Afo Emekeme Ndikan Eyịghe

“KE AKPANIKỌ!” “Ikọ edi oro!” Anaedi afo omokop mme utọ ikọ oro ediwak ini. Nte ededi, iwakke n̄kpọ oro nnyịn ikemede nditịm nnịm ke uwem nnyịn eke usen ke usen. Uwem enen̄ede anana iwụk tutu nnyịn ikere m̀mê n̄kpọ ndomokiet odu oro nnyịn ikemede ndinen̄ede nnịm ke akpanikọ. Eyịghe ye unana iwụk ẹdidi ubak uwem.

Nte an̄wan̄ade, ata ediwak owo ẹsiyom ifụre ye inemesịt idemmọ ye eke ubon mmọ. Mmọ ẹsinam utom ọkpọsọn̄ man ẹnyene mme n̄kpọ oro mmọ ẹkerede ke ayanam mmimọ ikop inemesịt inyụn̄ inyene ifụre—emi esiwakde ndidi okụk ye inyene obụkidem. Nte ededi, unyekisọn̄, oyobio, mbabuat n̄kpọntịbe, m̀mê afai ubiatibet ekeme ndisobo utọ inyene oro mfep inikiet inikiet. Idiọk udọn̄ọ, usiondọ, m̀mê unana utom ekeme ndikpụhọde uwem owo ke mbuari. Ke akpanikọ, ekeme ndidi mme utọ n̄kpọ oro iditịbeke inọ fi. Edi, ndikam mfiọk nte ke enyene-ndịk n̄kpọ ekeme nditịbe ini ekededi esinam owo etịmede esịt onyụn̄ ofụhọ. Edi ikụreke ke oro.

Unana iwụk etie nte eyịghe, ndien n̄wed ukabadeikọ kiet akabade “eyịghe” nte edinịm se mînyeneke iwụk ke akpanikọ m̀mê ekikere oro esiwakde ndibiọn̄ọ ubiere oro owo anamde. N̄ko-n̄ko, nte n̄wed oro Managing Your Mind ọdọhọde, “ndinyene eyịghe mban̄a akpan n̄kpọ esinen̄ede ada editịmede esịt edi.” Eyịghe oro owo mîkarake ekeme ndida n̄kesịm editịmede esịt, edikpu, ye iyatesịt. Ih, nditịmede esịt mban̄a se ikemede nditịbe ye se mîkemeke nditịbe ekeme ndifịna nsọn̄idem ye ekikere owo.

Nte utịp, ndusụk owo idọn̄ke-dọn̄ enyịn iban̄a n̄kpọ ndomokiet. Mmọ ẹtie nte uyen Brazil kiet emi ọkọdọhọde ete: “Ntak etịmerede esịt aban̄a se iditịbede? Kere ban̄a mfịn, nyụn̄ fre enyịn ban̄a n̄kpọn̄.” Ndinyene utọ idiọk edu oro ẹdọhọde “yak idia inyụn̄ in̄wọn̄” ekeme ndida nsịm mfụhọ, edikpu, ye n̄kpa ke akpatre. (1 Corinth 15:32) Enen̄ede ọfọn nnyịn ndiwọn̄ọde mbịne Andibot, kpa Jehovah Abasi, emi Bible ọdọhọde ke enye ‘ikemeke ndikpụhọde, ukpụhọde itie inyụn̄ ikemeke ndimen Enye nsịn ke mfụt.’ (James 1:17) Edieke nnyịn idụn̄ọrede Ikọ Abasi, kpa Bible, nnyịn iyokụt eti item ye ndausụn̄ ke nte ikpakande eyịghe ke uwem. Enye ekeme n̄ko ndin̄wam nnyịn ndifiọk ntak emi ẹnyenede ekese eyịghe.

Ntak Ẹnyenede Eyịghe

N̄wed Abasi owụt nte ikpesede uwem onyụn̄ an̄wam nnyịn ndinyene nnennen edu mban̄a eyịghe ye ukpụhọde. Okposụkedi mbọbọ  ubon, idaha ke n̄kaowo, ifiọk, nsọn̄idem, ye ntre ntre eken ẹkemede ndinọ nnyịn uke uke ifụre, Bible owụt nte ke nnyịn ikpekereke ke utọ idaha oro edidu ke nsinsi m̀mê ndidori enyịn ndidu uwem unana afanikọn̄. Enyene-ọniọn̄ Edidem Solomon ọkọdọhọ ete: “Idịghe mbon nsọp-itọk ẹkan ke mbuba, inyụn̄ idịghe mbon-uko ẹkan ke ekọn̄, nte ke idịghe mbon eti ibuot ẹnyene udia, inyụn̄ idịghe mbon ikike ẹkụt inyene, inyụn̄ idịghe mme ọfiọkn̄kpọ owo ẹnyene itoro.” Ntak-a? “Koro ini ye unọmọ ẹtịbede ẹnọ mmọ kpukpru.” Ntem, Solomon ama ọdọhọ ete: “Kpa nte iyak eke ẹmụmde ke idiọk iyịre, ye nte ntarusụn̄ eke ẹmụmde ke afia; kpa ntre ke nditọ owo ẹsịke ke idiọk ini, ke adan̄aemi ọduọde mmọ ke idem ini kiet.”—Ecclesiastes 9:11, 12.

Jesus Christ n̄ko ama etịn̄ aban̄a ini ọkpọsọn̄ editịmede esịt ye eyịghe oro editienede ofụri emana emi. Enye eketịn̄ in̄wan̄-in̄wan̄ ete: “Mme idiọn̄ọ ẹyedu ke utịn ye ọfiọn̄ ye ntantafiọn̄; editịmede-esịt oyonyụn̄ omụm mme idụt isọn̄, oto ke nnanenyịn aban̄a ediyomo emi inyan̄ ye mbufụt ẹyomode; idem eyeyemede owo oto ke ndịk ye edikama enyịn nse mme n̄kpọ eke ẹdiwọrọde ẹnọ ekondo: koro ẹyenyen̄e mme odudu ikpa-enyọn̄.” Edi, Jesus ama etịn̄ se inọde mbon esịt akpanikọ nsịnudọn̄ mfịn ete: “Ke ini mbufo ẹkụtde nte mme n̄kpọ emi ẹtịbede, ẹfiọk ẹte Ubọn̄ Abasi ke ekpere.” (Luke 21:25, 26, 31) Ukem ntre, utu ke ndikop ndịk mban̄a ini iso oro owo mîfiọkke, mbuọtidem nnyịn ke Abasi an̄wam nnyịn ndikere mban̄a utịbe utịbe ini iso oro enyenede ifụre.

‘Ndinyene Ọyọhọ Idotenyịn’

Okposụkedi nnyịn mîkemeke nditịm nnịm kpukpru n̄kpọ oro nnyịn ikopde, ikotde, m̀mê ikụtde, nnyịn imenyene eti ntak ndibuọt idem ke Andibot. Enye idịghe sụk Ata Edikon̄ edi n̄ko ima ima Ete emi esede aban̄a nditọ esie eke isọn̄. Abasi eketịn̄ aban̄a ikọ esie ete: “[Enye] idifiakke itiene mi ubọk-ubọk, tutu enye anam se mmade, onyụn̄ okụt unen ke utom emi ndọn̄de enye.”—Isaiah 55:11.

Jesus Christ ekekpep akpanikọ Abasi, ndien ediwak mbon oro ẹkekpan̄de utọn̄ ẹnọ enye ẹma ẹnịm ke akpanikọ. Ke uwụtn̄kpọ, otu mbon Samaria oro ẹnyenede esịt akpanikọ ẹma ẹdọhọ n̄wan oro ekebemde iso akpan̄ utọn̄ ọnọ Jesus ẹte: “Ke emi nnyịn imenịm ke akpanikọ, idịghe koro afo eketịn̄de, edi koro nnyịn ima ikokop ke idem nnyịn, inyụn̄ ifiọk ite, Owo emi edi Andinyan̄a ererimbot ke akpanikọ.” (John 4:42) Kpasụk ntre mfịn, kpa ye oro idude uwem ke ini unana ifụre, inaha nnyịn iyịk se ikpenịmde ke akpanikọ.

Kaban̄a ukpepn̄kpọ ido ukpono, ediwak owo ẹkere ke ikpenyene ndinịm sededi oro ẹkpepde utu ke ndiyom mmọ ẹn̄wan̄a mmimọ. Nte ededi, andiwet Bible oro Luke, ikekereke ntre. Enye ama anam ndụn̄ọde onyụn̄ ọnọ nnennen ntọt man mbon eken ẹkeme ‘nditịm mfiọk ke se enye ekewetde edi ata akpanikọ.’ (Luke 1:4) Sia mbonubon ye mme ufan oro mînịmke se nnyịn inịmde ke akpanikọ ẹkemede ndikop ndịk nte ke nnyịn iyokụt edikpu, ọfọn nnyịn ndin̄wana mban̄a mbuọtidem nnyịn. (1 Peter 3:15) Edi n̄kukụre ke ndinen̄ede mfiọk ntak oro inịmde n̄kpọ ke akpanikọ ke nnyịn ikeme ndin̄wam mbon en̄wen ẹbuọt idem ke Abasi. Bible ada mme ikọ emi etịn̄ aban̄a Jehovah: “Akwa itiat, utom esie ọfọn ama: koro kpukpru usụn̄ esie ẹnende: Abasi akpanikọ emi mînamke ukwan̄n̄kpọ, enye edi eti ye edinen.”—Deuteronomy 32:4.

Kere ban̄a akpatre ubak udịmikọ oro: “Enye  edi eti ye edinen.” Nso inam nnyịn inịm emi ke akpanikọ? Apostle Peter ama enen̄ede enịm oro ke akpanikọ. Enye ọkọdọhọ akwa owo Rome kiet ye ubon esie ete: “Ke akpanikọ mmokụt nte Abasi iten̄eke owo enyịn: edi ke kpukpru idụt Enye adadara owo ekededi eke abakde Enye onyụn̄ anamde nti ido.” (Utom 10:34, 35) Peter eketịn̄ mme ikọ oro koro enye ama okụt nte Abasi akanamde n̄kpọ onyụn̄ adarade mme Gentile emi ẹkesede ke ndek ẹnyụn̄ ẹsọnde ke akpa. Ukem nte Peter, nnyịn n̄ko imekeme nditịm mfiọk nte ke Abasi iten̄eke owo enyịn onyụn̄ edi edinen ke ini nnyịn ikụtde “akwa otuowo”—oro ẹwakde ẹbe miliọn itiokiet idahaemi—ẹtode se ibede idụt 230 ke ofụri ererimbot oro ẹkekpọn̄de n̄kani usụn̄ uwem mmọ ẹnyụn̄ ẹsan̄ade ke usụn̄ edinen ido.—Ediyarade 7:9; Isaiah 2:2-4.

Nte ata mme Christian, oyom nnyịn isụhọde idem inyụn̄ inyene eti ibuot utu ke ndinyene ukwan̄ ifiopesịt m̀mê nditie uyịre uyịre. Edi, nnyịn inyeneke eyịghe iban̄a se nnyịn inịmde ke akpanikọ ye se nnyịn idoride enyịn iban̄a ke ini iso. Apostle Paul ekewet ọnọ ẹsọk mme Christian akpa isua ikie ete: “Ọdọn̄ nnyịn nte kpukpru mbufo ẹwụt kpa orụk ifịk oro, man ẹnyene ọyọhọ idotenyịn tutu esịm utịt.” (Hebrew 6:11) Ukem ntre, eti mbụk Bible ọnọ nnyịn “ọyọhọ idotenyịn.” Idotenyịn oro, emi enen̄erede ọkọn̄ọ ke Ikọ Abasi, “iyakke nnyịn ikụt bụt,” nte Paul n̄ko akanamde an̄wan̄a.—Rome 5:5.

Akan oro, nnyịn imenen̄ede inịm ke akpanikọ nte ke ndikpep mbon en̄wen eti mbụk Bible ekeme ndinam mmọ ẹnyene ifụre ye unana eyịghe ke n̄kan̄ eke spirit, ye idem ke n̄kan̄ eke ntụk ye ke obụk. Nnyịn imekeme nditiene Paul ndọhọ: “Gospel nnyịn ikedịghe ke ọtọ mbufo nte ikọ ikpọn̄. Edi ekedi ke odudu, ye ke edisana spirit, ye ke mbụre edikan.”—1 Thessalonica 1:5.

Mme Edidiọn̄ Idahaemi Ẹtode Ifụre eke Spirit

Okposụkedi nnyịn mîkemeke ndidori enyịn ndinyene ọyọhọ ifụre ke uwem mfịn, mme n̄kpọ ẹdu oro nnyịn ikemede ndinam oro ẹdin̄wamde nnyịn ndidu uwem oro enyenede iwụk ye ifụre ke ndusụk udomo. Ke uwụtn̄kpọ, edibuana ye esop Christian ke mme mbono esop kpukpru ini anam nnyịn inyene iwụk koro do ke ẹsikpep nnyịn ndinen edumbet ye nti ido uwem. Paul ekewet ete: “Sọn̄ọ dọhọ mme enyene-n̄kpọ ke eyo emi, ete mmọ ẹkûmenede idem, ẹkûnyụn̄ ẹdori enyịn ke se iyan̄ade owo nte ẹnyene, edi ẹdori enyịn ke Abasi, emi ọnọde nnyịn kpukpru n̄kpọ uwak-uwak, ete idara ke esịt.” (1 Timothy 6:17) Ebede ke ndikpep ndibuọt idem ke Jehovah utu ke mme n̄kpọ obụkidem m̀mê inemesịt ibio ini, ediwak owo ẹkan editịmede esịt ye mme edikpu oro mmọ ẹkenyenede ke akpa.—Matthew 6:19-21.

Ke esop, nnyịn n̄ko imenyene ufiop ufiop itie ebuana nditọete emi ọnọde un̄wam ye ibetedem ke ediwak usụn̄. Ini kiet ke utom ukwọrọikọ esie, apostle Paul ye mme nsan̄a esie ‘ẹma ẹsobo ọkpọsọn̄ mfịghe,’ tutu mmọ ‘ẹduọk idotenyịn edidu uwem.’ M̀mọ̀n̄ ke Paul ekenyene ibetedem ye un̄wam? Ke akpanikọ, mbuọtidem esie ke Abasi akanam isehekede. Nte ededi, ekemmọ mme Christian oro ẹken̄wamde enye ẹma ẹsịn udọn̄ ẹnọ enye ẹnyụn̄ ẹdọn̄ enye esịt. (2 Corinth 1:8, 9; 7:5-7) Mfịn ke ini mme oto-obot afanikọn̄ m̀mê n̄kpọnnam en̄wen ẹtịbede, nditọete Christian nnyịn ẹsiwak ndidi mbon oro ẹbemde iso ẹn̄wam ekemmọ mme Christian ọkọrọ ye mbon en̄wen oro ẹdude ke unana ke n̄kan̄ eke obụk ye ke n̄kan̄ eke spirit.

Usụn̄ efen oro inyenede un̄wam ndikan eyịghe ke uwem edi akam. Nnyịn kpukpru ini imekeme ndiwọn̄ọde mbịne ima ima Ete nnyịn eke heaven ke ini idude ke idak mfịghe oro nnyịn mîkodorike enyịn. “Jehovah eyedi ebiet ubọhọ mmọ eke owo ẹtụkde, ebiet ubọhọ ke ini nnanenyịn.” (Psalm  9:9) Mme ete ye eka ẹkeme nditre ndikpeme nditọ mmọ. Edi, Abasi enyịme ndin̄wam nnyịn ndikan mme ndịk ye eyịghe oro nnyịn inyenede. Ebede ke nditop mme editịmede esịt nnyịn nnọ Jehovah ke akam, nnyịn imekeme ndinịm nte ke enye ekeme “ndinam kpukpru n̄kpọ n̄wak n̄kan se nnyịn iben̄ede inyụn̄ ikerede.”—Ephesus 3:20.

Nte afo emesibọn̄ akam ọnọ Abasi kpukpru ini? Nte afo emenen̄ede enịm ke akpanikọ ete ke Abasi esikop mme akam fo? Ekpri n̄kaiferi kiet ke São Paulo ọkọdọhọ ete: “Eka mi ọkọdọhọ mi ete mbọn̄ akam nnọ Abasi. Edi mma mbụp idemmi nte: ‘Ntak n̄kpetịn̄de ikọ ye owo emi mmen̄kam mfiọkke?’ Nte ededi, Mme N̄ke 18:10 ama an̄wam mi ndifiọk nte ke nnyịn imoyom un̄wam Abasi, inyụn̄ inyene nditịn̄ ikọ ye enye ke akam.” Itien̄wed Abasi oro ọdọhọ ete: “Enyịn̄ Jehovah edi ọkpọsọn̄ tower: eti owo efehe odụk ke esịt, ndien odu ke ifụre.” Ke akpanikọ, didie ke nnyịn ikeme ndinyene ibetedem ye mbuọtidem ke Jehovah edieke nnyịn mîsiwakke nditịn̄ ikọ ye enye? Man inyene mme edidiọn̄ oro ifụre eke spirit ọnọde, oyom nnyịn isibọn̄ akam ofụri esịt ke usen ke usen. Jesus ọkọdọhọ ete: “Edi mbufo ẹtaba idap kpukpru ini, ẹnyụn̄ ẹkpe ubọk, man mbufo ẹkpekeme ndibọhọ kpukpru n̄kpọ oro ẹdiwọrọde, nnyụn̄ nda ke iso Eyen Owo.”—Luke 21:36.

N̄kpọ en̄wen oro nnyịn ikemede nditịm nnịm edi idotenyịn nnyịn ke Obio Ubọn̄ Abasi. Tịm fiọk mme ikọ oro ẹwetde ke Daniel 2:44: “Abasi enyọn̄ ayanam ubọn̄ eke mîdisoboke ke nsinsi, adaha ada: ndien idikpọn̄ke ubọn̄ emi inọ mbio efen: enye ayanuak onyụn̄ ama kpukpru mme idụt emi, ndien enye ayada ke nsinsi.” Idotenyịn oro enyene nsọn̄ọ onyụn̄ edi n̄kpọ oro nnyịn ikemede ndinịm ke akpanikọ. Mme un̄wọn̄ọ owo ẹsiwak ndikpu, edi nnyịn imekeme ndiberi edem ke ikọ Jehovah kpukpru ini. Utu ke ndidi se owo mîkemeke ndiberi edem, Abasi etie nte akwa itiat oro nnyịn ikemede ndiberi edem. Nnyịn imekeme ndidọhọ nte David ọkọdọhọde ete: “Abasi akwa itiat mi; nyọbuọt idemmi ye enye: otu-ekọn̄ mi, ye nnụk edinyan̄a mi, edikon̄ tower mi, ye ebiet ubọhọ mi, andinyan̄a mi; afo anyan̄a mi osio ke nnama.”—2 Samuel 22:3.

N̄wed oro ẹsiakde ke enyọn̄ emi, Managing Your Mind, aka iso ọdọhọ ete: “Adan̄a nte owo ekerede ke idiọk n̄kpọ ekeme nditịbe, ntre ke etie nte ke mmọ ẹyetịbe, oro n̄ko ayanam ọsọn̄ ndifiọk nte ẹkpekande mmọ.” Ntre, ntak iyakde mme editịmede esịt ye mme eyịghe ererimbot emi ẹfịk nnyịn? Utu ke oro, buọt idem ke mme un̄wọn̄ọ Abasi oro ẹdisude, kûbuọt ke mme n̄kpọ ererimbot oro mînyeneke nsọn̄ọ. Ebede ke ndinyene ọkpọsọn̄ mbuọtidem ke mme un̄wọn̄ọ Jehovah oro mîkpụhu, nnyịn imenyene nsọn̄ọ emi: “Owo ekededi eke ọbuọtde idem ye Enye idikwe bụt.”—Rome 10:11.

[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 29]

Ikọ Abasi ọn̄wọn̄ọ mme edidiọn̄ ini iso ọnọ ubonowo

[Se Ẹwetde ke Ikpọ Abisi ke page 30]

“Owo ekededi eke ọbuọtde idem ye Enye idikwe bụt”

[Ndise ke page 31]

Gospel Obio Ubọn̄ ada ifụre ọsọk mme owo