Ndifiọk Uduak Ntụnọ

NSO ke afo esikere ke ini okopde ikọ oro “ntụnọ”? N̄wed ukabadeikọ kiet ọdọhọ ke ntụnọ edi “edu edinam mme owo ẹnịm mme ibet m̀mê mme edumbet ido uwem, nnyụn̄ nnọ mmọ ufen ke ini mmọ mînịmke.” Okposụkedi emi mîdịghe n̄kukụre se ẹnyịmede nte se ntụnọ edide, ediwak owo mfịn ẹnyene ukem idiọk ekikere oro ẹban̄a orụk ntụnọ ekededi.

Nte ededi, Bible etịn̄ aban̄a ntụnọ ke ata isio isio usụn̄. Enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon ekewet ete: “Eyen mi, kûsịn [“ntụnọ,” NW] Jehovah ke ndek.” (Mme N̄ke 3:11) Mme ikọ emi itịn̄ke iban̄a kpukpru orụk ntụnọ, edi ẹtịn̄ ẹban̄a “ntụnọ Jehovah,” oro edi, ntụnọ oro ọkọn̄ọde ke mme n̄kokon̄ edumbet Abasi. Utọ ntụnọ oro kpọt esin̄wụm mfri onyụn̄ ọnọ ufọn ke n̄kan̄ eke spirit—idem edide se ẹyomde. Ke edide isio, ntụnọ oro ọkọn̄ọde ke ekikere owo mînyụn̄ idụhe ke n̄kemuyo ye mme n̄kokon̄ edumbet Jehovah esiwak ndikama mfiomo onyụn̄ ọnọ unan. Oro anam an̄wan̄a ntak oro ediwak owo ẹnyenede idiọk ekikere ẹban̄a ntụnọ.

Ntak ẹsịnde udọn̄ ẹnọ nnyịn ẹte ibọ ntụnọ Jehovah? Ke N̄wed Abasi, ẹdọhọ ke ntụnọ otode Abasi edi usụn̄ emi Enye owụtde ima emi enye amade mme edibotn̄kpọ esie emi ẹdide owo. Ntem, Solomon ama aka iso ọdọhọ ete: “Jehovah [otụnọ] owo eke enye amade: kpa nte emi ete otụnọde eyen eke enemde enye esịt.”—Mme N̄ke 3:12.

Ntụnọ m̀mê Ufen—Ewe?

Nte ẹtịn̄de ke Bible, ntụnọ edi ke orụk ke orụk—ndausụn̄, item, ukpep, nsuannọ, edinen̄ede, idem ye ufen. Nte ededi, ke kpukpru emi, ima edi ntak oro Jehovah esinọde ntụnọ ndien enye anam emi man ada ufọn ọsọk andibọ. Akpan uduak oro Jehovah ọnọde ntụnọ edi man enen̄ede owo, idịghe man ọnọ ufen.

Ke n̄kan̄ eken, idịghe kpukpru ini ke ufen oro Abasi ọnọde esidi man ọnọ edinen̄ede m̀mê ukpep. Ke uwụtn̄kpọ, kpa ke usen oro Adam ye Eve ẹkenamde idiọkn̄kpọ, mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndibọ utịp nsọn̄ibuot mmọ. Jehovah ama ebịn mmọ osion̄o ke Paradise oro okodude ke in̄wan̄ Eden, ndien mmọ ẹma ẹbọ utịp oro edide unana mfọnmma, udọn̄ọ, ye usọn̄. Ke ẹma ẹkedu uwem oro ọyọhọde ye ubiak ke ediwak isua ikie, mmọ ẹma ẹkpan̄a ke nsinsi. Ke akpanikọ, kpukpru emi ẹkedi ufen ẹtode Abasi, edi ikedịghe ntụnọ ẹnọde man ẹnen̄ede owo. Sia Adam ye Eve ẹkekoide-koi ẹsọn̄ ibuot mîkonyụn̄ ikabakede esịt, mmọ ikedịghe aba se ẹkemede ndinen̄ede.

Mme mbụk efen ẹban̄ade ufen oro Jehovah ọkọnọde ẹsịne Ukwọ eyo Noah, nsobo Sodom ye Gomorrah, ye edisobo udịmekọn̄ Egypt ke Ididuot Inyan̄. Jehovah ikọnọhọ mme ufen emi man ọnọ mbon oro ẹkebọde enye ndausụn̄, item, m̀mê ukpep. Kaban̄a mme ufen oro Abasi ọkọnọde mi, apostle Peter ekewet ete: “Edieke enye mîkonyụn̄ iyakke akani ererimbot ọbọhọ, edi ekpemede Noah, ọkwọrọ edinen ido, ye owo en̄wen itiaba, ke ini Enye anamde ukwọ ọtọ ofụk ekondo eke mîbakke Abasi, edieke Enye onyụn̄ ọfọpde mme obio Sodom ye Gomorrah ẹkabade ntọn̄, ke ini Enye adade nsobo obiom mmọ ikpe, onyụn̄ anamde mmọ ẹdi uwụtn̄kpọ ọnọ mmọ eke mîdibakke Abasi.”—2 Peter 2:5, 6.

Ke nso usụn̄ ke mme ufen emi ẹkedi “uwụtn̄kpọ ẹnọ mmọ eke mîdibakke Abasi”? Ke leta  oro Paul ekewetde ọnọ ẹsọk mbon Thessalonica, enye ama anyan ubọk owụt eyo nnyịn nte ini oro Abasi edidade eyen esie Jesus Christ osio “usiene ọnọ mmọ emi mîfiọkke Abasi, mînyụn̄ isụkke ibuot inọ gospel.” Paul ama adian do ete: ‘Mmọ emi ẹyebọ ufen nsinsi nsobo.’ (2 Thessalonica 1:8, 9) Nte an̄wan̄ade, owo inọhọ utọ ufen emi man ẹnọ mbon oro ẹbọde enye ukpep m̀mê man ẹnam mmọ ẹkpụhọde. Nte ededi, ke ini Jehovah ọdọhọde mme andituak ibuot nnọ imọ ẹbọ ntụnọ imọ, enye itịn̄ke iban̄a ufen oro enye ọnọde mme anamidiọk oro mîkabakede esịt.

N̄wọrọnda n̄kpọ edi nte ke Bible itịn̄ke iban̄a Jehovah sụk nte andinọ ufen. Utu ke oro, esiwak nditịn̄ mban̄a enye nte ima ima anditeme ye ọnọ-ukpep emi enyenede ime. (Job 36:22; Psalm 71:17; Isaiah 54:13) Ih, ntụnọ otode Abasi emi ẹnọde man enen̄ede owo esiwak ndisan̄a ye ima ye ime. Sia ẹfiọkde uduak ntụnọ, mme Christian ẹtịm ẹdot ndibọ nnyụn̄ nnọ ntụnọ ke nnennen edu.

Ntụnọ Emi Ima Ima Ete ye Eka Ẹnọde

Ke ubon ye ke esop Christian, oyom kpukpru owo ẹfiọk uduak ntụnọ. Ẹnen̄ede ẹyom emi ẹto mbon oro ẹkamade odudu, utọ nte mme ete ye eka. Mme N̄ke 13:24 ọdọhọ ete: “Osụk eto esie asua eyen esie: edi ama eyen abak otụnọ enye.”

Didie ke mme ete ye eka ẹkpenọ ntụnọ? Bible anam an̄wan̄a ete: “Mbufo mme ete, ẹkûfiomo nditọ mbufo; edi ẹkama mmọ ke ntụnọ ye item Ọbọn̄.” (Ephesus 6:4) Ẹfiak ẹnọ item emi ke mme ikọ emi: “Mme ete, ẹkûfiomo nditọ mbufo, mbak esịt ediduọ mmọ.”—Colossae 3:21.

Mme ete ye eka ẹdide Christian oro ẹdiọn̄ọde uduak ntụnọ idinamke n̄kpọ nsọn̄ido nsọn̄ido. Ẹkeme ndida edumbet oro odude ke 2 Timothy 2:24 ntịn̄ mban̄a ido oro mme ete ye eka ẹkpenọde ntụnọ. Paul ekewet ete: “Ndien owo Ọbọn̄ inyeneke ndidi owo utọk; enye enyene ndinyene sụn̄-sụn̄ ido ye kpukpru owo, enye enyene ndifiọk nditeme owo.” Ọkpọsọn̄ ibụmede iyatesịt, nduari, ye usọn̄enyịn, m̀mê ikọ oro osụhọrede owo itie ikemeke ndidi ima ima ntụnọ inyụn̄ idotke ye mme Christian.—Ephesus 4:31; Colossae 3:8.

Ete ye eka ndinọ edinen̄ede abuana se ikande edisọsọp nnọ ufen. Ẹsiyom ẹnọ ata ediwak nditọ item ndien ndien mbemiso mmọ ẹnen̄erede ekikere mmọ. Ntem, ana mme ete ye eka ẹbiat ini, ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹkere ẹban̄a  usụn̄ oro mmọ ẹnọde ntụnọ. Ana mmọ ẹti ẹte ke ẹnyene ndikama nditọ ke “ntụnọ ye item Ọbọn̄.” Emi edi unọ ukpep oro enyenede ndika iso ke ediwak isua.

Mme Ekpemerọn̄ Christian Ẹnọ Ntụnọ ke Sụn̄sụn̄ Ido

Kpa mme edumbet emi ke ẹnọ mbiowo Christian. Nte ima ima mme ekpemerọn̄, mmọ ẹsidomo ndisịn udọn̄ nnọ otuerọn̄ ebe ke ndinọ item, ndausụn̄, ye nsuannọ ke ini oyomde. Ke ini ẹnamde oro, mmọ ẹsinyene ke ekikere se idide ata uduak ntụnọ. (Ephesus 4:11, 12) Edieke n̄kukụre se mmọ ẹkerede edide ndinọ ufen, mmọ ẹyenọ anamidiọk oro ufen ẹnyụn̄ ẹtre do. Ntụnọ otode Abasi abuana se ikande oro. Ke ntak ima, mbiowo ẹsika iso ẹsịn ukeme ndinọ owo emi item. Sia mmọ ẹnen̄erede ẹkere ẹban̄a owo oro, mmọ ẹsidiomi nsio nsio ini ndika n̄kọnọ nsịnudọn̄ ye ukpep.

Nte ekemde ye item oro ẹkụtde ke 2 Timothy 2:25, 26, idem ke ini ẹnamde n̄kpọ ye mbon oro mîsisọpke inyịme ndibọ ntụnọ, ẹteme mbiowo ndinọ item ke “ata nsụkesịt.” Ekem itie N̄wed Abasi oro etịn̄ se idide uduak ntụnọ ete: “M̀mê oyoto do Abasi anam mmọ ẹkabade esịt ẹnyene ifiọk akpanikọ, ẹnyụn̄ ẹnyan̄a idem ẹsio ke afia eke Satan akadade omụm mmọ.”

Ndusụk ini, esiyom ẹsio mme anamidiọk oro mîkabakede esịt ẹfep ke esop. (1 Timothy 1:18-20) Ẹkpenyene ndida idem utọ ọkpọsọn̄ edinam emi nte ntụnọ, idịghe n̄kukụre nte ufen. Ke ini ke ini, mbiowo ẹsidomo ndika n̄kese mbon oro ẹma ẹkesio ẹfep oro mînen̄ekede isịn idem ke ndinam idiọkn̄kpọ. Ke mme utọ ini edika n̄kese oro, mbiowo ẹsinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye se idide uduak ntụnọ ebe ke ndisio n̄wụt mme n̄kpọ oro ẹyomde man owo afiak edi esop Christian.

Jehovah Edi Ebiereikpe oro Ọfọnde Ama

Mme ete ye eka, mme ekpemerọn̄ Christian, ye mbon en̄wen oro N̄wed Abasi ọnọde odudu ndinọ ntụnọ ẹkpenyene ndida utọ utom emi ke ata akpan n̄kpọ. Inaha mmọ ẹdede ẹbiere nte ke mbon en̄wen idinamke ukpụhọde tutu amama. Ntre, ntụnọ mmọ ikpenyeneke ndidi ufen oro ẹnọde ndisio usiene m̀mê ufen oro ẹnọde ke ntak usua.

Edi akpanikọ, Bible etịn̄ aban̄a Jehovah nte Enye emi edinọde ọkpọsọn̄ ye akpatre ufen.  Ke nditịm ntịn̄, N̄wed Abasi ọdọhọ ke “edi ata n̄kpọ ndịk ndiduọ nsịne ke ubọk Abasi emi odude uwem.” (Mme Hebrew 10:31) Edi owo ndomokiet ikpedehede imen idem idomo ye Jehovah ke n̄kpọ emi m̀mê ke n̄kpọ efen ekededi. Ndien owo ndomokiet ikpenyeneke ndikere ke edi ata n̄kpọndịk ndiduọ nsịne ke ubọk ete m̀mê eka m̀mê ke ubọk ebiowo ke esop.

Jehovah enyene ukeme ndinọ ntụnọ ke eti usụn̄ oro adade ukem ukem. Mme owo inyeneke utọ ukeme oro. Abasi ekeme ndidiọn̄ọ se idude owo ke esịt nnyụn̄ mbiere ini emi owo mîdịghe aba se ẹkemede ndinen̄ede ke ntem odotde ndibọ akpatre ufen. Ke n̄kan̄ eken, mme owo inyeneke ukeme ndinọ utọ ubiereikpe oro. Ke ntak oro, ke ini oyomde ẹnọ ntụnọ, mbon oro ẹkamade odudu ẹkpenyene ndinam emi kpukpru ini ye uduak edinen̄ede.

Ndibọ Ntụnọ Otode Jehovah

Kpukpru nnyịn imoyom ntụnọ otode Jehovah. (Mme N̄ke 8:33) Ke akpanikọ, nnyịn ikpenyene ndiyom ntụnọ oro ọkọnọde ke Ikọ Abasi. Nte nnyịn ikpepde Ikọ Abasi, nnyịn imekeme ndibọ ntụnọ oro otode Jehovah nnennen nnennen ebe ke N̄wed Abasi. (2 Timothy 3:16, 17) Nte ededi, ke ndusụk ini nnyịn iyọbọ ntụnọ ito ekemmọ mme Christian. Ndifiọk uduak oro ẹnọde utọ ntụnọ emi ayan̄wam nnyịn inyịme ndibọ enye.

Apostle Paul ama etịn̄ ete: “Idahaemi kan̄a kpukpru ntụnọ itiehe inem-inem, edi ababiak.” Ekem enye ama adian do ete: “Edi ke ukperedem, enye on̄wụm mfri emem ọnọ mmọ emi ẹkebede ke nsịn̄ede esie, kpa mfri edisana ido.” (Mme Hebrew 12:11) Ntụnọ otode Jehovah edi uyarade ntotụn̄ọ ima oro enye amade nnyịn. Edide nnyịn ibọbọ m̀mê inọnọ ntụnọ, ẹyak nnyịn iti uduak ntụnọ oro otode Abasi inyụn̄ inam eti item Bible emi: “Sọn̄ọ mụm [“ntụnọ,” NW] kama, kûyak: nịm enye; koro enye edide uwem fo.”—Mme N̄ke 4:13.

[Mme ndise ke page 21]

Mme anamidiọk oro mîkabakede esịt ẹsibọ ufen Abasi, idịghe ntụnọ oro enye ọnọde man enen̄ede mmọ

[Mme ndise ke page 22]

Ke ntak ima, mbiowo ẹsibiat ini ndinam ndụnọde man ẹn̄wam mme anamidiọk

[Mme ndise ke page 23]

Mme ete ye eka ẹsinọ “ntụnọ ye item Ọbọn̄” ke ime ye ima ima usụn̄