Utịt Ekọn̄

‘Nnyịn idi isua 12 kpọt. Nnyịn inyeneke odudu ke ukara inyụn̄ ikemeke nditre ekọn̄, edi nnyịn imoyom ndidu uwem! Nnyịn itie ibet emem. Nte nnyịn iyodu ikụt enye?’—Nditọwọn̄ emi ẹdude ke praimari 5

‘Nnyịn imoyom ndika ufọkn̄wed, ndika n̄kese mme ufan nnyịn ye ubon nnyịn ye unana ndịk edidi se ẹmụmde ke odudu ẹda ẹdaha. Mmekere ke ukara ayakpan̄ utọn̄. Nnyịn imoyom ndidu eti uwem. Nnyịn iyom emem.’—Alhaji, isua 14.

 MME ikọ emi ẹtụkde owo mi ẹwụt ọyọhọ idotenyịn oro mme uyen oro ẹbọde ufen ke ediwak isua ke ntak en̄wan mbio obio, ẹnyenede. N̄kukụre se mmọ ẹyomde edi ndidu inem uwem. Edi imemke utom ndinam idotenyịn emi osu. Ndi tutu amama nnyịn iyodu ikụt ererimbot oro ekọn̄ mîdụhe?

Ke mme isua ndondo emi, ẹsịn ukeme ke ofụri ererimbot ndinam ndusụk ekọn̄ mbio obio ẹtre ebe ke ndinyịk edem mbiba oro ẹn̄wanade ekọn̄ ndisịn ubọk ke n̄wed ediomi emem. Ndusụk idụt ẹmenọ mme udịmekọn̄ usịn emem ẹka man ẹkenam ẹnịm mme utọ ediomi oro. Edi ibat ibat idụt kpọt ẹnyene okụk m̀mê udọn̄ ndise mban̄a mme idụt oro ẹdude nsannsan emi ọkpọsọn̄ usua ye eyịghe ẹnamde ediomi emem ekededi ke ufọt mbon emi ẹn̄wanade ekọn̄ edi ata ọkpọsọn̄ n̄kpọ. Ediwak ini, ẹsifiak ẹtọn̄ọ ekọn̄ ke n̄kpọ nte urua ifan̄ m̀mê ọfiọn̄ ifan̄ ẹbede ke ẹma ẹkesịn ubọk ke n̄wed nditre ekọn̄. Nte N̄ka Stockholm Oro Anamde Ndụn̄ọde Aban̄a Emem Ofụri Ererimbot osiode owụt, “ọsọsọn̄ ndisịn emem ke ini mme an̄wanaekọn̄ ẹnyenede udọn̄ ye ukeme ndika iso n̄n̄wana.”

Ke ukem ini oro, mme en̄wan oro owo mîkemeke nditre mi, oro ẹnọmọde ata ediwak ikpehe ke isọn̄ ẹti mme Christian ẹban̄a ntịn̄nnịm ikọ kiet ke Bible. N̄wed Ediyarade etịn̄ aban̄a idiọk ini ke mbụk, emi ndamban̄a enan̄ mbakara ‘osiode emem efep ke isọn̄.’ (Ediyarade 6:4) Uyịre uyịre ekọn̄ oro ẹkebemde iso ẹtịn̄ ẹban̄a mi edi ubak ntan̄ndian idiọn̄ọ oro owụtde ke nnyịn idahaemi idu uwem ke ini oro ẹtịn̄de ẹban̄a ke Bible nte “ukperedem ini.” * (2 Timothy 3:1) Nte ededi, Ikọ Abasi ọnọ nnyịn nsọn̄ọ nte ke ukperedem ini emi edida ikosụn̄ọ ke emem.

Bible anam an̄wan̄a ke Psalm 46:9 ete ke ndinyene ata emem oyom ẹtre ekọn̄ ke ofụri isọn̄, idịghe sụk ke ikpehe kiet ke ererimbot. N̄ko-n̄ko, psalm emi enen̄ede etịn̄ aban̄a edisobo mme n̄kpọekọn̄ oro ẹkesikamade ke mme ini Bible—utịgha, ye eduat. Kpasụk ntre, ana ẹsobo mme n̄kpọekọn̄ oro ẹtọtde ẹyọhọ mfịn edieke anade ubonowo odu ke emem.

Nte ededi, ke ofụri ofụri, edi usua ye ibụk ẹsisịn nsọk ẹnọ ekọn̄ idịghe ikan̄ ye itiatikan̄. Isịnenyịn, m̀mê idiọkitọn̄, edi akpan ntak oro anamde ẹn̄wana ekọn̄, ndien usua esiwak ndisụn̄ọ ke afai. Man ẹsion̄o mme edu  emi ẹkamade nsobo mi ẹfep, oyom mme owo ẹkpụhọde usụn̄ ukere n̄kpọ mmọ. Ana ẹkpep mmọ nte ẹkemede ndidu ke emem. Ke ntre, prọfet Isaiah eke eset ama etịn̄ nte odotde ete ke ekọn̄ editre n̄kukụre ke ini mme owo ‘mîdikpepke aba ekọn̄.’—Isaiah 2:4.

Nte ededi, idahaemi nnyịn idu uwem ke ererimbot oro ẹkpepde ikpọ owo ye nditọwọn̄ uku ekọn̄ utu ke ndikpep mmọ ufọn emem. Ke mfụhọ, ke ẹkam ẹkpep nditọwọn̄ ndiwot owo.

Mmọ Ẹma Ẹkpep Ndiwot Owo

Ke ini ekedide isua 14, Alhaji ama etre ndin̄wana ekọn̄. Enye ekedi isua duop kpọt ke ini udịmekọn̄ mbon nsọn̄ibuot ẹkemụmde enye ẹnọ ukpep ndikama ikan̄ oro ẹkotde AK-47, n̄n̄wana ekọn̄. Ke ẹma ẹkenyịk enye ẹsịn ke ekọn̄, enye ama esika ekeyịp udia onyụn̄ ọfọp mme ufọk owo. Enye n̄ko ama esiwot onyụn̄ obiomo mme owo ndo. Mfịn, edi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ Alhaji ndifre mban̄a ekọn̄ nnyụn̄ ndu uwem nte mbio obio. Abraham, owoekọn̄ efen emi edide eyenọwọn̄, ama ekpep n̄ko ndiwot owo ndien ikenyịmeke ndikpọn̄ n̄kpọekọn̄ esie. Enye ọkọdọhọ ete: “Edieke ẹbọde mi ikan̄ mi, mfiọkke se ndinamde, nte ndisan̄ade ndia n̄kpọ.”

Se iwakde ibe mbonekọn̄ 300,000 oro ẹdide nditọwọn̄—iren ye iban—ke ẹn̄wan̄wana ekọn̄ ẹnyụn̄ ẹkpan̄a ke anana-utịt en̄wan mbio obio oro ọnọmọde ekondo nnyịn. Etubom mbon nsọn̄ibuot kiet ama anam an̄wan̄a ete: “Mmọ ẹsinam se ẹdọhọde mmọ ẹnam; mmọ inyeneke iban m̀mê ubon emi mmọ ẹkpekerede ndinyọn̄ mbịne; ndien mmọ ifeheke ndịk.” Edi, nditọwọn̄ emi ẹyom ẹnyụn̄ ẹdot ndidu uwem oro etịmde ọfọn.

Ke mme idụt uforo, ekeme ndidi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndifiọk enyene-ndịk idaha oro eyenọwọn̄ emi edide owoekọn̄ odude. Kpa ye oro, ediwak nditọwọn̄ ke mme idụt uforo ke ẹkpep ekọn̄ ke ufọk mmọ. Didie?

Da ke uwụtn̄kpọ, José emi otode n̄kan̄ ufọt edem usụk ye edem usiahautịn Spain. Enye ekedi eyen isua 16 oro akamade ndikpep en̄wan unyan̄a idem. Inyene oro enye akamade akan ekedi akan̄kan̄ oro ete esie ekedepde ọnọ enye nte enọ Christmas. Ndien enye ama esima ndise mme mbre vidio, akpan akpan mbon oro ẹkewụtde afai. Ke April 1, 2000, enye ama anam ibak oro enye ekesikụtde ke vidio nte owo mbre oro enye akamade akan ekesinamde. Ke ọduọde obom, enye ama ada kpa akan̄kan̄ oro ete esie ọkọnọde enye do owot ete, ye eka, ye eyeneka esie an̄wan. Enye ọkọdọhọ mme bodisi ete: “N̄koyom ndidu ikpọn̄ ke ererimbot; n̄koyomke ete ye eka mi ẹsan̄a ẹyom mi.”

Ke etịn̄de aban̄a mme utịp oro afai afai unọ idem inemesịt ẹkamade, ewetn̄wed ye akwa owoekọn̄ oro Dave Grossman ọkọdọhọ ete: “Nnyịn imesịm idaha oro esịt owo odorode ufiọn, emi ndinam owo ubiak nnyụn̄ ntụhọde owo ẹkabarede ẹdi usụn̄ unọ idem inemesịt: emi ubiak ubiak mbre edide n̄kpọ inemesịt utu ke ndidi n̄kpọ itekesịt. Nnyịn ke ikpep ndiwot owo, ke inyụn̄ ikpep ndima edinam emi.”

Alhaji ye José ẹma ẹkpep ndiwot owo. Mmọ ndomokiet ikaduakke ndidi mme owotowo, edi ukpep kiet m̀mê eken oro mmọ ẹkebọde akabiat ekikere mmọ. Utọ ukpep oro—edide ẹnọ nditọwọn̄ m̀mê ikpọ owo—esidi ntak afai ye ekọn̄.

Ndikpep Emem Utu ke Ekọn̄

Owo ikemeke ndinyene nsinsi emem ke adan̄aemi mme owo ẹsụk ẹkpepde ndiwot owo. Ke ediwak isua ikie emi ẹkebede, prọfet Isaiah ekewet ete: “Afo akpakam akpan̄ utọn̄ ke mbet [Abasi]! ndien emem fo ekpebiet akpa mmọn̄.” (Isaiah 48:17, 18) Mme owo ẹsikabade ẹsua afai ye ekọn̄ ke ini mmọ ẹnyenede nnennen ifiọk Ikọ Abasi ẹnyụn̄ ẹkpepde ndima ibet Abasi. Idem idahaemi, mme ete ye eka ẹkeme ndikpeme man nditọ mmọ ẹkûbre mme mbre oro ẹsịnde udọn̄ ẹnọ afai. Ikpọ owo n̄ko ẹkeme ndikpep ndikan usua ye idiọkitọn̄. Mme Ntiense Jehovah ẹkụt kpukpru ini nte ke Ikọ Abasi enyene odudu ndikpụhọde edu mme owo.—Mme Hebrew 4:12.

Da Hortêncio ke uwụtn̄kpọ. Enye ekedi  akparawa ke ini ẹkenyịkde enye ndikabade ndi owoekọn̄. Enye anam an̄wan̄a ete ke ẹketịm ukpep ekọn̄ “man anam nnyịn inyene udọn̄ ndiwot mbon en̄wen onyụn̄ anam nnyịn ikûkop ndịk ndiwot owo.” Enye ama etiene an̄wana ekọn̄ mbio obio kiet oro akan̄wanade ebịghi ke Africa. Enye ọdọhọ ete: “Ekọn̄ oro ama otụk edu mi. Idem mfịn emi, ami ke nsụk nteti kpukpru se n̄kesinamde. Mmeseme eti eti mban̄a se ẹkenyịkde mi ndinam.”

Ke ini ekemmọ owoekọn̄ ekenyenede nneme ye Hortêncio aban̄a Bible, oro ama otụk enye. Un̄wọn̄ọ Abasi oro ke Psalm 46:9 ndida utịt nsọk kpukpru orụk ekọn̄ ama otụk enye. Adan̄a nte enye ekekpepde Bible, ntre ke enye okoyom nditre ndin̄wana ekọn̄. Ikebịghike, ẹma ẹbịn enye ye nsan̄a esie iba ẹsio ke ekọn̄, ndien mmọ ẹma ẹyak uwem mmọ ẹnọ Jehovah Abasi. Hortêncio anam an̄wan̄a ete: “Akpanikọ Bible ama an̄wam mi ndima asua mi. Mma n̄kụt ke mma ndue Jehovah ke ndikan̄wana ekọn̄, koro Abasi ọdọhọde ke nnyịn inyeneke ndiwot mbọhọidụn̄ nnyịn. Man n̄wụt ima emi, n̄kenyene ndikpụhọde usụn̄ ukere n̄kpọ mi nnyụn̄ ntre ndida mme owo nte mme asua mi.”

Mme utọ n̄kpọ oro ẹkenen̄erede ẹtịbe mi ẹwụt ke unọ ukpep Bible enen̄ede esịn udọn̄ ọnọ emem. Emi idịghe n̄kpọ n̄kpaidem. Prọfet Isaiah ọkọdọhọ ete ke ukpepn̄kpọ Abasi ye emem ẹnyene ebuana nnennen nnennen. Enye ama ebem iso etịn̄ ete: ‘Jehovah oyonyụn̄ eteme kpukpru nditọ fo; ndien emem nditọ fo oyokpon.’ (Isaiah 54:13) Kpa prọfet oro ekebem iso okụt ini emi mme owo oro ẹtode kpukpru idụt ẹdibụn̄ọde ẹdụk edisana utuakibuot Jehovah Abasi man ẹkpep usụn̄ esie. Nso ididi utịp? ‘Mmọ ẹyeda ofụt mmọ ẹdom n̄kpọ ufụn̄ isọn̄, ẹda eduat mmọ ẹdom ikwa udiọn̄ vine: idụt idimenke ofụt itiene idụt, mmọ idinyụn̄ ikpepke aba ekọn̄.’—Isaiah 2:2-4.

Ke n̄kemuyo ye ntịn̄nnịm ikọ oro, Mme Ntiense Jehovah ke ẹnam utom unọ ukpep eke ofụri ererimbot oro ama akan̄wan̄wam ediwak miliọn owo ndikan usua emi edide ntak ekọn̄.

Nsọn̄ọ Kaban̄a Emem Ofụri Ererimbot

Ke ẹsiode edinọ ukpep ẹfep, Abasi owụk ukara, m̀mê ‘obio ubọn̄,’ oro ekemede ndinam emem odu ke ofụri ererimbot. Ke edide akpan n̄kpọ akan, Bible ọdọhọ ke Andikara oro Abasi emekde, kpa Jesus Christ, edi “Ọbọn̄ Emem.” Enye aka iso ọnọ nnyịn nsọn̄ọ ete ke “ubọn̄ ye emem [esie] ididopke ndikọri.”—Isaiah 9:6, 7.

Nso nsọn̄ọ ke nnyịn inyene nte ke ukara Christ oyokụt unen ke nditre kpukpru orụk ekọn̄? Prọfet Isaiah adian do ete: “Ufụp Jehovah mme udịm ayanam n̄kpọ emi.” (Isaiah 9:7) Abasi aduak onyụn̄ enyene ukeme ndinam emem odu ke nsinsi. Jesus enen̄ede enyene mbuọtidem ke un̄wọn̄ọ emi. Ntak edi oro enye ekekpepde mme anditiene enye ndibọn̄ akam mben̄e Obio Ubọn̄ Abasi edi man ẹnam uduak Abasi ke isọn̄. (Matthew 6:9, 10) Ke akpatre, ini ẹdinọde ibọrọ ke eben̄e ofụri esịt emi, ekọn̄ idibiatke aba isọn̄ tutu amama.

[Ikọ idakisọn̄]

[Ndise ke page 7]

Unọ ukpep Bible esịn udọn̄ ọnọ ata emem