enyene n̄kpọ ndinam ye utom mmọ nte mme isụn̄utom. Sia esop Abasi akade-ka iso ndikọri, “akama-ukpọhọde, emi anamde akpanikọ” emek n̄ko irenowo emi ẹdotde ẹnyụn̄ ẹsịnede ke otu “mme erọn̄ en̄wen” Jesus nte mme esenyịn.—Luke 12:42-44; John 10:16.
4. Didie ke mbiowo ẹbọ ufọn ẹto edikpan̄ utọn̄ nnọ se Christ etịn̄de ọnọ mme esop?
4 ‘Mme ntantaọfiọn̄’ oro ẹdu Jesus ke ubọk nnasia—ke idak odudu, ukara, mfọn, ye ukpeme esie. Ke ntre, mmọ ẹnyene ndinam ibat nnọ enye. Ke ndinam se enye etịn̄de ọnọ esop itiaba oro kiet kiet, mbiowo eyomfịn ẹkụt ke mmimọ imekeme ndise mban̄a mme ukem idaha oro. Nte ededi, oyom kpukpru mme Christian ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ Eyen Abasi. (Mark 9:7) Ntre, nso ke nnyịn ikeme ndikpep ke ndinọ n̄kpan̄utọn̄ nte Christ etịn̄de ikọ ọnọ mme esop?
Ẹnọ Ẹsọk Angel Emi Odude ke Ephesus
5. Nso orụk obio ke Ephesus ekedi?
5 Jesus ama otoro onyụn̄ asua ọnọ esop emi okodude ke Ephesus. (Kot Ediyarade 2:1-7.) Akwa temple abasi-an̄wan Artemis ama odu ke enyene-uforo iwụk ebiet unyamurua ye iwụk ebiet ido ukpono ke edem usoputịn mbenesụk Asia Minor. Okposụkedi oburobụt ido, nsunsu ido ukpono, ye edinam mfọni ẹkeyọhọde Ephesus, Abasi ama ọdiọn̄ utom ukwọrọikọ apostle Paul ye eke mbon en̄wen ke obio oro.—Utom, ibuot 19.
6. Didie ke mme anam-akpanikọ Christian mfịn ẹbiet mme anam-akpanikọ Christian ke Ephesus eset?
6 Christ ama otoro esop emi okodude ke Ephesus, ọdọhọde ete: “Mmọfiọk mme utom fo, ye ọkpọsọn̄ en̄wan, ye ime fo; mmonyụn̄ mfiọk nte ukemeke ndibiom [“ndiyọ,” NW] mme idiọk owo, okonyụn̄ odomo mmọ emi ẹkotde idem mme apostle, ndien mîdịghe, okonyụn̄ ayarade ọfiọk ete mmọ ẹdi mme osu-nsu.” Mfịn, mme esop ata mme anditiene Jesus ẹwọrọ ukem etop emi kaban̄a nti edinam, ọkpọsọn̄ utom, ye ime mmọ. Mmọ isiyọhọ nditọete abian̄a oro ẹyomde ẹbat mmimọ nte mme apostle. (2 Corinth 11:13, 26) Ukem nte mbon Ephesus, mme anam-akpanikọ Christian mfịn ‘ikemeke ndiyọ mme idiọk owo.’ Ke ntre, man ẹka iso ke edisana utuakibuot Jehovah ẹnyụn̄ ẹkpeme esop, mmọ isidụkke nsan̄a ye mbon mfiakedem oro mîkabakede esịt.—Galatia 2:4, 5; 2 John 8-11.
7, 8. Nso akwa mfịna ikodu ke esop ke Ephesus, ndien didie ke nnyịn ikpese iban̄a ukem idaha oro?
7 Kpa ye oro, mme Christian ke Ephesus ẹma ẹnyene akwa mfịna. Jesus ọkọdọhọ ete: “Mmenyene se ndade mbiom fi, emi ọkọkpọn̄de akpa ima fo.” Ama oyom mme andibuana ke esop oro ẹfiak ẹdemede akpa ima oro mmọ ẹkenyenede ẹnọ Jehovah. (Mark 12:28-30; Ephesus 2:4; 5:1, 2) Ana nnyịn ke idem nnyịn ikpeme mbak idikpọn̄ akpa ima oro ikenyenede inọ Abasi. (3 John 3) Edi nso edieke mme utọ n̄kpọ nte udọn̄ edinyene inyene obụkidem m̀mê edisịn idem ke unọ idem inemesịt ẹkabarede ẹdi akakan n̄kpọ ke uwem nnyịn? (1 Timothy 4:8; 6:9, 10) Do nnyịn ikpenyene ndibọn̄ akam ifịk ifịk mben̄e un̄wam Abasi man iyak ntotụn̄ọ ima oro inyenede inọ Jehovah ye esịtekọm oro iwụtde iban̄a kpukpru se enye ye Eyen esie ẹnamde ẹnọ nnyịn ẹda itie mme utọ idiọk ntụhọ oro.—1 John 4:10, 16.
8 Christ ama eteme mbon Ephesus ete: “Ti itie emi ọkọduọde ọkpọn̄, nyụn̄ kabade esịt, nyụn̄ nam se akanamde ke akpa.” Nso edieke mmọ mîkanamke emi? Jesus ọkọdọhọ ete: “Mîdịghe ntre, mmọn̄ ndi ke ọtọ fo, nyonyụn̄ mmen udiọk-utuenikan̄ mfep ke itie esie.” Edieke kpukpru erọn̄ ẹkpekpọn̄de akpa ima mmọ, “udiọk-utuenikan̄,” m̀mê esop, ikpodụhe aba. Nte mme ifịk ifịk Christian, nnyịn ke ntre ikpakam inam utom ọkpọsọn̄ man inam esop aka iso ayama ke n̄kan̄ eke spirit.—Matthew 5:14-16.
9. Didie ke ẹkpese edisiak isio n̄ka?
9 Odot ẹtoro mbon Ephesus ke mmọ ndikasua “mme edinam n̄ka Nicolaus” (NW). Ke ẹsiode se ẹtịn̄de ke Ediyarade ẹfep, owo itịmke ifiọk ntọn̄ọ, ukpepn̄kpọ, ye mme edinam n̄ka emi. Nte ededi, sia Jesus ama okobiom editiene owo ikpe, oyom nnyịn ika iso isua edisiak isio n̄ka, kpa nte mme Christian ke Ephesus ẹkesuade.—Matthew 23:10.
10. Nso iditịbe inọ mbon oro ẹnọde n̄kpan̄utọn̄ ke se spirit ọdọhọde?
10 Christ ọkọdọhọ ete: “Yak owo eke enyenede utọn̄ okop se Spirit ọdọhọde mme ufọk Abasi.” Ke ini okodude ke isọn̄, Jesus ekesitịn̄ ikọ ke idak ndausụn̄ spirit Abasi. (Isaiah 61:1; Luke 4:16-21) Ntre nnyịn ikpenyene ndinọ n̄kpan̄utọn̄ ke se Abasi adade enye etịn̄ idahaemi ebe ke ndausụn̄ edisana spirit. Ke idak ndausụn̄ spirit emi, Jesus ama ọn̄wọn̄ọ ete: “Owo eke akande, nyọnọ enye ndidia mfri eto uwem, emi odude ke Paradise Abasi.” Ye mbon oro ẹyetde aran, emi ẹnọde n̄kpan̄utọn̄ ke se spirit ọdọhọde, emi ọwọrọ uwem unana n̄kpa ke “Paradise Abasi” ke heaven, m̀mê ke iso Jehovah. “Akwa otuowo” emi n̄ko ẹnọde n̄kpan̄utọn̄ ke se Spirit ọdọhọde, ẹyedu ke paradise isọn̄ emi mmọ ẹdin̄wọn̄de mmọn̄ ke “akpa mmọn̄ uwem” ẹdinyụn̄ ẹdade “ikọn̄ eto oro” ẹtọde ke mben akpa oro, ẹkọk mmọ udọn̄ọ.—Ediyarade 7:9; 22:1, 2; Luke 23:43.
11. Didie ke nnyịn ikeme ndinam ima oro imade Jehovah ọkọri?
11 Mbon Ephesus oro ẹma ẹkpọn̄ akpa ima mmọ, edi nso edieke ukem idaha oro edemerede ke esop mfịn? Ẹyak nnyịn owo kiet kiet inam ima oro nnyịn imade Jehovah ọkọri ebe ke nditịn̄ mban̄a mme ima ima usụn̄ oro enye esinamde n̄kpọ. Nnyịn imekeme ndiwụt esịtekọm mban̄a ima oro Abasi okowụtde ke ndinọ edima Eyen esie nte ufak. (John 3:16; Rome 5:8) Ke ini odotde, nnyịn imekeme nditịn̄ mban̄a ima Abasi ke mme ibọrọ oro inọde ye ke mme ikpehe edinam nnyịn ke mme mbono esop. Nnyịn imekeme ndiwụt ima oro imade Jehovah ke nditoro enyịn̄ esie ke utom ukwọrọikọ Christian. (Psalm 145:10-13) Ih, mme ikọ ye edinam nnyịn ẹkeme ndinam ekese ke ndifiak ndemede m̀mê ndisọn̄ọ akpa ima oro esop ekenyenede.
Ẹnọ Ẹsọk Angel Emi Odude ke Smyrna
12. Nso ke mbụk owụt aban̄a Smyrna ye mme edinam ido ukpono oro ẹkesinamde do?
12 Christ, “Enye emi edide Mbemiso ye Akpatre, emi akakabarede akpa-n̄kpa, edi osụk odude uwem” ebe ke ediset ke n̄kpa, ama otoro esop Smyrna. (Kot Ediyarade 2:8-11.) Ẹkebọp Smyrna (idahaemi edide Izmir, Turkey) ke edem usoputịn mbenesụk Asia Minor. Mbon Greece ẹkedụn̄ọ ke obio oro, edi mbon Lydia ẹma ẹsobo enye ke n̄kpọ nte 580 M.E.N. Mme andikada itie Akwa Alexander ẹma ẹfiak ẹkebọp Smyrna ke obufa itie. Enye ama akabade edi ubak Asia eke mbahade obio ukara Rome, okonyụn̄ edi enyene-uforo iwụk ebiet unyamurua oro ẹketịmde ẹdiọn̄ọ ke ntak ndiye ufọk oro ẹkedude do. Temple Tiberius Caesar oro okodude do ama anam enye edi iwụk ebiet utuakibuot nnọ akwa edidem. Mme andituak ibuot ẹkesinyene ndifọp ata ekpri incense nnyụn̄ ndọhọ “Caesar edi Ọbọn̄.” Mme Christian ikanamke emi koro “Jesus edi Ọbọn̄” mmọ. Ntem, ukụt ama esịm mmọ.—Rome 10:9.
13. Okposụkedi ẹkebuenede ke n̄kan̄ eke obụk, ke nso usụn̄ifiọk ke mme Christian ke Smyrna ẹkenyene inyene?
13 Ke ẹsiode ukụt ẹfep, mme Christian ke Smyrna ẹkedu ke unana, eyedi ẹma ẹkpan mmọ ndibịn mbubịne ke ntak mmọ mîkamaha nditiene mbuana ke utuakibuot nnọ akwa edidem. Mme asan̄autom Jehovah eyomfịn ẹsobo mme utọ idomo oro n̄ko. (Ediyarade 13:16, 17) Okposụkedi ẹbuenede ke n̄kan̄ obụkidem, mbon oro ẹtiede nte mme Christian ke Smyrna ẹnyene inyene ke n̄kan̄ eke spirit, ndien oro edi se inen̄erede idi akpan n̄kpọ!—Mme N̄ke 10:22; 3 John 2.
14, 15. Nso ndọn̄esịt ke mbon oro ẹyetde aran ẹkeme ndibọ nto Ediyarade 2:10?
14 Ata ediwak mme Jew ke Smyrna ẹkedi “synagogue Satan” koro mmọ ẹkesọn̄ọde ẹyịre ke mme ido oro mîkekemke ye N̄wed Abasi, ẹsịnde Eyen Abasi, ẹnyụn̄ ẹsụn̄ide mme anditiene enye oro ẹbonde ke spirit. (Rome 2:28, 29) Edi nso ndọn̄esịt ke mbon oro ẹyetde aran ẹkeme ndibọ ntem nto udiana ikọ Christ emi! Enye ọdọhọ ete: “Kûnyene ndịk uban̄a ukụt eke ọmọn̄ edisịm fi. Sese, Satan ọmọn̄ edisịn ndusụk mbufo ke ufọk-n̄kpọkọbi, man ẹdomo mbufo ẹse, ndien mbufo ẹyekụt ukụt ke usen duop. Wụt idem nte anam-akpanikọ tutu esịm n̄kpa, ndien nyọnọ fi anyanya uwem.”—Ediyarade 2:10.
15 Jesus ikefeheke ndịk ndikpa ke ntak edisọn̄ọ nda nnọ itie edikara Jehovah. (Philippi 2:5-8) Okposụkedi Satan idahaemi an̄wanade ye nsụhọ oro ẹyetde aran, mmọ ikopke ndịk iban̄a mme n̄kpọ oro anade mmọ ẹsobo nte otu—ukụt, n̄kpọkọbi, m̀mê n̄kpa afai. (Ediyarade 12:17) Mmọ ẹyekan ererimbot. Ndien utu ke anyanya flawa emi ẹsiyemerede, oro ẹkesiyarade mme andikan ke mbuba mme okpono ndem, Christ ọn̄wọn̄ọ ndinọ mbon oro ẹyetde aran oro ẹnamde ẹset “anyanya uwem” nte mme edibotn̄kpọ eke heaven oro mîkemeke ndikpa. Nso ọsọn̄urua enọ ke emi edi ntem!
16. Edieke esop nnyịn ebietde eke Smyrna eset, eneni ewe ke nnyịn ikpowụk ntịn̄enyịn?
16 Edide inyene idotenyịn eke heaven m̀mê eke isọn̄, nso edieke idude ke esop oro ebietde eke Smyrna eset? Do ẹyak nnyịn in̄wam ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ ndiwụk ntịn̄enyịn ke akpan ntak oro anamde Abasi ayak ukọbọ odu—eneni oro aban̄ade itie edikara ofụri ekondo. Kpukpru Mme Ntiense Jehovah oro ẹmụmde nsọn̄ọnda ẹkama ẹwụt ke Satan edi osu nsu ẹnyụn̄ ẹwụt nte ke idem owo oro ẹkọbọde ekeme ndisọn̄ọ nda nnọ unen oro Abasi enyenede ndikara nte Andikara Ekondo. (Mme N̄ke 27:11) Ẹyak nnyịn isịn udọn̄ inọ ekemmọ mme Christian ndiyọ ukọbọ ndien, nte utịp, ika iso inyene “ifet ndinam edisana utom nnọ [Jehovah] ye unana ndịk ke nsọn̄ọnda ye edinen ido ke iso esie ke ofụri eyo uwem nnyịn”—idem ke nsinsi.—Luke 1:68, 69, 74, 75, NW.
Ẹnọ Ẹsọk Angel Emi Odude ke Pergamum
17, 18. Pergamum ekedi akpan iwụk ebiet nso orụk utuakibuot, ndien edisịn nditiene mbuana ke utọ ukpono ndem oro ekesisụn̄ọ ke nso?
17 Ẹkenọ esop Pergamum itoro ye edinen̄ede. (Kot Ediyarade 2:12-17.) Pergamum, emi okoyomde usụn̄ ke n̄kpọ nte kilomita 80 ọkpọn̄ edem edere Smyrna, ekedi obio oro ẹkenen̄erede ẹsịn idem ke ido ukpono ndem. Etie nte mme ọfiọkn̄kpọ owo Chaldean (mme asiak ntantaọfiọn̄) ẹma ẹto Babylon ẹfen̄e ẹka do. Mbon udọn̄ọ ẹma ẹsibụn̄ọ ẹka ọwọrọetop temple Pergamum oro ekenyenede Asclepius, kpa nsunsu abasi ukọkudọn̄ọ ye ibọk. Ẹkot Pergamum, emi ekenyenede temple oro ẹkeyakde ẹnọ utuakibuot Caesar Augustus, “akpan iwụk ebiet ndutịm utuakibuot nnọ akwa edidem ke idak ukara eset.”—Encyclopædia Britannica, 1959, Eboho 17, page 507.
18 Itieuwa kiet ama odu ke Pergamum oro ẹkeyakde ẹnọ Zeus. Obio oro ekedi n̄ko iwụk ebiet utuakibuot nnọ owo, kpa se Devil ekesịnde udọn̄ ọnọ. Eyịghe idụhe ẹkedọhọde ke esop Pergamum okodu ke ebiet oro “ebekpo Satan” ọdiọhọde! Ndisịn ndituak ibuot nnọ akwa edidem ama esisụn̄ọ ke n̄kpa andida nnọ itie edikara Jehovah. Ererimbot osụk ododu ke ubọk Devil, ndien idahaemi ke ẹkpono mme idiọn̄ọ idụt. (1 John 5:19) Toto ke akpa isua ikie tutu esịm usen mfịn, ẹmewot ediwak mme anam-akpanikọ Christian, utọ nte enye oro Christ okokotde “ntiense Mi Antipas, owo akpanikọ Mi, emi ẹkewotde ke otu mbufo.” Ke akpanikọ, Jehovah Abasi ye Jesus Christ ẹti utọ mme anam-akpanikọ asan̄autom oro.—1 John 5:21.
19. Nso ke Balaam akanam, ndien nso ke ana kpukpru mme Christian ẹkpeme ẹbiọn̄ọ?
19 Christ ama etịn̄ n̄ko aban̄a “ukpep-n̄kpọ Balaam.” Sia ọkọdiọkde itọn̄ oyom n̄kpọ obụkidem, prọfet abian̄a oro Balaam ama odomo ndisụn̄i Israel. Ke ini Abasi akanamde isụn̄i esie akabade edidiọn̄, Balaam ama adiana ye Edidem Balak eke Moab nditap ediwak nditọ Israel nsịn ke ukpono ndem ye oburobụt ido idan̄. Oyom mbiowo Christian ẹsọn̄ọ ẹda ẹnọ se inende ukem nte Phinehas, emi akanamde n̄kpọ ndibiọn̄ọ mme edinam Balaam. (Numbers 22:1–25:15; 2 Peter 2:15, 16; Jude 11) Ke akpanikọ, ana kpukpru mme Christian ẹkpeme idem ẹbiọn̄ọ ukpono ndem ye ediyak oburobụt ido idan̄ ọnyọni odụk esop.—Jude 3, 4.
20. Edieke Christian ekededi ọtọn̄ọde ndinyene ekikere mbon mfiakedem, nso ke enye akpanam?
20 Esop oro okodude ke Pergamum ekenen̄ede odu ke itiendịk koro enye akayakde “ndusụk owo eke ẹmụmde ukpep-n̄kpọ [n̄ka] Nicolaitan kpasụk ke ido oro ẹkama,” ẹdu ke otu mmọ. Christ ama ọdọhọ esop oro ete: “Kabade esịt ndien; mîdịghe ntre, nsọsọp ndi ke ọtọ fo, nyonyụn̄ nda ofụt inua Mi n̄n̄wana ekọn̄ ye mmọ.” Mme asiak isio n̄ka ẹsiyom ndinam mme Christian ibak ke n̄kan̄ eke spirit, ndien mbon oro ẹsọn̄ọde ẹyịre ke nditọ ubahade nnyụn̄ nsiak isio n̄ka ididaha Obio Ubọn̄ Abasi inyene. (Rome 16:17, 18; 1 Corinth 1:10; Galatia 5:19-21) Edieke Christian ekededi ọtọn̄ọde ndinyene ekikere mbon mfiakedem onyụn̄ oyomde ndisuan mme ekikere oro, ana enye anam item Christ! Man enye okûdụk afanikọn̄, enye ekpenyene ndikabade esịt nnyụn̄ nyom un̄wam eke spirit nto mbiowo ke esop. (James 5:13-18) Ẹyom ẹsọsọp ẹnam n̄kpọ, koro Jesus ke ọsọsọp edi ndibiere ikpe.
21, 22. Mmanie ẹdia “ndịbe manna,” ndien nso ke emi ada aban̄a?
21 Iyomke mme anam-akpanikọ Christian oro ẹyetde aran ẹfehe ndịk ubiereikpe oro edide. Mme edidiọn̄ ke ẹna ẹbet kpukpru mbon oro ẹnọde n̄kpan̄utọn̄ ke item Jesus oro ẹkenọde ke ndausụn̄ edisana spirit Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, ẹyekot mbon oro ẹyetde aran ẹnyụn̄ ẹkande ererimbot ẹdidia ndusụk “ndịbe manna” ẹyenyụn̄ ẹnọ mmọ “afia itiat, emi ẹwetde obufa enyịn̄ ke esịt.”
22 Abasi ama ọnọ manna ndibọk nditọ Israel ke ini mmọ ẹkesan̄ade isua 40 ke wilderness. Ẹma ẹdọn̄ ndusụk “udia” emi ke otu o-gold emi ekesịnede ke esịt ekebe ediomi ẹnyụn̄ ẹmen ẹkedịp ke Ata Edisana ke ataya, ebiet emi utịbe utịbe ikan̄ oro okodude do akadade aban̄a edidu Jehovah. (Exodus 16:14, 15, 23, 26, 33; 26:34; Mme Hebrew 9:3, 4) Owo ikayakke owo ndomokiet adia ndịbe manna oro. Nte ededi ke ẹsetde ke n̄kpa, mme anditiene Jesus oro ẹyetde aran ẹyesịne se mîkemeke ndikpa, emi edidia “ndịbe manna” adade aban̄a.—1 Corinth 15:53-57.
23. Nso ke “afia itiat” ye “obufa enyịn̄” ẹda ẹban̄a?
23 Ke esopikpe Rome, obubịt itiat ọkọwọrọ ubiomikpe, ke adan̄aemi afia itiat ọkọwọrọde utebeikpe. Jesus ndinọ mme Christian oro ẹyetde aran emi ẹdide mme andikan mi “afia itiat” ọwọrọ ke enye etebe mmọ ikpe nte mbon oro mîduehe isop, ẹdide ndinen ye ndisana. Sia mbon Rome ẹkesikamade itiat emi n̄ko nte tiket ndibe ndụk mme akpan edinam, “afia itiat” ekeme ndida mban̄a edinọ owo oro ẹyetde aran itie ke heaven ke ndọ Eyenerọn̄. (Ediyarade 19:7-9) Nte an̄wan̄ade, “obufa enyịn̄” ada aban̄a akpan ifet edidiana ye Jesus nte nsan̄a mme ada udeme nnyene ke Obio Ubọn̄ eke heaven. Kpukpru emi ẹdi n̄kpọ nsịnudọn̄ didie ntem ẹnọ mbon oro ẹyetde aran ọkọrọ ye mme nsan̄a mmọ ke utom Jehovah, oro ẹdoride enyịn ndidu uwem ke paradise isọn̄!
24. Nnyịn ikpanam n̄kpọ didie iban̄a mfiakedem?
24 Owụt eti ibuot nditi nte ke mbon mfiakedem ẹma ẹsịn esop Pergamum ke itiendịk. Edieke ukem idaha oro esịnde mfọnọn̄kpọ eke spirit esop nnyịn ke itiendịk, ẹyak nnyịn isịn edinam mfiakedem ofụri ofụri ẹnyụn̄ ẹyak nnyịn ika iso isan̄a ke akpanikọ. (John 8:32, 44; 3 John 4) Sia mme nsunsu andikpep m̀mê mme owo oro ẹnamde n̄kpọ nte mbon mfiakedem ẹkemede ndibiat ofụri esop, ana nnyịn isọn̄ọ ida ibiọn̄ọ edinam mfiakedem, ikûdede iyak idiọk etabi ọbiọn̄ọ nnyịn ndisụk ibuot nnọ akpanikọ.—Galatia 5:7-12; 2 John 8-11.
25. Mme etop oro Christ ọkọnọde ẹsọk mme esop ewe ke ẹdineme ke ibuotikọ oro etienede?
25 Se nnyịn inemede emi ẹdi mme ikọ itoro ye item oro ẹnamde owo ekere n̄kpọ, emi Jesus Christ oro ẹnọde ubọn̄ eketịn̄de ọnọ esop ita ke otu esop itiaba oro ẹkedude ke Asia Minor. Nte ededi, ke etienede ndausụn̄ edisana spirit, enye enyene ekese n̄ko nditịn̄ nnọ esop inan̄ oro ẹsụhọde. Ẹyeneme mme etop oro ẹkenọde ẹsọk Thyatira, Sardis, Philadelphia, ye Laodicea ke ibuotikọ oro etienede.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Ntak emi nnyịn ikpọnọde n̄kpan̄utọn̄ ke se Christ etịn̄de ọnọ mme esop?
• Didie ke nnyịn ikpan̄wam ndidemede akpa ima oro esop ekenyenede?
• Ntak ẹkemede ndidọhọ ke mme ubuene Christian ke Smyrna eset ẹma ẹnen̄ede ẹnyene inyene?
• Ke ikerede iban̄a idaha oro okodude ke esop Pergamum, didie ke nnyịn ikpese ekikere mbon mfiakedem?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise obio ke page 10]
(Ama oyom ndikụt nte enye enen̄erede etie, se n̄wed)
GREECE
ASIA MINOR
Ephesus
Smyrna
Pergamum
Thyatira
Sardis
Philadelphia
Laodicea
[Ndise ke page 12]
“Akwa otuowo” ẹdidụn̄ ke paradise isọn̄
[Mme ndise ke page 13]
Mme Christian oro ẹkọbọde ẹkan ererimbot