“Ẹkûfehe Ndịk m̀mê Ndiyomo Nsia”

“Ẹkûfehe ndịk m̀mê ndiyomo nsia. . . . Jehovah oyodu ye mbufo.”—2 CHRONICLES 20:17, NW.

1. Nso ndịk ke edinam oyomonsia esịn mme owo ke idem, ndien ntak emi mmọ ẹkopde utọ ndịk oro?

 EDINAM oyomonsia! Ikọ oro akama ndịk onyụn̄ ọnọ ekikere unana ifụre ye unana un̄wam. Enye asan̄a ye ọkpọsọn̄ ndịk, mfụhọ ye iyatesịt. Ndien enye edi ikọ oro owụtde ndịk oro ediwak owo ẹkopde ẹban̄a nnama oro edisịmde ubonowo ke ediwak isua oro ẹdidide. Ndusụk idụt ndikpu ke en̄wan ediwak isua oro ẹn̄wanade ndibiọn̄ọ ediwak orụk edinam oyomonsia etetịm ọsọn̄ọ utọ ndịk oro.

2. Mme Ntiense Jehovah ẹnam n̄kpọ didie ẹban̄a mfịna edinam oyomonsia, adade esịm mme mbụme ewe?

² Nte ededi, eti ntak odu ndinyene idotenyịn. Mme Ntiense Jehovah, emi ẹkwọrọde ikọ ifịk ifịk ke mme idụt ye efakutom 234, ẹnyene n̄wọrọnda idotenyịn. Utu ke ndikop ndịk nte ke owo iditreke edinam oyomonsia tutu amama, mmọ ẹnyene mbuọtidem nte ke ẹyetre enye ke mîbịghike. Ndi owụt eti ibuot  ndinyene ukem idotenyịn mmọ? Anie edikụt unen ke nditre mfịna emi ke ererimbot, ndien didie ke emi ekeme nditịbe? Sia ekemede ndidi ndusụk orụk afai otụk kpukpru nnyịn, ọyọfọn ndidụn̄ọde ntak emi inyenede utọ idotenyịn oro.

3. Mme n̄kpọ ewe ẹkama ndịk, ndien nso ke ẹkebem iso ẹtịn̄ ẹban̄a eyo nnyịn?

³ Mfịn, mme owo ẹsikop ndịk ye oyomonsia ke nsio nsio ntak. Kere ban̄a ediwak owo oro mîkemeke aba ndise mban̄a idemmọ ke ntak usọn̄, mbon oro ẹkopde mmemidem ẹto mme udọn̄ọ oro owo mîkemeke ndikọk, ye mme ubon oro ẹn̄wanade-n̄wana man ẹnyene se ẹdade ẹdu uwem. Ke nditịm ntịn̄, kere nte uwem ke idemesie ananade iwụk! Ekeme nditie nte ke n̄kpa otode mbabuat n̄kpọntịbe m̀mê afanikọn̄ odu ke kpukpru ebiet, ebetde nditre kpukpru n̄kpọ oro nnyịn imade. Utọ ndịk ye editịmede esịt oro, adianade ye ọkpọkpọ mfịna ye edikpu, ẹmenam ini nnyịn etie ukem ukem nte apostle Paul eketịn̄de aban̄a ete: “Edi fiọk emi, ete ndiọk eyo ẹyedu ke ukperedem ini. Koro mme owo ẹyedi mme ama idem, . . . ẹnana ima uduot owo; ẹnyụn̄ ẹbiat un̄wọn̄ọ; ẹma ebiari, ẹyak idiọk itọn̄ akan mmọ ubọk, ẹtie obom-obom, ẹnyụn̄ ẹsua se ifọnde.”—2 Timothy 3:1-3.

4. Nso nyayama idotenyịn idu inọ mme mfụhọ mfụhọ idaha oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke 2 Timothy 3:1-3?

⁴ Nte ededi, okposụkedi itie N̄wed Abasi emi etịn̄de aban̄a mfụhọ mfụhọ idaha, enye owụt ke idotenyịn odu. Tịm fiọk ete ke ndiọi eyo oro ẹnyene ndidu “ke ukperedem ini” eke idiọk editịm n̄kpọ Satan oro odude ke emi. Emi ọwọrọ ke ubọhọ ekpere ye nte ke mîbịghike mfọnmma ukara Obio Ubọn̄ Abasi, emi Jesus ekekpepde mme anditiene enye ndibọn̄ akam mban̄a, ayada itie idiọk editịm n̄kpọ emi. (Matthew 6:9, 10) Obio Ubọn̄ oro edi ukara Abasi eke heaven, oro owo “mîdisoboke ke nsinsi,” edi nte prọfet Daniel ọdọhọde, “enye ayanuak onyụn̄ ama kpukpru mme idụt emi, ndien enye ayada ke nsinsi.”—Daniel 2:44.

Edida San̄asan̄a Christian ye Edinam Oyomonsia

5. Didie ke mme idụt ke ndondo emi ẹnam n̄kpọ ẹban̄a ndịghe edinam oyomonsia?

⁵ Ke ediwak isua emi ẹbede, edinam oyomonsia omowot ediwak tọsịn owo. Ifiọk oro mme owo ke ofụri ererimbot ẹnyenede ẹban̄a n̄kpọndịk emi ama ọkọri ke n̄kpọntịbe eke New York City ye Washington, D.C. ama eketịbe, ke September 11, 2001. Ke ntak udomo ye nte edinam oyomonsia atarade asuana ke ofụri ekondo, mme idụt ke ofụri ererimbot ẹma ẹsọsọp ẹdiana kiet man ẹtre edinam oyomonsia. Ke uwụtn̄kpọ, ke December 4, 2001, nte ekemde ye ntọt ndutịm usuanetop, “mme isụn̄utom esenidụt ẹtode idụt 55 ke Europe, Edem Edere America ye Ufọt Ufọt Asia ẹma ẹnyịme nditọn̄ọ ndutịm” emi uduak edide man ẹsọn̄ọ mme ukeme mmọ. Akwa owo ukara United States kiet ama otoro edinam emi ete ke esịn “obufa odudu” ke ukeme oro ẹsịnde nditre edinam oyomonsia. Inikiet inikiet, ediwak miliọn owo ke mme itie ikie ẹma ẹbuana ke se The New York Times Magazine okotde “ntọn̄ọ n̄wọrọnda ekọn̄.” Ke ẹbet ndikụt nte mme utọ ukeme oro ẹdikụtde unen. Nte ededi, mme utịp utọ ekọn̄ oro ẹn̄wanade do man ẹtre edinam oyomonsia amanam  ediwak owo ẹkop ndịk ye editịmede esịt, edi idịghe ntre ye mbon oro ẹbuọtde idem ye Jehovah.

6. (a) Ntak emi ekemede ndisọn̄ ndusụk owo ke ndusụk idaha ndinyịme edida san̄asan̄a Christian oro Mme Ntiense Jehovah ẹdade? (b) Nso uwụtn̄kpọ aban̄ade edinam ukaraidem ke Jesus ekenịm ọnọ mme anditiene enye?

⁶ Ẹnen̄ede ẹdiọn̄ọ Mme Ntiense Jehovah ke mmọ ndida san̄asan̄a n̄kpọn̄ mbre ukara. Okposụkedi ata ediwak owo ẹkemede ndinyịme idaha edida san̄asan̄a emi ke mme ini emem, mmọ isiwakke ndinyịme ke ini mme esen esen idaha ẹdemerede. Ediwak ini, ndịk ye eyịghe oro ekọn̄ esidade edi esidemede ọkpọsọn̄ edu ufreidụt. Emi ekeme ndinam ọsọn̄ ndusụk owo ndifiọk ntak emi owo ekededi mîkpamaha ndinọ mme ọwọrọetop n̄ka ufreidụt ibetedem. Nte ededi, mme Christian akpanikọ ẹfiọk ẹte ke ana mmimọ inam ewụhọ Jesus nditre ‘ndidi eke ererimbot.’ (John 15:19; 17:14-16; 18:36; James 4:4) Emi oyom ete ẹka iso ẹda san̄asan̄a ke mme mbubehe ukaraidem m̀mê eke n̄kaowo. Jesus ke idemesie ama enịm eti uwụtn̄kpọ. Ke ikerede iban̄a mfọnmma ọniọn̄ ye mme n̄wọrọnda ukeme esie, enye ekpekekeme ndifori idaha n̄kaowo ke eyo esie. Edi, enye ama esịn ndibuana ke ukaraidem. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ utom ukwọrọikọ esie, enye ama enen̄ede esịn enọ Satan ndikara ofụri obio ubọn̄ ererimbot emi. Ke ukperedem, ke ini ẹkeyomde ndimek enye nte andikara, enye ama enen̄ede esịn.—Matthew 4:8-10; John 6:14, 15.

7, 8. (a) Nso ke Mme Ntiense Jehovah ndida san̄asan̄a n̄kpọn̄ ukaraidem mîwọrọke, ndien ntak-a? (b) Didie ke Rome 13:1, 2 akpan edibuana ke mme afai afai edinam ye mme ukara?

⁷ Owo ikpenyeneke ndikere ke Mme Ntiense Jehovah ndida san̄asan̄a ọwọrọ ke mmọ ẹnọ edinam afai ibetedem. Mmọ ndikpanam ntre okpowụt ke mmọ ẹsu nsu ke ndidọhọ ke mmimọ idi mme asan̄autom “Abasi ima ye emem.” (2 Corinth 13:11) Mmọ ẹmekpep nte Jehovah esede afai. Andiwet psalm ekewet ete: “Jehovah odomo edinen owo: ndien ama edi idiọk owo, ye owo eke amade afai, ukpọn̄ esie asua mmọ.” (Psalm 11:5) Mmọ n̄ko ẹfiọk se Jesus eketịn̄de ọnọ apostle Peter ete: “Sịn ofụt fo ke efọk: koro kpukpru owo eke ẹmende ofụt ẹyekpan̄a ke ofụt.”—Matthew 26:52.

⁸ Okposụkedi mbụk owụtde in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke mme abian̄a abian̄a Christian ẹsiwak ndimen “ofụt,” Mme Ntiense Jehovah isinamke ntre. Mmọ ẹsọn kpukpru utọ edinam oro. Mme Ntiense ẹka iso ẹnam item oro odude ke Rome 13:1, 2: “Kpukpru owo ẹsụk idem ẹnọ mme enyene-odudu emi ẹkarade; koro odudu idụhe ke mîtoho Abasi; ndien mme enyene-odudu emi ẹdude kemi, edi Abasi ekenịm mmọ. Mmọdo owo eke an̄wanade ye odudu emi an̄wana ye se Abasi ekenịmde: mmọ emi ẹn̄wanade ẹyenyụn̄ ẹda ikpe ẹsọk idem.”

9. Ke ewe usụn̄ iba ke Mme Ntiense Jehovah ẹn̄wana man ẹtre edinam oyomonsia?

⁹ Nte ededi, sia edinam oyomonsia enen̄erede ọdiọk, nte Mme Ntiense Jehovah ikpanamke n̄kpọ man ẹn̄wam nditre enye? Ih, akpana mmọ ẹnam, ndien mmọ ke ẹnam. Akpa kan̄a, mmọ ke idemmọ ibuanake ke utọ edinam oro. Ọyọhọ iba, mmọ ẹkpep mme owo mme edumbet Christian oro ke ini ẹtienede, etrede kpukpru orụk afai. * Isua oko, Mme Ntiense ẹma ẹbiat hour 1,202,381,302 ndin̄wam mme owo ndikpep edumbet Christian emi. Ini emi ikatakke-tak, koro nte utịp utom emi, owo 265,469 ẹma ẹna baptism nte Mme Ntiense Jehovah, ntem ẹwụtde in̄wan̄-in̄wan̄ nte ke mmimọ imesịn afai ofụri ofụri.

10. Nso idotenyịn idu kaban̄a edisio afai mfep ke ererimbot mfịn?

¹⁰ Ke adianade do, Mme Ntiense Jehovah ẹfiọk ke mmimọ ikpọn̄ idikemeke nditre idiọkn̄kpọ ke ererimbot tutu amama. Ntak edi oro mmọ ẹkọn̄de ofụri mbuọtidem mmọ ke  owo emi ekemede nditre—kpa Jehovah Abasi. (Psalm 83:18) Kpa ye ukeme ofụri esịt mmọ, mme owo ikemeke nditre afai. Andiwet Bible eke odudu spirit ama ebem iso ọtọt nnyịn aban̄a eyo nnyịn, kpa “ukperedem ini,” ọdọhọde ete: “Ndiọi owo ye mbon abian̄a ẹyedọdiọn̄ ẹdiọk ẹka iso, ẹbian̄a owo, owo ẹyenyụn̄ ẹbian̄a mmọ.” (2 Timothy 3:1, 13) Ke ikerede iban̄a emi, idotenyịn idụhe owo ndikan ke en̄wan oro ẹn̄wanade ndibiọn̄ọ idiọkido. Ke n̄kan̄ eken, nnyịn imekeme ndiberi edem ke Jehovah ndisio afai mfep ofụri ofụri ye ke nsinsi.—Psalm 37:1, 2, 9-11; Mme N̄ke 24:19, 20; Isaiah 60:18.

Ikopke Ndịk kpa ye Oro En̄wan Ekperede

11. Mme usio-ukot ewe ke Jehovah anam man osio afai efep?

¹¹ Sia Abasi emem asuade afai, nnyịn imekeme ndikụt ntak emi enye anamde mme usio-ukot ndisobo akama ntak afai, Satan kpa Devil. Ke akpanikọ, Enye ananam Satan osobo esuene esuene edikan ke ubọk akwa angel Michael—obufa Edidem oro Abasi odoride ke ebekpo, kpa Christ Jesus. Bible etịn̄ aban̄a enye ntem: “Ekọn̄ etịbe ke heaven; Michael ye mme angel esie ẹn̄wana ekọn̄ ye dragon; dragon ye mme angel esie ẹnyụn̄ ẹn̄wana ekọn̄ edi mmọ ikanke. Ufan̄ inyụn̄ idụhe aba inọ mmọ ke heaven. Ndien ẹsio akwa dragon ẹduọk ke isọn̄, kpa akani urụkikọt oro ẹkotde enye ẹte, andidori ikọt Abasi ikọ ye Satan, andibian̄a ofụri ererimbot; ẹsio enye ẹduọk ke isọn̄, ẹnyụn̄ ẹsion̄o mme angel esie ẹduọn̄ọ ye enye.”—Ediyarade 12:7-9.

12, 13. (a) Nso idi n̄wọrọnda iban̄a isua 1914? (b) Nso ke ntịn̄nnịm ikọ Ezekiel ebem iso etịn̄ aban̄a mbon oro ẹdade ẹnọ Obio Ubọn̄ Abasi?

¹² Ubatini Bible ye mme n̄kpọntịbe ererimbot ẹwụt nte ke isua 1914 edi ini emi ekọn̄ oro akadade itie ke heaven. Ọtọn̄ọde ke ini oro, mme idaha ererimbot ẹmeka iso ndidiọk. Ediyarade 12:12 anam ntak an̄wan̄a, ọdọhọde ete: “Ntre ẹdara, O mme heaven, ye mbufo emi ẹdụn̄ọde ke esịt. Mbọm isọn̄ ye inyan̄, koro andidori ikọt Abasi ikọ ama osụhọde etiene mbufo; Enye asan̄a ye akwa ifụtesịt, sia enye ọdiọn̄ọde ete ini imọ edi ibio.”

¹³ Nte an̄wan̄ade, Devil ada iyatesịt esie akpan akpan etiene mme andituak ibuot nnọ Abasi oro ẹyetde aran ye mme nsan̄a mmọ oro ẹdide “mme erọn̄ en̄wen.” (John 10:16; Ediyarade 12:17) Ubiọn̄ọ emi eyesịm utịt ke mîbịghike ke ini Devil adade ọkpọsọn̄ en̄wan etiene kpukpru mbon oro ẹdade ẹnọ Obio Ubọn̄ Abasi oro ẹma ẹkewụk, emi ẹnyụn̄ ẹkọn̄de mbuọtidem mmọ ke enye. Ẹtịn̄ ẹban̄a ọkpọsọn̄ en̄wan emi ke Ezekiel ibuot 38 nte en̄wan ‘Gog isọn̄ Magog.’

14. Mme ukpeme ewe ke Mme Ntiense Jehovah ẹkenyene ke ini edem, ndien nte emi edidi ntre kpukpru ini?

¹⁴ Tọn̄ọ ẹkesio Satan ke heaven ẹduọk, ndusụk n̄ka ukaraidem, emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke ndamban̄a usem ke Ediyarade 12:15, 16, ẹmekpeme ikọt Abasi ndusụk ini ẹbiọn̄ọ en̄wan Satan. Ke edide isio, Bible owụt nte ke ini akpatre en̄wan Satan oro, esop ubọk owo ndomokiet idikemeke ndikpeme mbon oro ẹkọn̄de mbuọtidem mmọ ke Jehovah. Nte emi akpanam mme Christian ẹkop ndịk m̀mê ẹyomo nsia? N̄wan̄ansa-o!

15, 16. (a) Mme ikọ nsọn̄ọ oro Jehovah eketịn̄de ọnọ ikọt esie ke eyo Jehoshaphat ọnọ mme Christian mfịn nso ntak ndinyene idotenyịn? (b) Nso uwụtn̄kpọ ke Jehoshaphat ye mbon eyo esie ẹkenịm ẹnọ mme asan̄autom Abasi mfịn?

 ¹⁵ Abasi ọyọnọ ikọt esie ibetedem kpa nte enye ọkọnọde ndamban̄a idụt esie ibetedem ke eyo Edidem Jehoshaphat. Nnyịn ikot ite: “Mbufo ẹkpan̄ utọn̄, ofụri Judah, ye mme andidụn̄ Jerusalem, ye edidem Jehoshaphat, ntem ke Jehovah ọdọhọ mbufo, ete, Mbufo ẹkûdịghe, nsia okûnyụn̄ oyomo mbufo ke iso akwa otu owo emi; koro mîdịghe mbufo ke ekọn̄ emi enyene, ke edi eke Abasi. . . . Mbufo ẹkûkpa ndin̄wana ekọn̄ emi: koro Jehovah odude ye mbufo.”—2 Chronicles 20:15-17.

¹⁶ Ẹma ẹsọn̄ọ ẹnọ mbon Judah ẹte ke idiyomke mmọ ẹn̄wana. Kpasụk ntre, ke ini Gog eke Magog adade ekọn̄ etiene ikọt Abasi, mmọ idimenke n̄kpọekọn̄ man ẹnyan̄a idem. Utu ke oro, mmọ “ẹyesọn̄ọ ẹda ẹnyụn̄ ẹkụt edinyan̄a Jehovah” (NW) ke ibuot mmọ. Nte ededi, ndisọn̄ọ nda iwọrọke nditie ifu, idem kpa nte ikọt Abasi ke eyo Jehoshaphat mîketiehe ifu. Nnyịn ikot ite: “Ndien Jehoshaphat otụk iso esie ese isọn̄; ndien ofụri Judah, ye mme andidụn̄ Jerusalem ẹduọn̄ọ ke iso Jehovah, ẹtuak ibuot ẹnọ Jehovah. . . . Ndien adan̄aemi [Jehoshaphat] etemede kpukpru owo, enye enịm mme andikwọ nnọ Jehovah, eke ẹsịnede mbana, ẹbe mbonekọn̄ iso ẹwọn̄ọ ẹtoro, ẹnyụn̄ ẹdọhọ, ẹte, Mbufo ẹtoro Jehovah; koro ima esie edide nsinsi.” (2 Chronicles 20:18-21) Ih, idem kpa ye oro mme asua ẹkedade ekọn̄ ẹtiene mmọ, mme owo ẹma ẹka iso nditoro Jehovah ifịk ifịk. Emi enịm uwụtn̄kpọ ọnọ Mme Ntiense Jehovah nditiene ke ini Gog adade ekọn̄ esie etiene mmọ.

17, 18. (a) Nso uko uko edu ke Mme Ntiense Jehovah ẹnyene mfịn ẹban̄a ekọn̄ Gog? (b) Nso n̄kpọ editi ke ẹkenọ mme uyen Christian ke ndondo emi?

¹⁷ Tutu ini oro—ndien idem ke Gog ama ọkọtọn̄ọ ekọn̄—Mme Ntiense Jehovah ẹyeka iso ndida nnọ Obio Ubọn̄ Abasi. Mmọ ẹyeka iso ndinyene odudu ye ukpeme ebe ke ndibuana ye esop oro ẹwakde ẹbe 94,600 ke ofụri ererimbot. (Isaiah 26:20) Nso ifet nditoro Jehovah uko uko ke ini emi edi ntem! Ke akpanikọ, nditie mbet en̄wan Gog oro asan̄ade ekpere inamke mmọ ẹfiak edem ke ntak ndịk. Utu ke oro, enye onụk mmọ ndifori uwa ekọm mmọ ke udomo oro mmọ ẹkemede.—Psalm 146:2.

 ¹⁸ Ediwak tọsịn mme uyen ke ofụri ererimbot ẹnen̄ede ẹwụt uko uko edu emi ke nditọn̄ọ utom ukwọrọikọ uyọhọ ini. Man ẹwụt nte edide mfọnn̄kan n̄kpọ ndimek utọ usụn̄ uwem oro, ẹma ẹsio tract Mme Uyen—Nso ke Mbufo Ẹdida Uwem Mbufo Ẹnam? ke mme mbono district eke 2002. Mme Christian, n̄kpri ye ikpọ, ẹwụt esịtekọm ẹban̄a utọ ekemini n̄kpọ editi oro.—Psalm 119:14, 24, 99, 119, 129, 146.

19, 20. (a) Ntak emi mîyomke mme Christian ẹfehe ndịk m̀mê ẹyomo nsia? (b) Nso ke ibuotikọ ukpepn̄kpọ oro etienede edinam?

¹⁹ Kpa ye mme idaha ererimbot, iyomke mme Christian ẹfehe ndịk m̀mê ẹyomo nsia. Mmọ ẹfiọk ẹte ke Obio Ubọn̄ Jehovah ọyọsọp ndisio kpukpru orụk afai mfep ke nsinsi. Mmọ n̄ko ẹkop ndọn̄esịt ndifiọk nte ke ediset ke n̄kpa ayanam ediwak mbon oro ẹketabade uwem mmọ ke ntak afai ẹfiak ẹdidu uwem. Ke adan̄aemi emi edinọde ndusụk owo akpa ifet ndikpep mban̄a Jehovah, emi ayanam mbon en̄wen ẹka iso ke usụn̄ uwem mmọ oro ẹyakde idem ẹnọ enye.—Utom 24:15.

²⁰ Nte mme Christian akpanikọ, nnyịn imọfiọk ke oyom imụm edida san̄asan̄a Christian ikama ndien imebiere ndinam ntre. Nnyịn imoyom ndisọn̄ọ mmụm utịbe utịbe idotenyịn ‘edisọn̄ọ nda n̄kụt edinyan̄a Jehovah,’ n̄kama. Ibuotikọ oro etienede ọyọsọn̄ọ mbuọtidem nnyịn ke ndinam nnyịn ifiọk mme n̄kpọntịbe eyomfịn oro ẹkade iso ndisịn un̄wana efen efen ke edisu mme ntịn̄nnịm ikọ Bible.

[Ikọ idakisọn̄]

Nte Afo Emekeme Ndinam An̄wan̄a?

• Ntak emi ediwak owo mfịn mînyeneke idotenyịn?

• Ntak emi Mme Ntiense Jehovah ẹnyenede idotenyịn ẹban̄a ini iso?

• Nso ke Jehovah anam aban̄a ntak kpukpru afai?

• Ntak emi nnyịn mîkpokopke ndịk iban̄a ekọn̄ Gog?

[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]

[Ndise ke page 13]

Jesus ama enịm eti uwụtn̄kpọ eke edida san̄asan̄a Christian

[Mme ndise ke page 16]

Ediwak tọsịn mme uyen ẹdide Mme Ntiense ẹdat esịt nditọn̄ọ utom ukwọrọikọ uyọhọ ini

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 12]

NDISE UN 186226/M. Grafman