Ntak Emi Nnyịn Mîkpodopke Akam?
Ntak Emi Nnyịn Mîkpodopke Akam?
“Ẹkûdop akam; ẹnọ ekọm ke kpukpru n̄kpọ.”—1 Thessalonica 5:17, 18.
1, 2. Didie ke Daniel okowụt nte ke imọ ima ima ifet edibọn̄ akam, ndien didie ke oro okotụk itie ebuana esie ye Abasi?
EKEDI ido prọfet Daniel ndibọn̄ akam nnọ Abasi utịm ikata ke usen. Enye ama esitọn̄ọ edọn̄ ke window ubet enyọn̄ esie emi akasakde iso ese obio Jerusalem ọbọn̄ akam. (1 Ndidem 8:46-49; Daniel 6:10) Idem ke ini ewụhọ edidem akakpande edibọn̄ akam nnọ owo ekededi ke mîbọhọke Darius, edidem Media, Daniel ikedehede itre ndibọn̄ akam. Edide emi ama esịn uwem esie ke itiendịk m̀mê ikesịnke, owo oro amade ndibọn̄ akam mi ikodopke ndibọn̄ akam nnọ Jehovah.
2 Didie ke Jehovah ekese Daniel? Ke ini angel Gabriel ekedide ndibọrọ kiet ke otu mme akam Daniel, enye ama etịn̄ aban̄a prọfet oro nte ‘owo emi enemde Abasi esịt.’ (Daniel 9:20-23) Ke ntịn̄nnịm ikọ Ezekiel, Jehovah ọkọdọhọ ke Daniel edi edinen owo. (Ezekiel 14:14, 20) Ke ofụri eyouwem esie, akam Daniel nte an̄wan̄ade ama anam enye enyene n̄kpet n̄kpet itie ebuana ye Abasi esie, n̄kpọ emi Darius akakam ọfiọkde.—Daniel 6:16.
3. Nte se iketịbede inọ isụn̄utom kiet owụtde, didie ke akam ekeme ndin̄wam nnyịn ndika iso nsọn̄ọ nda?
3 Akam ofụri ini ekeme n̄ko ndin̄wam nnyịn ndiyọ n̄kpọsọn̄ idomo. Ke uwụtn̄kpọ, kere ban̄a Harold King, isụn̄utom ke China emi ẹkebierede n̄kpọkọbi isua ition ẹnọ. Brọda King eketịn̄ aban̄a se iketịbede inọ enye ete: “Ẹkeme ndidian̄ade mi n̄kpọn̄ ekemmọ mme owo, edi owo ndomokiet ikemeke ndidian̄ade mi n̄kpọn̄ Abasi. . . . Ntre, mma nsitọn̄ọ edọn̄ ke ebiet emi owo ekemede ndikụt mi ke ubet n̄kpọkọbi mi utịm ikata ke usen nnyụn̄ mbọn̄ akam uyo ọwọrọ, ntide Daniel, emi Bible etịn̄de aban̄a. . . . Eketie nte ke mme utọ idaha oro, spirit Abasi ama anam mi n̄kere mban̄a mme n̄kpọ oro ẹdide akpan n̄kpọ ẹkan onyụn̄ anam esịt mi ana sụn̄. Nso odudu ye ndọn̄esịt eke spirit ke akam ọkọnọ mi ntem!”
4. Mme mbụme ewe ẹban̄ade akam ke nnyịn idikere iban̄a ke ibuotikọ emi?
4 Bible ọdọhọ ete: “Ẹkûdop akam; ẹnọ ekọm ke kpukpru n̄kpọ.” (1 Thessalonica 5:17, 18) Ke ikerede iban̄a item emi, ẹyak nnyịn ikere iban̄a mme mbụme oro ẹtienede mi: Ntak emi ikpetịn̄de enyịn ke nte ibọn̄de akam? Nso idi mme ntak emi nnyịn inyenede ndisan̄a n̄kpere Jehovah kpukpru ini? Ndien nso ke nnyịn ikpanam edieke etiede nte ke nnyịn idotke ndibọn̄ akam nnọ Abasi ke ntak ndudue nnyịn?
Da Akam Sọn̄ọ Itie Ufan
5. Nso n̄wọrọnda itie ufan ke akam an̄wam nnyịn ndinyene?
5 Nte afo akpama Jehovah ada fi nte ufan imọ? Enye okokot ete-ekpụk oro Abraham ufan imọ. (Isaiah 41:8; James 2:23) Jehovah oyom nnyịn ikọri utọ orụk itie ebuana oro ye imọ. Enye enen̄ede ọdọhọ nnyịn isan̄a n̄kpere imọ. (James 4:8) Nte oro ikpanamke nnyịn ikere iban̄a n̄wọrọnda ifet edibọn̄ akam? Esisọn̄ didie ntem ndinyene ifet nditịn̄ ikọ ye akwa owo ukara, idịghe nditetịn̄ mban̄a edikabade ndi ufan esie! Edi, Andibot ekondo esịn udọn̄ ọnọ nnyịn ndisan̄a n̄kpere enye ifụre ifụre ke akam, ini ekededi oro iyomde ndinam ntre. (Psalm 37:5) Nnyịn nditre ndidop akam an̄wam nnyịn ndinyene n̄kpet n̄kpet itie ufan ye Jehovah.
6. Nso ke uwụtn̄kpọ Jesus ekpep nnyịn aban̄a nte oyomde ‘ika iso ibọn̄ akam’?
6 Nte ededi, nnyịn isisọp ndifụmi akam didie ntem! Ndikam nse mban̄a mme mfịghe uwem ofụri usen ekeme ndida ata ekese ntịn̄enyịn nnyịn tutu nnyịn isịnke ukeme nditịn̄ ikọ ye Abasi. Jesus ama esịn udọn̄ ọnọ mme mbet esie ‘ndika iso mbọn̄ akam,’ ndien enye ke idemesie ama anam oro. (Matthew 26:41) Okposụkedi enye ọkọyọhọde ye utom kpukpru ini ọtọn̄ọde ke usenubọk esịm okoneyo, enye ama enịm ini nditịn̄ ikọ ye Ete esie eke heaven. Ndusụk ini, Jesus ama esidaha ada ke “n̄kịm-n̄wan̄a usenubọk” man ọbọn̄ akam. (Mark 1:35) Ke mme idaha en̄wen, enye ama esika ndobo ndobo itie ke mbubịteyo man ọkọbọn̄ akam ọnọ Jehovah. (Matthew 14:23) Jesus ama esinịm ini ndibọn̄ akam kpukpru ini, ndien nnyịn ikpenyene ndinam ukem oro.—1 Peter 2:21.
7. Mme idaha ewe ẹkpenụk nnyịn ndibọn̄ akam nnọ Ete nnyịn eke heaven ke usen ke usen?
7 Mme ifet oro ẹdotde ndibọn̄ ọkpọkpọ akam ẹsidu ediwak ini ke usen kiet kiet nte nnyịn isobode mme mfịna, mme idomo, ye ke ini iyomde ndinam mme ubiere. (Ephesus 6:18) Ke ini nnyịn iyomde ndausụn̄ Abasi ke kpukpru ikpehe uwem, itie ebuana nnyịn ye enye enyene ndikọri. Edieke ufan iba ẹsobode mme mfịna ọtọkiet, nte mbọbọ itie ufan mmọ isisọn̄ke? (Mme N̄ke 17:17) Ukem oro ke edi ke ini nnyịn iberide edem ke Jehovah inyụn̄ ibọde un̄wam esie.—2 Chronicles 14:11.
8. Nso ke nnyịn ikpep iban̄a uniọn̄ ọkpọkpọ akam nnyịn ito uwụtn̄kpọ Nehemiah, Jesus, ye Hannah?
8 Nnyịn ikeme ndinem esịt didie ntem nte ke Abasi inịmke uniọn̄ m̀mê utịm ikafan̄ ke nnyịn ikeme nditịn̄ ikọ ye enye ke akam! Nehemiah ama ọsọsọp ọbọn̄ akam ke ndopuyo mbemiso eben̄ede edidem Persia n̄kpọ. (Nehemiah 2:4, 5) Jesus n̄ko ama ọbọn̄ ibio ibio akam ke ini enye ekeben̄ede Jehovah ete ọnọ imọ odudu ndinam Lazarus eset ke n̄kpa. (John 11:41, 42) Ke n̄kan̄ eken, Hannah ama ‘ọbọn̄ akam ke iso Jehovah ebịghi’ ke ini enye akan̄wan̄ade esịt esie ọnọ enye. (1 Samuel 1:12, 15, 16) Ọkpọkpọ akam nnyịn ekeme ndidi ibio ibio m̀mê ndiniọn̄ etiene udọn̄ ye mme idaha.
9. Ntak emi akam nnyịn ekpesịnede itoro ye ekọm kaban̄a kpukpru n̄kpọ oro Jehovah anamde ọnọ nnyịn?
9 Ediwak akam oro ẹbọn̄de ke Bible ẹwụt ntotụn̄ọ esịtekọm oro ẹnyenede ẹban̄a akakan idaha Jehovah ye mme utịbe utịbe utom esie. (Exodus 15:1-19; 1 Chronicles 16:7-36; Psalm 145) Apostle John okụt mbiowo 24 ke n̄kukụt—ofụri ibat mme Christian oro ẹyetde aran ke idaha mmọ ke heaven—ẹtorode Jehovah, ẹte: “Ọbọn̄ ye Abasi nnyịn, Afo omodot ndibọ ubọn̄ ye ukpono ye odudu, koro Afo okobotde kpukpru n̄kpọ; ndien oto uduak Fo ke mmọ ẹdu, ẹkenyụn̄ ẹboro.” (Ediyarade 4:10) Nnyịn n̄ko imenyene ntak nditoro Andibot kpukpru ini. Esinem ete ye eka esịt didie ntem ke ini eyen mmọ ọkọmde mmọ ke ofụri esịt ke n̄kpọ oro mmọ ẹnamde ẹnọ enye! Ndikere ye esịtekọm mban̄a mme mfọnido Jehovah nnyụn̄ n̄wụt ntotụn̄ọ esịtekọm mban̄a mmọ edi eti usụn̄ ndifori uduot akam nnyịn.
“Ẹkûdop Akam”—Ntak-a?
10. Nso udeme ke akam enyene ke ndisọn̄ọ mbuọtidem nnyịn?
10 Akam ofụri ini edi akpan n̄kpọ kaban̄a mbuọtidem nnyịn. Ke ama akanam an̄wan̄a nte oyomde ‘ẹbọn̄ akam kpukpru ini, ẹkûnyụn̄ ẹkpa mba,’ Jesus okobụp ete: “Ke adan̄aemi Eyen Owo edidide, nte Enye oyokụt mbuọtidem ke isọn̄?” (Luke 18:1-8) Akam ofụri esịt esisọn̄ọ mbuọtidem. Ke ini ete-ekpụk oro Abraham ọkọsọn̄de edi inyeneke eyen, enye ama etịn̄ n̄kpọ emi ọnọ Abasi. Ke ibọrọ, Jehovah ama ebem iso ọdọhọ enye emenede enyịn ese enyọn̄ onyụn̄ abat ntantaọfiọn̄, edieke enye ekemede. Ekem Abasi ama afiak ọsọn̄ọ ọnọ Abraham ete: “Ntem ke ubon fo editie.” Nso ikedi utịp? Abraham ama “ọbuọt idem ye Jehovah; ndien enye abat oro ọnọ enye ke edinen ido.” (Genesis 15:5, 6) Edieke nnyịn in̄wan̄ade esịt nnyịn inọ Jehovah ke akam, inyịme mme un̄wọn̄ọ esie ke Bible, inyụn̄ isụk ibuot inọ enye, enye ọyọsọn̄ọ mbuọtidem nnyịn.
11. Didie ke akam ekeme ndin̄wam nnyịn ndiyọ mme mfịna?
11 Akam ekeme n̄ko ndin̄wam nnyịn ndiyọ mme mfịna. Nte uwem nnyịn eke usen ke usen akama mfịghe ndien nte mme idaha oro nnyịn isobode ẹnen̄ede ẹsọn̄? Bible ọdọhọ nnyịn ete: “Top mbiomo fo nọ Jehovah, ndien enye ayakama fi: enye idiyakke edinen owo esehede ke nsinsi.” (Psalm 55:22) Nnyịn imekeme ndikpebe uwụtn̄kpọ Jesus ke ini isobode n̄kpọsọn̄ idaha. Enye ama ada ofụri okoneyo ọbọn̄ ọkpọkpọ akam mbemiso emekde mme apostle esie 12. (Luke 6:12-16) Ndien ke okoneyo mbemiso enye akpade, Jesus ama enen̄ede ọbọn̄ akam tutu “ibibiak Esie etie nte mme ntọi iyịp eke ẹtọide ke isọn̄.” (Luke 22:44) Nso ikedi utịp? “Abasi onyụn̄ eyere Enye, koro Enye eten̄ede Abasi.” (Mme Hebrew 5:7) Akam ofụri esịt oro nnyịn ibọn̄de kpukpru ini ayan̄wam nnyịn ndiyọ mme idaha oro ẹkamade mfịghe ye n̄kpọsọn̄ idomo.
12. Didie ke ifet ndibọn̄ akam owụt ọkpọkpọ udọn̄ oro Jehovah enyenede ke idem nnyịn?
12 Ntak efen ndinen̄ede nsan̄a n̄kpere Jehovah ke akam edi nte ke enye n̄ko eyenen̄ede asan̄a ekpere nnyịn. (James 4:8) Ke ini nnyịn in̄wan̄ade esịt nnyịn inọ Jehovah ke akam, nte nnyịn isikwe nte ke enye ekere aban̄a mme udọn̄ nnyịn onyụn̄ enen̄ede ekere aban̄a nnyịn? Nnyịn imokụt ima Abasi ke ọkpọkpọ usụn̄. Jehovah inọhọ owo ekededi mbiomo ndikpan̄ utọn̄ nnọ kpukpru akam oro mme asan̄autom esie ẹbọn̄de ẹnọ enye nte Ete mmọ eke heaven. (Psalm 66:19, 20; Luke 11:2) Ndien enye ọdọhọ nnyịn ‘itop kpukpru ọkpọsọn̄ ekikere eke ẹtịmerede nnyịn esịt iduọk idori Imọ, koro Imọ ke ikere nnyịn.’—1 Peter 5:6, 7.
13, 14. Mme ntak ewe ke nnyịn inyene ke nditre ndidop akam?
13 Akam ekeme ndinam nnyịn inen̄ede inyene ifịk ke utom an̄wautom onyụn̄ ọsọn̄ọ nnyịn idem ke ini unana udọn̄ m̀mê ubiọn̄ọ ekemede ndinam etie nte ke nnyịn imọn̄ ikpa mba. (Utom 4:23-31) Akam ekeme n̄ko ndikpeme nnyịn mbiọn̄ọ “n̄kari Satan.” (Ephesus 6:11, 17, 18) Ke ini in̄wanade ndiyọ mme idomo eke usen ke usen, nnyịn imekeme ndiben̄e Abasi kpukpru ini ndisọn̄ọ nnyịn idem. Akam uwụtn̄kpọ Jesus esịne ediben̄e Jehovah ‘osio nnyịn ke ubọk andidiọk,’ Satan kpa Devil.—Matthew 6:13.
14 Edieke nnyịn ikade iso ibọn̄ akam iyom un̄wam ke ndikara ntụhọ unam idiọkn̄kpọ, nnyịn iyenyene un̄wam Jehovah. Nnyịn imenyene nsọn̄ọ emi: “Abasi edi akpanikọ, idinyụn̄ iyakke ẹdomo mbufo ẹbe se ukeme mbufo edide; edi Enye ayasiak usụn̄ ubọhọ ọnọ mbufo ke ufọt idomo, man mbufo ẹkeme ndibiom enye.” (1 Corinth 10:13) Apostle Paul ke idemesie ama okụt edikere mban̄a Jehovah emi ọnọde nsọn̄idem ke nsio nsio idaha. Enye ọkọdọhọ ete: “Mmenyene ukeme ndinam kpukpru n̄kpọ ke odudu Andisọn̄ọ mi idem.”—Philippi 4:13; 2 Corinth 11:23-29.
Ẹkọbọ ke Edibọn̄ Akam kpa ye Mme Ndudue
15. Nso ikeme nditịbe ke ini edu uwem nnyịn mîkemke ye mme idaha Abasi?
15 Man ẹnen̄ede ẹkop akam nnyịn, inaha nnyịn isịn item Ikọ Abasi. Apostle John ekewet ete: “Iyonyụn̄ ibọ se ededi eke iben̄ede ke ubọk Esie, sia nnyịn inịmde mbet Esie, inyụn̄ inamde se inemde Enye esịt.” (1 John 3:22) Nte ededi, nso ikeme nditịbe ke ini edu uwem nnyịn mîkemke ye mme idaha Abasi? Adam ye Eve ẹma ẹdịbe ke mmọ ẹma ẹkenam idiọkn̄kpọ ke in̄wan̄ Eden. Ekeme ndidọn̄ nnyịn ‘ndifehe iso Jehovah’ nnyụn̄ ntre ndibọn̄ akam. (Genesis 3:8) Klaus, esenyịn oro asan̄ade-san̄a emi enyenede mbufiọk ọdọhọ ete: “Mmokụt nte ke akpa ndudue emi mbon oro ẹsiwọn̄ọrede ẹkpọn̄ Jehovah ye esop esie ẹsiwakde ndinam edi nte ke mmọ ẹsitre ndibọn̄ akam.” (Mme Hebrew 2:1) Emi edi se iketịbede inọ José Ángel. Enye ọdọhọ ete: “Ke n̄kpọ nte isua itiaita, n̄kesiwakke ndibọn̄ akam nnọ Jehovah. Eketie mi ke idem nte ke ndotke nditịn̄ ikọ ye enye, okposụkedi n̄kosụk ndade enye nte Ete mi eke heaven.”
16, 17. Nọ mme uwụtn̄kpọ ban̄a nte akam ofụri ini ekemede ndin̄wam nnyịn ndikan mmemidem ke n̄kan̄ eke spirit.
16 Ndusụk nnyịn imekeme ndikere ke nnyịn idotke ndibọn̄ akam ke ntak mmemidem eke spirit m̀mê ke ntak idiọkn̄kpọ oro nnyịn inamde. Edi emi edi nnennen ini oro oyomde nnyịn ibọ ufọn ito enọ edibọn̄ akam. Jonah ama efehe ọkpọn̄ utom esie. Edi ‘ke ntak ukụt esie Jonah ofiori okot Jehovah, ndien Enye eyere enye. Jonah odu ke idịbi udi eseme, ndien Jehovah okop uyo esie.’ (Jonah 2:2) Jonah ama ọbọn̄ akam, Jehovah ama ọbọrọ akam esie, ndien Jonah ama afiak okop nsọn̄idem ke n̄kan̄ eke spirit.
17 José Ángel n̄ko ama ọbọn̄ akam ifịk ifịk oyom un̄wam. Enye eti ete: “Mma n̄wan̄ade esịt mi nnyụn̄ mben̄e Abasi edifen nnọ. Ndien enye ke akpanikọ ama an̄wam mi. N̄kereke ke n̄kpafiak ndụk akpanikọ ye unana un̄wam akam. Mmesibọn̄ akam idahaemi ofụri ini kpukpru usen, ndien nsitetie mbet mme ini emi.” Akpana inyene ifụre kpukpru ini nditịn̄ ikọ in̄wan̄-in̄wan̄ nnọ Abasi mban̄a mme ndudue nnyịn nnyụn̄ nda nsụhọdeidem mben̄e enye efen ọnọ nnyịn. Ke ini Edidem David akayarade mme ukwan̄n̄kpọ esie, Jehovah ama efen mme idiọkn̄kpọ esie. (Psalm 32:3-5) Jehovah oyom ndin̄wam nnyịn, idịghe ndibiom nnyịn ikpe. (1 John 3:19, 20) Ndien akam mbiowo esop ekeme ndin̄wam nnyịn ke n̄kan̄ eke spirit, koro mme utọ akam oro ẹnyene “odudu eti-eti.”—James 5:13-16.
18. Nso mbuọtidem ke mme asan̄autom Abasi ẹkeme ndinyene inamke n̄kpọ m̀mê mmọ ẹyo adan̄a didie?
18 Ewe ete edisịn eyen esie emi ọwọn̄ọrede ebịne enye ke nsụhọdeidem oyom un̄wam ye item ke ama akanam ndudue? N̄ke aban̄ade idiọk udọ owụt nte ke inamke n̄kpọ m̀mê nnyịn iyo adan̄a didie, Ete nnyịn eke heaven esidat esịt ke ini nnyịn ifiakde ibịne enye. (Luke 15:21, 22, 32) Jehovah esịn udọn̄ ọnọ kpukpru mbon oro ẹnamde idiọkn̄kpọ ete ẹwọn̄ọde ẹbịne imọ “koro [Imọ iyawak] ndidahado.” (Isaiah 55:6, 7) Okposụkedi David akanamde ikpọ idiọkn̄kpọ, enye ama okot Jehovah, ọdọhọde ete: “O Abasi, kpan̄ utọn̄ ke akam mi; ndien kûdịbe n̄kpe-ubọk mi.” Enye n̄ko ọkọdọhọ ete: “Mbubịteyo, ye usenubọk, ye ufọt uwemeyo, ke ndiseme nnyụn̄ ntua: ndien [Jehovah] oyokop uyo mi.” (Psalm 55:1, 17) Emi afiak ọnọ nsọn̄ọ didie ntem!
19. Ntak emi nnyịn mîkpebiereke nte ke mme akam oro ẹtiede nte ke owo ibọrọke ẹdi uyarade unana unyịme Abasi?
19 Nso edieke owo mîsọpke ibọrọ akam nnyịn? Do ana nnyịn ikụt nte ke akam nnyịn odu ke n̄kemuyo ye uduak Jehovah inyụn̄ ibọn̄ enye ebe ke enyịn̄ Jesus. (John 16:23; 1 John 5:14) Mbet oro James ama etịn̄ aban̄a ndusụk Christian oro owo mîkọbọrọke akam mmọ koro mmọ ‘ẹkeben̄ede ke idiọk usụn̄.’ (James 4:3) Ke n̄kan̄ eken, nnyịn ikpọsọpke-sọp ibiere nte ke mme akam oro ẹtiede nte ke owo ibọrọke ẹdi uyarade unana unyịme Abasi. Ke ndusụk idaha, Jehovah ekeme ndiyak anam-akpanikọ mme andituak ibuot ẹka iso ẹbọn̄ akam ẹban̄a n̄kpọ ke ndusụk ini mbemiso enye ọbọrọde. Jesus ọkọdọhọ ete: “Ẹben̄e, ndien ẹyenọ mbufo.” (Matthew 7:7) Ntem, oyom nnyịn ‘ikọbọ ke edibọn̄ akam.’—Rome 12:12.
Ẹbọn̄ Akam Kpukpru Ini
20, 21. (a) Ntak oyomde nnyịn ibọn̄ akam kpukpru ini ke mme “ukperedem ini” emi? (b) Nso ke nnyịn idibọ ke ini nnyịn isan̄ade ikpere ebekpo mfọn Jehovah ke usen ke usen?
20 Mme mfịghe ye mme mfịna ke ẹka iso ndikọri ke “ukperedem ini” emi, emi ẹdade “ndiọk eyo” ẹdiọn̄ọ. (2 Timothy 3:1) Ndien mme idomo ẹkeme ndiwọn̄ọde ekikere nnyịn mmemmem mmemmem. Nte ededi, nnyịn ndibọn̄ akam kpukpru ini ayan̄wam nnyịn ndiwụk ntịn̄enyịn ke mme n̄kpọ eke spirit kpa ye mme uyịre uyịre mfịna, idomo, ye mmemidem. Nnyịn ndibọn̄ akam ke usen ke usen nnọ Jehovah ekeme ndinọ akpan ibetedem oro nnyịn iyomde.
21 Jehovah, kpa ‘Andikop akam,’ akananam inanake ini ikaha ndikpan̄ utọn̄ nnọ nnyịn. (Psalm 65:2) Ẹyak nnyịn ikûnana ini ikaha nditịn̄ ikọ ye enye. Itie ufan nnyịn ye Abasi edi ata ọsọn̄urua inyene oro nnyịn inyenede. Ẹyak nnyịn ikûdede ida enye mfefere mfefere. “Mmọdo ẹyak nnyịn isan̄a ikpere ebekpo mfọn ye uko, man nnyịn ibọ mbọm, inyụn̄ ikụt mfọn eke edin̄wamde nnyịn ke ini nnanenyịn.”—Mme Hebrew 4:16.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
• Nso ke nnyịn ikpep ito prọfet Daniel iban̄a ufọn akam?
• Didie ke nnyịn ikeme ndisọn̄ọ itie ufan nnyịn ye Jehovah?
• Ntak emi nnyịn ikpọbọn̄de akam kpukpru ini?
• Ntak emi ekikere unana edidot mîkpakpanke nnyịn ndibọn̄ akam nnọ Jehovah?
[Mme Mbụme Ukpepn̄kpọ]
[Ndise ke page 16]
Nehemiah ama ọbọn̄ ibio ibio akam ke ndopuyo mbemiso etịn̄de ikọ ye edidem
[Ndise ke page 17]
Hannah ama ‘ọbọn̄ akam ke iso Jehovah ebịghi’
[Mme ndise ke page 18]
Jesus ama ada ofụri okoneyo ọbọn̄ akam mbemiso emekde apostle esie 12
[Mme ndise ke page 20]
Mme ifet ndibọn̄ akam ẹsidu kpukpru usen