Nte Afo Emekeme Ndinịm Paradise Isọn̄ ke Akpanikọ?

IBAT ibat owo ẹnịm nte ke isọn̄ eyedi paradise tutu amama. Ediwak owo ẹkere ke enye idikaha iso idu aba. N̄wed oro The Sacred Earth, emi Brian Leigh Molyneaux ewetde ọdọhọ ke isọn̄ emi ọkọwọrọ edidu ke ekondo ama ‘okotop obomo’ ke ediwak miliọn isua oro ẹkebede. Ndien edieke owo ke idemesie mîsoboke isọn̄, ediwak owo ẹnịm ẹte ke enye ye ofụri ekondo ẹkeme “ndiduọ ndụk ufiop ufiop ebiet oro enye okotopde ọwọrọ.”

Ewet uto owo England emi okodude ke ọyọhọ isua ikie-17 oro John Milton ikenyeneke utọ ukwan̄ ekikere oro. Ke uto esie oro, Paradise Lost, enye ekewet ete ke Abasi okobot isọn̄ ete edi paradise ebietidụn̄ ọnọ ubonowo. Ẹma ẹtaba akpa Paradise oro. Nte ededi, Milton ama enịm ete ke ẹyefiak ẹwụk enye—nte ke usen kiet, Jesus Christ andifak “ọyọnọ ikọt esie utịp onyụn̄ ada mmọ odụk ọyọhọ inemesịt . . . ke Heaven m̀mê ke Isọn̄.” Milton ama etịn̄ ye uko ete: “Adan̄aoro ke ofụri Isọn̄ edidi Paradise.”

Paradise—Ke Heaven m̀mê ke Isọn̄?

Ediwak mme aka ufọkabasi ẹnyene ukem ekikere Milton nte ke nte ini akade, mmimọ iyọbọ utịp ọkpọsọn̄ ndutụhọ oro mmimọ ikọyọde mi ke isọn̄. Edi m̀mọ̀n̄ ke mmọ ẹdibọ utịp oro? Ndi edidi “ke Heaven m̀mê ke Isọn̄”? Ndusụk owo ikereke-kere iban̄a isọn̄. Mmọ ẹdọhọ ke mme owo ẹdinyene “ọyọhọ inemesịt” n̄kukụre ke ini ẹkpọn̄de isọn̄ ẹka heaven.

Ke n̄wed oro Heaven—A History, C. McDannell ye B. Lang ẹdọhọ ẹte ke ekpep ukpepn̄kpọ ido ukpono eke ọyọhọ isua ikie iba oro Irenaeus ama enịm ete ke uwem ke paradise oro ẹfiakde ẹwụk “ididịghe ke heaven, edi edidi ke isọn̄.” Nte n̄wed oro ọdọhọde, okposụkedi mme adaiso ido ukpono nte John Calvin ye Martin Luther ẹkedoride enyịn ndika heaven, mmọ ẹma ẹnịm n̄ko ẹte ke “Abasi ayanam isọn̄ edi obufa.” Mbon ido ukpono efen ẹtiene ẹnịm oro ke akpanikọ. McDannell ye Lang ẹdọhọ n̄ko ẹte ke ndusụk mbon Jew ẹkenịm ke akpanikọ ẹte ke edikem ini Abasi, “ẹyesio [kpukpru nsọn̄ọn̄kpọ ubonowo] ẹfep, ndien ke mme owo ẹyedu uwem oro ọnọde uyụhọ ke isọn̄.” The Encyclopaedia of Middle Eastern Mythology and Religion ọdọhọ ete ke mbon Persia eset ẹma ẹnịm ke akpanikọ ẹte ke “ẹyefiak ẹnam isọn̄ etie nte eketiede ke akpa ndien mme owo ẹyefiak ẹdu ke emem.”

Nso kaban̄a idotenyịn paradise isọn̄? Ndi nnyịn ikenyene ndidu uwem ke ibio ini kpọt? Kpa nte owo akwaifiọk Jew eke akpa isua ikie oro Philo ekekerede, nte uwem ke isọn̄ ekenyene ndidi sụk “ibio ibio n̄kpọntịbe oro awakde ndisan̄a ye ndiọkiso” ke isan̄ oro ẹnamde ẹka obio mme spirit? Mîdịghe ndi Abasi ama enyene n̄kpọ efen ke ekikere ke ini enye okobotde isọn̄ onyun̄ esịnde mme owo ke esịt ke paradise? Ndi ubonowo ekeme ndinyene ata uyụhọ eke spirit ye ọyọhọ inemesịt mi ke isọn̄? Ntak mûdụn̄ọkede se Bible etịn̄de aban̄a emi-e? Afo emekeme ndisịm ubiere nte ediwak miliọn owo ẹma ẹkesesịm nte ke enen̄ede owụt ifiọk ndidori enyịn ndidu ke paradise isọn̄ oro ẹfiakde ẹwụk.

[Ndise ke page 3]

Ewet uto oro John Milton ama enịm ete ke ẹyefiak ẹwụk Paradise

 [Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 2]

IKPAEDEM: Ekondo: U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA

[Ebiet Ẹdade Ndise Ẹto ke page 3]

Ekondo: U.S. Fish & Wildlife Service, Washington, D.C./NASA; John Milton: Leslie’s