Mbụk Eyouwem

Ọfọfọn Ọnọ Owo Eke Jehovah Edide Abasi Esie

NTE TOM DIDUR OBỤKDE

Ẹma ẹbọbọ efe obio ke ukpe-okụk. Ẹkedori enyịn n̄kpọ nte owo 300 ndidụk mbono oro ke Porcupine Plain, Saskatchewan, Canada. Ke Wednesday, snow ama ọtọn̄ọ ndidep, ndien ke Friday ata ọkpọsọn̄ snow ama edep tutu owo ikemeke ndikụt usụn̄. Tuep ama esịm -40°C. Owo 28 ẹkedụk, esịnede nditọwọn̄ ifan̄. Akpa mbono mi nte obufa esenyịn circuit ekedi emi, ndien n̄kedi owo isua 25 emi esinyekde idem. Mbemiso nsiande fi se iketịbede, yak ntịn̄ nte n̄kasan̄ade ndinyene akpan ifetutom emi.

AMI ndi ọyọhọ eyen itiaba ke otu nditọiren itiata. Akpan ekekere Bill, udọ ekere Metro, John adiana, ekem Fred, Mike, ye Alex. Ami n̄kamana ke 1925, ndien Wally edi ekperedem. Nnyịn ikodụn̄ ikpere Ukraina, Manitoba, emi ete ye eka mi, Michael ye Anna Didur, ẹkenyenede ekpri in̄wan̄. Papa akanam utom ke ikpehe kiet ke usụn̄ tren. Sia ekpri ataya ke mbenusụn̄ tren mîketịmke idot ndibọk akamba ubon, nnyịn ikodụn̄ ke in̄wan̄. Papa ikesidụhe ke ufọk ediwak ini, ntre Mama ekesise aban̄a nnyịn. Ke ini ke ini, enye ama esika okodu ye Papa urua kiet m̀mê akande oro, edi enye ama okụt ete ke nnyịn imọfiọk nditem udia ndinyụn̄ nnam utom ke ufọk. Ndien sia nnyịn ikesikade Ufọkabasi Catholic eke Greece, ubak  ukpep oro Mama akabakde ọnọ nnyịn ama esịne edimụm akam ndọn̄ ke ibuot ye edibuana ke mme ido edinam eken.

Edibọ Akpanikọ Bible

Mma nnyene udọn̄ ndifiọk Bible toto ke uyen. Mbọhọidụn̄ emi ekedide kiet ke otu Mme Ntiense Jehovah, ama esidi edise ubon nnyịn kpukpru ini man edikot Bible aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi, Armageddon, ye mme edidiọn̄ obufa ererimbot. Mama ikenyeneke udọn̄ ndomokiet ke se enye ekenyenede nditịn̄, edi etop oro ama enem Mike ye Alex. Ke akpanikọ, se mmọ ẹkekpepde ama onụk mmọ ndisịn utom ekọn̄ ke ọyọhọ ekọn̄ ererimbot iba, ke ntak ido ukpono. Ke oro ebede ẹma ẹnọ Mike aka n̄kpọkọbi ke ibio ini, ke adan̄aemi ẹkenọde Alex aka itienna ufen ke Ontario. Nte ini akakade, Fred ye Wally n̄ko ẹma ẹbọ akpanikọ. Nte ededi, akpan, udọ, ye udọ-udọ eka mi ikọbọhọ akpanikọ. Mama ama akam ọbiọn̄ọ akpanikọ ke ediwak isua, edi ke ukperedem enye ama anam idem akpa kpukpru nnyịn ke enye ndida nnọ Jehovah. Enye ama ana baptism ke edide isua 83. Mama ekedi isua 96 ke ini enye akakpade. Papa n̄ko ama ama akpanikọ mbemiso enye akakpade.

Ke ndide isua 17, mma nnam isan̄ n̄ka Winnipeg ndikoyom utom nnyụn̄ mbuana ye mbon oro ẹkemede ndin̄wam mi n̄kpep Bible. Mme Ntiense Jehovah ẹkedu ke idak ukpan ini oro, edi ẹma ẹsinịm mme mbono esop kpukpru ini. Akpa mbono esop oro n̄kodụkde ekedi ke ufọk owo. Sia ẹkebọkde mi ke ido ukpono Catholic eke Greece, se n̄kokopde ke akpa eketie mi esen esen. Nte ededi, sụn̄sụn̄ mma ndifiọk ntak emi ubahade oro odude ke ufọt mme ọkwọrọ ederi ye usụhọde mbon ido ukpono mîkekemke ye N̄wed Abasi ye ntak emi Abasi mîkenyịmeke mme ọkwọrọ ederi ẹdiọn̄ ekọn̄. (Isaiah 2:4; Matthew 23:8-10; Rome 12:17, 18) Ndidu uwem ke Paradise ke isọn̄ ama enen̄ede owụt ifiọk akan ndika anyan ebiet n̄kodu ke nsinsi.

Sia n̄kenịmde nte ke akpanikọ ekedi emi, mma nyak idemmi nnọ Jehovah nnyụn̄ nna baptism ke 1942 ke Winnipeg. Ke 1943, ẹma ẹdorode ukpan ke utom Mme Ntiense Jehovah ke Canada, ndien emi ama anam ẹsịn ifịk ke utom ukwọrọikọ. Akpanikọ Bible ama onyụn̄ omụm n̄kam ke esịt mi. Mma nnyene ifet edinam utom nte asan̄autom ke esop ọkọrọ ye edibuana ke ubịnikọt an̄wan̄wa mbono esop ye edinam utom ke efakutom oro owo mîbahakede inọ owo. Ndidụk ikpọ mbono ke United States ama etịp akamba akamba esịn ke n̄kọri eke spirit mi.

Nditat Utom Emi Nnamde nnọ Jehovah

Ke 1950, mma nsịn enyịn̄ nte asiakusụn̄ ndien ke December isua oro, ẹma ẹnọ mi ikot ndinam utom nte esenyịn circuit. Mma nnem esịt ndibọ ukpep mi n̄kpere Toronto, nto Charlie Hepworth, anam-akpanikọ eyenete emi enyenede mbufiọk. Mma nnyụn̄ n̄kop idatesịt ndibiat akpatre urua ubọ ukpep mi ye Alex eyeneka mi, emi ama okododu ke utom circuit ke Winnipeg.

Nsụk nteti akpa mbono circuit mi oro n̄kobụkde ke ntọn̄ọ. Mma nnyek idem mban̄a nte enye editiede. Edi, esenyịn district nnyịn, Brọda Jack Nathan ama anam nnyịn iyọhọ ye utom inyụn̄ ikop inemesịt. Nnyịn ima ineme ndutịm mbono emi ibio ibio ye mbon oro ẹkedụkde. Ima ibụk ifiọkutom, inamde iwụt nte ẹkwọrọde ikọ ke ufọk ke ufọk, ẹnamde mfiakn̄ka, ye nte ẹnịmde ukpepn̄kpọ Bible. Ima ikwọ mme ikwọ Obio Ubọn̄. Udia ama odu barasuene. Ima isin̄wọn̄ kọfi inyụn̄ ita ndita ke ekperede ndidi kpukpru hour iba. Ndusụk owo ẹkena ke nnyan n̄kpọitie ye ke mbot utịn̄ikọ, ke adan̄aemi mbon eken ẹkenade ke isọn̄ ẹde. Ke Sunday snow oro n̄ketịn̄de mban̄a ke ntọn̄ọ ama etehede ube, anamde nnyịn inyene owo 96 ke  utịn̄ikọ an̄wa. Ifiọk n̄kpọntịbe emi ama ekpep mi ndiyọ n̄kpọsọn̄ idaha.

Utom circuit mi efen ama ada mi aka edere edere Alberta, British Columbia ye Yukon Territory, obio utịn ufọt okoneyo. Ndinam isan̄ ke n̄kpotụk n̄kpotụk Alaska Highway nto ke Dawson Creek, British Columbia, nsịm Whitehorse, Yukon (ọniọn̄de ke kilomita 1,477), nnyụn̄ n̄kwọrọ ikọ ke usụn̄ ama oyom ime ye edidu ke ukpeme. Akpakịp snow, ndọdọrọ obot, ye unana edikụt usụn̄ ọfọn ke ntak snow ẹkenen̄ede ẹdi n̄kpọ-ata.

Idem ama akpa mi ndikụt nte akpanikọ ekesịmde Nsannsan Edem Edere. Ini kiet, ami ye Walter Lewkowicz ima ika ekpri ufọk kiet emi ekperede Lower Post, British Columbia, ke usụn̄ Alaska Highway emi ekperede adan̄a Yukon Territory. Ima ifiọk ke owo odụn̄ ke ekpri ufọk oro koro ikokụtde ikan̄ etuenede ke ekpri window. Ekedi n̄kpọ nte n̄kanika usụkkiet okoneyo ndien nnyịn ima ikọn̄ usụn̄. Owo ama ọdọhọ nnyịn ibe idụk, ntre ima idụk ika. Idem akakpa nnyịn didie ntem ndikụt akanieren emi anade ke adiana-iba n̄kpana esie okot magazine Enyọn̄-Ukpeme! Ke akpanikọ enye ama enyene nsiondi oro nnyịn mîkọbọhọ kan̄a. Enye ama anam an̄wan̄a nte ke eke imọ esisan̄a ke ubomofụm. Sia nnyịn mîkabuanake ye esop nnyịn ke se ibede usen itiaita, nnyịn ikenyeneke nsiondi magazine eke ndondo oro. Ete emi ọkọdọhọ ke imọ ikere Fred Berg, ndien okposụkedi enye ama okotobo magazine emi ke ediwak isua, emi ekedi akpa ini oro Mme Ntiense Jehovah ẹkedide ẹdise enye. Fred ama anam nnyịn idan̄ do. Ima ikeme ndibuana ediwak akpanikọ N̄wed Abasi ye enye inyụn̄ inam ndutịm Mme Ntiense en̄wen emi ẹsibede do kpukpru ini ndiwaha nse enye.

Mma nnam utom ke n̄kpri circuit ita ke ediwak isua. Mmọ ẹketọn̄ọ ke Grande Praire, Alberta, ke edem usiahautịn ẹkesịm Kodiak, Alaska, ke edem usoputịn, emi ebede kilomita 3,500.

Esịt ama enem mi ndidi ndifiọk nte ke ima-mfọnido Jehovah oro owo mîdotke odu ọnọ kpukpru owo, idem ke mme nsannsan ebiet, ye nte ke spirit Abasi esidemede esịt mbon oro ẹkenịmde ẹnọ nsinsi uwem. Kiet ke otu utọ owo oro  ekedi Henry Lepine emi otode Dawson City, Yukon, emi ẹkotde Dawson idahaemi. Henry okodụn̄ ke nsannsan ikpehe. Ke akpanikọ, enye ikọwọrọke ke itie udọk gold ke se ibede isua 60. Nte ededi, spirit Jehovah ama onụk eren isua 84 emi ndinam isan̄ ke se ibede kilomita 3,200 uka ye unyọn̄ man okodụk mbono circuit ke Anchorage, idem okposụkedi akananam enye mîdụkke mbono esop. Mbono oro ama aduai enye idem, ebuana oro ama onyụn̄ enen̄ede adat enye esịt. Ke ọnyọn̄de edi Dawson City, Henry ama aka iso anam akpanikọ tutu enye akpa. Ediwak owo emi ẹkefiọkde Henry ẹma ẹkere se ikonụkde akanieren emi ndinam utọ anyan isan̄ oro. Ọkpọsọn̄ udọn̄ ndifiọk se ikonụkde akanieren emi ama anam mbonusọn̄ efen efen ẹdibọ akpanikọ. Ntem ke usụn̄ en̄wen, Henry ama ekeme ndinọ eti ikọ ntiense.

Andibọ Mfọnido Jehovah Oro Owo Mîdotke

Ke 1955, esịt ama enen̄ede enem mi ndibọ ikot ndidụk ọyọhọ otu 26 eke Ufọkn̄wed Enyọn̄-Ukpeme Ukpep Bible eke Gilead. Ukpep emi ama ọsọn̄ọ mbuọtidem mi onyụn̄ an̄wam mi nditịm nsan̄a n̄kpere Jehovah. Ke n̄kụrede ukpep, ẹma ẹnọ mi n̄kaka iso ke utom circuit ke Canada.

Mma nnam utom ke mbahade obio Ontario ke n̄kpọ nte isua kiet. Ekem ẹma ẹfiak ẹnọ mi n̄kanam utom ke Alaska. Nsụk nteti ndiye mben ọkpọusụn̄ oro an̄wan̄ade, nsemnsem n̄kpọdiọhọ mmọn̄ ye etịn̄e ikpọ obot emi snow ofụkde. Ke ini ndaeyo, ndiye flawa ikọt ye awawa mbiet ẹsiyọyọhọ mme itịghede. Ofụm esibịt, mmọn̄ onyụn̄ asana. Mme ekpe, wolf, okoyo, edop ye mme unam eken ẹsisan̄a ke ikọt ye unana n̄kpọ nditịmede mmọ.

Nte ededi, Alaska akama mme n̄kpọ-ata—idịghe ke ntak idaha eyo emi ekemede ndikpụhọde kpọt edi n̄ko ke ntak nnyan usụn̄ isan̄. Circuit mi ama atara ke kilomita 3,200 oto ke edem usiahautịn esịm edem usoputịn. Ke ini oro owo ikanamke ndutịm inọ esenyịn circuit ndinyene ubomisọn̄. Nditọete n̄kann̄kụk ẹma ẹsinyịme ndiwat mi nto esop kiet n̄ka efen. Ndusụk ini, mma nsidọhọ mme awat-ubomisọn̄ mbiomo m̀mê mme akaisan̄ ẹmen mi.

Kiet ke otu utọ idaha oro ekedi ke ini n̄kasan̄ade ke Alaska Highway nto ke Tok Junction, Alaska, n̄ka Mile 1202, m̀mê ikpehe Scotty Creek. Itieutom mme ekpeme n̄kpọmbet ke obio iba emi ẹkeyom usụn̄ ke kilomita 160 ẹkpọn̄ kiet eken. Mma mbe itieutom mme ekpeme n̄kpọmbet United States ke Tok ndien ẹma ẹmen mi ke ubomisọn̄ ke n̄kpọ nte kilomita 50. Ke oro ebede, ubomisọn̄ ikodụhe aba ndien mma nsan̄a ke n̄kpọ nte hour duop ke se iwakde ibe kilomita 40. Ke ukperedem ke n̄kedifiọk nte ke esisịt ini ke mma n̄kebe itieutom mme ekpeme n̄kpọmbet oro, ẹma ẹtre kpukpru ubomisọn̄ ke usụn̄ emi koro snow ekedepde esịri usụn̄ ekpere itie emi mme ekpeme n̄kpọmbet ẹsidade. Ke ufọt okoneyo tuep ama odu esịm -23°C ndien mma ndu oyom usụn̄ ọkpọn̄ itie udakibuot emi ekekperede akan ke n̄kpọ nte kilomita 80. Mma nnen̄ede nyom itie udakibuot emi n̄kpetiede nduọk odudu.

Nte n̄kasan̄ade n̄ka, mma n̄kụt ubomisọn̄ emi ẹkekpọn̄de ke mben usụn̄, emi snow okofụkde ndusụk itie. N̄kekere ke edieke n̄kemede ndidụk esịt n̄kana ke n̄kpọitie esie, nyọbọhọ  tuep okoneyo oro. Mma n̄n̄wana ndidian̄ade snow man n̄keme ndiberede usụn̄, edi mma n̄kụt ke ẹma ẹkpọk kpukpru n̄kpọ ẹsion̄o ke esịt. Ke mfọniso, mma n̄kụt ekpri ufọk emi anade ukpọk ekpere itie oro. Ke mma n̄kan̄wana ndụk ndomo ikan̄ ke esịt, mma n̄keme ndiduọk odudu ke hour ifan̄. Ke usenubọk, mma n̄n̄wana n̄kụt owo ndimen mi ke ubomisọn̄ n̄kesịm itieidụn̄ efen emi n̄kenyenede ndusụk udia emi n̄koyomde ke mbrenyịn nnyụn̄ nse mban̄a nnuenubọk oro n̄kadade unan.

Jehovah Anam Enye Ọkọri ke Edem Edere

Akpa ini oro n̄kakade n̄kese Fairbanks ama enem etieti. Nnyịn ima inen̄ede ikụt unen ke utom ukwọrọikọ, ndien n̄kpọ nte owo 50 ẹkedụk utịn̄ikọ an̄wa ke Sunday oro. Nnyịn ikosop idem ke ekpri ufọkidụn̄ isụn̄utom emi Vernor ye Lorraine Davis ẹkedụn̄de. Mme owo ẹma ẹda ke itie utemudia, ubetnna, ye usụn̄otop ẹnyụn̄ọ ndikop utịn̄ikọ oro. Nnyịn ima ida emi ifiọk ite ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ayanam utom ukwọrọikọ enyene iwụk ke Fairbanks. Ntre ye un̄wam Jehovah, nnyịn ima idep ufọk emi okponde ekem, emi ekedide ufọkunek ke akpa, inyụn̄ imen enye ika itie emi odotde. Ima itịbi obube mmọn̄, inam itie uyeremmọn̄ inyụn̄ isịn n̄kpọ unam ufọk ofiop. Ke ufan̄ isua kiet, eti Ufọkmbono Obio Ubọn̄ kiet ama odu ke Fairbanks. Ke ẹma ẹkebọp itie utemudia ẹdian, ẹma ẹda enye ẹnịm mbono district ke 1958, ndien owo 330 ẹkedụk.

Ke ndaeyo 1960, mma nnam anyan isan̄ ke ubomisọn̄ n̄ka ibuot itieutom ofụri ererimbot eke Mme Ntiense Jehovah ke New York man n̄kodụk mbono ubọ ukpep oro ẹkediomide ẹnọ kpukpru mme esenyịn oro ẹsan̄ade-san̄a ke United States ye Canada. Ke adan̄aemi n̄kodude do, Brọda Nathan Knorr ye nditọete eken oro ẹkọride ẹsịm ọyọhọ idaha ẹma ẹnam ndụn̄ọde ye ami ẹban̄a edisiak obufa ọfis n̄kọk itieutom ke Alaska. Ọfiọn̄ ifan̄ ke ukperedem, ima inem esịt ndikop nte ke ọtọn̄ọde ke September 1, 1961, Alaska eyenyene ọfis n̄kọk itieutom esiemmọ. Ẹma ẹmek Brọda Andrew K. Wagner ndise mban̄a n̄kọk itieutom oro. Enye ye Vera n̄wan esie ẹma ẹnam utom ke Brooklyn ke isua 20 ẹnyụn̄ ẹnyene ifiọkutom n̄ko ke utom emi ẹsan̄ade-san̄a. Ima inem esịt ke edisiak ọfis n̄kọk itieutom ke Alaska, sia emi ama osụhọde ekese isan̄ esenyịn circuit onyụn̄ anam enye owụk ntịn̄enyịn ke mme ata akpan udọn̄ mme esop ye eke mme nsannsan efakutom.

Ndaeyo 1962 ekedi ini inemesịt ke Edem Edere. Ẹma ẹyak ọfis n̄kọk itieutom Alaska ẹnọ, ndien ẹma ẹnịm mbono district ke Juneau, Alaska. Ẹma ẹbọp mbufa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke Juneau ye Whitehorse, Yukon, ẹma ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ ediwak nsannsan otu.

Edifiak Nnyọn̄ Canada

Ke ediwak isua, mma nsinyene nneme ke leta ye Margareta Petras emi otode Canada. Reta, nte ẹkesiwakde ndikot enye, ọkọtọn̄ọ utom usiakusụn̄ ke 1947, okụre ukpep ke Gilead ke 1955, onyụn̄ anam usiakusụn̄ ke n̄kan̄ edem usiahautịn Canada. Mma mbụp enye ndọ, ndien enye ama enyịme. Ima idọ ndọ ke Whitehorse ke February 1963. Ke ndaeyo isua oro, ẹma ẹnọ mi n̄kanam utom circuit ke n̄kan̄ edem usoputịn Canada, ndien nnyịn ima inen̄ede inem esịt ndinam utom do ke isua 25 oro ẹketienede.

Ke 1988, ke ntak unana nsọn̄idem, ẹma ẹnọ nnyịn ikanam utom akpan asiakusụn̄ ke Winnipeg, Manitoba. Emi ama esịne edise mban̄a Ufọk Mbono ke n̄kpọ nte isua ition. Nnyịn ke ibabuana ke idara idara utom edinam mbet adan̄a nte ikekeme. Ke ini ikanamde utom circuit, nnyịn ima itọn̄ọ ediwak ukpepn̄kpọ Bible inọ mbon en̄wen ndinịm. Idahaemi, ke ntak mfọnido Jehovah oro owo mîdotke, nnyịn imesitọn̄ọ inyụn̄ inyene idatesịt edikụt nte nditọ ukpepn̄kpọ Bible ẹnamde n̄kọri ẹkesịm uyakidem nnọ ye baptism.

Mmenịm nte ke ndinam n̄kpọ Jehovah edi mfọnn̄kan usụn̄ uwem. Enye enyene se ọwọrọde onyụn̄ ọnọ uyụhọ, enye n̄ko anam ima oro imade Jehovah otụn̄ọ kpukpru usen. Emi esida ata inemesịt edi. Utom ukara Abasi ekededi oro nnyịn inyenede, m̀mê ebiet ekededi oro ẹnọde nnyịn ika, nnyịn imesinyịme ye andiwet psalm emi ọkọdọhọde ete: “Ọfọfọn ọnọ mbon eke Jehovah edide Abasi mmọ”!—Psalm 144:15.

[Ndise ke page 24, 25]

Ke utom circuit

[Ndise ke page 25]

Ndika n̄kese Henry Lepine ke Dawson City. Ami ndu ke ufien

[Ndise ke page 26]

Akpa Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke Anchorage

[Ndise ke page 26]

Ami ye Reta, 1998